Jaka będzie pomoc dla gospodarstw rolnych w Polsce po 2014 roku,
ile płatności i za co otrzymają rolnicy?
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przygotowało propozycje nowych form pomocy finansowej dla rolnictwa.Mają one zapewnić żywotność gospodarstwom rolnym przez wspieranie ich dochodu. Pomoc ta jest ujęta m.in. w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 oraz w systemie wsparcia bezpośredniego. Podstawą prawną funkcjonowania systemu płatności bezpośrednich w UE po 2014 r. jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające przepisy dotyczące płatności bezpośrednich dla rolników na podstawie systemów wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej.
Do obowiązkowych elementów wsparcia, które każde państwo członkowskie musi wdrażać należą:
jednolita płatność obszarowa,
(szacowana stawka płatności może wynieść ok. 110 EUR/ha.)
płatność za zazielenienie,
(szacowana stawka płatności może wynieść ok. 74 EUR/ha.)
płatność dla młodych rolników. (szacowana stawka płatności może wynieść ok. 62 EUR/ha.)
Nowy system wsparcia bezpośredniego w Polsce ma być komplementarny ze wsparciem w ramach PROW 2014-2020, ma także za zadanie jednocześnie wspierać i promować pro środowiskowe praktyki rolnicze.
W nowym systemie wsparcia bezpośredniego przewidziane jest m.in.:
• Ukierunkowanie wsparcia na rolników aktywnie prowadzących działalność poprzez wykluczenie z systemu tych właścicieli ziemi, dla których prowadzenie działalności nie jest głównym celem np. administratorzy terenów sportowych. („Rolnik aktywny zawodowo – podmiot uprawniony do otrzymywania płatności bezpośrednich." art. 9 rozp.1307/2013) MRiRW proponuje, aby za aktywnego zawodowo rolnika automatycznie uznać tego, który otrzyma kwotę 5000 EUR płatności bezpośrednich.
• Wyższe wsparcie dla młodych rolników, których wiek w roku składania wniosku nie przekracza 40 lat; ma to być płatność powierzchniowa, z limitem powierzchni 50 ha i w wysokości 25% średniej krajowej płatności na hektar tj. ok. 62 EUR płatna przez okres nie dłuższy niż 5 lat (od dnia założenia gosp.).
• Prostsze reguły wsparcia dla małych gospodarstw, uproszczenie ma polegać na zwolnieniu rolników korzystających z tego wsparcia z kontroli norm i wymogów wzajemnej zgodności a także z obowiązku stosowania praktyk w zakresie zazieleniania. Przepisy nie definiują małego gospodarstwa; określają maksymalna kwotę wsparcia 1250 EUR/gosp. (suma wszystkich płatności, do których rolnik byłby uprawniony, gdyby pozostawał w systemie standardowym). Tylko w 2015 roku rolnicy będą mogli przystąpić do tego systemu, wystąpienie możliwe jest w dowolnym momencie, lecz uniemożliwia ponowny w nim udział w kolejnych latach. Ponadto PROW 2014-2020 w ramach „Restrukturyzacji małych gospodarstw" przewiduje premię w wysokości 60 tys. zł dla gospodarstw o wielkości ekonomicznej poniżej 6 tys. Euro. Natomiast rolnikom, którzy trwale przekażą swoje gospodarstwa innemu rolnikowi na powiększenie gospodarstwa PROW daje możliwość skorzystania ze wsparcia w wysokości 120% rocznej płatności.
• Nowe formy płatności do produkcji (za zwiększenie towarowości). Planowane jest wprowadzenie wsparcia związanego z produkcją w następujących sektorach:
Bydło; płatność będzie przysługiwała za co najmniej 3 szt. do zwierząt w przedziale od 1-szej do 30-tej sztuki w gosp. W wieku do 24 miesięcy niezależnie od płci (w całym kraju) Szacowana stawka płatności wyniesie ok. 70 EUR/szt.
Krowy; płatność będzie przysługiwała do co najmniej 3 krów w wieku od 24 miesiąca życia, do zwierząt w przedziale od 1-ciej do 30-tej krowy w gosp.(w całym kraju). Szacowana stawka płatności ma wynieść ok. 70 EUR/szt.
Owce; płatność do maciorek w wieku od 12 miesięcy, za co najmniej 10 sztuk w gosp.(w całym kraju).Szacowana stawka płatności wyniesie ok. 25 EUR/szt.
Kozy; płatność do co najmniej 5 sztuk samic kóz w wieku od 12 miesięcy.(w całym kraju). Szacowana stawka płatności wyniesie ok. 15 EUR/szt.
Rośliny wysokobiałkowe; wsparcie na podobnych warunkach jak specjalna płatność obszarowa do powierzchni upraw roślin strączkowych i motylkowych drobnonasiennych w plonie głównym tj. płatność powierzchniowa.(w całym kraju). Szacowana stawka płatności wyniesie ok.326 EUR/ha. Stosowana będzie degresywność (pomniejszenie) stawki płatności 0-50 ha 100% stawki podstawowej; 50,01-100 ha 50%; 100.01-150 ha 25%; powyżej 150 ha 0% (brak płatności).
Chmiel, Szacowana stawka płatności wyniesie ok.480 EUR/ha(w rejonach: lubelskim, wielkopolskim i dolnośląskim.)
Skrobia ziemniaczana (ok.400 EUR/ha),buraki cukrowe (ok.400 EUR/ha), owoce miękkie – truskawki i maliny (250 EUR/ha), pomidory (400 EUR/ha)
Len i konopie (ok.200 EUR/ha)
Tytoń – przejściowe wsparcie krajowe.
• Płatności dodatkowe – płatność dla wszystkich rolników aktywnych (małe i średnie gospodarstwa) do określonej powierzchni ustalonej przez państwo nie większej jednak niż 30 ha. (W przypadku niewprowadzenia tej płatności konieczna będzie redukcja JPO.)
Nowy obowiązkowym elementem systemu płatności w całej UE będzie
płatność za zazielenienie -„zielona"(greening), z tytułu realizacji praktyk rolniczych korzystnych dla klimatu i środowiska. Płatność ta zależna będzie od spełnienia wymagań w zakresie trzech podstawowych praktyk: - dywersyfikacji upraw, (obowiązek utrzymania zróżnicowanej struktury upraw na gruntach ornych w gospodarstwie rolnym w danym roku). - utrzymania trwałych użytków zielonych (TUZ), proponuje się aby zakaz przekształcania i zaorywania TUZ był realizowany na obszarach NATURA 2000. - przeznaczenia części powierzchni na cele proekologiczne (EFA). Obowiązek utrzymania co najmniej 5% obszarów proekologicznych będą miały gospodarstwa posiadające ponad 15 ha gruntów ornych.
Realizacja pakietu Rolnictwo zrównoważone oraz Ochrona gleb i wód w ramach działania rolnośrodowiskowo-klimatycznego PROW 2014-2020 będzie traktowana jako praktyki równoważne zazielenieniu.
W lipcu br. zakończony został proces konsultacji społecznych na temat kształtu płatności bezpośrednich w nowej perspektywie finansowej. Nie zapadły jeszcze ostateczne decyzje, stąd przedstawione stawki są jedynie w projektowanych wysokościach, które podobnie jak zasady ich przyznawania mogą jeszcze ulec zmianie. Szczegółowych i aktualnych informacji na temat płatności bezpośrednich i innych środków pomocowych należy szukać u źródła czyli na internetowych stronach Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, skąd i powyższe zostały zaczerpnięte.
Danuta Matusiak