W intensywnych technologiach prowadzenia łanu żyta musimy korzystać ze środków, które przeciwdziałają wyleganiu roślin. Aktualnie w Polsce mamy zarejestrowane 3 substancje czynne przeciwdziałające wyleganiu, tj. etafon, trineksapak etylowy i cloromekwat (popularny CCC). Regulatory wzrostu należy stosować bardzo rozważnie, ponieważ przy zastosowaniu nieodpowiednich dawek (zarówno za wysokich, jak i za niskich) można przyczynić się do obniżki plonu. Z powodu braku w literaturze polskiej szerszych informacji na temat stosowania substancji zapobiegających wyleganiu żyta prezentuję dane pochodzące z rynku niemieckiego. Przedstawione poniżej materiały zapewne pomogą dobrać odpowiedni preparat do konkretnej fazy rozwojowej rośliny i warunków pogodowych. Tabela 1 przedstawia wszystkie zarejestrowane środki stosowane w uprawie żyta na rynku niemieckim, natomiast tabela 2 wskazuje sposób ich działania na roślinę, co jest uwarunkowane terminem aplikacji.
W uprawie żyta strategicznie najważniejszy jest pierwszy zabieg regulujący wzrost. Ma on bardzo duże znaczenie, ponieważ przygotowuje solidny fundament do utrzymania roślin w pionie. W dobrze rozwiniętych łanach, powyżej 800 szt. pędów na m², powinien on być wykonany w fazie pierwszego kolanka (BBCH 31). W celu precyzyjnego określenia fazy pierwszego kolanka, roślinę należy rozciąć ostrym narzędziem i zmierzyć odległość pierwszego międzywęźla od węzła krzewienia – powinna ona mieć nie mniej niż 1 cm, a międzywęźle nad nim powinno mieć mniej niż 2 cm. Jest to najodpowiedniejsza faza do zastosowania regulatorów wzrostu dla łanów w optymalnym rozwoju.
Tabela 1. Zarejestrowane regulatory wzrostu w życie ozimym.
| Substancja czynna | Nazwa handlowa | Dawka na ha | Liczba zabiegów |
Faza rozwojowa według skali BBCH |
|---|---|---|---|---|
| Cloromekwat | Cycocel 720 | 2,0 l | 1 | 29-39 |
| Trineksapak etylowy | Moddus |
0,3 l 0,6 l |
1 1 |
32-49 31-48 |
| Clorek mepikwatu + Prohexadion wapnia | Medax Top | 1,5 l | 1 | 29-40 |
| Etafon | Camposan Extra | 1,1 l | 1 | 31-39 |
Tabela 2. Terminy stosowania regulatorów wzrostów i ich efekty na roślinę.
|
Moddus Medax Top CCC |
Hamowanie wytwarzania hormonów wzrostu. |
|---|---|
| Aplikacja przed wzrostem wydłużeniowym (rozpoczęcie fazy strzelania w źdźbło, czyli BBCH 31). | |
| CCC silnie skraca rośliny przed uwolnieniem pierwszego kolanka. | |
| Powtórne zastosowanie środka możliwe w momencie ukazania się 3 kolanka. | |
| Moddus i Medax Top działają jeszcze w czasie strzelania w źdźbło, ponieważ ingerują w syntezę giberelin w późniejszym czasie. | |
| CCC + Modus i Medax Top zastosowane w późniejszych fazach strzelania w źdźbło nie mają żadnego wpływu na skracanie dolnych międzywęźli. | |
| Camposan | Hamuje aktywność hormonów wzrostu. |
| Najsilniejszy efekt w czasie intensywnego wzrostu wydłużeniowego. | |
| Skraca środkowe i górne międzywęźla. | |
| Ostrożnie z wysokimi dawkami w czasie wysokiej temp. od BBCH 37. |