Kapryśna pogoda nie odstraszyła mieszkańców do licznego udziału w święcie rolników.
Dożynki Gminne w tym roku odbył się w malowniczym Objezierzu 6.09.2015r.
Miejscowość ta ma niezwykle bogatą, sięgającej XII wieku historię i kulturę. W miejscu, gdzie przed laty gościli wielcy poeci: Mickiewicz, Niemcewicz, Kraszewski, Syrokomla, czy Pol. We wsi o unikatowych walorach krajobrazowych i silnie zakorzenionej tradycji rolniczej. To tu działa bowiem Technikum Rolnicze, wchodzące w skład zarządzanego przez Gminę Zespołu Szkół. Jego absolwenci od lat szczycą się pozycją liderów w rolniczej branży.
Wśród wielu wieńców, jakie przygotowały wsie, pierwszą nagrodę otrzymała Dąbrówka Leśna. Należy zauważyć, iż liczne stoiska przygotowali okoliczni przetwórcy, jak i sołectwa.
Nie mogło zabraknąć atmosfery folklorystycznej, dzięki wykonawcom jak zespół Maniewiacy, Rożnowiacy , Zespół z Objezierza, Kapela po Zagonach i Obornicka Orkiestra Dęta.
W Objezierzu znajduje się piękny pałac, który można było zwiedzić z przewodnikiem Zbigniewem Adamczeskim.
Organizatorzy zadbali o imprezę taneczną pod gołym niebem. Wystąpił znany dobrze wszystkim oborniczanom Bartek Tecław, zespół Two Boys oraz duetu Justyna i Piotr, którzy przygotowali prawdziwe show dla miłośników muzyki z nurtu Dance.
Beneficjenci PROW będą zobowiązani do prowadzenia ewidencji przychodów i rozchodów.
Oddzielny system rachunkowości dla beneficjentów PROW 2014-2020 to nie wszystko. Beneficjenci niektórych programów będą prowadzić rachunkowość rolną.
Zgodnie z przepisami rozporządzenia wykonawczego przykładowo dla typu „Modernizacji gospodarstw rolnych” poza postanowieniami określonymi powyżej (tj. prowadzeniem oddzielnego systemu rachunkowości) beneficjent będzie zobowiązany do prowadzenia ewidencji przychodów i rozchodów w gospodarstwie przez 5 lat od dnia przyznania pomocy, chyba że beneficjent jest obowiązany do prowadzenia księgi przychodów i rozchodów lub księgi rachunkowej, lub ewidencji przychodów i rozchodów prowadzonej na podstawie odrębnych przepisów. W ewidencji tej powinny być uwzględnione wszystkie zdarzenia związane z realizacją operacji oraz prowadzeniem gospodarstw.
Podstawy wymagania takiej ewidencji mają swoje źródło w zapisach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, zgodnie z którymi Beneficjent zobowiązuje się do prowadzenia w gospodarstwie uproszczonej rachunkowości od dnia przyznania pomocy.
W przypadku, gdy Beneficjent nie będzie zobowiązany do prowadzenia księgi przychodów i rozchodów lub księgi rachunkowej, lub ewidencji przychodów i rozchodów prowadzonej na podstawie odrębnych przepisów, powinien korzystać z zasad i wzoru prowadzenia takiej ewidencji określonych w załączniku nr 3 do rozporządzenia z dnia 13 lipca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu „Premie dla młodych rolników” w ramach poddziałania „Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (Dz. U. poz. 982).>
SPOSÓB PROWADZENIA EWIDENCJI PRZYCHODÓW I ROZCHODÓW W GOSPODARSTWIE ORAZ WZÓR TEJ EWIDENCJI według zał. 3 do rozporządzenia z dnia 13 lipca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu „Premie dla młodych rolników” nie jest trudny.
Oto jego opis z rozporządzenia:
1. Karty ewidencji przychodów i rozchodów, zwanej dalej „ewidencją”, zszywa się i kolejno numeruje.
2. W ewidencji wprowadza się wyłącznie przychody z działalności rolniczej oraz koszty tej działalności.
3. Wpisów w ewidencji dokonuje się w języku polskim i w walucie polskiej w sposób staranny, czytelny i trwały, na podstawie prawidłowych i rzetelnych dowodów.
4. Stwierdzone błędy we wpisach poprawia się przez:
1) skreślenie dotychczasowej treści i wpisanie nowej, z zachowaniem czytelności błędnego wpisu, oraz podpisanie poprawki i umieszczenie daty dokonania poprawki lub
2) wprowadzenie do ewidencji niewpisanych dowodów lub dowodów zawierających korekty błędnych wpisów; wpisy zmniejszające przychody lub rozchody mogą być dokonywane ze znakiem minus (−) lub kolorem czerwonym.
5. Podstawą wpisów w ewidencji są:
1) faktury, faktury VAT RR, rachunki oraz dokumenty celne, zwane dalej „fakturami”, wystawione zgodnie z odrębnymi przepisami;
2) inne dowody stwierdzające fakt dokonania operacji gospodarczej zgodnie z jej rzeczywistym przebiegiem i zawierające co najmniej:
a) wiarygodne określenie wystawcy lub wskazanie stron (nazwę i adres) uczestniczących w operacji gospodarczej, której dowód dotyczy,
b) datę wystawienia dowodu oraz datę lub okres dokonania operacji gospodarczej, której dowód dotyczy, z tym że jeżeli data dokonania operacji gospodarczej odpowiada dacie wystawienia dowodu, wystarcza podanie jednej daty,
c) przedmiot operacji gospodarczej i jego wartość oraz ilościowe określenie, jeżeli przedmiot operacji jest wymierny w jednostkach naturalnych,
d) podpisy osób uprawnionych do prawidłowego udokumentowania operacji gospodarczych
– oznaczone numerem lub w inny sposób umożliwiający powiązanie dowodu z wpisami dokonanymi na jego podstawie;
3) dzienne zestawienia dowodów (faktur dotyczących sprzedaży) sporządzone do zbiorczego wpisu;
4) dowody opłat pocztowych i bankowych;
5) inne dowody opłat i dokonanych płatności.
6. Ewidencja oraz dowody, na podstawie których są dokonywane w niej wpisy, przechowuje się na stałe w miejscu zamieszkania albo siedzibie beneficjenta, a jeżeli prowadzenie ewidencji zostało zlecone biuru rachunkowemu – w miejscu (adresie) prowadzenia oraz przechowywania ewidencji i dowodów związanych z jej prowadzeniem.
Wzór ewidencji:
Źródło: www.farmer.pl
Magdalena Sowizdrzał
ZD Ostrzeszów
W dniu 2 października 2015 r. grupa rolników z powiatu tureckiego uczestniczyła w Międzynarodowych Targach Żywności Ekologicznej i Regionalnej Natura Food w Łodzi. Targi odbywały się w hali - EXPO przy Alejach Politechniki. Oprócz zwiedzania stoisk wystawowych można było uczestniczyć w Forum Bioróżnorodności i szeregu wykładach poświęconych poprawie spadku jakości żywności, znaczenia bioróżnorodności gleby, zawartości substancji organicznej i łatwo dostępnych składników pokarmowych dla roślin. Omawiano również jakie są trendy konsumenckie w ostatnich latach, jak też wskazania nauki, dotyczące wartości odżywczej płodów rolnych, możliwości biologicznej ochrony roślin i jej przyszłości. Podkreślano przy tym, że ważnym ogniwem i głównym narzędziem transferu wiedzy i innowacji w tym zakresie odgrywa doradztwo rolnicze.
Atrakcją targów były liczne pokazy, degustacje i szkolenia dla miłośników gotowania. Można było popróbować wielu lokalnych specjałów z różnych miejsc Polski. Spośród warsztatów i pokazów kulinarnych prezentowali się Carlos Gonzalez Tejera i Liliana Filipiak. Uczestnicy wyjazdu, a w szczególności panie, mogły podpatrzeć jak inaczej przygotować rybę. Miłośnicy kawy mogli zobaczyć sztukę parzenia tego orzeźwiającego napoju, jego ozdabiania mlekiem oraz dowiedzieć się o pochodzeniu i uprawie tej rośliny.
W strefie warsztatów twórczego recyklingu można było zobaczyć jak wykorzystać butelki plastykowe po wodzie mineralnej, stare gazety, plastykowe sztućce, szydełkowe serwetki, z których powstaną lampki, abażury, lampiony i koszyczki. W strefie Ekodziecka najmłodsi uczestnicy wystawy mogli wziąć udział w warsztatach plastycznych.
Ponadto uczestnicy wyjazdu mogli kupić ekologiczne produkty żywnościowe i herbatki, dowiedzieć się nowych informacji z ekobranży. Z pewnością każdy uczestnik mógł znaleźć coś dla siebie. Wszystkim osobom, które brały udział w wyjeździe dziękujemy i zapraszamy za rok.
Małgorzata Filipowicz, ZD w Turku
Konkurs - "Co wiemy o odnawialnych źródłach energii"
Przygotowane przez Małgorzata KrólWielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu ogłasza konkurs wiedzy „Co wiemy o odnawialnych źródłach energii”.
Celem konkursu jest promocja oraz rozpowszechnianie wiedzy o odnawialnych źródłach energii. Konkurs składa się z dwóch etapów. I etap odbędzie się za pomocą platformy internetowej w dniach 5-21 października 2015 roku, natomiast II etap zostanie przeprowadzony w sposób stacjonarny w formie pisemnej w Centrum Wystawowo-Szkoleniowym w Sielinku.
Konkurs skierowany jest dla pełnoletnich rolników, mieszkańców obszarów wiejskich, jak również dla uczniów i studentów, którzy posiadają adres mailowy oraz mają dostęp do internetu.
Aby przystąpić do I etapu konkursu należy pobrać formularz rejestracyjny ze strony internetowej Ośrodka www.wodr.poznan.pl, a następnie wypełniony przesłać na adres Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript. .
Za udział w konkursie przewidziane są bardzo ciekawe nagrody.
Za zajęcie I i II miejsca: Tablet + lampa solarna+ urządzenie do pomiaru zużycia energii
Za zajęcie III miejsca: Tablet + lampa solarna
3 wyróżnienia: lampy solarne
Zapraszamy do udziału w konkursie!
Spotkanie środowiskowe w powiecie kolskim
Przygotowane przez Krzysztof LangiewiczDzięki uprzejmości Dyrekcji Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Powierciu 23.09.2015r. na terenie szkoły, odbyło się doroczne spotkanie służb rolniczych i lokalnych władz. Pojawili się przedstawiciele Starostwa Powiatowego w Kole, Wielkopolskiej Izby Rolniczej z powiatu kolskiego, Biura powiatowego ARiMR oraz doradcy Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego Zespołu Doradczego w Kole. Uczestnicy podsumowywali mijający rok oraz poruszali ważne problemy dotyczące planowania działalności doradczej na 2016 rok w kontekście aktualnej sytuacji w rolnictwie.
Spotkanie otworzyli p. Michał Wróblewski – przewodniczący Rady powiatowej WIR w Kole oraz p. Krzysztof Prusiński Kierownik ZD w powiecie kolskim. Powitano zaproszonych na spotkanie gości: kierownika praktycznej nauki zawodu p. Piotra Sobolewskiego z ZSCKR w Powierciu - gospodarza obiektu, z-cę Kierownika BP ARiMR w Kole p. Grzegorza Galińskiego, członka zarządu WIR p. Jolantę Nawrocką, sekretarza powiatu kolskiego p. Andrzeja Tomczyka, p. Karola Skoniecznego przewodniczącego komisji rolnictwa rady gminy Koło, delegatów WIR oraz pracowników WODR.
Nawiązując do miejsca spotkania poruszono tematykę szkolnictwa. Edukacja rolnicza w sytuacji wymaganego, udokumentowanego wykształcenia, w przypadku działań PROW 2014-2020, jest bardzo ważnym problemem dla rolników i ich następców. Pan p. Sobolewski krótko przedstawił historię powstania Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Powierciu oraz kierunki w jakich mogą kształcić się obecnie uczniowie. Placówka ta jest wyjątkowa na naszym terenie ze względu na to iż podlega nadzorowi Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Z-ca kierownika BP ARiMR pan G. Galiński przedstawił problemy z jakimi borykają się rolnicy w sytuacjach aplikowania dokumentów do ARiMR. Podkreślił też ważną rolą doradców, którzy skutecznie pomagają w wypełnieniu takich dokumentów we wszystkich naborach wniosków o pomoc ogłaszanych przez ARiMR.
W czasie spotkania dyskutowano nad problemami rolników składających wnioski w sprawie klęski suszy do gmin, terminów ich przyjmowania oraz procedur, które są stosowane w urzędach oraz przez komisje szacujące straty. Zarówno przedstawiciele WIR, jak i doradcy WODR są członkami tych komisji. Największe emocje wzbudzał sposób szacowania strat w produkcji zwierzęcej. Pani Jolanta Nawrocka członek zarządu WIR, wskazała sposób w jaki należy szacować te straty i podkreśliła, że Izba Rolnicza wspierała rolników poszukując rozwiązania tego problemu.
Kierownik ZD w powiecie kolskim p. Krzysztof Prusiński, nawiązał do głównego tematu spotkania, czyli badania potrzeb szkoleniowych i doradczych rolników z terenu powiatu kolskiego. Poprosił o sugestie delegatów odnośnie tematów, jakie rolnicy chętnie widzieliby w ofercie szkoleniowej WODR w kontekście planowania działalności na rok 2016. Poruszył też sprawę trudnych do spełnienia wymagań dla kandydatów na premie dla młodych rolników, prosząc przedstawicieli Izby Rolniczej, o pochylenie się nad tym problemem. Zreferował też realizację działalności statutowej oraz całego planu działalności za 2015 rok w powiecie m.in. tematykę wykładów, pokazów, wyjazdów studyjnych oraz demonstracji. Zachęcał też do korzystania z najświeższych informacji z różnych dziedzin rolnictwa m.in. raportów ze stacji meteorologicznych rozmieszczonych na terenie naszego powiatu, co jest możliwe dla wszystkich wpisanych do bazy danych klientów WODR.
Ze strony delegatów padły propozycje tematów jakie warto byłoby przeprowadzić m.in. odnawialne źródła energii, prosumenckie elektrownie słoneczne, pszczoły i ich ochrona, utrzymanie zawartości próchnicy w glebie, kalkulacja opłacalności produkcji, racjonalne zagospodarowanie wód opadowych, deszczówki. Temat zagospodarowywania deszczówki, w kontekście suszy, wzbudził ogólne zainteresowanie zebranych.
Spotkanie przebiegające w atmosferze zrozumienia i próby rozwiązania najbardziej naglących problemów rolników, pokazuje dobrą jakość współpracy między lokalnymi władzami, WODR, a Izbą Rolniczą na naszym terenie, co podkreślali zarówno delegaci Izby Rolniczej, doradcy WODR jak i pan A. Tomczyk, sekretarz powiatu kolskiego.
Marta Grzelak
Zespół Doradczy w powiecie kolskim
Galeria
- Krzysztof Prusiński Kierownik ZD w powiecie kolskim Krzysztof Prusiński Kierownik ZD w powiecie kolskim
- Michał Wróblewski – przewodniczący Rady powiatowej WIR w Kole Michał Wróblewski – przewodniczący Rady powiatowej WIR w Kole
- z-ca kierownika BP ARiMR w Kole Grzegorz Galiński z-ca kierownika BP ARiMR w Kole Grzegorz Galiński
- Uczestnicy spotkania Uczestnicy spotkania
- Uczestnicy spotkania Uczestnicy spotkania
- Poczęstunek przygotowany przez młodzież z Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Powierciu Poczęstunek przygotowany przez młodzież z Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Powierciu
https://archiwum.wodr.poznan.pl/pomoc-zwizana-z-wystpieniem-szkod-wywoanych-niekorzystnymi-zjawiskami-atmosferycznymi/itemlist?start=4508#sigProIdff626c3fe7
Spotkanie środowiskowe Zespołu doradczego w powiecie śremskim
Przygotowane przez Artur TokarekW dniu 24.09.2015r. o godz. 10:00 w siedzibie firmy „SPÓJNIA” Hodowla i Nasiennictwo Ogrodnicze Sp. z.o.o.w Nochowie odbyło się Spotkanie Środowiskowe Zespołu Doradczego w powiecie śremskim. Miejsce spotkania było nie przypadkowe ponieważ „SPÓJNIA” Hodowla i Nasiennictwo jest od maja 2015 roku w sieci gospodarstw demonstracyjnych WODR w Poznaniu a na jego terenie została zamontowana kolejna stacja meteorologiczna. Celem spotkania środowiskowego było przedstawienie potrzeb doradczych w powiecie śremskim oraz plan programu działalności na 2016 rok. Zebranych przywitał Prezes „SPÓJNIA” Hodowla i Nasiennictwo Paweł Wachowiak .Następnie kierownik Zespołu Doradczego Artur Tokarek otworzył spotkanie i przywitał przybyłych gości wśród których obecni byli:Elżbieta Różańska-Koordynator Rejonowy do spraw ekonomiki WODR w Poznaniu, Witalis Sąsiadek – Naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska w Starostwie Powiatowym w Śremie, Nina Stępa – Przewodnicząca Komisji Wsi i Samorządu Rady Miejskiej w Śremie, Marcin Szydłowski – Przewodniczący Komisji Zdrowia Pomocy Społecznej oraz Rolnictwa i Ochrony Środowiska Rady Powiatu w Śremie, Zdzisław Kruk – Dyrektor Okręgowej Stacji Chemiczno- Rolniczej w Poznaniu, Wacław Klupczyński - Kierownik Oddziału Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Śremie, Grzegorz Taczak – Kierownik Oddziału Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Śremie, Wojciech Lisek – Dyrektor Zespołu Szkół Rolniczych w Grzybnie, Anna Samsel – Kierownik placówki terenowej KRUS w Śremie, Stanisław Kaźmierski – Przedstawiciel Dolskiej Grupy Producentów Trzody Chlewnej oraz Członek Rady Powiatowej Wielkopolskiej Izby Rolniczej, Tadeusz Mieloch – właściciel Gospodarstwa Demonstracyjnego w Borgowie, przewodniczący Rady powiatowej Wielkopolskiej Izby Rolniczej, Leszek Musiał – przedstawiciel Komitetu Obrony Ziemi Polskiej „Placówka”, Józef Czupała-Powiatowy Lekarz Weterynarii, Kazimierz Zegar-Przewodniczący Komisji Rolnictwa w Książu Wielkopolskim, Przedstawiciele Rady Powiatowej Wielkopolskiej Izby Rolniczej w osobach: Stefan Adamczak ,Karol Pepliński, Tadeusz Szwanke a także pracownicy Zespołu Doradczego w Śremie: Wiesława Kobierska, Monika Dryjer, Romana Wachowiak ,Malwina Tomczak. Kierownik ZD w Śremie przybliżył zaproszonym gościom działania statutowe realizowane przez WODR w 2015 roku oraz przedstawił założenia do planowania na 2016 rok. Prezentacja obejmowała ilościowe zestawienie wykonanych zadań doradczych w ramach głównych priorytetów oraz udział rolników w różnego typu spotkaniach, szkoleniach i imprezach, podkreślając, że są one realizowane przy udziale mniejszej liczby doradców w powiecie. Dalsza prezentacja obejmowała założenia do planowania na 2016 rok w oparciu o założenia statutowe ,priorytety krajowe i wojewódzkie, a także kierowanie się opinią miejscowego środowiska samorządu rolniczego oraz potrzebami doradczymi mieszkańców obszarów wiejskich w powiecie śremskim. W tym, roku do sieci gospodarstw demonstracyjnych dołączyło gospodarstwo firmy „SPÓJNIA”, na którego terenie mieści się jedna z dwóch w naszym powiecie stacji meteorologicznych. Pan Tokarek podkreślił, że rok 2015 jest rokiem bardzo wytężonej pracy doradców ZD, ze względu na intensywną kampanię wniosków obszarowych, dyżurów doradców w biurach powiatowych ARiMR, realizacji szkoleń wynikających z projektów ,kampanii edukacyjnej oraz naborem wniosków na działania w związku z wprowadzeniem nowego Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020. Na zakończenie prezentacji kierownik zaprosił obecnych na Sali do dyskusji i ewentualnych sugestii dotyczących planowania na 2016 rok. Kierownik podziękował zaproszonym gościom za dotychczasową współpracę, licząc na dalszą. Następnie głos zabrali doradcy ZD Śrem, którzy przybliżyli gościom swoje specjalizacje oraz przedstawili plan działań na kolejny rok. Dyskusje rozpoczął pan Leszek Musiał, który zgłosił propozycję spotkania się z panem Z. Krukiem w sprawie możliwych do uzyskania środków finansowych przez rolników w celu wapniowanie swoich gruntów. Dyrektor Okręgowej Stacji Chemiczno- Rolniczej w Poznaniu, dziękując za zaproszenie, odpowiedział, że jest w kontakcie z burmistrzami i wójtami gmin, którym również przedstawił problem zakwaszenia gleb. Podjęto próby monitorowania zawartości składników w glebie. Podkreślił, że kwasowość gleb w naszym powiecie jest zróżnicowana, gdzie najgorsza sytuacja jest w gminach Książ i Dolsk. Dyrektor Kruk podkreślił, że posiadanie aktualnych analiz gleby przez rolników pozwoli im na opracowanie planów nawozowych, dzięki którym możliwe jest dostosowanie odpowiednich dawek nawozu, a co za tym idzie obniżenie kosztów produkcji. Kierownik ARiMR zapowiedział konferencję dotyczącą modernizacji gospodarstw rolnych i innych działań, która odbędzie się 21.10.2015 r. przy współpracy WODR i WIR . Zaproszeni zostaną na nią potencjalni beneficjenci tego działania z naszego powiatu. Zapowiedział również kontrole rolników, którzy ubiegali się w systemie płatności bezpośrednich o płatność dodatkową do zwierząt oraz szkolenia dla rolników, które przeprowadzone zostaną w okresie zimowym. Pan Tadeusz Mieloch wyraził pozytywną opinie na temat współpracy z WODR ,nowego programu PROW i jego skomplikowany charakter , a wprowadzone zmiany ograniczają dostęp rolników do tych środków. Pan Mieloch zwrócił też uwagę, na trudną sytuację jaka pojawiła się w związku z wystąpieniem suszy na terenie naszego powiatu. Istniejący system otrzymywania pomocy przez rolników obnażył szereg niedociągnięć oraz absurdów. Pan Mieloch zgłosił też propozycję do kierownika ZD w Śremie, by podczas takich spotkań obecna była prasa. Pan Kaźmierski zwrócił uwagę, że komisje nie są przeszkolone w zakresie szacowania szkód oraz brak jest przepisów, które regulowałyby zakres obowiązków poszczególnych członków komisji. Podkreślił też, ż system monitorowania suszy, który prowadzi Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, jest bardzo nie doskonały. Zaproszeni goście zauważyli również, że dołączenie danych ze stacji meteorologicznych WODR do systemu krajowego w znacznym stopniu uszczelniłoby system monitoringu i wzbogaciłoby go w niezbędne dane. Dyrektor Zespołu Szkół Rolniczych w Grzybnie wyraził chęć zainstalowania stacji meteorologicznej na terenie jego placówki, co byłoby z korzyścią dla uczniów i rolników z gminy Brodnica. Pan Lisek przedstawiał również po obecną sytuację szkoły oraz kierunki kształcenia tej placówki .Pan Witalis Sąsiadek ze Starostwa Powiatowego, przypomniał że dwa razy do roku odbywają się spotkania sołtysów z panem starostą, podczas których można przedstawiać swoje informacje i propozycje dla rolników. Przypomniał też o akcji likwidacji wyrobów budowlanych zawierających azbest, która również jest skierowana do mieszkańców obszarów wiejskich. O zmianach w przepisach dotyczących ubezpieczeń dla rolników poinformowała kierownik placówki terenowej KRUS pani Anna Samsel, która wyraziła chęć współpracy z doradcami ZD Śrem w zakresie informacji skierowanej do rolników. Placówka KRUS chce docierać do rolników z informacją poprzez stronę internetową Zespołu Doradczego a także poprzez szkolenia organizowane przez WODR. O zmianach w przepisach poinformował również Pan Klupczyński - Kierownik Oddziału Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Śremie .Przypomniał o obowiązujących przepisach w integrowanej ochronie roślin. W ramach projektowanych zmian każdy użytkownik opryskiwaczy chcący zakupić środki ochrony roślin będzie musiał wylegitymować się oraz okazać dokument uprawniający do zakupu środków ochrony roślin. Wiele kontrowersji wzbudziła informacja o certyfikacji opryskiwaczy plecakowych i taczkowych. Podkreślił, że obecne działania w sprawie klęski suszy nie zawsze przynoszą oczekiwane korzyści. O współpracy w ZD w Śremie wypowiedział się powiatowy lekarz weterynarii a także przedstawił zadania w powiatowych inspektoratach. Prezes „Spójnia ”Hodowla i Nasiennictwo Paweł Wachowiak przedstawił korzyści z zainstalowania stacji meteorologicznej na terenie gospodarstwa demonstracyjnego oraz wysunął wniosek o jak najszybsze przyłączenie tych stacji do krajowego systemu w celu ich szerszego wykorzystania .Prezes Wachowiak zadeklarował ścisłą współpracę z WODR w nadchodzących latach i jako gospodarstwo demonstracyjne podkreślił jego znaczenie upowszechnieniowe dla miejscowego rolnictwa. Kończąc przebiegające w gościnnej atmosferze spotkanie kierownik Artur Tokarek podsumował dyskusję oraz spotkanie podkreślając ścisłą współpracę publicznego doradztwa zarówno z samorządem terytorialnym ,rolniczym oraz instytucjami około rolniczymi w powiecie. Istnieje potrzeba podobnych spotkań w nadchodzącym roku w celu lepszego wpływu na poziom miejscowego rolnictwa. Na koniec uczestnicy zostali poinformowani o możliwości korzystania ze stron internetowych WODR oraz ukazaniu się relacji ze spotkania na stronie Zespołu Doradczego w Śremie. Artur Tokarek Kierownik Zespołu Doradczego w Śremie
Energia słoneczna zaczęła być wykorzystywana już bardzo dawno temu, wcześniej niż energia wiatru lub wody. Do korzystania z energii światła nie były potrzebne jakiekolwiek inne urządzenia mechaniczne.
Ludzie pierwotni posługiwali się nią do suszenia mięsa, ryb, owoców, drewna i glinianych cegieł.
W Polsce pierwsze prace naukowe poświęcone wykorzystaniu energii słońca powstały w latach 1941-1944. Jednak dopiero w 1973 roku zaprezentowano pierwsze działające kolektory słoneczne.
Rozwój rynku kolektorów słonecznych nastąpił w Polsce dopiero z końcem lat 90-tych XX wieku. Rejonizacja energii słonecznej w Polsce jest niewielka. Najwyższe nasłonecznienie wynoszące ok. 1050kWh/m2/rok posiada południowa część województwa lubelskiego. W centralnej Polsce nasłonecznienie waha się od 1022-1048kWh/m2/rok.
Najniższe nasłonecznienie wynoszące poniżej 1000kWh/m2/rok występuje na północy Polski, w centralnej części województwa śląskiego, południowej części woj. dolnośląskiego oraz południowej części Podkarpacia.
W województwie wielkopolskim nasłonecznienie wynosi średnio w ciągu roku ok. 1600 godzin i jest mniej intensywne w okresie jesienno-zimowym. Dla terenu Wielkopolski wartości uzyskiwanej energii (przy optymalnie nachylonej płaszczyźnie pochłaniającej) zawierają się w przedziale od niespełna 1150 kWh/m2/rok na południowych krańcach województwa, do 1185 kWh/m2/rok na północy. W Wielkopolsce energia słoneczna w okresie wiosenno – letnim jest dobrym źródłem ciepła dla odbiorców sezonowych.
Możemy ją wykorzystać w obiektach do podgrzewania ciepłej wody lub wykorzystać przemianę energii promieniowania.
Wystarczy sobie uświadomić, że odpowiednio wykorzystana energia słoneczna docierająca do nas w ciągu minuty, pokryłaby roczne zapotrzebowanie na energię całej planety!
Powiat szamotulski w konkursie "Nasze Kulinarne dziedzictwo - Smaki regionów"
Przygotowane przez Anna CzarneckaW dniu 13 sierpnia 2015 r. w Poznaniu odbył się finał XV edycji konkursu „Nasze Kulinarne Dziedzictwo – Smaki Regionów”. Z powiatu szamotulskiego do konkursu zakwalifikowało się 9 produktów w różnych kategoriach. Natomiast do produktów ubiegających się o nominacje do „Perły 2015” zakwalifikowały się 2 produkty z naszego powiatu.
Komisja Konkursowa postanowiła przyznać następujące nagrody i wyróżnienia uczestnikom reprezentującym nasz powiat:
- W kategorii produktów i przetworów pochodzenia zwierzęcego:
Podkategoria: produkty mleczne Wyróżnienie otrzymała Maria Sawczyn – Stamatoska z Pniew za „pniewski ser piwny”.
- W kategorii produktów i przetworów pochodzenia roślinnego:
Podkategoria: przetwory owocowe I nagrodę otrzymała Beata Peksa z Przyborowa za „Szamotulską Konfiturę Czereśniową”
Podkategoria: produkty zbożowe I nagrodę otrzymali Krystyna i Jerzy Just ze Śmiłowa za „olej ostropestowy”
Podkategoria: wyroby cukiernicze wyróżnienia otrzymały; Angelika Gotowa – Grabowska z Sokolik Małych za „maleńkie buraczki” i Renata Grzeszkowiak z Psarc za „miodownik z orzechami”
Ponadto Komisja nominowała do nagrody „Perła 2015” „boczek gotowny” Angeliki Gotowej – Grabowskiej.
Wszystkim uczestnikom gratulujemy i liczymy na ich obecność na konkursie w przyszłym roku.
Galeria
https://archiwum.wodr.poznan.pl/pomoc-zwizana-z-wystpieniem-szkod-wywoanych-niekorzystnymi-zjawiskami-atmosferycznymi/itemlist?start=4508#sigProIde5e3265458
Dni pola w Runowie
W dniu 25 września 2015 roku w Runowie, w gminie Kórnik odbyły się dni pola zorganizowane przez Zespół Doradczy powiatu poznańskiego. Udział wzięli rolnicy z powiatu poznańskiego oraz doradcy ZD w Poznaniu.
Po powitaniu rolników i doradców oraz specjalistów WODR w Poznaniu przez Kierownika ZD w Poznaniu pana Romualda Buczkowskiego, rozpoczęła się część szkoleniowa. W programie dni pola przewidziano wykłady specjalistów WODR Poznań.
Jako pierwszy wykład nt; „Integrowana ochrona roślin” przeprowadził główny specjalista pan Andrzej Obst, przedstawiając wiele przywiezionych eksponatów roślinnych na bazie których omówił porażenia roślin chorobami, braki niektórych składników pokarmowych itp. Wiele spostrzeżeń praktycznych omówionych przez wykładowcę spotkało się z bardzo dobrym przyjęciem przez słuchaczy i wywołało to długą twórczą dyskusję .
W przerwie wykładu pana Andrzeja Obsta zostaliśmy zaproszeni przez pana Stefana Jankowiaka – Członka Zarządu TOP FARMS JAGROL Sp. z o.o. na pokaz kopania ziemniaków i testowanie nowego kombajnu 2-rzędowego do ziemniaków firmy ROPA (jedyny egzemplarz w Polsce). Pokaz odbył się na polu Spółki Jagrol. Jest to gospodarstwo demonstracyjne WODR w Poznaniu w pobliżu świetlicy w której były prowadzone wykłady a data i godzina pokazu dostosowane do terminu dni pola. W tym gospodarstwie jest także zainstalowana przez WODR w Poznaniu stacja meteorologiczna.
Po powrocie z pokazu wykład nt: „ Zdalny nadzór nad integrowaną ochroną roślin w gospodarstwach demonstracyjnych” przeprowadził pan Czesław Bachorz specjalista WODR w Poznaniu. Po wykładzie dyskusja dotyczyła wykorzystania stacji meteorologicznej zainstalowanej w Spółce JAGROL.
Ostatnim punktem programu był wykład nt: ”Pielęgnacja upraw młodników na gruntach porolnych”, który przeprowadził pan Marek Szymański specjalista WODR w Poznaniu. Po wykładzie i dyskusji , Kierownik ZD w Poznaniu dokonał podsumowania dni pola i podziękował uczestnikom za przybycie.
Tekst: starszy doradca - Jan Nowak
zdjęcia : starszy doradca - Iwona Sadowska
Galeria
- Powitanie uczestników Powitanie uczestników
- Uczestnicy podczas wykładu Uczestnicy podczas wykładu
- Praktyczny wykład Praktyczny wykład
- Praktyczne wskazówki dla rolników Praktyczne wskazówki dla rolników
- Pokaz kombajnu Pokaz kombajnu
- Uczestnicy podczas pokazu Uczestnicy podczas pokazu
- Pokaz urządzenia Pokaz urządzenia
- Uczestnicy podczas pokazu Uczestnicy podczas pokazu
- Podczas wykładu -rozpoznawanie porażeń Podczas wykładu -rozpoznawanie porażeń
https://archiwum.wodr.poznan.pl/pomoc-zwizana-z-wystpieniem-szkod-wywoanych-niekorzystnymi-zjawiskami-atmosferycznymi/itemlist?start=4508#sigProIdbd9985c124
W dniu 20.09.2015 r. – 50-osobowa grupa rolników z gminy Turek przebywała na Międzynarodowej Wystawie Rolniczej AGRO SHOW 2015 w Bednarach. W trakcie zwiedzania uczestnicy mogli jak zwykle podziwiać najnowsze i najnowocześniejsze maszyny i urządzenia rolnicze prezentowane przez wystawców.
Zainteresowani mogli uczestniczyć w seminariach odbywających się w Hali na terenie wystawy, pokazach pługów podczas pracy w polu. Nowością była prezentacja ciągników na pasie głównym takich marek jak: Class, Case, Kubota, New Holland, Valtra i innych.
Uczestnicy mogli skorzystać z fachowego doradztwa prezentujących się na targach firm nasiennych, nawozowych, chemicznych, a także instytucji okołorolniczych.
Zofia Szymańska, ZD Turek
Foto Z.Szymańska
Galeria
- foto: Z.Szymańska foto: Z.Szymańska
- foto: Z.Szymańska foto: Z.Szymańska
- Rolnicy z Turku na AGRO SHOW Rolnicy z Turku na AGRO SHOW
https://archiwum.wodr.poznan.pl/pomoc-zwizana-z-wystpieniem-szkod-wywoanych-niekorzystnymi-zjawiskami-atmosferycznymi/itemlist?start=4508#sigProIda05ef94ee9
Więcej...
ARiMR będzie wypłacać zaliczki na poczet dopłat bezpośrednich od 16 października
Przygotowane przez Paweł KoniecznyW celu złagodzenia niekorzystnych skutków suszy Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi podjął działania umożliwiające wypłatę w 2015 r. zaliczek na poczet płatności bezpośrednich. Będą one wypłacane od 16 października do 1 grudnia 2015 r. a otrzymają je rolnicy którzy nie zostali objęci kontrolami na miejscu i do których nie mają zastosowania zmniejszenia, wykluczenia i inne kary administracyjne oraz odliczenia, o których mowa w art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 5 lutego 2015 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego. Zaliczki przyznawane będą z urzędu (nie jest potrzebny dodatkowy wniosek), na terytorium całego kraju.
Zaliczki, w wysokości 50%, będą wypłacane na poczet jednolitej płatności obszarowej, płatności dodatkowej, płatności do roślin wysokobiałkowych oraz płatności do owoców miękkich. Biorąc pod uwagę planowane stawki wyżej wymienionych form wsparcia, płatności zaliczkowe w kampanii 2015 r. wyniosą:
- ok. 227 zł/ha w przypadku jednolitej płatności obszarowej,
- ok. 86 zł/ha w przypadku płatności dodatkowej,
- ok. 211 zł/ha w przypadku płatności do roślin wysokobiałkowych oraz
- ok. 460 zł/ha w przypadku owoców miękkich (truskawek i malin).
źródło: www.arimr.gov.pl/aktualnosci/artykuly (dostęp na dzień 06-10-2015)
Koreańczycy wizytą w gospodarstwie w Grabinie Wielkiej.
Przygotowane przez Krzysztof LangiewiczW dniu 30 września 2015 roku Gospodarstwo Demonstracyjne Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu, którego właścicielem są Państwo Grażyna i Mirosław Serafinowicz z Grabiny Wielkiej w powiecie kolskim odwiedziła delegacja pracowników instytucji zajmujących się rolnictwem i ochroną roślin z regionu Chungcheongnam-Do z Korei Południowej. Do wizyty doszło dzięki współpracy zagranicznej Urzędu Marszałkowskiego w Poznaniu z wybranymi rejonami partnerskimi Europy i Świata. Fachowcy z Korei Południowej poznali pierwotną produkcję warzyw na plantacji ekologicznej. Rozmowa z właścicielami gospodarstwa dowiodła, że produkcja ekologiczna wymaga od rolników specyficznej wiedzy i radzenia sobie z problemami niespotykanymi w rolnictwie konwencjonalnym. Ze szkodnikami i chorobami gospodarze radzą sobie doskonale stosując gnojówki i wywary roślinne ze skrzypu, wrotyczu, paproci oraz Efektywne Mikroorganizmy. Problemem jest niestety zachwaszczenie wtórne plantacji, którego likwidacja wiąże się ogromnym nakładem finansowym, bo wymaga zatrudnienia dodatkowych pracowników. Zauważono jednak, że chwasty pomimo iż konkurują o wodę i składniki pokarmowe mają dobroczynny wpływ na warzywa, ponieważ zacieniają i ochronią przed wysychaniem, a także rozluźniają strukturę gleby. Śmiało można również stwierdzić, że warzywa rosnące wśród ,,roślin towarzyszących” mają niepowtarzalny smak i aromat. Rozmawiano też o sposobach podnoszenia żyzności gleby poprzez sporządzanie kompostów i stosowanie Efektywnych Mikroorganizmów, które przyśpieszają procesy mineralizacji resztek roślinnych oraz pozwalają roślinom efektywniej pobierać składniki pokarmowe. Nie zabrakło tematu dotyczącego kontroli gospodarstwa ekologicznego przez inspektorów rolnictwa ekologicznego z Jednostki Certyfikującej badającej proces produkcji warzyw oraz WIJHARS badającego finalne produkty (w tym roku badaniu poddana była sałata, a obecnie jest badana marchew i ziemniaki na zawartość pestycydów). Rozmawiano również o rynkach zbytu, sprzedaży bezpośredniej i cenach produktów ekologicznych, a także rosnącej świadomości konsumentów. Wizyta zakończyła się degustacją świeżych warzyw oraz przetworów (kiszonej kapusty i ogórków), których smak i aromat Koreańczycy zapamiętają na długo.
Tekst i zdjęcia – Anna Stanisławska
ZD w powiecie kolskim
Galeria
- Mirosław Serafinowicz pokazuje koreańskim gościom swoje gospodarstwo Mirosław Serafinowicz pokazuje koreańskim gościom swoje gospodarstwo
- Mirosław Serafinowicz pokazuje koreańskim gościom swoje gospodarstwo Mirosław Serafinowicz pokazuje koreańskim gościom swoje gospodarstwo
- Mirosław Serafinowicz pokazuje koreańskim gościom swoje gospodarstwo Mirosław Serafinowicz pokazuje koreańskim gościom swoje gospodarstwo
https://archiwum.wodr.poznan.pl/pomoc-zwizana-z-wystpieniem-szkod-wywoanych-niekorzystnymi-zjawiskami-atmosferycznymi/itemlist?start=4508#sigProId5f5549b91a
SUKCES KOŁA GOSPODYŃ Z TRZCIELINA W GMINIE DOPIEWO
Przygotowane przez Iwona SadowskaSUKCES KOŁA GOSPODYŃ Z TRZECIELINA W GMINIE DOPIEWO
Od maja bieżącego roku członkinie KGW z Trzcielina na czele z Dorotą Ossowską przygotowywały się do udziału w Konkursie na Najsmaczniejszą zielona zupę. Organizatorem konkursu była Wielkopolska Izba Rolnicza przy wsparciu posła na Sejm Piotra Walkowskiego oraz Stowarzyszenia Kobiet Wiejskich „Gospodyni”. Patronat honorowy nad konkursem objął Poseł do Parlamentu Europejskiego Andrzej Grzyb oraz Marszałek Województwa Wielkopolskiego Krzysztof Grabowski.
Panie jak zwykle miały wiele kulinarnych pomysłów. Po wielu dyskusjach Koło zdecydowało się na przygotowanie dwóch zup. Jedną z nich była zupa ze świeżych ogórków z grzankami, zaś drugą zupa brokułowa z łososiem. Obie zupy cieszyły się olbrzymim uznaniem wśród osób, które miały okazje je spróbować podczas degustacji jaką panie przygotowały na ponad osiemset osób podczas Wielkopolskich Targów Rolniczych w Sielinku. Do uczestnictwa w konkursie zachęciła i wspierała trzcielińskie gospodynie Iwona Sadowska, starszy doradca Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w powiecie poznańskim.
Ciężka praca i zaangażowanie w popularyzowaniu kuchni wielkopolskiej, zdrowego żywienia i promowanie aktywności społecznej wsi została doceniona i zaowocowała sukcesem. Trzcielińskie Koło dołączyło do Grona Laureatów Konkursu. Członkinie Koła zostały wyróżnione podczas tegorocznych Jesiennych Targów Ogrodniczych w Marszewie. Wśród nagród jakie otrzymali Laureaci znalazły się pamiątkowe grawertony, sprzęt AGD a także voucher na wyjazd do Parlamentu Europejskiego na zaproszenie Posła Andrzeja Grzyba.
Serdeczne Gratulacje dla Koła Gospodyń z Trzcielina i życzenia dalszych sukcesów w kształtowaniu dobrego wizerunku własnej wsi oraz gminy Dopiewo.
Tekst: Iwona Sadowska
Zdjecia: Arkadiusz Sadowski
Galeria
- Odwiedzający stoisko KGW z Trzcielina podczas Jesiennych Targów w Marszewie Odwiedzający stoisko KGW z Trzcielina podczas Jesiennych Targów w Marszewie
- Wspólne zdjecie z organizatorami Konkursu Wspólne zdjecie z organizatorami Konkursu
- Członkinie Koła podczas Gali Wręczania Nagród Członkinie Koła podczas Gali Wręczania Nagród
- Członkinie Koła Członkinie Koła
- Pamiatkowy grawerton Pamiatkowy grawerton
- Członkinie Koła w towarzystwie doradcy Członkinie Koła w towarzystwie doradcy
- Nagroda dla Koła Nagroda dla Koła
https://archiwum.wodr.poznan.pl/pomoc-zwizana-z-wystpieniem-szkod-wywoanych-niekorzystnymi-zjawiskami-atmosferycznymi/itemlist?start=4508#sigProId420a8ec2ea
Zaraza ziemniaka to choroba ziemniaka i pomidora wywoływana przez organizm grzybopodobny. Phytophthora infestans z gromady Oomycota. Organizm ten niszczy części nadziemne roślin oraz bulwy, zarówno w czasie wegetacji jak i po zbiorze. Poraża początkowo stolony, które gniją, następnie przenosi się na bulwy, wywołując ich psucie się
i spadek plonów także w fazie przechowywania. Patogen wytwarza jednokomórkowe zarodniki, przenoszone przez wiatr na inne rośliny.
Wysoka wilgotność powietrza i niezbyt wysokie temperatury (12-150C) sprzyjają pierwszym infekcjom, natomiast dalszy rozwój choroby przebiega intensywniej
w temperaturach wyższych, powyżej 18 stopni C oraz przy wysokiej wilgotności w łanie. Do porażenia roślin może dochodzić również, gdy występują obfite mgły i rosy, które utrzymują się do późnych godzin południowych. W zależności od przebiegu pogody zaraza może pojawiać się na roślinach od II dekady czerwca do I dekady lipca, a niekiedy później. Pierwsze widoczne objawy zarazy pojawiają się na niżej położonych liściach w postaci oliwkowozielonych plam z jaśniejszą obwódką na obrzeżach. Plamy te w miarę upływu czasu powiększają się i zmieniają barwę na brązową, a na ich obrzeżach widoczny jest biało-szary nalot zarodników grzyba. W warunkach suchej i ciepłej pogody grzyb może nie zarodnikować, a na liściach występują tylko suche, brunatne plamy, co wyglądem przypominać może objawy alternariozy.
Metody stosowane w ochronie przed zarazą podzielić można na niechemiczne
i chemiczne. Niechemiczne zabiegi przeciw zarazie sprowadzać się powinny do prawidłowej agrotechniki polegającej na: sadzeniu zdrowych sadzeniaków, niszczeniu chorych bulw odrzucanych podczas sortowania i przebierania, sadzeniu podkiełkowanych lub pobudzonych sadzeniaków (rośliny w momencie wystąpienia korzystnych dla rozwoju patogena warunków są bardziej zaawansowane w rozwoju i trudniej ulegają infekcji), właściwym nawożeniu mineralnym azotem, potasem i fosforem (wysokie nawożenie azotem sprzyja bujnemu wzrostowi naci, a w gęstym łanie zaraza ziemniaka znajduje dogodne warunki do rozwoju
i jednocześnie wykonywanie zabiegów ochronnych jest utrudnione), prawidłowym wykonaniu zabiegów pielęgnacyjnych niszczących chwasty, wykorzystaniu genetycznej odporności roślin (uprawa odmian o podwyższonej odporności na patogen). W uprawie odmian odpornych z uwagi na fakt, że zaraza ziemniaka rozwija się wolniej, ochronę chemiczną można rozpocząć później i prowadzić ją mniej intensywnie. Niekiedy przy dużej odporności odmian i małej presji infekcyjnej grzyba można całkowicie zrezygnować
z ochrony chemicznej.
Metody chemiczne polegają na ochronnym opryskiwaniu roślin ziemniaka fungicydami.
W trosce o naturalne środowisko dąży się obecnie do zmniejszania ilości substancji chemicznych wnoszonych na pola uprawne (od 2014 roku obowiązuje ustawa o integrowanej ochronie, czyli ograniczeniu do minimum środków ochrony i stosowaniu ich tylko
w uzasadnionych przypadkach), a tym samym redukcji wysokich kosztów ponoszonych na ochronę. Zmniejszenie ilości stosowanych środków ochrony roślin bez ujemnego wpływu na skuteczność zabiegów można osiągnąć dzięki ochronie chemicznej wspomaganej monitoringiem. Założeniem systemu ochrony wspomaganej monitoringiem jest zastosowanie środka dopiero wtedy, gdy zostanie przekroczony próg zagrożenia ze strony patogenu, a tym samym zaistnieje obawa uzyskania niższego plonu. Zastosowanie systemów wspierających podejmowanie decyzji w odniesieniu do zarazy umożliwia zmniejszenie liczby zabiegów ochronnych i stosowanie fungicydów tylko w uzasadnionych przypadkach.
Jednym z najbardziej znanych w Polsce systemów wspierających podejmowanie decyzji w ochronie przed zarazą ziemniaka jest NegFry. Działa on na podstawie rejestrowanych w odstępach godzinowych danych odnośnie temperatury powietrza, wilgotności względnej powietrza i opadów deszczu. Prognozowanie wystąpienia zarazy
z wykorzystaniem systemu NegFry zależy też od prawidłowego wprowadzenia szczegółowych informacji dotyczących odporności uprawianej odmiany i terminu wschodów roślin. Stosowanie fungicydów w terminach wyznaczonych przy pomocy systemu NegFry pozwala zmniejszyć o 1-3 liczbę zabiegów w porównaniu z ochroną tradycyjną.
Maria Jeziorna
ZD Ostrzeszów