Praca rolnika uzależniona jest w szczególny sposób od pory roku oraz pogody.
Większość prac w rolnictwie wykonuje się na otwartej przestrzeni. Zima jest okresem, kiedy rolnicy szczególnie Ci pracujący na powietrzu – narażeni są na działanie niskich temperatur.

Występowanie opadów śniegu, gołoledzi, szadzi lub szronu może powodować istotne zagrożenia dla osób pracujących na otwartej przestrzeni. Niesprzyjające warunki atmosferyczne powodują, że zwiększa się zagrożenie wypadkowe.

Warto zadbać o bezpieczeństwo w tym okresie.
Upadki osób w gospodarstwie rolnym to ponad połowa wszystkich zdarzeń wypadkowych, którym ulegają rolnicy.

Przyczynami upadków w sezonie jesienno-zimowym najczęściej jest:

• Zły stan nawierzchni podwórzy /grząskość, śliskość, brak dbałości o stan ciągów komunikacyjnych np. w czasie zimy zaśnieżenie lub oblodzenie, zamarznięte grudy ziemi/,
• Brak obuwia roboczego lub nieodpowiednie, zabrudzone lub wyeksploatowane obuwie robocze.

Aby zmniejszyć ryzyko upadku:

• Zachowaj porządek w obejściu, dbaj o stan techniczny ciągów komunikacyjnych, ich czystość i właściwe rozmieszczenie (usuwaj wystające przedmioty i nierówności, które zwłaszcza przykryte śniegiem mogą być niewidoczne)
• Wyrównaj i w miarę możliwości utwardź nawierzchnię podwórza
• Zadbaj o właściwe odprowadzenie wody opadowej   
• Zimą likwiduj śliskość nawierzchni przejść komunikacyjnych przez usuwanie śniegu, posypywanie oblodzeń piaskiem lub solą gospodarczą
• Stosuj oświetlenie podwórzy
• Sprawdzaj stan stopni w maszynach gospodarczych, drabinach i podestach przed ich użyciem
• Schody po nocnych przymrozkach mogą być oblodzone- zadbaj o stan techniczny schodów, poręczy, stopnie powinny być wykonane z nieśliskiego materiału
• Dostosuj obuwie do panujących warunków atmosferycznych i planowanej pracy - stosuj właściwe obuwie robocze, które zmniejszy niebezpieczeństwo poślizgnięć i potknięć, przylegające do kostki o podeszwie protektorowanej.

Opracowała:  Ewa Jakubowska
Kierownik SamodzielnegoReferatu Prewencji, Rehabilitacji i Orzecznictwa Lekarskiego PT KRUS w Koninie
Zdjęcie: PT KRUS Konin

Stawka zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej w 2016 r. ma być o 5 groszy wyższa i wyniesie 1,00 zł na 1 litr oleju. Limit zwrotu na 1 ha użytków rolnych będzie wynosić 86,00 zł - wynika z informacji Rady Ministrów z dnia 1 grudnia 2015 r. Celem obowiązującej od 1 kwietnia 2006 r. ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej jest udzielanie pomocy finansowej dla producentów rolnych, żeby zwiększyć konkurencyjność polskich gospodarstw rolnych na rynku unijnym. Podobna pomoc dla rolników funkcjonuje także w innych krajach członkowskich Unii Europejskiej. Kwotę zwrotu tego podatku ustala się jako iloczyn ilości oleju napędowego zakupionego przez producenta rolnego, wynikającej z faktur VAT i stawki zwrotu podatku na 1 litr oleju napędowego, obowiązującej w dniu złożenia wniosku o zwrot podatku, w ramach rocznego limitu ustalonego zgodnie z regulacjami zawartymi w ustawie. Stawkę zwrotu podatku na 1 litr oleju napędowego na rok następny określa Rada Ministrów w drodze rozporządzenia, corocznie, w terminie do 30 listopada, mając na względzie projekt ustawy budżetowej na następny rok i obowiązującą stawkę podatku akcyzowego od oleju napędowego.

Dotacje wypłacane będą w 2016 r. w terminach: 1-30 kwietnia 2016 r. w przypadku złożenia wniosku w pierwszym terminie i 1-31 października 2016 r. w przypadku złożenia wniosku w drugim terminie gotówką w kasie urzędu gminy lub miasta, albo przelewem na rachunek bankowy podany we wniosku.

Źródło: www.abc.podatki.pl

W niedzielę 30 sierpnia 2015 roku w Kaźmierzu odbyło się Powiatowe Święto Plonów pod patronatem Starosty szamotulskiego. Wszystkie uroczystości dożynkowe i imprezy towarzyszące odbyły się na terenie stadionu gminnego w Kaźmierzu, a słoneczna pogoda od samego rana zachęcała do uczestnictwa. Obchody Dożynek rozpoczęły się od uroczystej mszy św. podczas, której przybyli rolnicy dziękowali za tegoroczne plony i zbiory. Po mszy nastąpił tradycyjny obrzęd dożynkowy, który zapoczątkowany został przez Starostów dożynkowych - Mirosławę Wandelt i Andrzeja Kwitę, którzy przekazali gospodarzowi powiatu bochen chleba wypieczony z tegorocznej mąki. Po odebraniu chleba i poczęstowaniu nim zgromadzonych gości głos zabrał gospodarz gminy Kaźmierz pan Zenon Gałka oraz gospodarz powiatu szamotulskiego pan Józef Kwaśniewicz, którzy podkreślali, że dzisiejsze Święto jest podziękowaniem i wyrazem szacunku dla rolników za ich owocną ale zarazem ciężką pracę. W swoich wystąpieniach włodarze podkreślali znaczenie pracy rolnika oraz wpływ braku opadów deszczu w roku bieżącym na znaczny spadek plonów roślin uprawnych. Po wystąpieniach gospodarzy i zaproszonych gości nastąpił ważny moment wręczenia nagród dla zasłużonych rolników i rolniczek z terenu gminy Kaźmierz. Statuetką Siewcy uhonorowani zostali : pan Stanisław Szukała i Marek Człapa z Sokolnik Małych oraz Roman Tecław z Radzyn ponadto wręczono Order Wdzięczności Matce Wsi pani Marii Oleksy z Kopaniny i Barbarze Liberskiej z Komorowa. Po części oficjalnej kontynuowano obrzędy dożynkowe i występy. Oprawę muzyczną i taneczną części artystycznej zapewnił zespół ludowy "Chludowianie", którego występy sądząc po gromkich brawach widzów bardzo się podobały. Uroczystościom dożynkowym towarzyszyła wystawa ciągników, maszyn i sprzętu rolniczego, który udostępnili młodzi rolnicy z gminy Kaźmierz. Ponadto na stadionie ustawił się szereg namiotów, w których ulokowały sie firmy obsługujące rolnictwo na terenie powiatu szamotulskiego. Wśród tych instytucji znalazło sie także stoisko Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego, które obsługiwane było przez kolegów z Zespołu Doradczego w Szamotułach. Miejsce to cieszyło sie dużym zainteresowaniem uczestniczących w Dożynkach rolników z terenu powiatu szamotulskiego. Powiatowe Święto Plonów zakończyły występy artystyczne i wspólna biesiada uczestników do późnych godzin nocnych.

Opracował : Lech Dudek WODR Poznań, ZD Szamotuły

Szkodniki upraw rolniczych wyrządzają szkody w plonach poprzez ich obniżanie a także pogorszenie jakości. Obniżka plonu może dochodzić nawet do 2 t z 1 ha w zależności od nasilenia występowania szkodników. Pojawiają się masowo na polach gdzie nie stosuje się płodozmianu, zabiegów agrotechnicznych – głównie podorywki. Obecnie stosowane wysokie dawki nawozów w tym azotowych oraz zmiany klimatyczne także przyczyniają się do zwiększenia występowania tych agrofagów. Nastąpił wzrost liczebności szkodników dotąd mniej ważnych gospodarczo, takich jak łokaś garbatek, lednica zbożowa, żółwinek zbożowy czy rolnice. Szkodniki te dotąd miały znaczenie raczej lokalne. Najważniejszymi jednak szkodnikami zbóż są: mszyce, skrzypionki, ploniarka zbożówka, wciornastki.

Mszyce to agrofagi występujące powszechnie w całym kraju. Na zbożach  żerują trzy gatunki mszyc: mszyca zbożowa, mszyca czeremchowo- zbożowa i mszyca różano- trawowa.

Należą do rzędu pluskwiaków. Osobniki dorosłe mają długość od 2 mm do 3,3 mm, ciało wrzecionowate  lub owalne o barwie zielonej, czerwonoróżowej lub czerwono- brązowej, na którym znajdują się  2 rurki tzw. syfony- mechanizmy obronne, które w razie ataku przez inne owady wydzielają substancję woskową. Mszyce składają jaja o długości około 0,5mm i czarnej barwie. Larwy są  jasno zielone, zielone i  czerwonawe. Najpowszechniej występuje mszyca zbożowo- czeremchowa, która ma dwóch żywicieli : zimowym jest czeremcha zwyczajna, na której składa jaja a letnim są rośliny jednoliścienne, głównie zboża. Na zbożach właśnie może tworzyć  kolonie bezskrzydłych populacji( do 12 pokoleń) w których powstają również formy uskrzydlone mogące  zasiedlać nowe rośliny. Od września do listopada uskrzydlone osobniki przelatują na czeremchę, gdzie składają jaja.

Mszyca zbożowa żeruje tylko na zbożach, gdzie odbywa się cały jej rozwój. Zimują jaja na trawach, resztkach pożniwnych, samosiewach czy oziminach. W maju i w czerwcu rozpoczynają się loty osobników uskrzydlonych. Żerują na liściach i kłosach. Późną jesienią samice składają jaja.

Mszyca różano- trawowa posiada dwóch żywicieli: zimowym  są róże ogrodowe i dziko rosnące  gdzie składane są jaja a pokoleniem letnim są rośliny jednoliścienne, głównie zboża, gdzie tworzą kolonie i żerują na liściach.

Szkodliwość mszyc polega na tym, że osobniki dorosłe i larwy wysysają soki z roślin co prowadzi do obumierania całych roślin lub ich fragmentów w zależności od  liczebności tych owadów. Ponadto przenoszą wirusy żółtej karłowatości jęczmienia. Choroba zagraża wszystkim gatunkom zbóż i traw ale jest szczególnie niebezpieczna dla upraw jęczmienia ozimego. Po zakażeniu wirusem następuje zahamowanie wzrostu jęczmienia, krzaczasty pokrój roślin, redukcja źdźbeł kłosonośnych  a  liście  przebarwiają się na kolor intensywnie żółty. Zabieg chemiczny w okresie jesieni należy wykonać  po nalocie pierwszych osobników na plantacje  a w okresie wiosennym po przekroczeniu progu ekonomicznej szkodliwości tj. po stwierdzeniu  5 mszyc na jednym źdźble.

Najważniejsze metody niechemiczne ochrony zbóż przed tymi szkodnikami to prawidłowy płodozmian, zachowanie izolacji przestrzennej od gospodarzy zimowych tj. zbóż, czeremchy zwyczajnej i dzikiej róży, zrównoważone nawożenie azotowe a także ochrona wrogów naturalnych mszyc takich jak  biedronek, złotooków czy  bzygowatych.

          Skrzypionki to chrząszcze  z rodziny stonkowatych. Największe znaczenie gospodarcze mają skrzypionka błękitek i skrzypionka zbożowa. Ciało skrzypionek jest wydłużone, zielonkawe lub niebieskawe z metalicznym połyskiem o długości od 3,5mm do 5 mm. U obu gatunków na skrzydłach widoczne są białe kropki. Larwy mają wygięte ciało o długości do 5 mm pokryte śluzowatą powłoką powstałą z własnych odchodów przez co przypominają ślimaki.

Oba gatunki licznie żerują na wszystkich gatunkach zbóż, przede wszystkim na pszenicy i jęczmieniu.

Skrzypionki rozwijają jedno pokolenie w roku. Zimują chrząszcze w glebie, zaroślach i ściółce. Wiosną gdy temperatura wzrośnie do 10 stopni przelatują na zboża, gdzie żerują. Od połowy maja do czerwca  samice składają jaja na górnej stronie liści zbóż. Po około 14 dniach pojawiają się larwy, które żerują bardzo intensywnie, wyjadając na liściu górną skórkę i tkankę miękiszową. Zmniejsza się przez to powierzchnia asymilacyjna roślin, co powoduje spadek plonu ziarna oraz jego zanieczyszczenie odchodami.

Obserwacje plantacji należy przeprowadzać w kilku miejscach plantacji w okresie masowego wylęgu larw w fazie wyrzucania liścia flagowego. Zwalczanie chemiczne  zaleca się przeprowadzić po przekroczeniu progu ekonomicznej szkodliwości, który wynosi  1-2 larwy na jednym  źdźble zbóż ozimych a na zbożach jarych 1 larwa na 2-3 źdźbłach.

Wśród metod nie chemicznych duże znaczenie mają prawidłowa agrotechnika i płodozmian oraz zrównoważone nawożenie. Uprawki pożniwne niszczą larwy i poczwarki szkodnika.

          Ploniarka zbożówka to  muchówka, o długości ciała 1,5- 2 mm, które jest lśniąco- czarne, oczy czerwone a odnóża brązowo-żółte. Larwa ma długość do 4,5 mm koloru białego a później jest żółtawo-zielona. W ciągu roku rozwija trzy pokolenia. Zimują larwy na oziminach, samosiewach zbóż i  trawach. Lot pierwszego pokolenia odbywa się od końca kwietnia do początku czerwca a jaja są składane na dolnych liściach a także u podstawy zbóż ozimych i jarych. Jedna samica składa około 70 jaj. Larwy wgryzają się i żerują we wnętrzu roślin. Uszkadzają liść sercowy a także liście wewnętrzne. Uszkodzone rośliny zamierają lub nadmiernie się krzewią i się nie kłoszą. Od końca czerwca do sierpnia  wylatują osobniki dorosłe drugiego pokolenia. Muchówki  drugiego  pokolenia składają jaja na dolnych liściach pędów bocznych a także na górnych liściach i kłosach. Wylęgłe z nich larwy uszkadzają dokłosie co może prowadzić do jego zasychania. Od sierpnia do października muchówki trzeciego pokolenia składają jaja na oziminach, samosiewach zbóż i na trawach, a wylęgłe larwy żerują podobnie jak larwy pierwszego pokolenia.

Zapobieganie występowaniu tych szkodników polega na unikaniu  uprawy zbóż po sobie oraz izolacji przestrzennej od traw i kukurydzy. Opóźnianie siewu zbóż ozimych a przyspieszanie siewu zbóż jarych, mechaniczne zabiegi uprawowe, niszczenie samosiewów i zbilansowane nawożenie  wpływają  również na ograniczenie występowania ploniarki zbożówki.

Chemiczne zwalczanie należy przeprowadzić po obserwacji plantacji, po przekroczeniu przez szkodnika progu ekonomicznej  szkodliwości tzn. 6 jaj na 10 roślinach lub 6 larw na 100 roślinach w fazie rozwoju liści do początku krzewienia roślin zbożowych.

             Wciornastki to owady należące do rzędu przylżeńców. Szkody wyrządzają zarówno osobniki dorosłe jak i larwy poprzez wysysanie soków z nadziemnych części roślin. Szkodniki dorosłe mają długość 1-2 mm, ciało silnie wydłużone o barwie czarno- brązowej lub czarnej, nitkowate czułki i wąskie, błoniaste skrzydła a na odnóżach znajdują się przylgi. Larwa jest podobna do owada dorosłego ale mniejsza i bez skrzydeł o barwie w zależności od gatunku, żółtej, żółtobrązowej czy białej.

Na zbożach występuje 17 gatunków wciornastków a najważniejsze to: wciornastek kalarepowiec, zbożowy i zęborogi. Zimują owady dorosłe lub larwy. Na wiosnę samice składają jaja na zbożach i innych uprawach z których rozwijają się larwy a później owady dorosłe. Podczas silnego żerowania blaszki liściowe skręcają się spiralnie. Są to bardzo drobne owady nazywane potocznie przecinkami.

Zapobieganie występowaniu tych szkodników jest podobne jak przy pozostałych czyli poprawny płodozmian i nawożenie oraz prawidłowa podorywka i orka.

Próg ekonomicznej szkodliwości  dla zastosowania środka ochrony wynosi w okresie strzelania w źdźbło  - 10 larw na źdźble , w okresie do pełni kwitnienia  - 5-10 owadów dorosłych  lub 5-10 larw na 1 kłosie oraz w okresie wypełniania ziarna 40- 50 larw na 1 kłosie.

           Łokaś garbatek to chrząszcz o czarno- brązowym  ciele o długości 12- 16 mm i jasnej stronie brzusznej. Larwa jest biaława lub żółtawa o długości 25 – 30 mm z ciemniejszą częścią głowową, zimuje na głębokości 30-40 mm.

Łokaś garbatek rozwija jedno pokolenie w roku. Od czerwca do września samice składają jaja od 80 do 100 sztuk w glebie. Po około 2 tygodniach wylęgają się larwy, które żerują głównie o zmroku na oziminach wyjadając młode rośliny aż do powierzchni gleby. W ciągu dnia larwy chowają się do wydrążonych chodników  w glebie. Największe straty powodują larwy na wiosnę bo wyjadają miękisz z tkanek roślinnych  pozostawiając  tylko nerwy liściowe. Objawem żerowania są postrzępione blaszki liściowe. Chrząszcze również żerują na zbożach, głównie nocą, na kłosach, zjadając kwiaty lub miękkie ziarniaki.

Szkodliwość żerowania zależy od liczebności danego szkodnika.

Wśród metod zwalczania należy wymienić  zapobieganie poprzez  poprawny płodozmian i agrotechnikę, izolację przestrzenną od innych roślin zbożowych, zwiększenie normy wysiewu, zwalczanie chwastów jednoliściennych oraz wczesną podorywkę ścierniska.

Zwalczanie chemiczne można przeprowadzić po przekroczeniu progu ekonomicznej szkodliwości, które są następujące: jesienią po wschodach roślin kiedy znajdują się 1-2 larwy lub 4 uszkodzone rośliny na 1 m2 a wiosną na zbożach jarych gdy występują 3-5 larw  lub 8-10 uszkodzonych roślin na 1 m2.

Przedstawione szkodniki zbożowe należą do często spotykanych na terenie naszego regionu i posiadają u nas największe znaczenie gospodarcze. Poznanie ich wyglądu, biologii  ułatwi obserwacje polowe oraz pomoże w ocenie rzeczywistego zagrożenia upraw. Dzięki  obserwacjom szkodników można  zastosować odpowiednie środki chemiczne. Nie należy zapominać również o nie chemicznych metodach  ograniczania liczebności szkodników. Wśród których  największe znaczenie ma prawidłowa, pełna agrotechnika, bez uproszczeń uprawowych i  płodozmianowych.

 Zdjęcia : E.Wziętek, internet