17 października 2017r w gospodarstwie agroturystycznym „Pod Lipami” państwa Małgorzaty i Andrzeja Fajkowskich w Stawisku odbyła się konferencja pt. Dziedzictwo kulturowe wielkopolskiej wsi, jako wartość zasługująca na zachowanie.
Program skierowany był do właścicieli gospodarstw agroturystycznych i obiektów turystyki wiejskiej oraz osób wytwarzających regionalne produkty żywnościowe na bazie produktów z gospodarstwa lub zainteresowanych rozpoczęciem takiej działalności. Miał na celu wzmocnienie fundamentu, jakim jest bogactwo wielkopolskiego dziedzictwa kulturowego, które może znacząco zwiększyć atrakcyjność ofert gospodarstw, co z kolei będzie miało odbicie w osiąganych dochodach.
Zgromadzonych gości przywitał I z-ca Dyrektora WODR pan Maciej Szłykowicz wraz z panią Aldoną Jankowską – Kierownikiem działu ROWiA WODR w Poznaniu. Konferencja cieszyła się dużym zainteresowaniem, bo już samą chęć udziału w niej zgłosiło więcej osób niż planowano ugościć.
Pomysłodawczynią konferencji była pani Wiktoria Maciejewska - emerytowany doradca Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu, która przeprowadziła wykłady na temat dziedzictwa kulturowego wielkopolskiej wsi i jego obecności w ofercie gospodarstw agroturystycznych. Zapoznała słuchaczy z definicją dziedzictwa kulturowego, zaznaczyła elementy ważne dla agroturystyki a wśród nich zwyczaje i obyczaje ludowe, tradycyjne „wiejskie zawody”, wpływ architektury na kształtowanie krajobrazu, w tym organizację siedliska czy kulinaria.
Podczas swojej prelekcji wskazała przykłady gospodarstw agroturystycznych, które opierają swoją ofertę na działaniach związanych z przeszłością danego miejsca i wykonywanych w nim pracach. Jednym z nich jest gospodarstwo pana Krzysztofa Pieśniaka Stara chata u kowala, który prowadzi lekcje pokazowe, opowiada agroturystom o pracy kowala, pokazuje jak wykuć podkowę. Proponowana oferta spotkała się z ogromnym zainteresowaniem, co skutkuje dużym obłożeniem gospodarstwa. Innym przykładem wykorzystania bogactwa dziedzictwa kulturowego jest pracownia garncarska w gospodarstwie Pela i Wacek Hanny i Janiny Maćkowskich na tej samej zasadzie.
Pani Wiktoria Maciejewska zwróciła uwagę jak ważne w prowadzeniu gospodarstwa agroturystycznego jest wykorzystanie świąt i obrzędów związanych z ich obchodzeniem a charakterystycznych dla danego regionu. W Chorzeminie koło Wolsztyna, co roku miejscowa młodzież organizuje barwny pokaz przebierańców pod nazwą Siwki. Kontynuują tradycję tego regionu, gdy po wsiach w Wielkanocny Poniedziałek wędrowały gromady przebierańców, chodzono z niedźwiedziem odzianym w słomę i grochowiny, któremu towarzyszyli baba, kominiarz, jeździec na koniu. Cały tabor prowadził Cygan, który przygrywał gromadzie na skrzypcach. Impreza ta przyciąga setki osób i może stać się niewątpliwą atrakcją w programie dla wielu gospodarstw agroturystycznych mających swoje siedziby w okolicy. Ponadto podkreśliła znaczenie dziedzictwa kulinarnego, czyli kuchni wielkopolskiej, jako kuchni prostej, pozbawionej skomplikowanych przepisów, egzotycznych przypraw czy wymyślnych zestawów. Podstawowym produktem jest w niej ziemniak, czyli poznańska pyra a poza tym kapusta, brukiew, groch, fasola, dynia czy cebula. Przytoczyła przykłady dań, których nie spotkamy w innej części Polski tj.: pyrczok, pyry z gzikiem, obsypunka, prażonki, szare kluchy czy ślepe ryby. Prelegentka na zakończenie wskazała również na olbrzymią wagę organizacji przestrzeni w zagrodzie i na zagospodarowanie wnętrz. Przypomniała jak kiedyś wyglądał przedogródek i jak daleko teraz ludzie odeszli od tego. Dziś zagospodarowanie terenu przed domem to trawa i iglaki. Kilkadziesiąt lat temu w ogrodach królowały ostróżki, malwy, nagietki, maciejka i wieczernik.
Kolejnym wykładowcą była dr. inż. Sylwia Graja – Zwolińska pracownik Katedry Turystyki Wiejskiej Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Tematem jej prelekcji była Przeszłość dla przyszłości, czyli jak wykorzystać materialne dziedzictwo kulturowe wielkopolskiej wsi w działalności agroturystycznej. Pani Zwolińska podkreśliła znaczenie turystyki edukacyjnej, rosnącej potrzeby autentycznych doznań, świadomości wartości dziedzictwa i jego zrozumienie. Wykazała, że na dziedzictwo składa się historia miejsc i ludzi, którzy w tych miejscach żyją. Dziedzictwo to dobra materialne np.: zabytki ruchome, nieruchome, archeologiczne i niematerialne jak obrzędy, rytuały, zwyczaje, sposoby gospodarowania i wytwarzania przedmiotów, sposoby uprawy ziemi i hodowli, tradycje życia rodzinnego, sąsiedzkiego i wspólnotowego, folklor muzyczny, taneczny i słowny. Prelegentka opowiedziała jak budować ofertę gospodarstwa agroturystycznego tak, by opierało się na dziedzictwie kulturowym przodków. Zaznaczyła, że gospodarze współpracując ze sobą mogą efektywniej wykorzystać potencjał kulturowy regionu poprzez tworzenie wiosek tematycznych, szlaków np. Szlak tradycji i smaku czy Szlak tradycyjnego rzemiosła, który obejmuje ok 200 gospodarstw i skupia 20 różnych rzemiosł. Takie działanie powoduje możliwość skuteczniejszej promocji i gwarantowane efektywne spędzenie wolnego czasu.
Następny wykład pt.: Każde miejsce opowiada swoją historię, przeprowadziła dr hab. Anna Weronika Brzezińska z Zakładu Studiów Polskich i Regionalnych Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wskazała znaczenie kultury i krajobrazu kulturowego regionu oraz omówiła, co go kształtuje i jak ważne w tym są cechy kultury ukształtowanej przez zamieszkujących go ludzi.
Bardzo ciekawą prelekcję zaprezentowała pani Agnieszka Wujek, dyrektor Gminnego Centrum Kultury i Rekreacji im. Jana z Domachowa Bzdęgi w Krobi. Opowiedziała przybyłym gościom o Biskupiźnie, mikroregionie folklorystycznym położonym w południowej Wielkopolsce, obejmującym 13 miejscowości położonych w powiecie gostyńskim, w gminach Krobia, Gostyń i Piaski. Mieszkańcy tego terenu wykorzystali właśnie swoją tradycję i stworzyli Festiwal Tradycji i Folkloru. Co roku organizują wakacyjne warsztaty pod nazwą Tabor Wielkopolski i Mały tabor, które skupiają rzesze turystów. Poza tym w ofercie są pokazy mody biskupiańskiej czy warsztaty dla dzieci Biskupianki w podróży. Poprzez szereg takich działań doprowadzili do tego, że Biskupizna została wpisana na krajową listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.
Z kolei pani Jolanta Nowicka ze Stowarzyszenia Centrum Rozwoju Gminy Kościan przedstawiła projekt realizowany przez Stowarzyszenie LGD Gościnna Wielkopolska Podróże z Panem Tadeuszem. Podstawą kreacji produktu były miejsca, które rzeczywiście stanowiły cel podróży Adama Mickiewicza po Wielkopolsce w latach 1831-1832. Jest to katalog zamknięty, ale tylko pozornie. Można przyjąć, że na mapie miejsc mickiewiczowskich na opisywanym obszarze mogą wciąż pojawiać się nowe punkty (np. Skansen Filmowy Soplicowo w Cichowie), które będą inspirowane legendą Mickiewicza i jego epopei. Na dzień dzisiejszy do miejsc tworzących kanon produktu zaliczono 12 miejsc (12 ksiąg tematycznych), których atrakcyjność turystyczna i związki z Adamem Mickiewiczem stanowią atrakcyjną propozycję dla turysty.
Wszystkie wykłady zostały nagrodzone gromkimi brawami i spotkały się z dużą ilością pozytywnych komentarzy. Może przed właścicielami gospodarstw agroturystycznych otworzyły się nowe horyzonty? Może wykłady wniosły świeży powiew i inne spojrzenie na rozwój i ukierunkowanie gospodarstw? Taki był cel spotkania a czas pokaże.
Konferencja udowodniła jak ogromny potencjał drzemie w naszym dziedzictwie kulturowym oraz jak należy o niego dbać, by nie odeszło w zapomnienie. Pokazała, jakim wielkim atutem dla Wielkopolski są skarby tego dziedzictwa i że posiadając je agroturystyka i turystyka wiejska mogą czerpać wiele obopólnych korzyści na długie, długie lata.
