Święto plonów w powiecie kolskim

W do grupy roślin strączkowych należą m.in: fasola zwykła , bób, ciecierzyca pospolita, fasola wielokwiatowa, groch zwyczajny, soczewica jadalna , soja warzywna. Strączkowe pastewne to: łubin żółty, łubin wąskolistny, biały, bobik , peluszka , wyka siewna (jara) , wyka kosmata ( ozima).

Rośliny strączkowe dzielimy na 3 grupy ze względu na wymagania glebowe:
a) Rośliny o dużych wymaganiach glebowych- bobik, groch siewny , wyka jara.
Zaleca się uprawiać na kompleksach pszennym- bardzo dobrym, dobrym oraz żytnim bardzo dobrym.
b) Rośliny o średnich wymaganiach – łubin wąskolistny , biały, peluszka
c) Rośliny o małych wymaganiach- łubin żółty , wyka ozima, seradela.
Gleby piaszczyste, suche( kl. V, VI), o odczynie kwaśnym .

Rośliny strączkowe w plonie głównym są uprawiane przede wszystkim na nasiona, które zawierają duże ilości strawnego białka o korzystnym składzie aminokwasowym i są dobrym komponentem do produkcji pasz treściwych. Zawierają również sporo witamin, głównie z grupy B , oraz soli mineralnych dostarczających makro i mikroelementy. Mają też właściwości antybakteryjne.
W plonie głównym można je również uprawiać w mieszankach ze zbożami. Popularne i sprawdzone mieszanki to: jęczmień jary+ groch , pszenżyto jare + łubin wąskolistny , owies + groch peluszka. Ujemną stroną uprawy jest dobór herbicydów. Nasiona roślin strączkowych można wykorzystywać głównie na paszę wysokobiałkową we własnym gospodarstwie, o czym powinni pamiętać hodowcy trzody z własnymi hektarami. W Polsce uprawia się głównie grubonasienne gatunki roślin strączkowych jak groch, bobik ,czy łubin, które mogą być stosowane zarówno na zielonki i kiszonki. Rośliny strączkowe dają wiele korzyści. Wzbogacają glebę w substancję organiczną i składniki pokarmowe dzięki resztkom pożniwnym, których sucha masa średnio wynosi od 1- 8 t/ha. Wpływają na poprawę bilansu azotu w glebie dzięki zdolności współżycia z bakteriami brodawkowymi, poprzez które wiążą wolny azot z powietrza. Nie wymagają nawożenia azotowego, poza dawką startową( 20 – 30 kg /ha), gromadzą wiązany przez bakterie azot w resztkach pożniwnych, który jest stopniowo uwalniany i wykorzystywany przez rośliny następcze. W zależności od odmiany , gatunku oraz zasobności gleby i przedplonu stosuje się nawozy fosforowe 30-60 kg/ha i potasowe 60-100 kg/ha. Głęboki i silnie rozwinięty system korzeniowy drenuje glebę, pomaga w uruchomieniu składników z głębszych warstw gleby oraz w pobieraniu wypłukanego potasu i azotu, również nieprzyswajalnego dla innych roślin fosforu. Wydzieliny korzeniowe niektórych roślin ( gryka , gorczyca) ograniczają rozwój szkodników glebowych, mają zdolność gromadzenia i zatrzymywania składników pokarmowych oraz wody. Stwarzają nie tylko korzystne warunki do wytworzenia struktury gruzełkowatej ,(poprzez rozwijające się bakterie przyczyniające się do tworzenia gruzełków),posiadają również właściwości humusotwórcze. Rośliny strączkowe powodują zwiększenie ilości próchnicy, poprawiając stan fitosanitarny oraz strukturę gleby.
O wysokości i jakości plonów roślin strączkowych decydują m.in: warunki pogodowe, zabiegi agrotechniczne, właściwości zastosowanych i dobranych odmian, pH gleby (od 5 do 7),przedplon oraz zasobność gleby w składniki pokarmowe.

Zaleca się zachowanie odstępu upraw co 4- 5 lat. W plonie głównym powinno się wysiewać w stanowisku po zbożach w 3- 4 roku po oborniku. Dla uniknięcia chorób, nie należy wysiewać roślin po sobie lub pozostałych strączkowych.
Obecnie wzrasta udział roślin strączkowych w strukturze zasiewów. Najszybciej wzrasta uprawa łubinu żółtego - rośliny białkowej gleb słabszych oraz grochu i seradeli. Do wzrostu powierzchni upraw roślin strączkowych i motylkowych w znacznym stopniu przyczyniają się także dopłaty do 1 ha uprawy w 2013 roku wynosiła – 719,43 zł.
Termin siewu przypada w okresie od połowy marca do pierwszej dekady kwietnia- wysiewa się możliwie wcześnie. Rośliny strączkowe maja niewielkie wymagania termiczne , przykładem jest groch peluszka , który można wysiewać gdy temperatura gruntu osiągnie 2 0 C( wyjątek stanowi soja , która kiełkuje w temp. + 100C). Rośliny strączkowe znoszą przymrozki nawet do -50C. Dobrze rosną w temperaturze 13-22 0C. Głębokość siewu waha się od 3 do 8 cm w zależności od gatunku i odmiany.
Do kiełkowania rośliny strączkowe potrzebują ziemi dobrze nawodnionej, ale nie podmokłej. W niższych temperaturach lepiej rozwija się system korzeniowy, a rośliny przechodzą jarowizację. Dzięki temu następuje szybsze osiągnięcie rozwoju wegetatywnego – czyli tworzenie zielonej masy oraz generatywnego – czyli tworzenie nasion. Wpływa to również na lepsze kwitnienie i wiązanie strąków.
Przygotowanie gleby do siewu roślin strączkowych skupia się głównie na niszczeniu chwastów wykonując bronowanie. Przy konieczności ochrony przed chwastami , chorobami i szkodnikami wykonuje się zabiegi według podanych zaleceń IOR-u dla danego gatunku roślin.
Zbioru dokonuje się kombajnem. Przy złych warunkach atmosferycznych wykonuje się desykację, następnie nasiona się czyści i suszy.
Przykład uprawy grochu.
Groch zajmuje dominującą pozycję wśród roślin strączkowych uprawianych w Polsce. Jako roślina wysokobiałkowa charakteryzuje się bardzo dużą różnorodnością odmian i ich przydatnością do uprawy i wykorzystania. Groch pastewny można uprawiać na nasiona oraz na zieloną masę do bezpośredniego skarmiania, a nawet do zakiszania - w siewie czystym lub w mieszankach ze zbożami.
Wśród odmian pastewnych o mniejszych wymaganiach glebowych jest 5 odmian wąsolistnych m.in.:w grupie wysokich: Marych , Muza, w grupie średniowysokich: Milwa , Pomorska i Sokolik.
Groch siewny jest rośliną jednoroczną, uprawianą wyłącznie z nasion. Stanowisko przeznaczone pod jego uprawę powinno być odchwaszczone, a podłoże spulchnione na głębokość ok. 10 cm. Pod groch pastewny nadają się gleby kompleksu żytniego dobrego oraz zbożowo – pastewnego mocnego i słabego. Nasiona przed siewem należy zaprawić zaprawą nasienną i zaszczepić nitraginą. Termin siewu grochu powinien być możliwie wczesny, uzależniony jest od celu uprawy. Jeśli planujemy zebrać z roślin nasiona, a masę zieloną wykorzystać na paszę, wtedy groch wysiewamy bardzo wczesną wiosną, nawet w okolicy 10-15 III, najpóźniej początek kwietnia. Głębokość siewu 6- 8 cm, w rzędy co 15- 20 cm. W uprawie nisko i średnio nakładowej zaleca się nawożenie mineralne 40-50 kg /ha fosforu , 80- 90 kg/ha potasu przed orką zimową. Wczesną wiosną należy wykonać uprawki przedsiewne oraz nawożenie startowe azotem w dawce 30 kg/ha. Groch korzystnie reaguje na nawożenie mikroelementami m.in.: borem , molibdenem , manganem. Ph gleby dla grochu od 6,5- 7. Ochrona przed chwastami polega na stosowaniu po siewie np. Afalonu. Do najgroźniejszych chorób grochu należą: zgorzel siewek , fuzaryjne więdnięcie grochu, mączniak rzekomy i prawdziwy oraz rdza grochu. Ochrona przed chorobami polega m.in. na przestrzeganiu 4-5 letnich przerw uprawy na tym samym polu i stosowaniu fungicydów zalecanych przez IOR. Groch może być zbierany jedno lub dwuetapowo. Bardziej polecany jest zbiór jednoetapowy. Rozpoczyna się go w momencie , gdy około 85% nasion jest twardych , strąki są suche, liście i łodygi zaschnięte. Natychmiast po zbiorze nasiona należy doczyścić i dosuszyć do wilgotności maksimum 15%.

Literatura:
„Rośliny strączkowe i motylkowe drobnonasienne"- wydawca redakcja „Agro-Serwis" Warszawa- marzec 2010r.
MODR – Warszawa, PZD Grójec
Artykuł – autor mgr inż. Piotr Stopyra
„Hodowla Roślin Smolice Sp.z.o.o Grupa IHAR"
„Rośliny użytkowe" Wiedza Powszechna W-wa 1961 r.

Opracowała: Barbara Skrzypniak ZD Pleszew.

Agencja Rynku Rolnego informuje, że koszty transportu i pakowania przy operacjach wycofania z przeznaczeniem na cele bezpłatnej dystrybucji, zarówno w przypadku działań realizowanych przez organizacje producentów (realizujących programy operacyjne), jak i producentów indywidualnych, będą rekompensowane ze środków finansowych UE. Informacja powyższa wynika z rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 932/2014 z dnia 29.08.2014 r. ustanawiającego tymczasowe nadzwyczajne środki wsparcia dla producentów niektórych owoców i warzyw oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 913/2014 oraz z rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw.

Wysokość rekompensat kosztów transportu i pakowania przedstawiono poniżej z wyciągu z ROZPORZĄDZENIA WYKONAWCZEGO KOMISJI (UE) NR 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw (Dz.U. L 157 z 15.6.2011, str. 1).

Artykuł 81

Koszty transportu

1. Koszty transportu w przypadku bezpłatnej dystrybucji wszystkich produktów wycofanych z rynku kwalifikują się do wsparcia w ramach programu operacyjnego na podstawie stawek ryczałtowych, ustalonych w oparciu o odległości między miejscem wycofania a miejscem dostawy, określone w załączniku XII.
   W przypadku transportu morskiego państwa członkowskie określają odległość między punktem wycofania a miejscem dostawy. Wysokość rekompensaty nie może przekroczyć kosztów transportu lądowego najkrótszą trasą od miejsca załadunku do teoretycznego miejsca wyjazdu, w którym możliwy jest transport lądowy. Do kwot określonych w załączniku XII stosuje się współczynnik korygujący 0,6.
2. Koszty transportu należy wypłacić stronie, która faktycznie ponosi koszty finansowe danej operacji transportu. Płatność dokonywana jest po przedstawieniu następujących dokumentów uzupełniających, potwierdzających w szczególności:
   1. nazwy organizacji-beneficjentów;
   2. ilości odnośnych produktów;
   3. zgodę organizacji-beneficjentów oraz zastosowany środek transportu; oraz
   4. odległość między miejscem wycofania a miejscem dostawy.

ZAŁĄCZNIK XII

KOSZTY TRANSPORTU W RAMACH BEZPŁATNEJ DYSTRYBUCJI, O KTÓRYCH MOWA W ART. 81 UST. 1

Artykuł 82

Koszty sortowania i pakowania

1. Koszty sortowania i pakowania owoców i warzyw wycofanych z rynku w celu bezpłatnej dystrybucji kwalifikują się do wsparcia w ramach programów operacyjnych w wysokości stawki ryczałtowej określonej w części A załącznika XIII, w przypadku produktów w opakowaniach o masie netto nieprzekraczającej 25 kilogramów.
2. Na opakowaniach produktów przeznaczonych do bezpłatnej dystrybucji należy umieścić godło europejskie oraz co najmniej jedno z odniesień określonych w części B załącznika XIII.
3. Zwrot kosztów sortowania i pakowania przysługuje organizacjom producentów, które przeprowadziły te operacje.

Płatność dokonywana jest po przedstawieniu następujących dokumentów uzupełniających, potwierdzających w szczególności:
1. nazwy organizacji-beneficjentów;
2. ilości odnośnych produktów; oraz
3. zgodę organizacji-beneficjentów określającą prezentację produktów.

ZAŁĄCZNIK XIII

CZĘŚĆ A
KOSZTY SORTOWANIA I PAKOWANIA, O KTÓRYCH MOWA W ART. 82 UST. 1

ZAŁĄCZNIK XIII

CZĘŚĆ B
ADNOTACJA UMIESZCZANA NA OPAKOWANIACH PRODUKTÓW, O KTÓREJ MOWA W ART. 82 UST. 2

• Продукт, предназначен за безплатна дистрибуция (Регламент за изпълнение (ЕC) №)
• Producto destinado a su distribución gratuita [Reglamento de ejecución (UE) no]
• Produkt určený k bezplatné distribuci [prováděcí nařízení (EU) č.]
• Produkt til gratis uddeling (gennemførelsesforordning (EU) nr.)
• Zur kostenlosen Verteilung bestimmtes Erzeugnis (Durchführungsverordnung (EU) Nr.)
• Tasuta jagamiseks mõeldud tooted [rakendusmäärus (EL) nr]
• Προϊόν προοριζόμενο για δωρεάν διανομή [εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) αριθ.]
• Product for free distribution (Implementing Regulation (EU) No)
• Produit destiné à la distribution gratuite [règlement d’exécution (UE) n o]
• Prodotto destinato alla distribuzione gratuita [regolamento di esecuzione (UE) n.]
• Produkts paredzēts bezmaksas izplatīšanai [Īstenošanas regula (ES) Nr.]
• Nemokamai platinamas produktas [Įgyvendinimo reglamentas (ES) Nr.]
• Ingyenes szétosztásra szánt termék (/EU végrehajtási rendelet)
• Prodott destinat għad-distribuzzjoni bla ħlas [Regolament ta’ implimentazzjoni (UE) nru.]
• Voor gratis uitreiking bestemd product (Uitvoeringserordening (EU) nr.)
• Produkt przeznaczony do bezpłatnej dystrybucji [Rozporządzenie wykonawcze (UE) nr]
• Produto destinado a distribuição gratuita [Regulamento de execução (UE) n. o]
• Produs destinat distribuirii gratuite [Regulamentul de punere în aplicare (UE) nr.]

W dniach 30-31 sierpnia odbyła się I Krajowa Wystawa Bydła Mięsnego w Sielinku. Zorganizowana została przez Polski  Związek Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego oraz Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu. Wystawa zbiegła się z rocznicą 20 lat PZHiPBM.

Patronat nad wystawą objęli: Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marek Sawicki, Marszałek Województwa Wielkopolskiego Marek Woźniak oraz Wojewoda Wielkopolski Piotr Florek.

Podczas otwarcia wystawy 14 hodowców zostało odznaczonych przez wiceministra rolnictwa Zofię Szalczyk odznakami honorowymi „ZASŁUŻONY DLA ROLNICTWA”.

I Krajową Wystawę Bydła Mięsnego zaszczycili: Wiceminister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Zofia Szalczyk, Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego Mateusz Klemenski, Prezydent PFHBiPM Leszek Hądzlik, zarząd PZHiPBM na czele z Prezesem Pawłem Dakowskim, dyrekcja WODR w Poznaniu z Dyrektorem Ryszardem Jaworskim, dyrektorzy Ośrodków Doradztwa Rolniczego z całej Polski, profesorowie z SGGW w Warszawie i Uniwersytetów Przyrodniczych.

Po oficjalnym otwarciu rozpoczęto ocenę bydła Krajowej Wystawy Bydła Mięsnego Sielinko 2014. Sędziami głównymi byli sędziowie z Francji: Lequeux Gilles, Schmidt Nicolas oraz Negre Jerome. Przeprowadzona ocena ras odbyła się w oparciu o obowiązujący regulamin. W wystawie udział wzięło 21 hodowców, którzy wystawili 82 sztuki bydła oraz 20 cieląt w następujących rasach: Angus czarny, Angus czerwony, Blonde d’Aquitaine, Belgijska Biało-Błękitna, Charolaise, Galloway, Hereford, Highland, Limousin, Simental mięsny. Wystawione zwierzęta były odpowiednio przygotowane w zakresie pielęgnacji, natomiast nie wszystkie mogły zostać pokazane na ringu ze względu na ich temperament.

W trakcie wystawy odbywała się degustacja mięsa wołowego promująca wołowinę i mająca na celu jej poprawę spożycia w Polsce. Odbyły się konkursy wagi bydła na oko przeznaczone dla publiczności. Wieczorem odbyło się seminarium dla hodowców i wystawców z zakresu hodowli bydła ras mięsnych, przeprowadzone przez prof. Lecha Nawrockiego z Politechniki Opolskiej. Na zakończenie hodowcy oraz organizatorzy otrzymali dyplomy oraz pamiątki okolicznościowe. W niedzielę na ringu zostały zaprezentowane czempiony, a spośród nich został wybrany superczempion I KWBM, którym została krowa IBERA z cielęciem rasy Limousine, nr katalogowy AGRO PROVIMI Sp. z o.o. Bieganów.

Zwiedzający wystawę mogli w sobotę i niedzielę uzyskać informację na temat funkcjonowania środków pomocowych w rolnictwie oraz propozycje finansowania rolnictwa w latach 2015-2020. Poradami służyły instytucje rządowe, samorządowe, firmy pracujące na rzecz rolnictwa.

Wystawa była miejscem nawiązywania kontaktów pomiędzy hodowcami, producentami i rolnikami.

Komisarz Wystawy Zwierząt
Zdzisław Kruk

Na zakończenie zbiorów zbóż we wszystkich województwach potrzeba jeszcze kilku dni. Rolnicy narzekają na jakość, a pogoda nadal nie rozpieszcza, bo brak tylko kilku dni ze słońcem nie pozwala właściwie dosuszyć zboża. Ocenia się, iż do tej pory w kraju zebrano zboża z około 99% areału. Żniwa trwają już tylko lokalnie, głównie w województwach położonych na południu kraju, gdzie deszczowy sierpień opóźnił zbiory ziarna (nawracające opady deszczu i burze spowolniły prace żniwne). Takie warunki pogodowe powodują pogarszanie jakości jeszcze nie zebranego ziarna – zboże jest często zawilgocone i porośnięte.

Na dzień 30 sierpnia zbiory zbóż podstawowych w województwach zachodnich i północnych można uznać za zakończone.

Pomimo znacznie wyższych tegorocznych plonów i zbiorów zbóż w kraju, jakość tegorocznego ziarna jest gorsza niż przed rokiem. Plony ziarna można określić jako dobre, średnio wyższe od 10 do nawet 18%. Na obecną chwilę głównym problemem jest niska zawartość białka, która przeważnie waha się w przedziale 10-12%. Ziarno z reguły trzyma parametry w odniesieniu do gęstości, wilgotności oraz w mniejszym stopniu liczby opadania. Potwierdzają się wcześniejsze doniesienia, iż o ile na północy kraju jakość zebranych zbóż jest generalnie dobra, gorzej wygląda sytuacja w centrum i na południu kraju, gdzie dużo jest surowca o niejednorodnej jakości i słabym (niskim) białku.

Jakość pszenicy w tym roku przede wszystkim kształtowały dwa czynniki: pogoda oraz wysokość całkowitej dawki azotu, z tym że pogoda miała decydujący wpływ. W tym roku wielu rolników nie doceniło wysokiego potencjału plonowania pszenic. Łagodna zima oraz długa wiosna połączona w większości kraju z optymalnym rozkładem opadów wpłynęły na osiągnięcie wysokiego plonu pszenic. Kto nie zastosował III dawki azotu, to rośliny z ich plantacji nie były w stanie pobrać wystarczającej ilości tego składnika z zasobów glebowych. Podobna sytuacja była u tych, którzy podali III dawkę azotu zbyt późno lub w okresie posuchy. Po prostu azot nie był dla roślin dostępny z powodu braku wilgoci w glebie. W konsekwencji sytuację mamy taką, że tegoroczna pszenica charakteryzuje się niskim poziomem białka.

Tegoroczne plony rzepaku są rekordowe. Wielu rolników osiągnęło plony zdecydowanie powyżej 4,5 t/ha. Zaolejenie zebranych nasion jest bardzo wysokie i kształtuje się na poziomie 43-44%.

ZAAWANSOWANIE PRAC ŻNIWNYCH WG WYBRANYCH WOJEWÓDZTW W 2014 ROKU (stan na 1-6 września 2014 r.)

Źródło: Sparks Polska, Wojewódzkie Ośrodki Doradztwa Rolniczego, Urzędy Wojewódzkie.

Opracował: Piotr Kujawa, WODR w Poznaniu