W intensywnych technologiach prowadzenia łanu żyta musimy korzystać ze środków, które przeciwdziałają wyleganiu roślin. Aktualnie w Polsce mamy zarejestrowane 3 substancje czynne przeciwdziałające wyleganiu, tj. etafon, trineksapak etylowy i cloromekwat (popularny CCC). Regulatory wzrostu należy stosować bardzo rozważnie, ponieważ przy zastosowaniu nieodpowiednich dawek (zarówno za wysokich, jak i za niskich) można przyczynić się do obniżki plonu. Z powodu braku w literaturze polskiej szerszych informacji na temat stosowania substancji zapobiegających wyleganiu żyta prezentuję dane pochodzące z rynku niemieckiego. Przedstawione poniżej materiały zapewne pomogą dobrać odpowiedni preparat do konkretnej fazy rozwojowej rośliny i warunków pogodowych. Tabela 1 przedstawia wszystkie zarejestrowane środki stosowane w uprawie żyta na rynku niemieckim, natomiast tabela 2 wskazuje sposób ich działania na roślinę, co jest uwarunkowane terminem aplikacji.

W uprawie żyta strategicznie najważniejszy jest pierwszy zabieg regulujący wzrost. Ma on bardzo duże znaczenie, ponieważ przygotowuje solidny fundament do utrzymania roślin w pionie. W dobrze rozwiniętych łanach, powyżej 800 szt. pędów na m², powinien on być wykonany w fazie pierwszego kolanka (BBCH 31). W celu precyzyjnego określenia fazy pierwszego kolanka, roślinę należy rozciąć ostrym narzędziem i zmierzyć odległość pierwszego międzywęźla od węzła krzewienia – powinna ona mieć nie mniej niż 1 cm, a międzywęźle nad nim powinno mieć mniej niż 2 cm. Jest to najodpowiedniejsza faza do zastosowania regulatorów wzrostu dla łanów w optymalnym rozwoju.

Tabela 1. Zarejestrowane regulatory wzrostu w życie ozimym.

Tabela 2. Terminy stosowania regulatorów wzrostów i ich efekty na roślinę.

Brokuł należy do rodziny warzyw kapustnych. Jest blisko spokrewniony z kalafiorem. W Polsce brokuł uprawia się od początku lat osiemdziesiątych. Nadal jednak pozostaje niedoceniony i mało rozpowszechniony w uprawie, mimo że warunki klimatyczne Polski są korzystne do uprawy tej rośliny. Wartość odżywcza i biologiczna brokuła jest wysoka. Zawiera on wiele witamin (C, A, B i PP) oraz soli mineralnych, zwłaszcza wapnia, potasu, fosforu i żelaza. Należy do warzyw najbogatszych pod względem zawartości witaminy C. Zawiera też przeciwutleniacze i związki siarkowe o działaniu przeciwrakowym, zmniejsza poziom cholesterolu, ma działanie przeciwwirusowe, a także dzięki zawartości chromu jest pomocny w leczeniu cukrzycy. Częścią użytkową brokuła jest kwiatostan wierzchołkowy zwany różą.

Jest to warzywo klimatu umiarkowanego – łagodnego i wilgotnego, charakteryzującego się chłodnym latem i niezbyt chłodną i długą jesienią. Rozsada znosi spadki temperatury do -3°C, a rośliny wyrośnięte i róże nawet do -5°C. Jest bardziej tolerancyjny od kalafiora na działanie niskich i wysokich temperatur. Niska temperatura może spowodować przemarznięcie róż w okresie rozkwitania i gnicie. Natomiast wysoka temperatura powoduje szybkie rozluźnienie róż i rozwijanie kwiatów. Brokuł ma wysokie wymagania wodne, szczególnie w okresie wiązania i wzrostu róż. Ze względu na krótki okres wegetacyjny (50-90 dni) uprawiany jest jako przedplon lub poplon. Przy uprawie na plon główny może wystąpić konieczność nawodnienia, zwłaszcza podczas suszy, która osłabia wzrost roślin, zmniejsza ich jędrność i soczystość oraz powoduje drewnienie łodyg. Warzywo to wymaga gleb żyznych, próchniczych o wysokiej pojemności wodnej. Odczyn gleby powinien być zbliżony do obojętnego (pH 6,5-7,5). Nie może być uprawiany po innych warzywach kapustnych, rzepaku i gorczycy, częściej niż co cztery lata. Za bardzo dobry przedplon uważa się zboża, zwłaszcza pszenicę, jęczmień i pszenżyto.

Brokuł ma wysokie wymagania pokarmowe. Najlepiej uprawiać go w pierwszym roku po oborniku, zastosowanym w dawce 40-60 t/ha. W przypadku gleb kwaśnych konieczne jest wapnowanie – nie później niż jesienią roku poprzedzającego uprawę. Wykorzystując do tego celu wapno dolomitowe, wprowadza się do gleby niezbędny magnez. Nawożenie mineralne powinno obejmować przez cały okres wegetacji następujące dawki składników: azot 200-300 kg/ha, fosfor 80-100 kg/ha, potas 180-250 kg/ha. Z podanych dawek, przed sadzeniem brokułu należy zastosować całą dawkę fosforu i potasu oraz 1/3 ilości azotu. Brokuł jest rośliną wrażliwą na niedobór boru i molibdenu. Brak boru powoduje wodniste plamy na różach oraz powstawanie pustych przestrzeni w łodygach.

W warunkach naszego klimatu brokuł uprawiany jest wyłącznie z rozsady produkowanej pod osłonami lub na rozsadniku. W praktyce największe znaczenie ma uprawa na zbiór jesienny, gdyż istnieją wówczas najkorzystniejsze warunki do wzrostu i rozwoju brokuła. Rośliny tworzą dorodne, krępe róże. Plon z tej uprawy przeznacza się na świeży rynek oraz do przechowalnictwa i zamrażalnictwa. Możliwy jest również wysiew nasion bezpośrednio w pole, ale tylko przy spełnieniu odpowiednich warunków.

Wysiane nasiona przykrywa się 0,5 cm warstwą podłoża. Optymalna temperatura kiełkowania nasion wynosi 18-28°C. Przy temperaturze powyżej 30°C wschody nasion są osłabione. Po upływie około 10 dni od siewu nasion, gdy siewki zaczynają wytwarzać pierwszy właściwy liść, należy przystąpić do pikowania. Siewki pikuje się do doniczek, skrzynek lub gruntu szklarni w rozstawie 5x5 cm. Doniczkową rozsadę można umieścić pod zadaszonymi konstrukcjami bez ścian bocznych, zapewniającymi zaciemnienie i wietrzenie. Najczęściej rozsadę brokuła na zbiór jesienny produkuje się na rozsadniku. Na rozsadniku należy wybrać stanowisko o średniozwięzłej, próchnicznej glebie o odczynie zbliżonym do obojętnego (pH 6,5-7,0). Zaprawione nasiona sieje się w rzędy co 15-20 cm, odległe w rzędach około 1 cm i głębokości siewu 1,5 cm. Do wyprodukowania rozsady potrzebnej na obsadzenie 1 ha należy wysiać około 600 g nasion na rozsadniku o powierzchni 200-300 m² (1,5-2 g nasion na 1 m²). Rozsadnik należy systematycznie odchwaszczać i nawadniać. Okres produkcji rozsady – zarówno pod osłonami, jak i na rozsadniku – trwa około czterech tygodni. Brokuł wymaga gleb staranie przygotowanych, orka powinna być głęboka. Gdy rozsada ma trzy tygodnie, należy ją podlać roztworem molibdenu z dodatkiem saletry amonowej i mocznika. Kolejnym zabiegiem jakiemu tuż przed sadzeniem poddaje się rozsadę jest zabezpieczenie przed śmietką kapuścianą i kiłą kapusty oraz obfite podlanie wodą, które umożliwi przeniesienie rozsady z możliwie dużą bryłą korzeniową i zapewni lepsze przyjmowanie się roślin. W przypadku produkcji rozsady pod osłonami, należy ją przed sadzeniem na miejsce stałe poddać procesowi hartowania. Zabieg ten przygotowuje rośliny do nowych, gorszych warunków uprawy, przez co ograniczone zostaje ich wypadanie. Prawidłowo wykształcona rozsada przeznaczona do sadzenia powinna mieć od 4 do 6 liści.

Jednym z podstawowych czynników agrotechnicznych warunkujących wielkość i jakość róż jest gęstość sadzenia. Brokuł sadzi się w rozstawie 62,5-67 x 35-40 cm przy mechanicznej pielęgnacji plantacji lub 60 x 40-45 cm przy ręcznej pielęgnacji, w zagęszczeniu 30-40 tysięcy roślin na 1 ha. Im większa rozsada, tym większa jest średnica róży głównej. Z tego względu należy dobrać gęstość sadzenia w zależności od odmiany i przeznaczenia plonu. Po upływie 7-10 dni od sadzenia rozsady należy ocenić stan przyjęcia się roślin i uzupełnić ewentualne wypady. Ważnym zabiegiem jest mechaniczne lub ręczne spulchnianie wierzchniej warstwy gleby, połączone z niszczeniem chwastów. Ochronę roślin zaczyna się jeszcze przed wysianiem nasion. Glebę w inspekcie i na rozsadniku należy odkażać tydzień przed siewem. W celu zabezpieczenia kiełkujących nasion i młodych siewek przed kompleksem chorób, powinno się wysiać nasiona zaprawiane.

Do zbioru róż brokuła przystępuje się, gdy są one w pełni wykształcone, jędrne, zwarte, a pąki kwiatowe są całkowicie zamknięte. Róże przeznaczone do spożycia powinny być czyste, zdrowe, świeże, nie uszkodzone mechanicznie. Średnica róż mierzona po łuku powinna wynosić minimum 4 cm. Maksymalna długość łodyg do bezpośredniego spożycia powinna wynosić 20 cm, a do mrożenia 12 cm. Zbiór rozpoczyna się po 40-70 dniach od posadzenia rozsady. Czynność ta powinna być wykonywana w godzinach rannych, kiedy rośliny są jędrne i wychłodzone po nocy. Najdłużej dzień po zbiorze, schłodzone róże przeznaczone do zamrażania należy poddać zabiegowi blanszowania. Przez 3-4 minuty zanurza się je w gorącej wodzie o temperaturze 98°C z dodatkiem soli kuchennej, aby zachować ich wysoką wartość odżywczą i smakową. Po wyjęciu z wody róże natychmiast się schładza i zmraża. Plon róż brokuła kształtuje się zależnie od odmiany, warunków agrotechnicznych i meteorologicznych na poziomie 10-20 ton z hektara.

Kruche ciasto z owocami

Ciasto kruche:

• 25 dag mąki pszennej,
• szczypta soli,
• ¼ łyżeczki proszku do pieczenia,
• 5 dag cukru pudru,
• 20 dag masła, schłodzonego,
• 4 żółtka.

Porzeczki:

• 30 dag czarnej porzeczki (można zastąpić innymi owocami),
• 1 płaska łyżka mąki ziemniaczanej.

Beza:

• 4 białka,
• 20 dag cukru,
• 1 łyżka mąki ziemniaczanej.

Do dekoracji 2 kosteczki gorzkiej czekolady.

PRZYGOTOWANIE

Foremkę 21 x 25 cm wyłożyć papierem do pieczenia. Czarną porzeczkę odszypułkować, umyć i osu­szyć. Przesypać do miski, dodać mąkę ziemniaczaną i wymieszać.

Ciasto kruche: Do miski wsypać przesianą mąkę pszenną, dodać sól, proszek do pieczenia, cukier puder i pokrojone na kawałeczki zimne masło. Całość rozetrzeć palcami, aż powstanie kruszonka. Następnie dodać żółtka i zagnieść ciasto. Przełożyć do foremki i wylepić spód, podziurkować widelcem i wstawić do lodówki na 15-20 minut.

Beza: Białka ubić ze szczyptą soli na sztywno dodając stopniowo cukier i dalej miksować mikserem na najwyższych obrotach miksera ok. 10-15 minut, aż piana będzie gęsta i błyszcząca. Pod koniec miksowania dodać mąkę ziemniaczaną i ubijać jeszcze przez pół minuty.

Piekarnik nagrzać do 170°C, wstawić ciasto i piec przez 25 minut na jasnożółty kolor. Wyjąć ciasto (nie wyłączając piekarnika), rozsypać czarną porzeczkę wymieszaną z mąką ziemniaczaną, a na wierzch wyłożyć bezę, delikatnie wyrównać powierzchnię. Wstawić do piekarnika i piec 20 minut w temperaturze 170°C. Następnie zmniejszyć temperaturę do 60°C, włączyć termoobieg i szuszyć przez 15 minut. Po upieczeniu wyjąć z piekarnika i przestudzić. Można udekorować gorzką czekoladą (2 kosteczki czekolady rozpuścić z kawałeczkiem masła). Kroić na zimno.

Ciasto drożdżowe bez wyrabiania

CIasto:

• 4,5 szkl. mąki pszennej,
• 3/4 szkl. cukru,
• 4 roztrzepane jajka,
• 1 szkl. oleju,
• 3/4 szkl. letniego mleka,
• 10 dag drożdży,
• szczypta soli,
• drobne owoce (np. truskawki przekrojone na pół).

Kruszonka:

• 50 g masła,
• 1/2 szkl. mąki,
• 1/3 szkl. cukru.

PRZYGOTOWANIE

Na dno szerokiej miski stopniowo pokruszyć drożdże. Następnie dodać cukier, roztrzepane jajka, olej, letnie mleko, przesianą mąkę i sól. Produkty dajemy warstwowo, równomiernie na całej powierzchni miski. Miskę przykrywamy lnianą ściereczką, zostawiamy w ciepłym miejscu i zapominamy na trzy godziny o całej sprawie. Po tym czasie krótko mieszamy zawartość miski. Blaszkę o wym. 26 x 30 cm wykładamy papierem do pieczenia, ciasto rozkładamy równomiernie, na ciasto dajemy owoce. Na wierzchu ciasta rozcieramy kruszonkę. Pieczemy około 35 minut w temperaturze 180°C. Gotowe studzimy na kratce.

Uwaga! Ciasto jest wysokie, dlatego można użyć większej blaszki, wtedy musimy przygotować więcej kruszonki.

Muffiny z poziomkami i jagodami

CIasto:

• 300 g mąki,
• 100 g cukru,
• łyżeczka proszku do pieczenia,
• łyżeczka sody,
• łyżeczka mielonego cynamonu,
• 2 jajka,
• 1/2 szklanki oleju,
• 300 ml jogurtu lub maślanki.

Dodatkowo:

• 200 g jagód i poziomek (mogą być też inne owoce: pokrojone truskawki, śliwki, brzoskwinie, morele, rabarbar),
• olej do posmarowania formy.

PRZYGOTOWANIE

Owoce umyć, osączyć dokładnie na sitku. Do miski wsypać suche składniki, w drugim naczyniu połączyć mokre składniki. Przelać mokre składniki do suchych, dodać owoce i wymieszać metalową łyżką do momentu, aż się połączą. Masa powinna pozostać lekko grudkowata. Formę na muffiny posmarować olejem i przełożyć do niej ciasto. Z tej porcji wychodzi ok. 12 sztuk. Wstawić do piekarnika nagrzanego do 190°C i piec ok. 35 minut. Lekko przestudzone muffiny przełożyć na kratkę do całkowitego ostygnięcia. Jeśli przy wyjmowaniu czuć lekki opór, należy delikatnie podważyć małym nożykiem.

Smacznego!

Źródło: Przepisy KGW Mikorzyn – przewodnicząca Irena Kurzwa.

W listopadzie 2016 roku po raz siódmy doradcy Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu przeprowadzili monitoring agroturystyczny, czyli „liczenie gospodarstw agroturystycznych” działających w Wielkopolsce. Tym razem dokonano zmiany kwalifikacji obiektów turystyki wiejskiej, które podzielono na dwie grupy: gospodarstwa agroturystyczne działające w gospodarstwach rolnych oraz obiekty turystyki wiejskiej działające na obszarach wiejskich, ale nie związane z działalnością rolniczą. Wprowadzony podział jest podobny jaki zastosowała Polska Federacja Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne” w ramach kategoryzacji Wiejskiej Bazy Noclegowej (WBN). Wyróżnia się tam dwie klasyfikacje: „wypoczynek u rolnika”, czyli wypoczynek w gospodarstwach prowadzących działalność rolniczą, oraz „wypoczynek na wsi”, czyli wypoczynek w innych obiektach bazy noclegowej działających na wsi.

Pozyskiwane dane opierają się jedynie na wiedzy doradców gminnych pracujących na danym obszarze i nie mają charakteru pełnej, statystycznej informacji o obiektach turystyki wiejskiej działających w województwie wielkopolskim. Jednak informacje zbierane w kolejnych latach pozwalają na analizę i ocenę, jak zmienia się ten obszar turystyki w Wielkopolsce i tym samym są bardzo pomocne w pracy doradczej.

Zebrane dane w 2016 roku przedstawiają poniższe wykresy.

W 2016 roku działało w województwie wielkopolskim 859 obiektów turystyki wiejskiej. Zdecydowaną większość, bo aż 701 obiektów, stanowiły gospodarstwa agroturystyczne (82% wszystkich obiektów turystyki wiejskiej). Pozostałych obiektów turystyki wiejskiej było 158 (18%).

Podobnie przedstawia się podział miejsc noclegowych. Na łączną liczbę 11 447 miejsc noclegowych, 8 063 miejsca noclegowe znajdują się w gospodarstwach agroturystycznych, a 3 384 w pozostałych obiektach turystyki wiejskiej. Miejsca noclegowe w gospodarstwach agroturystycznych stanowią 70% wszystkich miejsc oferowanych w ramach turystyki wiejskiej. Obliczenia te potwierdzają fakt, że drugą grupę obiektów turystyki wiejskiej stanowią obiekty większe, o większej liczbie miejsc noclegowych. W wielkopolskich gospodarstwach agroturystycznych znajduje się średnio po 11-12 miejsc noclegowych, a w pozostałych obiektach turystyki wiejskiej są 21-22 miejsca noclegowe.

Kolejny wykres przedstawia liczbowo obiekty turystyki wiejskiej w podziale na gospodarstwa agroturystyczne, pozostałe obiekty i obiekty turystyki wiejskiej ogółem, które działają w poszczególnych powiatach województwa wielkopolskiego. Gospodarstwa agroturystyczne przedstawiono w kolejności od najmniejszej do największej liczby w powiecie (zaznaczono czerwonym kolorem). Najmniej gospodarstw agroturystycznych znajduje się w powiatach: grodziskim – 1, śremskim – 3, chodzieskim – 5 i kępińskim – 5, a najwięcej w konińskim – 50, międzychodzkim – 54, słupeckim – 55 i czarnkowsko-trzcianeckim – 62.

Powyższy wykres przedstawia zmieniającą się – rosnącą liczbę gospodarstw agroturystycznych w Wielkopolsce od 2009 roku, czyli pierwszego monitoringu wykonywanego przez doradców WODR. Widoczny jest systematyczny wzrost liczby gospodarstw, co potwierdza trwający rozwój tej działalności. W 2016 roku wydzielono grupę pozostałych obiektów turystyki wiejskiej – 158 obiektów, co spowodowało zmniejszenie się liczby gospodarstw agroturystycznych rozumianych wąsko, jako obiektów turystycznych związanych z czynnym gospodarstwem rolnym. Dalsze monitoringi w kolejnych latach będą prowadzone z zachowaniem tego podziału.

~ ~ ~

Aktualna analiza trendów rozwoju turystyki określa, że przyszłą motywacją wyboru kierunku wyjazdu przez turystów będzie formuła: NIE DOKĄD, ALE DLACZEGO. Założenie to może być szansą na dalszy rozwój agroturystyki, bo ciekawa oferta gospodarstwa powinna dać turyście odpowiedź na pytanie: DLACZEGO mam przyjechać właśnie tutaj. W tej koncepcji rozwoju turystyki na dalszy plan schodzi znaczenie położenia obiektu turystycznego.