Budżet unijny na lata 2014-2020, w tym budżet na WPR, czyli na unijne i też nasze rolnictwo, to „grube” miliardy euro, również na  tzw. dopłaty dla rolników, co jest w mediach nagłaśniane. Może kogoś nie wtajemniczonego zdziwić, dlaczego tak jest, że przy takim „miliardowym” wspieraniu rolnictwa, jest taka drożyzna żywności, a rolnicy i tak narzekają na nieopłacalność gospodarowania. Ale jaka jest rzeczywistość, między narzekaniem rolników, a zazdroszczeniem im tych miliardów dopłat? Pewnie jak zawsze prawda leży gdzieś pośrodku.

Mając na myśli rolnika, trzeba mieć na uwadze rolnika tzw. aktywnego, który pracuje w polu, w sadzie, w oborze, czy też chlewni, i rolnika, który ma pracę praktycznie od świtu do zmierzchu, przynajmniej w okresie letnim, czyli że produkcja w gospodarstwie rolnym zapewnia właściwą normę nakładów pracy. Z drugiej strony trzeba mieć też na uwadze i to, że gospodarstwo rolne funkcjonuje na wolnym rynku i że nie zawsze najlepsze efekty pracy dają zadawalające efekty ekonomiczne, czyli oczekiwany dochód na utrzymanie rodziny rolniczej.

Poza tym, trzeba mieć też na uwadze zmienność sytuacji rynkowej w rolnictwie, czyli głównie ceny środków do produkcji rolnej i ceny skupu produktów rolnych, które determinują sytuację ekonomiczną, tj. opłacalność produkcji w rolnictwie.

Jaka jest ta rzeczywistość ekonomiczna w rolnictwie? Można pokusić się o zobrazowanie jej, dokonując pewnych wyliczeń i zestawień. Przykładem niech będzie proste zestawienie cen rynkowych z maja br. cen skupu i wyliczonych cen kosztów produkcji podstawowych produktów rolnych:

Zestawienie to daje już pewien pogląd o sytuacji ekonomicznej gospodarstw. Ceny rynkowe skupu nie pokrywają kosztów produkcji, szczególnie w przypadku tuczników oraz zbóż. W mleku i opasach jest trochę nadwyżki – odpowiednio ok. 7% i 17 %. Wyliczenie kosztów produkcji sporządzono dla gospodarstw z zachowaną normą nakładów pracy rolnika.

A jak przedstawia się sytuacja przy zestawieniu bieżących cen rynkowych i cen tzw. minimalnych, czyli opłacalnych, które dają rolnikowi (2 osoby pracujące w gospodarstwie rolnym) parytet dochodu, czyli dochód równy aktualnie średniemu krajowemu wynagrodzeniu netto (GUS):

Zestawienie daje pogląd o rzeczywistej sytuacji ekonomicznej gospodarstw rolnych w danym kierunku produkcji. Wyliczone tzw. ceny minimalne uwzględniają dopłaty, tj. dopłaty obszarowe, tzw. paliwową i do materiału siewnego. Dopłaty obszarowe w produkcji roślinnej mają przełożenie na produkcję zwierzęcą, ponieważ bazą paszową jest produkcja roślinna w gospodarstwie.

Inny jeszcze obraz pokazuje zestawienie, w którym nie są uwzględnione wymienione uprzednio dopłaty:

Powyższe zestawienia informują, że:

• ceny skupu zbóż, a zwłaszcza tuczników są dużo poniżej kosztów produkcji,
• ceny skupu zbóż i  opasów są większe od ceny minimalnej, a pozostałe są mniejsze, gdy uwzględnione są dopłaty w rolnictwie,
• cena skupu opasów jest większa od ceny minimalnej, a pozostałe ceny skupu są dużo poniżej minimalnych, gdy nie uwzględni się dopłat w rolnictwie.

Wobec tego rolnik, by mieć dochód na poziomie średniego krajowego wynagrodzenia netto, tj. ok. 28,8 tys. zł, (2,4 tys. zł miesięcznie), musiałby sprzedać pszenicę za cenę 76 zł/dt, tucznika za 6,11 zł/kg, a nie 3,85 (ok. 59% więcej) i opasa za 7,24 zł/kg i mleko za 1,24 zł/l, a nie 1,20 zł/l (ok. 3% więcej). Ale, jeśli rolnik miałby większe ceny skupu, to jakie ceny sprzedaży żywności płaciłby konsument, gdyby nie było w rolnictwie dopłat, tak zazdroszczonych rolnikom.

Dopłaty bezpośrednie Unia Europejska wprowadziła w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, aby rekompensować rolnikom obniżkę cen skupu i cen interwencyjnych na produkty rolne, na unijnym rynku rolnym.

Wspólna Polityka Rolna to całość działań podejmowanych przez Wspólnotę w sektorze rolnictwa w celu:

• zwiększenia wydajności produkcji rolnej,
• zapewnienia odpowiedniego poziomu życia ludności wiejskiej,
• stabilizacji rynków,
• zapewnienia odpowiednich cen dla konsumentów,
• zagwarantowania bezpieczeństwa żywnościowego.

Płatności bezpośrednie stały się w Polsce ważnym instrumentem stabilizowania dochodów rolniczych, który pozwala na poprawianie sytuacji ekonomicznej gospodarstw bez windowania cen za produkty rolne przy rosnących w rolnictwie kosztach, z powodu drożejących środków produkcji rolnej potrzebnych rolnikom. Unijne dopłaty bezpośrednie, współfinansowane z krajowego budżetu, zapewniają konsumentom tańszą żywność i sprawiają, że nasze produkty rolno-spożywcze są cenowo konkurencyjne na rynkach zagranicznych.

Informacje o kwotach dopłat dla rolników i wsi, podawane przez ARiMR, a później przekazywane przez media, bez właściwego wyjaśnienia powodują dezinformację w społeczeństwie o „bogactwie” rolników, a przy jednoczesnym niepłaceniu podatku dochodowego przez rolników oraz przynależności do „taniego” KRUS, a nie do ZUS, powodują, że niezrozumienie funkcjonowania dopłat jest większe.

Unijne dopłaty bezpośrednie zapewniają konsumentom tańszą żywność, o czym media już nie wspomną. Faktycznie rolnik otrzymane dopłaty transferuje dla ogółu ludności kupującej tańszą żywność i dla podmiotów sprzedających dla rolników środki do produkcji rolnej.

Przewidywana kwota na dopłaty bezpośrednie w wysokości 14,5 mld zł dla ok. 1,4 mln gospodarstw rolnych daje średnio kwotę ok. 10 tys. zł na gospodarstwo na rok, czyli niecały 1 tys. zł na miesiąc. Czy to jest dużo? I nie jest prawdą, że dopłaty te, to nawet 50% i więcej „dochodów” rolnika, o czym słyszy się często w mediach. Oczywiście w skrajnych przypadkach, gdy grunty rolne będą np. ugorowane, to dopłaty te będą stanowić 100% wpływów, ale przy prawidłowej uprawie, nawożeniu i ochronie roślin dopłaty te to ok. 10-20% wpływów, np. dla pszenicy jest to ok. 22%, dla rzepaku ok. 17% (wykres).

Brak dopłat w rolnictwie spowodowałby zwiększenie cen żywności dla konsumentów o ok. 20-30%, a dalsze „ulepszanie” rolnictwa o podatek dochodowy (wprowadzenie) i KRUS (zlikwidowanie) dadzą łącznie wzrost cen żywności o ok. 50%. Czy wówczas wszystkich konsumentów będzie stać na ten większy wydatek i czy retoryczne pytanie „po co im jeszcze dopłaty” ma powszechne zrozumienie?

Odpowiedź na pytanie o dochodach nie jest prosta, chodź wiadomo, że w większości rodziny rolnicze są rodzinami wielopokoleniowymi (emerytury, renty rodziców), część gospodarstw prowadzi dodatkową działalność zarobkową, a część gospodarstw prowadzi sprzedaż bezpośrednią, ale zdecydowana większość nie prowadzi inwestycji odtworzeniowych, nie mówiąc już o majątkowych, czyli że „żyje” z majątku zgromadzonego wcześniej, czekając na tzw. lepsze czasy dla rolnictwa.

Wyliczenia własne, informacje na podstawie materiałów ARiMR.

Zestawienie kosztów produkcji z bieżącą ceną skupu i wyliczoną ceną skupu minimalną z dopłatami i bez dopłat

cena min.bd. – cena minimalna bez dopłat, cena min.zd. – cena minimalna z dopłatami

W dniu 15.10.2015 r w Kołaczkowie w Sali Urzędu Gminy odbyło się spotkanie rolników z powiatu wrzesińskiego zorganizowane przez Wielkopolską Izbę Rolniczą, Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego.
W spotkaniu uczestniczyli Prezes ARIMR Andrzej Gross, Dyrektor Wielkopolskiego Oddziału Regionalnego ARiMR Piotr Łykowski, pracownik Biura Wsparcia Inwestycyjnego Wojciech Głuchowski, Mirosława Kaźmierczak zastępca Dyrektora KRUS w Poznaniu, Józef Szafarek-Kierownik Biura Powiatowego ARiMR we Wrześni, Kierownik Zespołu Doradczego we Wrześni Paweł Antkowiak oraz Wójt Gminy Kołaczkowo Teresa Waszak. Spotkanie prowadził Kazimierz Kubczak Przewodniczący Powiatowej Rady WIR.
Prezes ARiMR Andrzej Gross podsumował przemiany w polskim rolnictwie i na obszarach wiejskich związane ze wsparciem otrzymywanym w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Zmodernizowano gospodarstwa, wymieniono technikę rolniczą, poprawiła się technologia, staliśmy się konkurencyjnym rolnictwem w ramach Unii Europejskiej, ale także na rynku poza UE - wymieniał prezes Gross. Jego zdaniem jest to efekt bardzo dobrego wykorzystania środków pomocowych, Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich i innych instrumentów finansowych przez rolników i przedsiębiorców.
Dyrektor Wielkopolskiego Oddziału Regionalnego ARiMR w Poznaniu Piotr Łykowski przedstawił dotychczasowe wykorzystanie środków pomocowych przez rolników z województwa wielkopolskiego. Z przedstawionych danych wynika, że wielkopolskie rolnictwo jest zdecydowanym liderem w liczbie podpisanych umów oraz pozyskanych środków.
Następnie zabrała głos Mirosława Kaźmierczak zastępca Dyrektora KRUS w Poznaniu, która omówiła nowe elementy w ubezpieczeniach społecznych.
W dalszej kolejności Kierownik Biura Wsparcia Inwestycyjnego ARiMR Wojciech Głuchowski przedstawił szczegółowe warunki oraz tryb przyznawania i wypłaty pomocy dla działania „Modernizacja gospodarstw rolnych” w ramach PROW 2014-2020. Wsparcie będzie można otrzymać na inwestycje związane z rozwojem produkcji prosiąt, mleka krowiego, bydła mięsnego.
Na podsumowanie Kierownik Powiatowego Zespołu Doradczego Paweł Antkowiak omówił rolę publicznego doradztwa rolniczego w przygotowaniu dokumentów aplikacyjnych. Spotkanie zostało zakończone dyskusją rolników z przedstawicielami ARiMR i WODR.
Helena Jaworska-Jach
 

W ostatnich latach coraz bardziej popularna staje się produkcja brojlerów kaczych – technologia chowu jest stosunkowo prosta, cykl produkcyjny krótki, zainteresowanie wzrasta szczególnie wśród małych i średnich gospodarstw, które zrezygnowały np. z chowu trzody i poszukują alternatywnych źródeł dochodu. Kaczki Pekin są dość odporne na gorsze warunki środowiskowe oraz nie wymagają wielu zabiegów zootechniczno-weterynaryjnych.

Przygotowanie obiektu

Najczęściej spotykanym systemem chowu brojlerów kaczych jest system ściółkowy (mniej popularny jest tzw. system rusztowy-bezściółkowy). Planując wstawienie piskląt trzeba wziąć pod uwagę, iż obsada nie powinna przekroczyć 7-8 sztuk na 1m² powierzchni podłogi, gdy ptaki osiągną wiek 6 tygodni życia. Zbyt duża obsada może spowodować pogorszenie wyników produkcyjnych ptaków (niższe średnie przyrosty, podwyższone zużycie paszy). Gospodarstwo musi mieć też zabezpieczony zapas dobrej klasy słomy, która będzie użyta, jako ściółka pod ptaki. Jakość słomy jest bardzo ważna, nie powinna być porażona pleśniami oraz grzybami, ponieważ młode kaczęta są bardzo podatne na choroby grzybowe układu oddechowego, które powodują upadki oraz pogorszenie kondycji ptaków. Przed wstawieniem piskląt, budynek wraz z wyposażeniem powinien być zdezynfekowany odpowiednim preparatem oraz zabezpieczony przed dostępem gryzoni oraz innych szkodników mogących powodować straty i być źródłem chorób. Budynek powinien być nagrzany do odpowiedniej temperatury – w momencie zasiedlania pisklętami temperatura na wysokości bytowania kacząt powinna wynosić minimum 30 stopni C – tę temperaturę utrzymujemy przez kilka pierwszych dni, po czym stopniowo obniżamy, aby pod koniec pierwszego tygodnia życia uzyskać około 24-25 stopni w odchowalni, następnie około 20-22 ^oC na koniec 3 tygodnia życia. Powyżej 4 tygodnia życia kaczek utrzymuje się w odchowalni temperaturę 18-20 ^oC.

Wentylacja obiektu odchowalni

  Odchowalnia musi być wyposażona w wentylację grawitacyjną oraz mechaniczną realizowaną poprzez wentylatory nawiewowo-wyciągowe.Poprzez działanie wentylacji utrzymuje się odpowiedni skład powietrza w odchowalni oraz temperaturę i wilgotność, należy często kontrolować parametry powietrza w obiekcie, aby nie doprowadzić do nadmiernego stężenia szkodliwych gazów (dwutlenek węgla, związki amoniaku), ponieważ może to spowodować pogorszenie kondycji ptaków ( podrażnienia układu oddechowego, zapalenie spojówek).

Oświetlenie odchowalni

W praktyce stosuje się całodobowe oświetlenie odchowalni. Natężenie światła powinno wynosić około 3-5 wat/1 m² powierzchni podłogi.

Żywienie kaczek Pekin

W pierwszych trzech tygodniach życia kaczęta powinny otrzymywać paszę o zawartości około 20% białka ogólnego i 2900 kcal w 1 kg paszy, natomiast po ukończeniu 3 tygodnia życia pasza powinna zawierać około 17 % białka ogólnego i minimum, 3000 kcal w 1 kg paszy. Kaczętom należy zapewnić też swobodny, nielimitowany dostęp do wody pitnej, aby nie hamować tempa wzrostu ptaków. Na 1 kg przyrostu kaczka Pekin zużywa około 2,5-2,8 kg paszy pełnoporcjowej. W wieku 6-7 tygodni ptaki są najczęściej zdejmowane z obiektu z przeznaczeniem do uboju i osiągają w tym wieku średnią wagę około 3,5 kg/szt.

Zabiegi zootechniczno-weterynaryjne

Na chwilę obecną jedynym zabiegiem, jaki jest wymagany w trakcie tuczu kaczki Pekin jest obcinanie/skracanie ostrych końcówek paznokci u nóg, aby ptaki nie kaleczyły się wzajemnie – brak tego zabiegu może skutkować dużym odsetkiem pokaleczonych ptaków, a co za tym idzie odbiorca płaci poubojowo za takie sztuki znacznie obniżoną cenę w stosunku do wyjściowej. Do wykonywania tego zabiegu potrzeba doświadczenia, aby zbyt mocno nie skrócić paznokcia i nie doprowadzić do stanów zapalnych nóg ptaków, które mogą skutkować upadkami i koniecznością leczenia stada przez lekarza weterynarii.

Jakość ściółki

Bardzo ważne jest, aby utrzymywać wilgotność ściółki na określonym poziomie. Nie można doprowadzić ptaków do tzw. odparzeń w okolicach mostka/mięśni piersiowych – przyczyną takiego stanu jest nadmierna wilgotność ściółki, na której bytują kaczki. Za tego typu sztuki odbiorca (ubojnia) stosuje dotkliwe potrącenia finansowe z tytułu gorszej, jakości tuszki kaczej. Aby zminimalizować straty finansowe z tego tytułu hodowca powinien kontrolować stan ściółki w obiekcie, i odpowiednio często uzupełniać świeżą słomę pod ptaki w praktyce zabieg taki wykonuje się minimum raz dziennie, w zależności od wieku ptaków oraz warunków zewnętrznych (pora roku).

W dniach 18 i 19 września 2015 r. grupa rolników i doradców rolnych Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego z terenu powiatu kępińskiego zwiedzała tradycyjnie XVII edycję Międzynarodowej Wystawy AGRO SHOW w Bednarach pod Pobiedziskami w powiecie poznańskim. Z roku na rok ta impreza rolnicza cieszy się coraz większym zainteresowaniem, co stanowi znakomitą okazję do spotkania ludzi z branży rolniczej. To również kompleksowa wystawa, podczas której swoją aktualną ofertę pokazują producenci nawozów, nasion, środków ochrony roślin, firmy z sektora finansowego i innych środowisk związanych z rolnictwem. W tym roku z powiatu kępińskiego zostały zorganizowane trzy autokary dla rolników: z gminy Bralin wyjazd zorganizował starszy doradca rolny Stanisław Żary, z gminy Baranów – starszy doradca rolny Paweł Stasiak, z gminy Kępno – starszy doradca rolny – Piotr Twardowski. W sumie w wyjazdach studyjnych (autokarowych) wzięło udział ok. 110 rolników z naszego powiatu.