Po długim czasie kupowania przetworów następuje powrót do samodzielnego przygotowania zapraw z warzyw i owoców do naszych spiżarni. Został doceniony niepowtarzalny smak, wygląd i jakość domowych skarbów zamkniętych w słoikach. Prześcigamy się w przekazywaniu sprawdzonych przepisów, wraz z małymi słoiczkami przetworów w formie załącznika. Domowa degustacja zdecydowanie zachęca do samodzielnego wykonania.

W wielu domach są sztandarowe przepisy na domowe przetwory. Czasami można jeszcze spotkać stare, pożółkłe zeszyty, w których zapisane są ręcznie przepisy nie z naszej epoki, sięgające początku XX wieku. Zachwyca piękna kaligrafia, a także inny sposób przygotowania.

Zawsze przy sporządzaniu swoich przetworów należy pamiętać, że dobry przepis to połowa dobrego smaku naszego przetworu, bo reszta zależy od tego, czy zastosujemy się do poniższych wskazówek

1. Jeśli pasteryzujemy owoce i warzywa, musimy mieć pewność, że nasze produkty są pierwszej klasy, czyli zdrowe, dojrzałe i świeże. Nie wolno używać artykułów z pleśnią, ponieważ wytwarzane przez nie toksyny stają się obecnie główną przyczyną niebezpiecznych infekcji. Natomiast warzywa i owoce, które są np. pogniecione, można użyć do sosów, zup warzywnych lub owocowych, do sporządzenia soku lub koktajlu itd. Zawsze przed podjęciem pracy wszystkie warzywa należy porządnie umyć, a owoce miękkie przepłukać przegotowaną, wystudzoną wodą.
2. Starajmy się zwracać uwagę na ilość dodawanego cukru, ponieważ dłuższe gotowanie, smażenie owoców powoduje odparowanie wody, a cukier naturalny – fruktoza pozostaje w przetwarzanych owocach. Wszystko zależy od tego, co chcemy przerobić i na co. Można także zastępować cukier buraczany cukrem brzozowym, melasą lub cukrem brązowym.
3. Starajmy się wykorzystać właściwości niektórych owoców zawierających większą ilości pektyn. Im owoc bardziej dojrzały, tym zawiera mniej pektyny. Dlatego ważne jest, aby tak wybierać owoce, żeby nie były przejrzałe, tylko dopiero co dojrzałe. Duże ilości pektyn zawiera: agrest, kwaśne jabłka, mirabelki, śliwki, czerwona i czarna porzeczka, żurawina, pigwa. Należy wykorzystać tę wiedzę i nie stosować tzw. cukru żelującego lub dżemiksów.
   Aby było łatwiej, przypominam, że można przygotować pektynę w domu: 1 kg jabłek, woda i płótno. Z umytych jabłek wykroić gniazda nasienne. Owoce zmiksować i włożyć do garnka, dodać gniazda nasienne, zalać wodą i doprowadzić do wrzenia. Gotować 30 minut i przecedzić przez płótno. Pulpę z płótna przełożyć do garnka, zalać wodą i gotować znowu 30 minut, po czym ponownie przecedzić. Do garnka wlać obie partie odcedzonego płynu i gotować na dużym ogniu 10 minut. Przelać do sterylnych butelek i zamknąć. Przechowywać w lodówce maksymalnie przez tydzień. Dodawać do przetworów z małą ilością pektyn, – na każdy kilogram owoców ⅓ przygotowanej domowej pektyny.
4. Naczynia, w których utrwalamy nasze skarby, powinny być nieuszkodzone. Nawet jeśli są nowe, muszą być: umyte i wyparzone – słoiki w garnku zalewamy wodą, doprowadzamy do wrzenia i utrzymujemy ten stan przez 5 min. Bez tej pracy nad opakowaniami nie mamy co liczyć, że wszystkie przetwory przechowają się i nie popsują.
5. Wiemy doskonale jak szybko w naszych domach opróżniane są naczynia z przetworami. Dlatego należy dostosować wielkość naczyń do tego, co w nie włożymy, aby zużyć je w ciągu 2-3 dni. Otwierając dżem, przecier czy gąszcz owocowy lub warzywny, szybko tracimy witaminy. Dlatego lepiej zastosować małe opakowania.
6. Niekiedy już kilka tygodni po przetworzeniu możemy zapomnieć, co dokładnie mamy w opakowaniu. Dlatego dobrym pomysłem jest etykietowanie słoików. Forma opisu zależy tylko od naszej inwencji.
7. Mało popularna jest informacja, że kisić możemy wszystkie warzywa. Kiszonki to znane od wieków i cenne dietetyczne pożywienie, bogate w witaminę C, liczne sole mineralne i kwas mlekowy wspomagający procesy trawienia. W naszym kraju tradycyjnie kisimy kapustę i ogórki – polecam, aby do każdego słoika litrowego ogórków włożyć po 1 strąku ostrej papryczki. Są bardziej pikantne i wyraziste w smaku.
   W krajach wschodu możemy spotkać na bazarach kiszony czosnek, paprykę, pomidory i cytryny. Te ostatnie bardzo dobrze komponują się z potrawami z dodatkiem warzyw. Do potraw wnoszą nutę słoną i kwaśną oraz sprawiają, że reszta składników wydaje się nieco słodsza.
   A najważniejsze jest to, że wielu autorów jest nimi wprost zachwycona i dodają je prawie do wszystkiego. Kiszone cytryny możemy wykorzystać we wszystkich przepisach, w których występuje sok lub skórka z cytryny – do sałatkowego dressingu, dipu, kuskusu, warzywnego gulaszu czy pieczonej ryby. Z ich pomocą możemy przygotować magiczne dania marokańskie i północno-afrykańskie, a nawet indyjskie. Obecnie jest wszechobecna moda na gotowanie potraw z innych kultur.
8. Jeśli jesteśmy zapracowani i mamy możliwość, czyli jesteśmy w posiadaniu dużej zamrażarki, możemy nasze letnio-jesienne smaki zamrozić. Najlepiej zachowają one wtedy swoje walory dietetyczne i organoleptyczne. Mrozimy owoce, warzywa, grzyby, zioła, wino, surowe jajka bez skorupek, ryby, mięso. Zamrożone produkty przechowujemy od 3 do 12 miesięcy.

Do tych informacji dodam jeszcze kilka wyszukanych – może mniej znanych, ale sprawdzonych przepisów.

Nasz powiat kaliski to małe zagłębie pomidorowe. Dlatego w pierwszej kolejności podaję przepisy na potrawy i dania z pomidorów, tym bardziej, że już niedługo zakończą się zbiory polnego pomidora. Aby zapobiec wysychaniu zebranych warzyw, możemy ich część przeznaczyć do zrobienia domowej „Vegety”. Kto nie zdążył w lipcu, ma okazję przygotować sok malinowy na surowo, bo zaczęły się zbiory jesiennych malin.

Pomidorowy gąszcz

Składniki: 0,5 kg pomidorów, 2 czerwone papryki, 25 dag cebuli, 6 łyżek czerwonego octu winnego, 150 g brązowego cukru, 1 łyżeczka soli, 1 łyżeczka pieprzu mielonego, 1 łyżeczka ostrej musztardy, szczypta mielonego ziela angielskiego, ¼  płaskiej łyżeczki ostrej mielonej papryki.

Pomidory sparzyć, ściągnąć skórkę, pokroić. Paprykę przeciąć, usunąć gniazda nasienne, pokroić w kostkę. Cebulę obrać, pokroić w kostkę. Paprykę, pomidory i cebulę włożyć do dużego rondla, dodać ocet, cukier i przyprawy. Gotować na wolnym ogniu ok. 40 minut aż sos zgęstnieje, przy czym pod koniec gotowania cały czas mieszać, by masa nie przywarła. Można podawać ciepłe lub schłodzone lub przełożyć do słoików i od razu zamknąć.

Produkt do spożycia na zimę. Podajemy zamiast kupionego ketchupu z pieczywem, żółtym serem, jako dodatek do kanapek, wędliny, pasztetu itp.

Pomidorowe masełko

Składniki: 8 suszonych pomidorków, 1 ząbek czosnku, 200 g masła, szczypta soli. 

Pomidorki odsączamy z zalewy i drobno kroimy. Czosnek obieramy i rozcieramy lub przepuszczamy przez prasę. W miseczce delikatnie – krótko miksujemy pomidorki, czosnek, szczyptę soli i masło. Przekładamy do maselniczki i stawiamy na stole lub przechowujemy w lodówce.

Podajemy masełko do bagietek, jajek, kanapek itp.

Pomidor, bazylia i mozzarella

Składniki: 2 serki mozzarella (ok. 300 g), 2-3 średniej wielkości pomidory, 2 łyżki oliwy z oliwek, 1 pęczek bazylii, pieprz, sól, troszkę cukru i soku z cytryny, ok. 10 małych podłużnych pomidorków.

Pomidory i ser kroimy w plastry. Układamy na talerzu przekładając ser, pomidory i listki bazylii na zmianę, aby powstała nam piękna kolorystycznie układanka. W środku talerza układamy kilka kolorowych, małych podłużnych lub okrągłych pomidorków. Całość posypujemy odrobiną cukru, soli, pieprzu, skrapiamy oliwą i sokiem z cytryny i… jemy.

Podajemy ułożone na przemian na talerzu jako oddzielną sałatkę.

Ogórki z przecierem pomidorowym

4 kg ogórków i 6 cebul obrać. Ogórki pokroić w słupki, a cebulę w plastry. Dodać 2 łyżki soli, dokładnie wymieszać i odstawić na 2 godziny. Potem odlać sok i przełożyć dość luźno do słoików. Dodać gorącą zalewę: 0,5 szklanki octu, 0,5 szklanki oleju, 1 szklanka cukru i mały (około 200 g) przecier pomidorowy, zalać ogórki, pasteryzować 10-15 minut.

Podajemy jako przystawkę.

Pizzerinki z pomidorami

Ciasto: 25 dag mąki, sól, 3 dag drożdży, 1 łyżka oleju.
Farsz: 10 dag pokrojonych pomidorów z puszki (ew. przecier), 2 ząbki czosnku, oregano, 20 dag mozzarelli, 20 dag pomidorów, 10 dag kiełbasy, pieprz, sól.

Mąkę wymieszać z ½ łyżeczki soli, drożdżami oraz olejem. Stopniowo wlewać 120 ml letniej wody i wyrobić ciasto o dość gęstej konsystencji. Kiedy nie będzie się już kleiło do dłoni, przełożyć je do wysmarowanej olejem miski i odstawić do podwojenia objętości. Po wyrośnięciu wyrobić ponownie, podzielić na 16 części i rozwałkować na niewielkie placki. Posiekane pomidory zmiksować z przeciśniętym czosnkiem, doprawić solą, pieprzem i oregano – lebiodka i dusić 10 min. Placki posmarować sosem pomidorowym lub odparowanym pomidorowym gąszczem, na każdy położyć plaster pomidora, kiełbasy i mozzarelli. Piec w temp. 250^o C przez 10-12 min, aż brzegi się zrumienią.

Podajemy jako przekąskę.

Pomidory w solance

Około 5 kg pomidorów zalać wrzątkiem. Wszystko obrać i pozbawić gniazd nasiennych. Przekroić na ćwiartki po długości. Układać ściśle w słoiczkach. Do każdego słoika dodać 2-4 ząbki czosnku (w zależności od wielkości), przekrojone na kilka części. Bazylią przesypać śmiało każdą warstwę pomidorów i dodać odrobinę oliwy. Zalać gorącą solanką: na litr wody 2 łyżki soli. Pasteryzować około 20 minut.

Pomidory wychodzą bardzo aromatyczne, wspaniałe do zup pomidorowych – zmiksować całą zawartość słoika, można dodać przyprawy i wykorzystać do zupy, a także do makaronów, zapiekanek, sosów, np. z gołąbkami lub koktajle, można jeść w całości prosto ze słoika…

Dżem z zielonych pomidorów

Składniki: 1 kg zielonych (niedojrzałych) pomidorów, bardzo twardych i jędrnych, cukier, 2 cytryny (sok i starta skórka).

Pomidory umyć i pokroić w kostkę. Włożyć do szerokiego garnka. Cytrynę sparzyć, osuszyć, zetrzeć skórkę (żółtą część), wycisnąć sok. Skórkę i sok z cytryny dodać do pomidorów. Gotować na małym ogniu przez około 3 godziny, aż woda wyparuje. Przetrzeć przez sito. Przecier zważyć i włożyć do garnka. Dodać taką samą ilość cukru i smażyć, aż do osiągnięcia pożądanej konsystencji. Słoiczki i wieczka sparzyć, osuszyć, napełnić gorącym dżemem, zamknąć. Przechowywać w ciemnym, chłodnym i przewiewnym miejscu. W zamkniętym słoiku dżem można przechowywać do 6 miesięcy.

Podajemy z chlebem razowym, białym serem, serem pleśniowym.

Pomidorowy kociołek

Składniki: 400 g mięsa mielonego wieprzowego, 200 g mięsa mielonego drobiowego, 700 g ziemniaków ugotowanych w mundurkach, 300 g pora lub cebuli, 800 ml bulionu, 1 słoik pomidorów w solance, 450 ml keczupu, 300 g fasoli czerwonej, 3 cebule, 1 jajko, 3 łyżki bułki tartej, olej, majeranek, 1 łyżeczka chilli, pieprz cayenne, cukier do smaku, pieprz czarny mielony, ½ słoiczka czosnku w oleju.

Mięso mielone mieszamy razem z bułką tartą, solą, chilli, jajkiem, majerankiem. Dodajemy 2 drobno posiekane i zeszklone cebule. Z masy uformować małe kulki i smażyć je na oleju w garnku na rumiano, a następnie wyjąć na talerz. W tym samym oleju usmażyć por pokrojony w plasterki i pozostałą cebulę pokrojoną w kostkę. Dodać pokrojone na kawałki ziemniaki, smażyć przez chwilę. Doprawić solą i pieprzem, dodać koncentrat pomidorowy, całość podlać bulionem i gotować przez ok. 5-10 minut. Po tym czasie włożyć do garnka fasolę, keczup, czosnek i kulki mięsa. Ponownie zagotować. Przyprawić na ostro pieprzem cayenne i cukrem do smaku. Danie przed podaniem, posypać drobno pokrojoną, zieloną pietruszką.

Podajemy jako danie na ciepło.

Domowa „Vegeta”

Proporcje warzyw do vegety: 1 kg marchwi, 1 kg selera, 1 kg cebuli, 1 kg papryki (kolorowej), 1 kg pietruszki, 1 kg pasternaka. Potrzebujemy jeszcze sporo naci pietruszki i selera.

Wszystko mielimy w maszynce do mięsa o dużych okach albo w robocie kuchennym. Dodajemy 1,25 kg soli morskiej gruboziarnistej. Mieszamy, powstaje dużo soku, odciskamy masę. Ubijamy ręką partiami w słoiczku, nakrywamy słoiczki celofanem i zakręcamy. Vegeta nie musi być przechowywana w lodówce. Pomimo tak dużej ilości warzyw, vegety nie wychodzi zbyt wiele. Można popróbować z innymi warzywami wg swojego smaku… .

Stosujemy do wszystkiego, gdzie potrzebne są warzywa: zupy, sosy, dodatek do makaronu. Nie należy potraw solić z uwagi na dodatek naszej vegety. Doprawiać ziołami wg swojego smaku.

Syrop z malin na spirytusie, sposób mojej babci

Należy powielać dobre, sprawdzone sposoby na przetwory np. swojej Babci. Malinki są w sam raz na zimę do herbatki przeciw przeziębieniu, ale też wyśmienite do polania lodów, naleśników, deserów, budyniu itp.

Zasada jest taka, że na 1 kg malin bierzemy 1,2 kg cukru. Maliny należy rozetrzeć w dużej misce (np. kamionkowej) drewnianą pałką do ucierania ciasta. Następnie wsypać proporcjonalnie do ilości malin cukier, dobrze wymieszać i zostawić na kilka godzin aż cukier się rozpuści (można na cały dzień) – co jakiś czas należy zamieszać. Po tym czasie nakładamy maliny do małych słoiczków i ustawiamy do lodówki (bez pokrywek). Mogą stać w lodówce nawet do 48 godzin, na wierzchu powinna wytworzyć się biała „skórka” z cukru. Następnie do każdego słoiczka wlewamy po łyżce stołowej spirytusu i wtedy dopiero nakładamy pokrywki, zakręcamy słoiczki.

NIE PASTERYZOWAĆ! Spirytus sprawia, że słoików nie trzeba już gotować. Umieszczamy malinki w spiżarni, piwnicy itp. i tam sobie czekają do zimy… .

Opracowała: Halina Modławska – starszy doradca, Zespół Doradczy w powiecie kaliskim

W dniu 31 sierpnia w Kleczewie odbyły się dożynki powiatowo-gminne.  Rozpoczęcie święta plonów nastąpiło o 14.00 mszą świętą w miejscowym kościele. Następnie korowód dożynkowy przeszedł na stadion miejski, gdzie toczyły się dalsze uroczystości. Na miejscu został zaprezentowany obrzęd dożynkowy przedstawiony przez zespół "Łany" z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Tegorocznymi starostami dożynek byli Pani Renata Kwiatkowska i Pan Krzysztof Michalski - rolnicy z gminy Kleczew.

Dożynki powiatowe były także okazją do wręczenia nagród z licznych konkursów. Statuetki "Siewców" trafiły do Państwa Anny i Marcina Woźniaków z gminy Ślesin, Henryki i Piotra Rosińskich z gminy Ślesin, Agnieszki i Huberta Michalskich z gminy Sompolno, Agnieszki i Roberta Jaworskich z gminy Kramsk, Grażyny i Krzysztofa Michalskich z gminy Kleczew. Wręczono także odznaki honorowe " Zasłużony dla Rolnictwa". Trafiły one do Pana Marka Wesołowskiego - burmistrza Kleczewa, Grażyny Michalskiej rolnika z gminy Kleczew, Roberta Bugno rolnika z gminy Stare Miasto, Sławomira Wieczorka rolnika z gminy Rzgów, Piotra Czajczyńskiego rolnika z gminy Grodziec, Marleny Staszak rolnika z gminy Grodziec, Jadwigi Czaplińskiej rolnika z gminy Stare Miasto, Józefa Siwka rolnika z gminy Krzymów, Doroty Grudzińskiej rolnika z gminy Sompolno, Norberta Sieczki rolnika z gminy Golina, Bogumiła Leszczaka rolnika z gminy Kramsk, Ewy Jakubowskiej - kierownik Samodzielnego Referatu Prewencji, Rehabilitacji i Orzecznictwa Lekarskiego KRUS w Koninie.

W konkursie na najładniejszy wieniec dożynkowy, z 19 zaprezentowanych, komisja pierwsze miejsce przyznała gminie Ślesin, drugie gminie Wilczyn, a trzecie miejsce otrzymał wieniec gospodarzy gmina Kleczew. Jak co roku na dożynkach powiatowych nie zabrakło także stoiska Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego Zespołu Doradczego w powiecie konińskim, na którym zgromadzono liczne odmiany owoców; śliw, jabłoni i grusz. Pokazane zostały także odmiany tegorocznych zbóż ozimych i jarych oraz ziemniaków uprawianych na terenie powiatu konińskiego.

Podczas dożynek zwiedzający mieli możliwość skosztowania przedstawionych odmian owoców i samemu ocenić ich walory smakowe i zdrowotne. Doradcy szczególnie promowali owoce i warzywa zachęcając do większego niż dotychczas ich przetwarzania i utrwalania. Przygotowane na czas dożynek przepisy kulinarne rozeszły się jak ciepłe bułeczki, bo gotowanie to jest to, na czym Polacy znają się najlepiej zaraz po leczeniu. A tak na serio potrafimy i lubimy gotować, a potem zajadać oczywiście.

W czasie imprezy rolnicy pytali również doradców o informacje na temat nowego Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020. Zazielenianie i nowe dopłaty bezpośrednie pojawiały się najczęściej a i chętnych na modernizację swoich gospodarstw nie brakowało.

Na dożynkach powiatowych w Kleczewie stoisko WODR przygotowali: kierownik ZD w Koninie Józef Gęziak, Urszula Bachera doradca z gminy Ślesin, Ryszard Michalski doradca z gminy Sompolno, Leszek Matuszak doradca z gminy Wierzbinek oraz Jacek Michalski doradca z gminy Kleczew.

tekst: Jacek Michalski

zdjęcia: Jacek Michalski, Leszek Matuszak

Jaka będzie pomoc dla gospodarstw rolnych w Polsce po 2014 roku,
ile płatności i za co otrzymają rolnicy?

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przygotowało propozycje nowych form pomocy finansowej dla rolnictwa.Mają one zapewnić żywotność gospodarstwom rolnym przez wspieranie ich dochodu. Pomoc ta jest ujęta m.in. w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 oraz w systemie wsparcia bezpośredniego. Podstawą prawną funkcjonowania systemu płatności bezpośrednich w UE po 2014 r. jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające przepisy dotyczące płatności bezpośrednich dla rolników na podstawie systemów wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej.
Do obowiązkowych elementów wsparcia, które każde państwo członkowskie musi wdrażać należą:
 jednolita płatność obszarowa,
(szacowana stawka płatności może wynieść ok. 110 EUR/ha.)
 płatność za zazielenienie,
(szacowana stawka płatności może wynieść ok. 74 EUR/ha.)
 płatność dla młodych rolników. (szacowana stawka płatności może wynieść ok. 62 EUR/ha.)
Nowy system wsparcia bezpośredniego w Polsce ma być komplementarny ze wsparciem w ramach PROW 2014-2020, ma także za zadanie jednocześnie wspierać i promować pro środowiskowe praktyki rolnicze.
W nowym systemie wsparcia bezpośredniego przewidziane jest m.in.:
• Ukierunkowanie wsparcia na rolników aktywnie prowadzących działalność poprzez wykluczenie z systemu tych właścicieli ziemi, dla których prowadzenie działalności nie jest głównym celem np. administratorzy terenów sportowych. („Rolnik aktywny zawodowo – podmiot uprawniony do otrzymywania płatności bezpośrednich." art. 9 rozp.1307/2013) MRiRW proponuje, aby za aktywnego zawodowo rolnika automatycznie uznać tego, który otrzyma kwotę 5000 EUR płatności bezpośrednich.
• Wyższe wsparcie dla młodych rolników, których wiek w roku składania wniosku nie przekracza 40 lat; ma to być płatność powierzchniowa, z limitem powierzchni 50 ha i w wysokości 25% średniej krajowej płatności na hektar tj. ok. 62 EUR płatna przez okres nie dłuższy niż 5 lat (od dnia założenia gosp.).
• Prostsze reguły wsparcia dla małych gospodarstw, uproszczenie ma polegać na zwolnieniu rolników korzystających z tego wsparcia z kontroli norm i wymogów wzajemnej zgodności a także z obowiązku stosowania praktyk w zakresie zazieleniania. Przepisy nie definiują małego gospodarstwa; określają maksymalna kwotę wsparcia 1250 EUR/gosp. (suma wszystkich płatności, do których rolnik byłby uprawniony, gdyby pozostawał w systemie standardowym). Tylko w 2015 roku rolnicy będą mogli przystąpić do tego systemu, wystąpienie możliwe jest w dowolnym momencie, lecz uniemożliwia ponowny w nim udział w kolejnych latach. Ponadto PROW 2014-2020 w ramach „Restrukturyzacji małych gospodarstw" przewiduje premię w wysokości 60 tys. zł dla gospodarstw o wielkości ekonomicznej poniżej 6 tys. Euro. Natomiast rolnikom, którzy trwale przekażą swoje gospodarstwa innemu rolnikowi na powiększenie gospodarstwa PROW daje możliwość skorzystania ze wsparcia w wysokości 120% rocznej płatności.
• Nowe formy płatności do produkcji (za zwiększenie towarowości). Planowane jest wprowadzenie wsparcia związanego z produkcją w następujących sektorach:
 Bydło; płatność będzie przysługiwała za co najmniej 3 szt. do zwierząt w przedziale od 1-szej do 30-tej sztuki w gosp. W wieku do 24 miesięcy niezależnie od płci (w całym kraju) Szacowana stawka płatności wyniesie ok. 70 EUR/szt.
 Krowy; płatność będzie przysługiwała do co najmniej 3 krów w wieku od 24 miesiąca życia, do zwierząt w przedziale od 1-ciej do 30-tej krowy w gosp.(w całym kraju). Szacowana stawka płatności ma wynieść ok. 70 EUR/szt.
 Owce; płatność do maciorek w wieku od 12 miesięcy, za co najmniej 10 sztuk w gosp.(w całym kraju).Szacowana stawka płatności wyniesie ok. 25 EUR/szt.
 Kozy; płatność do co najmniej 5 sztuk samic kóz w wieku od 12 miesięcy.(w całym kraju). Szacowana stawka płatności wyniesie ok. 15 EUR/szt.
 Rośliny wysokobiałkowe; wsparcie na podobnych warunkach jak specjalna płatność obszarowa do powierzchni upraw roślin strączkowych i motylkowych drobnonasiennych w plonie głównym tj. płatność powierzchniowa.(w całym kraju). Szacowana stawka płatności wyniesie ok.326 EUR/ha. Stosowana będzie degresywność (pomniejszenie) stawki płatności 0-50 ha 100% stawki podstawowej; 50,01-100 ha 50%; 100.01-150 ha 25%; powyżej 150 ha 0% (brak płatności).
 Chmiel, Szacowana stawka płatności wyniesie ok.480 EUR/ha(w rejonach: lubelskim, wielkopolskim i dolnośląskim.)
 Skrobia ziemniaczana (ok.400 EUR/ha),buraki cukrowe (ok.400 EUR/ha), owoce miękkie – truskawki i maliny (250 EUR/ha), pomidory (400 EUR/ha)
 Len i konopie (ok.200 EUR/ha)
 Tytoń – przejściowe wsparcie krajowe.
• Płatności dodatkowe – płatność dla wszystkich rolników aktywnych (małe i średnie gospodarstwa) do określonej powierzchni ustalonej przez państwo nie większej jednak niż 30 ha. (W przypadku niewprowadzenia tej płatności konieczna będzie redukcja JPO.)
Nowy obowiązkowym elementem systemu płatności w całej UE będzie
 płatność za zazielenienie -„zielona"(greening), z tytułu realizacji praktyk rolniczych korzystnych dla klimatu i środowiska. Płatność ta zależna będzie od spełnienia wymagań w zakresie trzech podstawowych praktyk: - dywersyfikacji upraw, (obowiązek utrzymania zróżnicowanej struktury upraw na gruntach ornych w gospodarstwie rolnym w danym roku). - utrzymania trwałych użytków zielonych (TUZ), proponuje się aby zakaz przekształcania i zaorywania TUZ był realizowany na obszarach NATURA 2000. - przeznaczenia części powierzchni na cele proekologiczne (EFA). Obowiązek utrzymania co najmniej 5% obszarów proekologicznych będą miały gospodarstwa posiadające ponad 15 ha gruntów ornych.
 Realizacja pakietu Rolnictwo zrównoważone oraz Ochrona gleb i wód w ramach działania rolnośrodowiskowo-klimatycznego PROW 2014-2020 będzie traktowana jako praktyki równoważne zazielenieniu.
W lipcu br. zakończony został proces konsultacji społecznych na temat kształtu płatności bezpośrednich w nowej perspektywie finansowej. Nie zapadły jeszcze ostateczne decyzje, stąd przedstawione stawki są jedynie w projektowanych wysokościach, które podobnie jak zasady ich przyznawania mogą jeszcze ulec zmianie. Szczegółowych i aktualnych informacji na temat płatności bezpośrednich i innych środków pomocowych należy szukać u źródła czyli na internetowych stronach Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, skąd i powyższe zostały zaczerpnięte.
Danuta Matusiak

Każda szkoła podstawowa, która chce uczestniczyć w programie „Owoce i warzywa w szkole” w roku szkolnym 2014/2015 zobowiązana jest złożyć w terminie do dnia 8 września (poniedziałek) zgłoszenie do programu we właściwym miejscowo ze względu na miejsce siedziby szkoły Oddziale Terenowym ARR.

Program „Owoce i warzywa w szkole” skierowany jest do 1 389 600 dzieci ze szkół podstawowych, które:

• odbywają roczne obowiązkowe przygotowanie przedszkolne zorganizowane w szkole podstawowej,
• uczęszczają do klas I-III szkół podstawowych.

W ramach programu dzieci będą:

• otrzymywały w każdym z 10 wybranych tygodni w semestrze nieodpłatnie po 2 lub 3 porcje owocowo-warzywne, w skład których będą wchodziły następujące produkty: jabłka, gruszki, truskawki, borówki amerykańskie, marchew, rzodkiewka, słodka papryka, kalarepa, pomidorki, sok owocowy, warzywny lub owocowo-warzywny,
• uczestniczyły w zajęciach kształtujących zdrowe nawyki żywieniowe oraz wzbogacających wiedzę o pochodzeniu produktów rolnych, zorganizowanych przez szkoły podstawowe zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2014 r.

Całkowity budżet programu w roku szkolnym 2014/2015 wynosi ok. 23,3 mln EUR (96,8 mln PLN), w tym 20,5 mln EUR z budżetu krajowego (12%).

Aktualne formularze oraz szczegółowe Warunki uczestnictwa w programie „Owoce i warzywa w szkole” w roku szkolnym 2014/2015 dostępne są na stronie internetowej www.arr.gov.pl w zakładce „Owoce i warzywa w szkole”.

Źródło: ARR