Procedura i warunki ubiegania się o zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego zużywanego do produkcji rolnej w 2013 roku.
Przygotowane przez Krzysztof MalikKażdy ROLNIK, który chce odzyskać część pieniędzy wydanych na
olej napędowy używany do produkcji rolnej
powinien zbierać faktury VAT
1. W terminie od 1 lutego 2013 r. do 28 lutego 2013 r. należy złożyć odpowiedni
wniosek do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, w zależności od miejsca
położenia gruntów rolnych wraz z fakturami VAT (lub ich kopiami)
stanowiącymi dowód zakupu oleju napędowego w okresie od 1 sierpnia
2012 r. do 31 stycznia 2013 r.,
2. W terminie od 1 sierpnia 2013 r. do 31 sierpnia 2013 r. należy złożyć
odpowiedni wniosek do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta,
w zależności od miejsca położenia gruntów rolnych wraz z fakturami VAT
(lub ich kopiami) stanowiącymi dowód zakupu oleju napędowego w okresie
od 1 lutego 2013 r. do 31 lipca 2013 r. w ramach limitu zwrotu podatku
określonego na 2013 r.
Limit zwrotu podatku w 2013 r. wynosić będzie:
81,70 zł * ilość ha użytków rolnych
Pieniądze wypłacane będą w terminach:
2 - 30 kwietnia 2013 r. w przypadku złożenia wniosku w pierwszym terminie
1 - 31 października 2013 r. w przypadku złożenia wniosku w drugim terminie
gotówką w kasie urzędu gminy lub miasta, albo przelewem na rachunek bankowy podany we wniosku.
Procedura i warunki ubiegania się o zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego zużywanego do produkcji rolnej w 2013 roku.
1. W 2013 r. producent rolny może składać do wójta, burmistrza (prezydenta miasta) właściwego ze względu na miejsce położenia gruntów będących w posiadaniu lub współposiadaniu tego producenta rolnego (w tym dzierżawcy) wnioski o zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystanego do produkcji rolnej do wysokości limitu zwrotu określonego na 2013 r., w dwóch terminach, tj.
a) od 1 lutego 2013 r. do 28 lutego 2013 r. producent składa wniosek o zwrot podatku
akcyzowego wraz z fakturami VAT (lub ich kopiami) dokumentującymi zakup oleju
napędowego do produkcji rolnej w okresie od 1 sierpnia 2012 r. do 31 stycznia 2013 r.,
b) od 1 sierpnia 2013 r. do 31 sierpnia 2013 r. producent składa wniosek o zwrot podatku
akcyzowego wraz z fakturami VAT (lub ich kopiami) potwierdzającymi zakup oleju
napędowego do produkcji rolnej w okresie od 1 lutego 2013 r. do 31 lipca 2013 r.
2. Za producenta rolnego uznaje się osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej, będącą posiadaczem gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym.
3. Za gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów ustawy o podatku rolnym uważa się obszar
gruntów sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione lub zakrzewione na użytkach rolnych o powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.
4. W przypadku, gdy grunty gospodarstwa rolnego stanowią przedmiot współposiadania, zwrot podatku akcyzowego przysługuje temu współposiadaczowi, co do którego pozostali
współposiadacze wyrazili pisemną zgodę (zgoda będzie wyrażana we wniosku i nie dotyczy
współmałżonków).
5. W przypadku, gdy producent rolny podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego we
wniosku, o którym mowa w pkt 1 podaje numer z tego rejestru.
6. Wzór wniosku o zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego
wykorzystywanego do produkcji rolnej został ogłoszony w drodze rozporządzenia Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie wzoru wniosku o zwrot
podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji
(Dz. U. poz. 87) i jest również dostępny na stronach internetowych urzędów gmin, urzędów wojewódzkich, ośrodków doradztwa rolniczego oraz Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi
(www.minrol.gov.pl), a także udostępniony w urzędach gmin do kopiowania.
7. Faktura powinna spełniać wymogi określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360, z późn. zm.). Kwotę zwrotu podatku akcyzowego ustala się jako iloczyn ilości oleju napędowego zakupionego do produkcji rolnej, wynikającej z faktur VAT oraz stawki zwrotu do 1 litra określonej w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 29 listopada 2012 r. w sprawie stawki zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej na 1 litr oleju w2013 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 1380), z tym, że kwota zwrotu podatku nie może być wyższa niż kwota stanowiąca iloczyn stawki zwrotu na 1 litr oleju napędowego (0,95 zł/l), liczby 86 oraz powierzchni użytków rolnych będących w posiadaniu lub współposiadaniu producenta rolnego, wskazanej w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne według stanu na dzień 1 lutego danego roku. Przy ustalaniu ww. limitu nie uwzględnia się gruntów gospodarstw rolnych, na których zaprzestano produkcji rolnej oraz gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza w rozumieniu przepisów o podatku rolnym.
8. Wójt, burmistrz (lub prezydent miasta) wydaje decyzję ustalającą wysokość zwrotu podatku akcyzowego w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku.
9. Wypłata producentom rolnym zwrotu podatku akcyzowego nastąpi w terminie:
a) 2 - 30 kwietnia 2013 r. w przypadku złożenia wniosku w pierwszym terminie,
b) 1 - 31 października 2013 r. w przypadku złożenia wniosku w drugim terminie,
gotówką w kasie urzędu gminy lub miasta, albo przelewem na rachunek bankowy podany we
wniosku.
Opracował na podstawie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi Henryk Gondek
W Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej zostały opublikowane rozporządzenia:
- Rady Ministrów z dnia 13 maja 2013 r. w sprawie wykazu gatunków roślin uprawnych, do których materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany przysługuje dopłata z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany (Dz. U. z 2013 r. poz. 615),
- Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 22 maja 2013 r. w sprawie minimalnej ilości materiału siewnego, jaka powinna być użyta do obsiania lub obsadzenia 1 ha powierzchni gruntów ornych (Dz. U. z 2013 r. poz. 616 ).
Do listy gatunków objętych dopłatami do 1 ha gruntów ornych obsianych kwalifikowanym materiałem siewnym dodano soję w grupie roślin strączkowych i pszenicę twardą w grupie roślin zbożowych.
Poszerzenie listy gatunków o soję przyczyni się do zwiększenia zaopatrzenia przemysłu paszowego w białko roślinne pochodzące z krajowych źródeł. Odmiany soi, które będą dostępne na polskim rynku nasion nie będą odmianami genetycznie zmodyfikowanymi. Staną się alternatywnym surowcem dostępnym na rynku dla polskich producentów pasz oraz producentów zwierząt gospodarskich. Dodanie do listy gatunków pszenicy twardej spowodowane jest natomiast wpisaniem do krajowego rejestru odmian pszenicy twardej przystosowanych do uprawy w polskich warunkach klimatycznych. Mąka uzyskiwana z pszenicy twardej służy do uzyskiwania lepszej jakości produktów spożywczych, głównie makaronów.
Rozporządzenia wchodzą w życie po upływie 14 dnia od dnia ogłoszenia.
Źródło: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
Redakcja AgroNews, fot. sxc.hu
Zespół Doradczy w powiecie gostyńskim był organizatorem podsumowania powiatowego, które odbyło się 22.03.2013 roku w sali Starostwa Powiatowego w Gostyniu.
W spotkaniu uczestniczyli:
- Starosta Gostyński- Robert Marcinkowski,
- przedstawiciele władz samorządowych oraz instytucji działających na rzecz środowiska wiejskiego,
- doradcy pracujący w WODR na terenie powiatu.
Przybyłych gości na wstępie przywitał Kierownik Zbigniew Borowski, a następnie przedstawił istotę działania Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego. Omówiona została również struktura organizacyjna oraz działalność statutowa i komercyjna Ośrodka.
Ważnym punktem wystąpienia było zapoznanie się z realizacja zadań, które były wykonane w roku 2012.
Starosta gostyński podziękował doradcom za działalność na rzecz rolnictwa oraz poinformował o powstającym Centrum Odnawialnych Źródeł Energii na terenie powiatu.
Doradcy Leszek Ciemniak dokonał prezentacji gospodarstwa demonstracyjnego w ramach Baltic Deal, a Anna Nosek omówiła nowelizację przepisów obowiązujących w ramach Dyrektywy Azotanowej na terenie OSN.
Przedstawicielka KRUS zwróciła uwagę na nowe zasady ubezpieczeń rolników oraz zachęcała do udziału rolników w konkursie,, Bezpieczne Gospodarstwo’’.
Dużym zainteresowaniem cieszyło się wystąpienie przedstawicielki WIOŚ, która przedstawiła wyniki monitoringu wód na terenie powiatu gostyńskiego.
Reprezentant WIR zasygnalizował problem dotyczący konsekwencji usytuowania kopalni węgla brunatnego na naszym terenie.
Na temat wniosków obszarowych oraz naboru na działanie ,, Modernizacja gospodarstw rolnych’’ głos zabrał przedstawiciel ARiMR.
Na zakończenie spotkania kierownik PIORIN odniosło się do zagadnienia GMO.
Po dyskusji Kierownik Zespołu Doradczego podziękował wszystkim za przybycie i dotychczasowa współpracę.
Ważne dla ubezpieczonych w KRUS, prowadzących dodatkowo pozarolniczą działalność
Przygotowane przez Salomea AntoniakNowa graniczna kwota podatku dochodowego od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej za 2013 rok.
Obwieszczeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 kwietnia 2013 r. (M.P. z 2013 poz. 353) roczna kwota graniczna podatku dochodowego należnego od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej za rok podatkowy 2013 wynosi 3 092 zł.
Więcej wyjaśnień o zasadach podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników w przypadku jednoczesnego prowadzenia działalności rolniczej i pozarolniczej działalności gospodarczej w tematycznym dziale:
Ubezpieczenie społeczne rolników dla osób prowadzących jednocześnie działalność rolniczą i pozarolniczą działalność gospodarczą
Opracowała:
Salomea Antoniak
WODR Poznań
Dz. Ekonomiki
na podstawie: http://www.krus.gov.pl
Spotkanie właścicieli gospodarstw agroturystycznych
Przygotowane przez Paweł KoniecznySpotkanie właścicieli gospodarstw agroturystycznych
W maju bieżącego roku odbyło się kolejne spotkanie agroturystów, członków Międzychodzkiego
Stowarzyszenia Agroturystycznego w gospodarstwie agroturystycznym w Muchocinku
(gm. Międzychód) Państwa Beaty i Krzysztofa Holka. Do dyspozycji gości gospodarze mają dwa
drewniane domki, 4 – osobowe
2 sypialnie, salonik z kominkiem, łazienka, aneks kuchenny, parking.
Kwatera położona jest w pięknej okolicy, na skraju Puszczy
Noteckiej, 700 m od Warty, 1 km od Warty, 1 km od plaży i
leśnego jeziora, 3 km od centrom wsi.
Gospodarze oferują pełne, smaczne posiłki (także z
produktów własnego ogrodu – bez udziału nawozów
sztucznych. Do dyspozycji gości: leżaki, rowery, organizacja
ognisk z możliwością grillowania, wędkowania i
grzybobrania.
Państwo Holkowie prowadzą leśną hodowle danieli.
Organizatorką spotkań jest Pani Jolanta Matalewska – Prezes Międzychodzkiego Stowarzyszenia Agroturystycznego.
Stało się tradycją, że podczas takich spotkań zawsze dopisuje piękna pogoda, lecz pierwszy raz
zbiegło się z urodzinami Gospodyni o czym nie zapomnieli agroturyści
Na zdjęciu Pani Beata Holka z „słodkim prezentem”.
Spotkania służą omówieniu bieżących spraw dotyczących agroturystyki, dają możliwość podglądania właściwych rozwiązań a następnie zastosowania w swoim gospodarstwie oraz wymiany doświadczeń.
Opracowanie + Zdjęcia
Barbara Wróblewska ZD Międzychód
Dnia 28 maja 2013 roku w miejscowości Kamionna odbyło się szkolenie z zakresu integrowanej ochrony roślin. Na szkolenie przybył Pan Andrzej Obst - gółwny specjalita technologii produkcji roślinnej. Szkolnie miało formę terenową, gdzie na przykładach zostały omówione problemy w uprawie i ochronie konkretnych roślin.
Paweł Konieczny ZD Międzychód
– Około 16 proc. polskich gospodarstw skorzystało na wejściu do Unii Europejskiej i może konkurować na unijnym rynku albo jest w stanie taką zdolność osiągnąć. Większość gospodarstw ma kłopoty. Około 700 tys. nie ma w ogóle maszyn, prawie nie ma siły pociągowej, duża część nie stosuje nawozów mineralnych, ani środków ochrony roślin. To są gospodarstwa, które są u kresu swoich dni, jeszcze trochę i przestaną egzystować – mówi Agencji Informacyjnej Newseria prof. Wojciech Jóźwiak z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowego Instytutu Badawczego.
Oferta edukacyjna w gospodarstwie agroturystycznym – szansa i nowe wyzwanie
Przygotowane przez Jolanta SzczepańskaPolska wieś zmienia się nie tylko wizualnie ale przyjmuje nowe funkcje, zarówno pozytywne jak i negatywne. Obserwujemy spadek znaczenia rolnictwa jako głównego źródła utrzymania mieszkańców wsi. Postępuje urbanizacja i uprzemysłowienie terenów wiejskich (tu wieś zaczyna spełniać funkcje mieszkalne dla ludności napływającej z miast). Zmniejsza się powierzchnia gruntów rolnych i terenów zielonych. Ograniczaniu ulegają tradycyjne zajęcia na wsi (rolnictwo, rzemiosło, kultura). Coraz bardziej zauważalne staje się osłabianie więzi społecznych, stopniowy zanik tożsamości i utrata specyficznego, unikalnego charakteru polskiej wsi.
Z drugiej strony, powyższym zmianom towarzyszy umacnianie się znaczenia wsi jako miejsca wypoczynku i rekreacji. Specyfika rodzinnych gospodarstw rolnych o wielokierunkowej produkcji, tradycyjnych metodach uprawy i hodowli oraz unikalnej atmosferze zagrody odpowiada wizerunkowi agroturystyki i turystyki wiejskiej. Jej podstawę stanowią tradycje rolnicze, tożsamość kulturowa regionu, rodzinna atmosfera i gościnność mieszkańców. Wymienione atrybuty powinny stać się motorem do kształtowania innej, ważnej funkcji wsi i gospodarstwa wiejskiego, a mianowicie funkcji edukacyjnej.
Oferta edukacyjna jest adresowana do wszystkich chętnych, zainteresowanych danym tematem lub dziedziną, bez względu na miejsce zamieszkania i wiek. Podróże edukacyjne (turystyka edukacyjna) mogą wspierać proces szerszej edukacji uczestników, także jako elementu komplementarnego do stałego programu kształcenia szkolnego lub doskonalenia zawodowego.
Oferta edukacyjna gospodarstw rolnych (w tym agroturystycznych) jest nowym, rozwijającym się kierunkiem działalności, uzupełniającym podstawowe źródła dochodu mieszkańców wsi, ale jednocześnie spełniającym szerzej rozumianą misję społeczną.
Gospodarstwa edukacyjne mają szansę wpływać na lepsze zrozumienie wsi i przyczyniać się do ochrony rolniczej bioróżnorodności oraz zrównoważonego korzystania z obszarów wiejskich. W gospodarstwie rolnym wszystko ma swój porządek, rytm i cykl (od siewu do zbioru), zależny od warunków przyrodniczych: klimatu, pór roku, zjawisk atmosferycznych. Ścisły związek gospodarstwa rolnego ze środowiskiem naturalnym pozwala prezentować zjawiska przyrodnicze oraz ich wykorzystanie przez człowieka. Uczy respektu wobec natury, kształtuje postawy ekologiczne, konsumenckie i życiowe. Gospodarstwa edukacyjne promują aktywny styl życia i rozwijają nawyki zdrowego odżywiania.
Oferta edukacyjna daje możliwość atrakcyjnego rozszerzenia oferty pobytowej gospodarstwa agroturystycznego.
Bezspornie gospodarstwo rolne jest wartościowym miejscem do prowadzenia zajęć dydaktycznych, integrujących teorię z praktyką w zakresie wielu przedmiotów. Cele edukacyjne realizowane mogą być w różnych, dowolnie wybranych formach organizacyjnych (oferta edukacyjna z noclegami, oferta edukacyjna bez noclegów). Zasoby gospodarstwa rolnego stanowią bazę dla organizacji programów edukacyjnych dla grup dzieci, młodzieży i dorosłych. Program edukacyjny może trwać od jednej do kilku godzin a oferta edukacyjna może być rozbudowana do całodziennego pobytu, obejmującego dodatkowe elementy rekreacji na świeżym powietrzu oraz wyżywienie. Możliwości edukacyjne gospodarstw po raz pierwszy z powodzeniem wykorzystane zostały przez gospodarstwa ekologiczne. Atutem gospodarstw rolnych i atrakcją przyciągającą gości na wieś są zwierzęta. Kontakt ze zwierzętami ma udowodniony, korzystny wpływ na każdą ze sfer rozwoju dziecka - fizyczną, emocjonalną, społeczną a nawet intelektualną. Dla zwiększenia atrakcyjności programy rolnicze w ofercie gospodarstw edukacyjnych mogą być łączone z ofertą artystyczną. Współpraca kilku gospodarstw o zróżnicowanych profilach podstawowej działalności rolniczej daje możliwość stworzenia bogatszej i bardziej urozmaiconej propozycji pobytu gości w regionie.
W Polsce obiekt prowadzący usługi edukacyjne w oparciu o zasoby gospodarstwa wiejskiego nazywany jest „zagrodą edukacyjną”. Zagroda Edukacyjna to przedsięwzięcie prowadzone przez mieszkańców wsi na obszarach wiejskich, gdzie realizowane są przynajmniej dwa spośród poniższych celów edukacyjnych:
- edukacja w zakresie produkcji roślinnej,
- edukacja w zakresie produkcji zwierzęcej,
- edukacja w zakresie przetwórstwa płodów rolnych,
- edukacja w zakresie świadomości ekologicznej i konsumenckiej,
- edukacja w zakresie dziedzictwa kultury materialnej wsi, tradycyjnych zawodów, rękodzieła i twórczości ludowej.
W 2011 roku z inicjatywy Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w oparciu o przykłady i doświadczenia europejskie powstała Koncepcja utworzenia krajowej sieci Zagród Edukacyjnych (gospodarstw edukacyjnych). Sieć Zagród Edukacyjnych stanowi ogólnodostępną bazę - spis gospodarstw edukacyjnych działających w Polsce, dostępną w ogólnopolskim serwisie internetowym zagrodaedukacyjna.pl.
Sieć Zagród Edukacyjnych prowadzona jest przez Centrum Doradztwa Rolniczego - Oddział w Krakowie. Udział w sieci jest dobrowolny i bezpłatny dla każdej ze stron. Przystąpienie do sieci odbywa się na podstawie wypełnionego kwestionariusza zgłoszenia z opracowanymi programami edukacyjnymi i rekomendacją uprawnionego doradcy ośrodka doradztwa rolniczego.
Rolnicy i kwaterodawcy zainteresowani przystąpieniem do Sieci na stronie www.zagrodaedukacyjna.pl znajdą niezbędne dokumenty do wypełnienia: regulamin Ogólnopolskiej Sieci Zagród Edukacyjnych, zgłoszenie obiektu do Ogólnopolskiej Sieci Zagród Edukacyjnych, program zajęć edukacyjnych, wykaz doradców uprawnionych do rekomendowania do Ogólnopolskiej Sieci Zagród Edukacyjnych, logo "Zagrody Edukacyjne" oraz instrukcję wypełniania kwestionariusza zgłoszenia obiektu.
Pomocą w przybliżeniu zagadnienia oraz opracowaniu programów edukacyjnych dla chętnych gospodarstw agroturystycznych i gospodarstw rolnych służą specjaliści i doradcy ds. rozwoju obszarów wiejskich WODR w Poznaniu.
Opracowano na podstawie: „Wprowadzenie do zagadnień edukacji w gospodarstwie rolnym” - autor: Elżbieta Kmita-Dziasek, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, Oddział w Krakowie; „ Metodyka prowadzenia zajęć w warunkach gospodarstwa wiejskiego” - autor: Edyta Klimowska-Bobula, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, Oddział w Krakowie, dr Agnieszka Lasota, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie.
Żywieniowe uwarunkowania zaburzeń płodności krów mlecznych
Przygotowane przez Maria RozwadowskaJednym z najważniejszych problemów zdrowotnych w chowie krów mlecznych są zaburzenia w rozrodzie. Pojawiają się coraz częściej, zwłaszcza w stadach o wysokiej wydajności, stanowiąc jedną z najważniejszych przyczyn brakowania krów. Główne przyczyny zaburzeń w rozrodzie wynikają przede wszystkim z żywienia. Czynniki żywieniowe mogą decydować o rozrodzie krów poprzez:
- wpływ na podwzgórze i przysadkę mózgową;
- wzrost pęcherzyków jajnikowych oraz ich dojrzewanie;
- funkcję ciałka żółtego;
- jakość oocytów;
- środowisko macicy i przeżywalność embrionów.
Stan odżywienia energetycznego krów uważa się powszechnie za najważniejszy czynnik żywieniowy wpływający na płodność.
Po wycieleniu u większości krów dochodzi jednak do negatywnego bilansu energetycznego, ponieważ produkcja mleka wzrasta szybciej, niż pobranie suchej masy, w tym pochodzącej z niej energii. Ujemny bilans energii wynika przede wszystkim ze słabego apetytu krów po porodzie, ale także może być przyczyną źle przeprowadzonego okresu zasuszenia lub nieodpowiedniego do wydajności żywienia po wycieleniu.
Najbardziej popularne błędy żywieniowe powodujące ujemny bilans energii to:
- przekondycjonowanie krów i jałówek cielnych ( nieprawidłowy odchów) – zwierzęta otłuszczone mają gorszy apetyt;
- niewłaściwe przygotowanie żwacza (mikroorganizmów żwaczowych oraz błony śluzowej żwacza) do pobierania pasz – dawek pokarmowych stosowanych w okresie wczesnej laktacji;
- za niska koncentracja energii w dawce pokarmowej w okresie poporodowym, wynikająca z różnych przyczyn (brak zbilansowania dawki pokarmowej, niedostateczny udział pasz treściwych, zła jakość pasz objętościowych spowodowana niewłaściwym terminem zbioru zielonek na kiszonki, brakiem podsuszania masy zielonej, niewłaściwym wybieraniem kiszonek z pryzm kiszonkowych);
- niedostateczny dostęp do stołu paszowego.
Ujemny bilans energii stanowi główny powód zaburzeń cyklu rujowego. Szczególne istotne są zaburzenia przebiegu rui występujące w okresie dwóch pierwszych miesięcy po wycieleniu. Związane jest to z jednej strony z trudnością w pokryciu olbrzymiego zapotrzebowania krów na składniki pokarmowe, a z drugiej skierowaniem gospodarki hormonalnej bardziej na produkcję mleka, niż na regulację czynności rozrodczych. W odniesieniu do stada przyjmuje się, że do 60 dnia po porodzie 85% krów powinno wykazywać objawy rujowe, ale niestety w ostatnich latach tendencje do wydłużania tego okresu nie należą do rzadkości. Przyczyny okresu bezrujowego w pierwszych 2 miesiącach są różne. Jednak najczęściej są następstwem nieprawidłowego żywienia krów, zwłaszcza niedostatecznego pokrycia zapotrzebowania na energię.
Uporządkowanie żywienia energetycznego to podstawowy warunek dla skrócenia okresu bezrujowego po porodzie, jak również dla poprawy wykrywalności rui.
Wydłużenie okresu bezrujowego może być także wynikiem infekcji dróg rodnych i stanów zapalnych błony śluzowej macicy, prowadzących na przykład do powstawania tak zwanego ciałka żółtego przetrwałego (rzekomo ciążowego). To może być z kolei oprócz niedożywienia energetycznego, następstwem niedostatecznego pokrycia krów w makro i mikroelementy oraz witaminy.
Uważać również należy na zawartość i stopień rozkładu białka w dawkach pokarmowych. Zbyt niska jego zawartość, ale także ponad normę nie sprzyja dobrej płodności krów. Szczególnie niekorzystna dla płodności jest nadmierna ilość pobranego białka przy jednoczesnym występowaniu deficytu energetycznego. Ważna jest nie tylko ilość, ale i jakość białka. Białko ulegające szybkiemu rozkładowi w żwaczu (kiszonka z traw, lucerny, młoda zielonka pastwiskowa) przy jednoczesnym niedoborze energii powoduje powstawanie dużej ilości amoniaku, który nie może zostać w pełni wykorzystany przez drobnoustroje żwacza, a jego nadmiar skutecznie zutylizowany, ze względu na ograniczone możliwości detoksykacyjne wątroby. Zwiększenie koncentracji amoniaku we krwi prowadzi jednocześnie do wzrostu tego składnika w narządach rodnych. To może być powodem występowania cichych rui, jak również zamierania zarodków, szczególnie we wczesnym okresie ich rozwoju.
Maria Rozwadowska
WODR Poznań
Jubileusz Koła Gospodyń Wiejskich ze Sławska w powiecie konińskim.
Napisane przez LilianaTataraDo Domu Kultury w Sławsku dnia 3 maja br. przybyli liczni goście, by uczcić 65 rocznicę powstania Koła Gospodyń Wiejskich ze Sławska, w gminie Rzgów.
Koło prowadzi swoją działalność od 1948 roku i jest jednym z nielicznych w powiecie konińskim o tak bogatej tradycji. Na początku panie z KGW organizowały różnego typu spotkania np.: z lekarzami medycyny czy weterynarii, prowadziły kursy kroju i szycia, gotowania i pieczenia. Zasłynęły w regionie konińskim ze swojskiej kuchni, dobrego smaku, umiejętności, dlatego często brały udział w licznych konkursach i pracach społecznych. W swoim czasie Koło zajmowało się również rozprowadzaniem piskląt kurzych, kaczych i gęsich oraz pasz. Panie organizowały wycieczki krajoznawcze oraz do miejsc kultu religijnego, w okresie letnim tzw. dziecińce a także zabawy wiejskie, wieczorki, spotkania z ciekawymi ludźmi.
Obecnie koło liczy 60 członkiń i od dwóch lat posiada status prawny, jako Stowarzyszenie. Prowadzi nadal aktywną działalność uczestnicząc w uroczystościach, konkursach, szkoleniach oraz pracach społecznych i charytatywnych. Współpracuje z Ochotniczą Strażą Pożarną w organizacji imprez, ze Szkołą Podstawową w Sławsku przy organizacji uroczystości gminnych, z Urzędem Gminy, Radą Sołecką i sołtysem będąc często reprezentantem gminy na dożynkach, festiwalach kulinarnych, konkursach międzygminnych. Koło zdobyło wiele nagród i wyróżnień w konkursach regionalnych m.in. w Żychlinie, Szreniawie i Poznaniu. Praca na rzecz społeczności została zauważona przez Starostwo Powiatowe w Koninie i doceniona podczas XIV Gali Powiatu Konińskiego. Koło Gospodyń zostało nagrodzone statuetką w kategorii ,,Kultura” za kultywowanie tradycji i obrzędów ludowych. Dowodem na bogatą tradycję kulinarną jest wydany zbiór przepisów „Słynne Smaki Sławskie”. Panie od dawna myślały o spisaniu najlepszych przepisów, bo chciały się nimi podzielić. Na razie jest to pierwsze takie przedsięwzięcie z przepisami, które zdobyły nagrody i wyróżnienia. W zbiorze tym są także produkty, które zdobyły nagrody w konkursach organizowanych przez Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu – „Nasze Kulinarne Dziedzictwo – Smaki Regionów”. To dowód na wspaniałą współpracę gminnego Ośrodka Doradztwa Rolniczego z Kołem Gospodyń Wiejskich w Sławsku na przełomie lat, także z poprzednimi doradcami Zofią Stempin i Alfredem Kuźnikiem.
Jeszcze raz gratulujemy wszystkim Paniom z Koła Gospodyń Wiejskich w Sławsku tak doniosłego jubileuszu i życzymy wielu wspaniałych sukcesów oraz zadowolenia ze swojej pracy na rzecz najbliższego otoczenia, gminy i powiatu.
Przy okazji, jako doradcy z powiatu konińskiego, zachęcamy do uczestniczenia w tegorocznym konkursie „Nasze Kulinarne Dziedzictwo – Smaki Regionów”, które odbędzie się 16 sierpnia 2013 roku w Poznaniu. Zapraszamy Koła Gospodyń, Kluby Kobiet Aktywnych, Sołectwa, Społeczności Wiejskie i osoby prywatne. Konkurs odbywa się według określonego regulaminu, dlatego warto najpierw skontaktować się z najbliższym doradcą gminnym.
Dla ułatwienia podaję telefony doradców w powiecie konińskim:
Golina – Arleta – 797501737, Grodziec – Alfred – 797501736, Kazimierz Biskupi – Marta – 797501697, Kleczew – Jacek – 632701114, Konin – Joanna – 632438557, Krzymów – Barbara – 797501735, Rychwał – Zofia – 632481103, Rzgów – Liliana – 632419053, Skulsk – Danuta – 632682030, Sompolno – Ryszard – 632714105, Stare Miasto – Wanda – 797501698, Ślesin – Urszula – 632704234.
Liliana Tatara
starszy doradca rolny w Rzgowie
Artykuł na podstawie informacji ze strony www.gminarzgow.pl
Zdjęcia: Teresa Kwiatkowska, Liliana Tatara
Więcej...
DZIEŃ W SADZIE
Tradycją już stało się organizowanie w gminie Tuliszków, w powiecie tureckim spotkania pn. „DZIEŃ W SADZIE”. Tegoroczne święto sadowników odbyło się 25 maja 2013 roku, w ramach obchodów DNI TULISZKOWA, w sadzie Państwa Dariusza i Ewy Poprawskiej-Antczak. Obecnie gospodarstwo to należy do sieci gospodarstw demonstracyjnych Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego. Organizatorami byli doradcy WODR Zespół Doradczy Turek pod przewodnictwem specjalisty ds. ogrodnictwa Leszka Skubiszewskiego oraz Burmistrz Gminy i Miasta Tuliszków Pan Grzegorz Ciesielski.
Na wstępie Pan Burmistrz powitał licznie przybyłych gości i sadowników, a następnie przedstawiono Gospodarzy, którzy produkcją sadowniczą zajmują się od ponad 10 lat. Gospodarstwo, które Pani Ewa przejęła od rodziców obecnie ma powierzchnię 18,17 ha, a w sadzie przeważają czereśnie, śliwy, grusze i jabłonie. Uczestnicy spotkania wzięli aktywny udział w pokazie nt. rozpoznawania chorób i szkodników w sadzie oraz sposobów prowadzenia i cięcia drzew owocowych. Pokaz przeprowadził Pan Leszek Zawodni – Kierownik Gospodarstwa ZD Przybrody Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Z dużym zainteresowaniem uczestnicy wysłuchali informacji nt. proponowanych zmian w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, które przedstawił doradca Leszek Skubiszewski oraz aktualności nt. podatków w rolnictwie przedstawionych przez doradcę Magdalenę Piętka.
Impreza zakończyło się wspólnym grillowaniem, a sadownicy już umówili się na następne spotkanie.
Leszek Skubiszewski
Doradca WODR
W dniach 18-19 maja w CWE w Gołaszynie odbyła się już 6 edycja Regionalnych Targów Rolniczych Wiosna 2013. Organizatorem imprezy był Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu przy współudziale Wielkopolskiej Izby Rolniczej w Poznaniu, Starostwa Powiatowego w Rawiczu oraz Gminy Bojanowo.
Oficjalnego otwarcia Targów dokonali Ryszard Jaworski- dyrektor WODR w Poznaniu, Józef Zuter -burmistrz Gminy Bojanowo oraz Krzysztof Synoracki -wicestarosta rawicki. Przybyli zaproszeni goście: przedstawiciele parlamentu –Andrzej Grzyb Poseł do Parlamentu Europejskiego i Piotr Walkowski Poseł na Sejm RP, Prezes Wielkopolskiej Izby Rolniczej; przedstawiciel sejmiku samorządowego- Krzysztof Grabowski Członek Zarządu Województwa Wielkopolskiego; burmistrzowie; radni; szefowie firm działających na rzecz rolnictwa.
W tym roku do udziału w targach zgłosiło się ok 120 wystawców nie tylko z regionu, ale z całej Polski. Bogate i ciekawe oferty zaprezentowali producenci maszyn i urządzeń rolniczych, środków ochrony roślin, nawozów , wytwórcy pasz oraz firmy i instytucje świadczące usługi dla rolnictwa. Nieodłączną częścią targów był kiermasz ogrodniczy, na którym można było zakupić cebule i nasiona kwiatów, nasiona warzyw czy owocowy i ozdobny materiał szkółkarski. Wśród wystawców znaleźli się także producenci żywności, rękodzieła artystycznego i odzieży. Nie zabrakło też licznych atrakcji dla dzieci. Duża liczba wystawców oraz sprzyjająca pogoda sprawiły, że targi odwiedziło ok 12000 zwiedzających.
Organizatorzy zadbali o bogatą ofertę artystyczną. W sobotę imprezę rozpoczął występ Zespołu Ludowego "Gołaszyniacy". W dalszej kolejności na scenie pojawił się „Zespół Pieśni i Tańca Moraczewo", „Celebrate" i „Uptown Band". Tego dnia rozstrzygnięto konkurs plastyczny dla dzieci pod hasłem „Bezpiecznie na wsi – powiedz STOP upadkom!" zorganizowany przez KRUS. Gwiazdą wieczoru był zespół „Jorrgus", który swoim występem zakończył pierwszy dzień targów. W niedzielę odbył się konkurs piosenki dziecięcej i młodzieżowej, w którym wzięło udział 76 młodych wykonawców. Ogłoszono też wyniki regionalnego etapu XI edycji Ogólnokrajowego Konkursu „Bezpieczne Gospodarstwo Rolne" zorganizowanego przez KRUS i Powiatową Inspekcję Pracy.
Jak co roku organizatorzy Regionalnych Targów Rolniczych przyznali nagrodę za najciekawsze stoisko wystawowe . Tym razem Puchar Dyrektora WODR trafił do firmy Cargill Poland Sp. Z o.o.
Uczestnicy wystawy mieli również możliwość obejrzenia poletek demonstracyjnych zbóż jarych i ozimych, roślin motylkowych i strączkowych (łącznie 75 poletek) oraz nowo zainstalowaną polową stację meteorologiczną.
1. Uroczyste otwarcie Regiolnalnych Targów Rolniczych (od lewej: Ryszard Jaworski- Dyrektor WODR w Poznaniu, Krzysztof Synoracki-Wicestarosta Rawicki, Józef Zuter -Burmistrz Gminy Bojanowo)
2. Europoseł Andrzej Grzyb.
3. Prezes Wielkopolskiej Izby Rolniczej, Poseł na Sejm RP Piotr Walkowski
4. Krzysztof Grabowski Członek Zarządu Województwa Wielkopolskiego.
5. Zaproszeni goście.
6. Występ Zespołu Ludowego Gołaszyniacy.
7. Uczestnicy targów podczas zwiedzania ekspozycji wystawowych.
8. Nagradzanie laureatów konkursu plastycznego.
9. Wręczanie nagród zwycięzcom konkursu " Bezpieczne gospodarstwo rolne".
10. Atrakcje dla dzieci i dorosłych w części parkowej.
11. Występy artystyczne zespołów.
12. Poletka doświadczalene Centum Wystawowo- Edukacyjnego w Gołaszynie
13. Prezentacja polowej stacji meteorologicznej.
Warunki do wzrostu i rozwoju chwastów na plantacjach kukurydzy są bardzo sprzyjające. Przyczynia się do tego zarówno siew tej rośliny w szerokiej rozstawie rzędów, jak i jej cechy biologiczne, zwłaszcza początkowo powolny wzrost, pionowy pokrój oraz opóźnione wschody w niskich temperaturach. W efekcie międzyrzędzia pozostają przez kilka tygodni nie zakryte i pozostawione do dyspozycji chwastów.
Jednoliścienne
Pośród gatunków jednoliściennych największe zagrożenie dla kukurydzy stwarza najczęściej grupa ciepłolubnych traw określana potocznie jako chwasty prosowate. Do najliczniej obserwowanych reprezentantów prosowatych należy chwastnica jednostronna i włośnice. Są to rośliny jednoroczne spokrewnione z kukurydzą, o zbliżonych do niej wymaganiach. Rozprzestrzenianie prosowatych na obszarze Europy Środkowej i Północnej łączone jest z rozpowszechnianiem upraw kukurydzy w tym regionie. Ich ekspansji sprzyja także stosowanie obornika, bowiem nasiona prosowatych nie są trawione w przewodzie pokarmowym bydła i bez utraty żywotności trafiają do nawozu.
Chwastnica jednostronna
Chwastnica jednostronna jest chwastem typowym dla kukurydzy, który w sprzyjających warunkach pojawia się na plantacjach w ilościach masowych i o ile nie zostanie w porę wyeliminowany, powoduje znaczne straty plonu. Siewki chwastnicy wschodzą dopiero w temperaturach powyżej 100 C, jednak rośliny rosną szybko i intensywnie wyczerpują wierzchnią warstwę gleby ze składników pokarmowych, szczególnie potasu. Doświadczalnie ustalono, że chwastnica w nasileniu 50 szt. /m2 plantacji wytworzyła 10 t/ ha świeżej masy i spowodowała straty plonu kukurydzy sięgające 46 %. Oszacowana ilość potasu pobranego przez chwasty odpowiada ilości pobieranej przez kukurydzę w obsadzie 90 tys. roślin/ ha.
Włośnice
Włośnice (sina i zielona) są trawami o pokroju podobnym do chwastnicy jednostronnej, jednak już na pierwszy rzut oka można je rozróżnić na podstawie budowy kwiatostanu—u chwastnicy jest to gęsta wyprostowana wiecha, a u włośnicy kłos pozorny (wiecha kłosokształtna). Siewki włośnic pojawiają się na plantacjach bardzo późno. Są to chwasty o dużych wymaganiach termicznych, dobrze kiełkujące dopiero przy temperaturach sięgających 15—200 C. Warto zwrócić uwagę że włośnice poza dużą siłą konkurencyjną, stwarzają również zagrożenie dla bydła. Spowodowane to jest obecnością w kwiatostanach szorstkich szczecin, które mechanicznie podrażniają przewód pokarmowy i prowadzą do stanów zapalnych.
Komosa biała
W grupie gatunków dwuliściennych, groźnym rywalem dla kukurydzy jest komosa biała, zaliczana do najbardziej ekspansywnych i pospolitych chwastów polnych w Polsce. Może występować nie omal na wszystkich rodzajach gleb, preferuje jednak stanowiska zasobne w azot, obficie nawożone, zwłaszcza nawozami organicznymi. Wschody komosy białej odbywają się praktycznie w trakcie całego sezonu wegetacyjnego w zakresie temperatur od 5 st. C do ponad 30 0 C, przy optimum wynoszącym 18 0 C. Komosa pobiera z gleby znaczne ilości składników pokarmowych, przede wszystkim azotu i potasu. Występując w dużym nasileniu, może powodować istotne straty plonu. W badaniach poletkowych straty zielonej masy kukurydzy powodowane przez 50 egzemplarzy komosy występującej na 1 m2 plantacji sięgały 67%, a szacunkowa ilość biomasy wytworzona przez chwasty na 1 ha pola wynosiła w tym przypadku 30 ton.
Szarłat szorstki
Kolejnym uciążliwym gatunkiem dwuliściennym, często zachwaszczającym kukurydzę jest szarłat szorstki. Podobnie jak komosę, można go spotkać najliczniej na polach żyznych , zasobnych w azot. Pierwsze siewki szarłatu wschodzą gdy temperatury przekraczają 7 0 C, jednak optimum dla wschodów jest bardzo wysokie i obejmuje przedział 30—40 0 C. Szarłat, co jest rzadkością u roślin dwuliściennych naszej strefy klimatycznej, przeprowadza fotosyntezę typu C 4. Cecha ta pozwala na szybki przyrost biomasy i oszczędną gospodarkę wodną. Gatunek ten choć preferuje gleby o odczynie zbliżonym do obojętnego, jest zdolny do wzrostu w szerokim zakresie pH. Na polach zachwaszczonych szarłatem ilość dostępnych składników pokarmowych ulega silnemu ograniczeniu. 20 szt. chwastu na 1 m2 pola pobiera 2 razy więcej azotu i fosforu oraz 5 razy więcej potasu w porównaniu do kukurydzy w obsadzie 9 szt. / m2. Straty ziarna na planacji gdzie szarłat wystąpił w nasileniu 2, 10, 20 roślin / m2 wynoszą odpowiednio 7%, 20%, 32 %.
Zaślaz pospolity
Chwastem, który niedawno po raz pierwszy zagościł na polskich polach uprawnych jest zaślaz pospolity. Roślina ciepłolubna ( minimalna temperatura kiełkowania 8 0 C, optymalna 24 0 C) o intensywnym wzroście, zdolna w ciągu niespełna 3 miesięcy wytworzyć nawet ponad 2,5 - metrowy pęd o średnicy 3,5 cm. Zaślaz zachwaszcza przeważnie rośliny uprawiane w szerokiej rozstawie rzędów. Na obszarze kraju pojawia się głównie w kukurydzy i buraku cukrowym. W doświadczeniu przeprowadzonym na Węgrzech, redukcja plonu kukurydzy przy obecności 4, 18 i 26 szt. zaślazu na m2 wynosiła 32%, 52% i 54%. Obecnie zaślaz pospolity występuje najliczniej w południowo—zachodniej części Polski jednak, jak wynika z obserwacji, z każdym kolejnym sezonem wegetacyjnym zasięg jego występowania nieustannie się powiększa.
Kielisznik zaroślowy
Gatunkiem bardzo uporczywym, który znajduje w łanie kukurydzy dobre warunki do wzrostu i rozwoju jest kielisznik zaroślowy. Jest to roślina pospolita na obszarze całego kraju, występująca głównie w zaroślach przydrożnych, obrzeżach cieków wodnych i stawów. Ze swoich typowych siedlisk niekiedy przedostaje się na pola uprawne, zajmując głównie obrzeża plantacji. Kielisznik wytwarza długi wijący się pęd, którym oplata inne rośliny, co prowadzi do wylegania oraz utrudnień podczas zbioru. Rozprzestrzenia się szybko dzięki możliwość i wegetatywnego rozmnażania, głównie przy udziale kłączy. W stosunkowo krótkim czasie może pokryć część pola zwartym kobiercem roślinnym. Na fragmentach plantacji w okolicach Wrocławia, gdzie kielisznik pojawił się w bardzo dużym nasileniu, straty ziarna oszacowano na 30%. Aktualnie w Polsce kielisznik nie stanowi większego problemu, jednak w niektórych państwach jest on dostrzegalnym zagrożeniem. Wyniki monitoringu przeprowadzonego w Niemczech w latach 2000—2004 wskazują, że występuje on w ok. 2% zasiewów kukurydzy.
Grzegorz Baier WODR Poznań
Źródło : Wiadomości Rolnicze 03/2013
Mgr.inż Tomasz Snopczyński IUNG—PIB
Zakład Herbologi i Technik Uprawy Roli we Wrocławiu
Piasek to skała osadowa, luźna, złożona z niezwiązanych spoiwem ziaren mineralnych, przede wszystkim kwarcu. Wielkość ziaren waha się od 0,0625 do 2 mm, natomiast gęstość ziaren piasku kwarcowego to około 2,62 g/cm3. Piaski są najczęściej występującą luźną skałą osadową. Wraz z innymi składnikami tworzą gleby. Piasek do celów gospodarczych jest wydobywany metodą odkrywkową w kopalniach zwanych piaskowniami, jest również pozyskiwany przy pogłębianiu rzek, kanałów żeglugowych na obszarach jezior i mórz itp. Wykorzystywany jest m.in. do wyrobu szkła, a w budownictwie jako składnik betonu, zapraw murarskich, tynków.
Żwir to okruchowa skała osadowa o luźnej postaci, złożona z różnych skał i minerałów o średnicy większej niż 2 mm, do nawet kilku centymetrów. W budownictwie żwirem nazywane jest kruszywo naturalne o frakcji do 63 mm. Żwir może być pochodzenia m.in. morskiego, rzecznego, jeziornego, polodowcowego. W Polsce pozyskiwany jest z wydobycia na żwirowniach i z pogłębiania rzek. Na zachodzie Europy powszechne jest pozyskiwanie żwiru z dna morskiego. Żwir używany jest jako składnik betonów towarowych oraz jako materiał do podbudowy dróg, a także jako wsad do mas bitumicznych i czasem nawierzchni.
Zasady eksploatacji złóż kopalin reguluje ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2011r., Nr 163, poz. 981). Zgodnie z przepisami osoba fizyczna, dla zaspokojenia własnych potrzeb, może wydobywać piasek i żwir z terenu nieruchomości stanowiących przedmiot jej prawa własności (użytkowania wieczystego), bez prawa rozporządzania wydobytą kopaliną, jeżeli jednocześnie wydobycie:
- będzie wykonywane bez użycia środków strzałowych,
- nie będzie większe niż 10 m³ rocznie,
- nie naruszy przeznaczenia nieruchomości.
Osoba taka jest zobowiązana fakt ten zgłosić staroście (prezydentowi miasta) na 7 dni przed rozpoczęciem robót. W zgłoszeniu należy określić lokalizację (najlepiej dołączyć mapkę terenu) i czas zamierzonych robót. Naruszenie tych wymagań powoduje wstrzymanie, przez właściwy organ nadzoru górniczego, w drodze decyzji, wydobywania kopaliny oraz przekazanie kopii tej decyzji staroście (prezydentowi miasta). Starosta (prezydent miasta) ustala, w takiej sytuacji, opłatę podwyższoną, będącej czterdziestokrotnością normalnej opłaty eksploatacyjnej przemnożoną przez ilość wydobytej kopaliny. Opłata eksploatacyjna w przypadku piasku i żwiru to 0,53 zł za tonę kopaliny.
Wydobywanie piasku lub żwiru na większą skalę wymaga uzyskania koncesji. Organami uprawnionymi do jej wydawania są starosta albo marszałek województwa – w zależności od wielkości i sposobu eksploatacja złoża. Aby uzyskać koncesję należy złożyć stosowny wniosek wraz z wymaganymi załącznikami. Wnioskodawca musi też prowadzić zarejestrowaną działalność gospodarczą w tym zakresie, a teren przeznaczony pod wydobycie musi być ujęty pod taką działalność w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
Szczegółowych informacji należy szukać na stronach internetowych starostw lub bezpośrednio w ich siedzibach.
Wioletta Kmiećkowiak
Dział EOŚ WODR w Poznaniu