Jak pokazują wyniki badań opinii publicznej, Polacy wiedzą, że stan powietrza ma zasadniczy wpływ na jakość ich życia. W sondażu przeprowadzonym na zlecenie Ministerstwa Środowiska w sierpniu 2015 r. czystość powietrza była wymieniana jako jedna z trzech – obok bezpieczeństwa na drogach i poziomu przestępczości – najważniejszych kwestii, od których zależy komfort życia w danej miejscowości.

Z drugiej strony te i wcześniejsze badania opinii pokazują, że zanieczyszczenie powietrza traktowane jest przez ankietowanych jako problem abstrakcyjny, niedotyczący ich bezpośrednio. Aż 81% osób biorących udział w badaniu uważa, że w ich miejscu zamieszkania nie ma problemu zanieczyszczenia powietrza. I choć rzeczywiście jego jakość w poszczególnych częściach kraju jest różna, fakty nie dają podstaw do tak optymistycznej oceny sytuacji.

Poziom zanieczyszczenia powietrza w Polsce jest jednym z najwyższych w Unii Europejskiej. Przykładowo – pod względem stężenia pyłu zawieszonego PM10 wywołującego m.in. astmę, alergię i niewydolność układu oddechowego – gorsza sytuacja jest tylko w Bułgarii.

Wbrew obiegowym opiniom, głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza w kraju nie jest przemysł, ale sektor komunalno-bytowy (indywidualne ogrzewanie domów i mieszkań) oraz transport drogowy.

Zanieczyszczenia powietrza, takie jak np. pyły i metale ciężkie, wywołują schorzenia układu oddechowego, krwionośnego i nerwowego, a także powodują raka. Pyły to różnego rodzaju substancje (m.in. krople wody, piasek, pyłki roślin, cząsteczki węgla) o średnicy do 10 mikrometrów (pył PM10) lub do 2,5 mikrometra (pył PM2,5). Przez to, że mają niewielkie rozmiary (mikrometr to jedna tysięczna milimetra), przenikają głęboko do układu oddechowego, transportując tam niebezpieczne związki chemiczne przyklejone do powierzchni pyłu lub same tworzą pył.

Koszty chorób spowodowanych zanieczyszczeniami powietrza wynoszą w UE 940 mld euro rocznie.

Przyjmuje się, że z powodu zanieczyszczenia powietrza umiera w Polsce ponad 40 tys. osób rocznie. Jest to ponad 12 razy więcej niż ginie wskutek wypadków drogowych (w 2014 r. liczba śmiertelnych ofiar wypadków komunikacyjnych w Polsce wyniosła 3170).

Grupami szczególnie narażonymi na choroby związane z zanieczyszczeniami powietrza są:

Dzieci: zanieczyszczenia oddziałują negatywnie na rozwój dziecka już w okresie płodowym. Badania prowadzone w Stanach Zjednoczonych i Polsce przez Polsko-Amerykański Instytut Pediatrii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum wskazują, że dzieci, których matki w okresie ciąży przebywały na terenach o dużym zanieczyszczeniu powietrza, miały mniejszą masę urodzeniową, były bardziej podatne na zapalenia dolnych i górnych dróg oddechowych i nawracające zapalenie płuc w okresie niemowlęcym i późniejszym, a nawet wykazywały gorszy rozwój umysłowy.

Osoby starsze: substancje przenoszone przez pyły zawieszone (PM), takie jak wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne oraz metale ciężkie, mają tendencje do akumulowania się w organizmie. Im dłużej dana osoba była narażona na oddychanie zanieczyszczonym powietrzem, tym więcej szkodliwych substancji przeniknęło do jej organizmu i tym większe ryzyko wystąpienia u niej chorób powodowanych przez te substancje. Przykładowo – w przypadku benzo(a)pirenu przeciętny okres między pierwszym kontaktem z czynnikiem rakotwórczym a powstaniem zmian nowotworowych wynosi przeciętnie 15 lat. Dodatkowym czynnikiem ryzyka jest ogólne pogorszenie stanu zdrowia i sprawności organizmu w wieku podeszłym.

Osoby już chorujące na choroby układu oddechowego czy krwionośnego: ekspozycja na zanieczyszczenia będzie nasilać objawy tych chorób. Z badań wynika, że u dzieci, których matki w okresie ciąży były narażone na wysokie stężenia PM2,5, prawdopodobieństwo nawracającego zapalenia płuc było średnio 3 razy większe niż w grupie dzieci z grupy kontrolnej. Jednak wśród dzieci astmatycznych prawdopodobieństwo wystąpienia nawrotowego zapalenia oskrzeli było już pięciokrotnie wyższe niż w grupie dzieci nieastmatycznych.

Wpływ poszczególnych substancji zanieczyszczających powietrze na zdrowie przedstawia poniższa tabela.

Klucz do poprawy sytuacji znajduje się zatem w naszych rękach. To my podejmujemy decyzję, w jaki sposób ogrzewamy swoje domy i jak korzystamy z samochodów. Znaczenie mają nawet niewielkie zmiany – kupno węgla o odpowiednich parametrach, dbanie o sprawność domowego kotła grzewczego, rezygnacja z używania samochodu, gdy można skorzystać z transportu publicznego lub roweru. Co ważne – większość działań ograniczających emisję zanieczyszczeń nie wiąże się z dodatkowymi kosztami. Przeciwnie – może przełożyć się na istotne oszczędności w domowym budżecie.

To nasze wybory mają istotny wpływ na jakość powietrza, a co za tym idzie – stan zdrowia i komfort życia nas samych i naszych najbliższych. Pamiętajmy o tym na progu nowego sezonu grzewczego!

Źródło informacji: Ministerstwo Środowiska

Dnia 16 listopada 2016 roku w Centrum Wystawowo-Edukacyjnym w Gołaszynie odbyło się kolejne Forum Kobiet. Uczestniczyło w nim 13 Kół Gospodyń Wiejskich. Powiat leszczyński reprezentowały następujące koła: Zbarzewo, Jezierzyce Kościelne, Przybyszewo, Bukówiec Górny, Potrzebowo i Brenno. Podczas pobytu w Gołaszynie Panie mogły wysłuchać dwóch wykładów: „Wielkopolskie zwyczaje świąteczne związane z Bożym Narodzeniem” oraz „Wielkopolskie dziedzictwo kulturowe jako wartość zasługująca na zachowanie” Aldony Jankowskiej, głównego specjalisty ds. ROW w Poznaniu. Na koniec wykładów został przeprowadzony konkurs wiedzy o wielkopolskim dziedzictwie kulturowym. Zwycięzcą została Pani Barbara Sadowska z powiatu leszczyńskiego, z Koła Gospodyń Wiejskich Przybyszewo. W czasie imprezy odbył się również pokaz kulinarny przygotowany przez Annę Gill i Halinę Funkę, który zakończył się degustacją przygotowanych dań. Punktem kulminacyjnym imprezy był konkurs kulinarny pt. ”Ciasta makowe”. Członkami komisji konkursowej były: Wioletta Kmiećkowiak – przewodnicząca oraz członkowie: Paulina Drozdowska i Honorata Dmyterko. Konkurs zakończył się degustacją oraz ogłoszeniem wyników i wręczeniem nagród. Pierwsze miejsce zdobył „Makowiec z jabłkami”, który wykonała Pani Beata Przydrożna z KGW Jezierzyce Kościelne w powiecie leszczyńskim. Poniżej prezentujemy przepis na zwycięskie ciasto.

Makowiec z jabłkami

Masa makowa:

75 dag maku

6 jaj (3 żółtka, 3 całe jaja)

2 i ½ szkl. cukru

½ kostki masła stopionego

3 średnie jabłka (utarte na dużych oczkach)

Szczypta soli, olejek migdałowy, rodzynki

Mak sparzyć. Przekręcić przez maszynkę dwukrotnie. Do maku dodać 3 jajka, cukier, jabłka, sól, rodzynki i miksować. Na koniec dodać stopione masło. Masę wyłożyć na kruchy spód. Udekorować okruchami lub szachownicą z kruchego ciasta.

Spód:

4 szkl. mąki

1 szkl. cukru

20 dag margaryny

4-6 żółtek

3 łyżki kwaśnej śmietany

1 i ½ łyżeczki proszku do pieczenia

Wykonanie:

Siekamy margarynę z mąką i cukrem. Dodajemy pozostałe składniki i wyrabiamy ciasto.

Codziennie oddychasz zatrutym powietrzem, zjadasz zatrutą żywność,  pijesz zatrutą wodę. Masz prawo do życia w czystym środowisku naturalnym i co? Zmień się , bo w przeciwnym razie będzie to druzgocąca  prawda, którą poznają twoje dzieci i będą z nią walczyć twoje wnuki.

Nie proś świata aby się zmienił – to ty zmień się pierwszy.    

O Anthony de Mello

Jest nas na ziemi ponad 7 miliardów i w szybkim tempie ciągle  przybywa . Za 35 lat będzie nas prawie 10 miliardów. Robi się coraz ciaśniej .Niektóre dziedziny naszego życia są napięte jak struny i tylko patrzeć kiedy pękną.  Swoje zachowania i przyzwyczajenia, aby pomóc nam samym, musimy zmienić bez względu na to czy jesteśmy zamożni, czy też biedni.

Poprzez ostatnie 20 lecie produkcja żywności na świecie wzrosła zaledwie o 1%. Aby wykarmić 10 miliardów   powierzchnia pól uprawnych musi wzrosnąć o 70 milionów hektarów , głównie w państwach rozwijających się. W tych państwach ludność zasiedla najżyźniejsze obszary co powoduje degradację dobrej gleby, a gleby mniej żyzne w uprawie to coraz droższa żywność ( informacje wg prognoz FAO). Na świcie, co roku wyrzucamy 1.3 mld ton jedzenia (FAO, 05.2011 r.). Stanowi to 1/3 ilości produkowanej żywności nadającej się do spożycia.

Europejczycy wyrzucają  do kosza 20-30% kupionego jedzenia, w USA marnotrawstwo dochodzi do 45% . Przeciętny europejczyk, który umie przechowywać żywność wyrzuca ją  rocznie w ilości 115 kg, a mieszkaniec Afryki Subsaharyjskiej bez cywilizacyjnych możliwości przechowywania jedzenia wyrzuca zaledwie 6 kg.  Obecnie  około 50 % ludzkości na kuli Ziemskiej nie dojada, albo głoduje i umiera z głodu .Największa śmiertelność jest wśród dzieci.

 Jak zaradzać  tej mało optymistycznej sytuacji. Zmiana stylu życia na przyjazny środowisku i sobie nie wymaga nakładów pieniężnych i można ją wprowadzić natychmiast.

"Bądź oszczędnym, abyś mógł być szczodrym."

Aleksander Fredro

"Oszczędność to wielki dochód."

Cyceron

Mądra oszczędność cechowała naszych dziadów i pradziadów zamieszkujących tereny Wielkopolski. Rezultatów oszczędności i pracy zazdrościli sami Prusacy, którzy zakładali upadek polskiej pracy u podstaw, rolnictwa, handlu i poczucia dumy narodowej. W Wielkopolsce też kiedyś mówiono że za późno na oszczędzanie jak już widać dno. Nie jest ważne czy to nam się podoba, każdy powinien i musi oszczędzać.

"Oszczędzanie wymaga świadomego podejmowania ciągłych wyborów w dziedzinie podziału dochodu między teraźniejszość i przyszłość."

Barbara Liberda, polska ekonomistka

Mądry to i na śmieciach się wzbogaci!

Śmieci – ich produkcja roczna na jednego Polaka to około 350 kg i to tzw. odpady komunalne. Większość śmieci, które produkujemy, może zostać ponownie przetworzona i to nie jeden raz. Papier może ulec recyklingowi do 7 razy. W praktyce oznacza to, że dzięki tonie makulatury uratujemy aż 17 drzew, a wycięty las szumi już tylko w nas. Do recyklingu świetnie nadaje się także szkło, metal i plastik. Skończmy z wszechobecną jednorazowością opakowań. Kupujemy np. alkohol w butelce, producent dodaje nam kartonik, kładąc go pod choinkę owijamy go ozdobnym  papierem i wkładamy w torebkę , bo dodajemy skarpetki. O ileż przyjemniej i weselej można dostać ten alkohol zawinięty w jedną ze skarpet i kokardkowo związany skarpetkami. Pomysły można mnożyć. Na wszystkie święta, imieniny, śluby nie twórzmy śmietniska kolorowych papierów, kartonów, wstążek, a środowisko mniej ucierpi.

Oszczędzajmy błękitne złoto poprzez :

• korzystanie z kąpieli pod prysznicem zamiast w wannie;
• założenie w spłuczce w toalecie zawór ograniczający;
• ograniczenie prania (rzecz raz założona przeważnie nadaje się do powtórnego wykorzystania np. bluzy, spodnie, swetry) i włączać pełne pralki;
• oszczędzanie wody  przy zmywaniu;
• zakupywaniu sprzętu oszczędzającego wodę (pralki, zmywarki do naczyń);
• kontrolowaniu szczelności kranów;
• jeśli w ciągu 10 sekund z kranu spadnie sześć kropel wody to na dobę da nam to 12 litrów strat, w tygodniu - strata 80 litrów, a w ciągu roku to już  cztery tysiące litrów;

• Nie wylewaniu farb, lakierów, rozpuszczalników do kanalizacji;
• Myciu samochodu w takim miejscu, aby resztki benzyny i olejów nie przedostały się ujęć wody czy do kanalizacji;
• Wodę po płukaniu warzyw, myciu owoców, gotowaniu jajek itp. użyjmy ponownie do podlewania kwiatów;
• Wodą po kąpieli możemy umyć podłogę, schody wejściowe, czy taras;
• Używaniu środków czyszczących bezpiecznych dla środowiska (patrzeć na etykietki).

Jak odczuwają marnowanie wody przez dorosłych dzieci. Oto przykład twórczości dzieci z klasy 4 szkoły podstawowej w Damasławku:

• Rodzice za oszczędzanie wody

kupią mi pyszne lody!

 

• Jeśli wody za dużo zużyjesz,

to nie przeżyjesz.

 

• Czysta woda zdrowia doda.
  
   
• Gdy myjesz ręce, nie powoduj powodzi w łazience.
  
   
• Jak zmniejszyć rachunki, dbać o przyrodę?

Wystarczy tylko oszczędzać wodę!

• Kto oszczędza wodę,

od środowiska dostanie nagrodę!

Marnowanie żywności  to też marnowanie wody, kilogram wyrzuconej wołowiny oznacza zmarnowanie 5-10 ton wody użytych na jej wyprodukowanie.

Energia kosztuje, ale ty pieniędzy nie szanujesz.

Popatrzmy na pomieszczenia  naszego domu, zobaczymy wiele świecących lampek. Większość z nich sygnalizuje, że nasze urządzenia elektroniczne znajdują się w trybie stand-by, czyli "czuwają". Są gotowe do użytku od razu, gdy tego zapragniemy. I tak czujną diodą świeci nam w oczy telewizor, dekoder, zasilacz od anteny. Świeci odtwarzacz DVD. Na półce sprzęt grający - również z obowiązkowym  światełkiem. Do tego urządzenia związane z komputerem – monitor, drukarka.  Po zakończeniu ładowania  nie wyciągnięta wtyczka  zasilacza z kontaktu. Do tego dochodzi jeszcze ciągle pracujący router, bo przecież nigdy nie wiadomo, kiedy będzie trzeba połączyć się z Wi-Fi. W innym kontakcie tkwi wtyczka  ładowarkami do telefonów czy tabletów. W kuchni cały czas "na chodzie" jest lodówka czy zamrażarka, ale akurat one nie tyle czuwają, co nieustannie pracują. Świeci się mikrofalówka i punkty „ wiecznych oczek” przy przełącznikach elektrycznych w domu, przed drzwiami wejściowymi i przy furtce, domofonie. Każde z wymienionych urządzeń rocznie w trybie czuwania zużywa energię o wartości kilku złotych.

Ile konkretnie energii zużywają nasze urządzenia można również sprawdzić samodzielnie. Na rynku dostępne są służące do tego watomierze. Taki licznik energii wpina się do kontaktu, a dopiero do niego podpina się wtyczkę od komputera czy telewizora. Najprostsze watomierze można kupić za 35-45 złotych. Jak podaje Światowy Fundusz na rzecz Przyrody , rocznie w przeciętnym polskim domu urządzenia w stanie czuwania zużywają energię o wartości od 60 do 100 złotych. Według danych firmy Energa Polacy łącznie płacą za tryb czuwania aż 831 milionów złotych. Do tego dochodzi brak w mieszkaniu żarówek energooszczędnych, które zużywają nawet 80 % mniej energii .Problem jest poważny i bardzo szeroki. Nie da się go zamknąć w trzech sygnalnych przykładach, ale od czegoś należy zacząć.

Dbajmy o spokojne dziś i bezpieczne jutro na progu zmieniających się kalendarzy. Życzmy sobie i innym lepszego, dostatniejszego roku i większej wrażliwości na przyrodnicze  dary Stwórcy . Choć żyjemy żeby czynić sobie ziemię poddaną, to pamiętajmy że główna odpowiedzialność za ocalenie świata na jutro spoczywa na nas żyjących tu i teraz.

Na skraju Wielkopolski, w powiecie konińskim, przy trasie krajowej 25 leży gmina Skulsk. Malownicze, leśne tereny, urok pięciu jezior: Gopło, Skulskie, Skulska Wieś, Czartowskie i Czarne oraz wspaniała przyroda to turystyczne walory gminy. Stanowią one część znajdującego się w granicach gminy Nadgoplańskiego Parku Tysiąclecia. W leżącej na szlaku bursztynowym miejscowości Skulsk znajduje się Sanktuarium Służb Mundurowych z łaskami słynącą Pietą Matki Boskiej Bolesnej. Inne zbytki to Pałacyk w Lisewie, zespoły pałacowe w Łuszczewie i Mniszkach, liczne kapliczki. Jednak to jeziora skulskie są największą atrakcją turystyczno-krajoznawczą gminy. Mieszkańcy tym chcą zachęcić turystów do skorzystania z bogatej oferty wypoczynkowej. Przez teren gminy przebiega również kanał Warta – Gopło, który stanowi atrakcyjny szlak wodny dla spływów kajakowych, statków wycieczkowych czy innych jednostek pływających. Warto zaplanować tutaj dłuższy wypoczynek, aby poznać walory przyrodnicze naszej okolicy a jest ich sporo. Szczególnie poleca się je rodzinom z dziećmi, seniorom, osobom pragnącym spokoju, kontaktu z przyrodą, wyciszenia, wytchnienia od gwaru miast i stresującej pracy.

W miejscowości Skulska Wieś, na terenie Nadgoplańskiego Parku Tysiąclecia położone są dwa gospodarstwa agroturystyczne, które spełniają powyższe wymagania. Pierwsze to gospodarstwo Złota Rybka oferujące sześć domków letniskowych 4-osobowych. Do dyspozycji gości jest tam plac zabaw, boisko sportowe, grill, wypożyczalnia rowerów, własne molo i sprzęt pływający: łodzie wiosłowe, rowery wodne.

Drugie to gospodarstwo w Starym Sadzie oferujące 8-osobowy dom oraz pięć domków letniskowych 4-osobowych. Wszystkie położone są w starym sadzie, co dodaje dodatkowego uroku otoczeniu, z bezpośrednim zejściem do jeziora i z własną linią brzegową. Do dyspozycji gości jest plac zabaw, boisko do siatkówki, ping-pong, dwie łodzie, dwa rowery wodne i żaglówka.

W miejscowości Lisewo Parcele nad jeziorem Skulskim, gdzie panuje spokój i cisza pięknej przyrody Nadgoplańskiego Parku, gdzie przeplatają się mity z legendami opowiadające historię powstawania dynastii Pierwszych Piastów, znajduje się gospodarstwo agroturystyczne Letnisko nad jeziorem. Do dyspozycji turystów są cztery komfortowe 5-osobowe, całoroczne, murowane domki rekreacyjne, oddalone około 100 m od jeziora. Białe domki urządzone są bardzo wygodnie i z prostotą, położone na pięknej łące, którą można zejść boso jak po dywanie aż do jeziora. Na terenie letniska jest plac zabaw, boisko do piłki nożnej, boisko do piłki siatkowej, grill, parking, trzy 4-osobowe łodzie wiosłowe, plaża z pomostem, wyznaczone miejsce na ognisko. Każdy domek ma na wyposażeniu rower wodny z czterema kamizelkami asekuracyjnymi oraz dwa rowery szosowe. Letnisko w roku 2014 zajęło I miejsce w konkursie na najlepszy obiekt turystyki na obszarach wiejskich Wielkopolski.

W cichej spokojnej wsi Łuszczewo nad tajemniczym jeziorem Gopło znajduje się letnisko Osada nad Gopłem. Obiekt położony jest na terenie trzech obszarów chronionych: Nadgoplańskiego Parku Tysiąclecia, obszaru Natura 2000 i Kujawsko - Goplańskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Gościom oferuje się tutaj trzy 6-osobowe osobliwe domki. Pierwszy nazywa się „Kogut” a urządzony jest w klimacie rustykalnym; drugi to „Koza”, który pomimo nazwy jest bardzo nowoczesny; natomiast trzeci „Baranek” ma styl prowansalski. Poza tym do dyspozycji jest wiejska chata grillowa, miejsce na ognisko, boisko sportowe, plac zabaw, leżaki, hamaki, plaża i ogrodzone łowisko. Każdy domek ma przydzieloną łódź wiosłową. W 2015 r. obiekt zajął I miejsce w konkursie na najlepszy obiekt turystyki na obszarach wiejskich Wielkopolski.           

Miłośników wędkarstwa, sportów wodnych, wycieczek po lesie, grzybobrania, artystów, fotografów i pasjonatów natury, rodziny z dziećmi, seniorów, wszystkich ceniących sobie spokój oraz piękno przyrody zapraszamy na wypoczynek do pięknej gminy Skulsk.

zdjęcia ze stron: agroturystyka-skulsk.pl; www.domki-skulsk.pl; osadanadgoplem.pl; robespix,nazwa.pl/skulsk/