Mączniak prawdziwy jest jedną z wielu chorób grzybowych, którą spotykamy na uprawach zbożowych. Powszechnie występuje na plantacjach pszenicy i jęczmienia. W pszenicy może powodować straty w plonie dochodzące nawet do 30%. W integrowanej ochronie roślin posługujemy się progami szkodliwości. I tak dla pszenicy próg ten w fazie krzewienia (BBCH 21-29) wynosi 50-70% roślin z pierwszymi objawami porażenia, w fazie strzelania w źdźbło (BBCH 30-39) – 10% roślin z pierwszymi objawami porażenia, a w fazie kłoszenia (BBCH 51-59) – pierwsze objawy porażenia na liściu podflagowym, flagowym lub na kłosie. Sprawcą choroby są grzyby z rodzaju Blumeria graminis  (dawniej Erysiphe graminis). Wśród nich wyróżniamy formy, które występują na konkretnym gatunku żywicielskim:

• Blumeria graminis f.sp.tritici  występuje na pszenicy,
• Blumeria graminis f.sp.hordei  występuje na jęczmieniu.

Dana forma grzyba nie rozprzestrzenia się pomiędzy gatunkami zbóż. Rozwijająca się choroba na liściach ogranicza fotosyntezę, wpływa na wzrost transpiracji, a tym samym powoduje obniżenie plonu i jakości ziarna.

Choroba rozwija się na żywych roślinach, objawy widoczne są na zbożach ozimych jesienią w postaci białego lub jasnobrunatnego nalotu. Watowate skupienia grzyba występują na liściach, pochwach liściowych, a później na źdźbłach i plewach. W kwietniu następuje szybki rozwój choroby, poszczególne skupienia grzyba łączą się i opanowują całą powierzchnię liścia. Najsilniej atakowane są najstarsze liście roślin. Z biegiem czasu grzybnia staje się bardziej zbita i ciemniejsza. W czerwcu na grzybni widoczne są czarne lub ciemnobrązowe punkty – są to owocniki grzyba – chasmotecja (dawniej nazywane klejstotecjami). Następuje znaczne ograniczenie procesu fotosyntezy, zwiększa się transpiracja, w wyniku czego liście żółkną i zamierają. Patogen atakuje również kłosy od ich wewnętrznej strony. Ziarno jest złej jakości, ma mniejszą zawartość węglowodanów i nieco więcej białka.

Patogen występuje w stadiach: stadium workowym i konidialnym. W stadium workowym powstają ciemnobrunatne owocniki. Tworzą się w nich zarodniki workowe pod koniec lata lub na początku jesieni. Podczas opadów deszczu pękają dojrzałe owocniki i uwolnione zostają zarodniki workowe. Zakażeniu ulegają trawy, samosiewy zbóż i zboża ozime, na których zimuje patogen. Wiosną grzybnia wytwarza zarodniki konidialne, które porażają liście zbóż. Infekcja odbywa się w temperaturze 5-30°C i wilgotności od 50 do 100%. Sucha i ciepła pogoda (temperatura 10-20°C w dzień, 5-12°C w nocy) oraz minimum 5 godzin nasłonecznienia sprzyja zarodnikowaniu. Utajony okres rozwoju choroby zależy od temperatury powietrza i wynosi około 5 dni, po tym czasie widoczne są pierwsze objawy choroby na roślinie. Pod koniec lata i na początku jesieni grzyb może rozprzestrzeniać się za pomocą askospor. Zarodniki te uwalniane są przez otocznie w tym samym okresie wegetacyjnym. Otocznie – chasmotecja wiosną porażają rośliny.

Jest wiele sposobów, aby zapobiegać występowaniu mączniaka prawdziwego zbóż poprzez wykonywanie następujących zaleceń:

• podorywki, orki głębokie (powodują całkowity rozkład resztek pożniwnych, na których występuje patogen),
• siać odmiany odporne na chorobę,
• siać zaprawiony materiał siewny zaprawami fungicydowymi,
• przestrzegać właściwego terminu i normy wysiewu,
• stosować płodozmian,
• odpowiednie nawożenie azotem (zbyt wysokie sprzyja rozwojowi choroby),
• stosować izolację przestrzenną zbóż ozimych od zbóż jarych.

Jeśli wystąpi choroba i przekroczone zostaną progi ekonomicznej szkodliwości, należy wykonać zabiegi środkami ochrony roślin. Fungicydy stosujemy w fazie strzelania w źdźbło i na początku kłoszenia. Przy kilkukrotnym stosowaniu fungicydów na danej plantacji należy pamiętać, aby stosować środki ochrony roślin z różnych grup chemicznych i o różnym mechanizmie działania, np. Capalo 337,5 SE dawka 1,4-2 l/ha, Fandango 200 EC dawka 1 l/ha, Tilt Turbo 575 SC dawka 0,8-1 l/ha, Impact 125 SC dawka 1 l/ha. 

Wniosek o określenie warunków technicznych przyłączenia budynku mieszkalnego do istniejącej czy też projektowanej budowy sieci gazociągowej składamy w miejscowym zakładzie gazowniczym na gotowym formularzu, który otrzymujemy w zakładzie. Dla budynków mieszkalnych jednorodzinnych właściwy jest wniosek dla poboru gazu w ilości 10 metrów sześciennych na godzinę.

Wniosek zawiera:

1. Dane inwestora/inwestorów (adres obiektu, który ma być przyłączony do sieci).
2. Przewidywany termin rozpoczęcia odbioru gazu.
3. Opisujemy, na jakie cele będzie wykorzystywany gaz – jako gospodarstwo domowe czy też handel i usługi.
4. Rodzaj i liczbę odbiorników gazu przewidzianych do zainstalowania, na przykład gazowa czteropalnikowa kuchnia z piekarnikiem, gazowy przepływowy podgrzewacz wody, kocioł centralnego ogrzewania i ciepłej wody. Jeżeli gaz będzie używany do ogrzewania budynku mieszkalnego, należy podać kubaturę wszystkich ogrzewanych pomieszczeń oraz przewidywaną moc kotła.

Do wniosku dołączamy:

1. Mapę sytuacyjną geodezyjną terenu w skali 1:1000 z zaznaczonym miejscem lokalizacji naszego obiektu i z zaznaczonym miejscem odbioru paliwa gazowego.
2. Oświadczenie o prawie dysponowania gruntu na cele budowlane – wypełniony druk i podpisany przez właściciela lub współwłaściciela działki, na którym zlokalizowany jest obiekt.
3. Wypełniony druk zgłoszenia robót budowlanych, którego oryginał składamy w Starostwie Powiatowym w Wydziale Budownictwa i Architektury, a na podstawie uwierzytelnionej kopii po 30 dniach możemy wykonywać roboty budowlane przyłącza gazowego.

I co dalej:

Najlepszym i optymalnym zakończeniem zrealizowania naszego przyłącza gazowego do obiektu jest zlecenie firmie, którą posiada gazownia, wykonania całkowitego zakresu prac, z zabezpieczeniem w robociznę, materiał i pracę sprzętu. Tak zwana budowa – montaż pod „klucz”.

Za wykonane roboty przyłączeniowe przyłącza gazowego oczywiście musimy uregulować należność firmie montażowo-budowlanej i w zależności od długości przyłącza, czy był przecisk pod asfalową drogą, skrzynka, gazomierz, cena ta winna zamknąć się w granicy do 10 000 zł.

Po zakończeniu prac i podpisaniu umowy na dostarczanie gazu od sieci głównej, przyłącze, za które zapłaciliśmy wraz z licznikiem, przechodzi na majątek zakładu gazowniczego.

Inwestor na własny koszt zamawia projekt i wykonuje wewnętrzną instalację gazową w budynku, a na jej wykonanie konieczne jest pozwolenie na budowę.

Prace związane z instalacją gazu, przyłącza, instalacją zalicznikową absolutnie nie mogą być wykonane tzw. „systemem gospodarczym”. W liniach przesyłowych i urządzeniach gazowniczych musi być zachowana precyzyjność i szczelność montażu przewodów i urządzeń. Nie posiadając uprawnień – wiedzy o wyżej wymienionych robotach, zawsze zlecajmy zakres robót gazowniczych specjalistycznej firmie, która zlecone roboty wykona bez zagrożenia dla naszego zdrowia i życia. Po wykonaniu robót wykonawca zobowiązany jest pozostawić nam protokół szczelności wykonanej instalacji gazowej. 

Ciepło w naszych domach jest niezbędne. Jednak by zapewnić właściwą temperaturę w pomieszczeniach, konieczne jest dostarczenie znacznej ilości energii. Koszty ogrzewania są duże m.in. ze względu na ucieczkę ciepła z budynku poprzez okna, dach czy ściany. Powoduje to, że poszukujemy możliwości ograniczenia strat ciepła. W typowym domu jednorodzinnym ubytki te są w dużym stopniu generowane przez wentylację. W wyniku wymiany powietrza tracone jest ciepło na poziomie ok. 30-40% (w stosunku do wszystkich strat). Sposobem na ograniczenie strat jest ocieplenie budynku, jednak w przypadku nadmiernego uszczelnienia może dojść do zmniejszenia intensywności wentylacji i pogorszenia jakości powietrza w pomieszczeniach. Rozwiązaniem zapewniającym właściwą wymianę i jednocześnie pozwalającym na oszczędność energii jest zastosowanie wentylacji nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła, czyli tzw. rekuperacji.

Co to jest i jak działa?

Rekuperacja polega na dostarczeniu świeżego, oczyszczonego powietrza do budynku i usunięciu zużytego, z którego odzyskiwane jest ciepło.

Cały system wentylacji składa się z kanałów nawiewnych i wywiewnych oraz serca instalacji, którym jest rekuperator, stanowiący centralę składającą się z wymiennika ciepła i wentylatorów.

Świeże powietrze jest zasysane do budynku za pomocą wentylatora, następnie przechodzi przez wymiennik ciepła i tam ogrzewa się od powietrza usuwanego. Dalej kierowane jest do kanału nawiewnego i dostarczane do poszczególnych pomieszczeń. Natomiast zużyte, wilgotne powietrze pochodzące z budynku jest usuwane na zewnątrz kanałami wywiewnymi, wcześniej oddając ciepło do powietrza wchodzącego. Oba strumienie powietrza – świeży i zużyty – przechodzą przez rekuperator nie mieszając się ze sobą. Jest to możliwe dzięki wyposażeniu wymiennika ciepła w cienką płytę oddzielającą strumienie od siebie i jednocześnie umożliwiającą przekazywanie ciepła pomiędzy nimi. Płyta może być wykonana z tworzywa sztucznego, stali lub aluminium. 

Korzyści zastosowania rekuperatora

Zastosowanie rekuperatora umożliwia nie tylko sprawną wymianę powietrza w budynku, ale również odzysk ciepła na poziomie dochodzącym do 95% w przypadku zastosowania najefektywniejszych wymienników obrotowych. Przekłada się to na mniejsze koszty ogrzewania pomieszczeń nawet o 30-40%. Dzieje się tak, ponieważ świeże, chłodne powietrze dostarczane z zewnątrz, jest ogrzewane przez strumień wywiewany z budynku, w wyniku czego do naszego domu dostarczane jest powietrze o wyższej temperaturze. Nie jest to temperatura oczekiwana przez mieszkańców wewnątrz budynku – temperatura zapewniająca komfort klimatyczny, ale różnica pomiędzy temperaturą wymaganą a temperaturą powietrza dostarczonego jest niewielka. Uzupełnia ją układ grzewczy, zużywając przy tym znacznie mniej energii niż w przypadku braku rekuperatora.

Kolejną zaletą zastosowania wentylacji nawiewno-wywiewnej jest czystsze powietrze w budynku, bowiem każdy rekuperator wyposażony jest w filtry zatrzymujące zanieczyszczenia stałe. Dodatkowo niektóre wymienniki ciepła pozwalają na odzysk wilgoci. Możliwe jest to ze względu na obecność substancji higroskopijnej w rekuperatorze, dzięki czemu powietrze dostarczane do budynku nie jest przesuszone.

Jaki rekuperator wybrać?

Najczęściej w domach jednorodzinnych stosowane są rekuperatory krzyżowe. Posiadają one wymiennik ciepła zbudowany z ułożonych równolegle płyt, pomiędzy którymi naprzemianlegle przepływają strumienie powietrza. Rekuperatory te cechują się zwartą konstrukcją, łatwą konserwacją (mycie), niską emisją hałasu i brakiem elementów ruchomych. Ich zaletą jest stosunkowo niski koszt produkcji. Jednak są bardzo podatne na zjawisko szronienia (już przy temperaturze –5°C na zewnątrz), które może doprowadzić do braku przepływu powietrza przez wymiennik. Dlatego też stosuje się tutaj obejście „by pass”, pozwalające na ograniczenie ilości świeżego powietrza przepływającego przez wymiennik, lub montuje się nagrzewnicę wstępną na wlocie świeżego powietrza. Zmniejsza to jednak odzysk ciepła ze strumienia usuwanego, co powoduje, że sprawność takiego rekuperatora dochodzi do 60%. Można ją zwiększyć do 80% łącząc dwa wymienniki szeregowo, lecz wiąże się to z kosztami i większymi gabarytami urządzenia.

Innym rozwiązaniem są rekuperatory przeciwprądowe, gdzie strumienie powietrza przemieszczają się równolegle w przeciwnych kierunkach. Takie rozwiązanie pozwala na wyeliminowanie zjawiska szronienia. Dodatkowo rekuperator ten cechuje się najdłuższym czasem przepływu powietrza świeżego obok zużytego, a zatem długim czasem ogrzewania zimnego powietrza. Wszystko to powoduje, że sprawność odzysku ciepła dochodzi tutaj do 85%. Wadą jest jednak wyższy koszt produkcji w porównaniu do rekuperatora krzyżowego.

Występują również wymienniki obrotowe, których sprawność odzysku ciepła sięga 90%. Rekuperatory te pozwalają również na odzysk wilgoci ze zużytego powietrza, jednak są drogie i rzadko stosowane w domach jednorodzinnych.

Wybierając rekuperator do swojego domu należy uwzględnić przede wszystkim sprawność odzysku ciepła. Jednak bardzo ważnym parametrem jest także wydajność urządzenia, która powinna być dobrana odpowiednio do wielkości wentylowanego budynku. Konieczne jest również uwzględnienie rodzaju obudowy rekuperatora (obudowa powinna być trwała, ergonomiczna), emisji hałasu, rodzaju zastosowanych filtrów (istnieje możliwość zamontowania filtrów dla alergików) oraz rodzaju zamontowanych wentylatorów, bowiem stałoprądowe zużywają mniej prądu niż zmiennoprądowe. 

Prezentujemy następny zespół biorący udział w konkursie kulinarnym „Zasmakuj w kulinarnej tradycji Południowej Wielkopolski”

Koło Gospodyń Wiejskich Izbiczno

Powiat: Pleszewski; Gmina: Dobrzyca

♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

Kociołek mięsno – warzywny

• wieprzowina (80 dag)
• papryka czerwona (1 sztuka)
• ziemniaki (2 sztuki)
• cebula (1 sztuka)
• olej (do smażenia)
• czosnek (2 ząbki)
• fasola szparagowa
• koncentrat pomidorowy
• przyprawa w płynie 
• ogórki konserwowe (2 sztuki)
• sól (do smaku)
• pieprz (do smaku)

Wykonanie: Mięso myjemy, kroimy w kostkę, oprószamy solą i pieprzem. Ziemniaki i cebulę obieramy, paprykę oczyszczamy, wszystkie warzywa myjemy i kroimy w kostkę. Na oleju zarumieniamy mięso, dodajemy cebulę oraz przeciśnięty przez praskę czosnek, podlewamy wodą i gotujemy 30-35 minut. Dodajemy paprykę, ogórki, fasolę oraz koncentrat pomidorowy. Doprawiamy do smaku przyprawą w płynie, solą i pieprzem.

Babeczki z truskawkami 

( * ciasto na 12 babeczek )

• 2 szklanki mąki
• 2 łyżeczki proszku do pieczenia
• 2 jajka
• 1/2 szklanki cukru
• 1/2 szklanki oleju
• 1/2 szklanki śmietany 12%
• 20 dag truskawek.

Wykonanie: w jednej misce wymieszać mąkę  z proszkiem do pieczenia. Natomiast w drugiej misce zmiksować krótko jajka, dodawać powoli cukier i cały czas miksować (tak jak na biszkopt), potem dodać olej, śmietanę i wszystko jeszcze raz krótko zmiksować. Opłukane i osuszone truskawki pokroić na małe kawałeczki, dodać do mąki i wymieszać. (Mogą być małe truskawki w całości). Następnie połączyć z masą jajeczną (delikatnie, krótko mieszając, tak aby truskawki nie pogniotły się i nadal były lekko oprószone mąką). w tym momencie włączyć piekarnik na 175°C. Formę na babeczki wyłożyć papierowymi papierkami (papilotkami). Ciasto przełożyć do papilotek. Babeczki piec w nagrzanym piekarniku do 175°C przez 35 (do 40) minut.                Po upieczeniu wystudzić.

Sałatka owocowa

• jabłka,
• pomarańcze,
• banany,
• kiwi,
• winogrono,
• truskawki, lub inne owoce jakie mamy.
• duży jogurt naturalny.

Wykonanie: Owoce obrać ze skórki i pokroić w grubszą kostkę lub w cząstki. Wszystkie produkty wymieszać. Można osłodzić wg uznania.  Porcjować, na wierzchu polać jogurtem. Sałatkę można podawać w wysokich szklankach lub salaterkach, nakładając ją warstwowo lub wymieszaną. Dobrze smakuje także, jako dodatek do lodów – na talerzu umieszcza się kulki lodów, obok sałatkę owocową i to wszystko posypuje wiórkami czekoladowymi.