Dzisiaj zaprawianie ziarna stało się podstawowym i najtańszym zabiegiem, który może uchronić kiełkujące ziarniaki i młode rośliny przed licznymi chorobami grzybowymi . Mogą one zaatakować ziarno jeszcze w glebie lub w trakcie kwitnienia i zawiązywania zarodków. Po infekcji nie można ich zwalczać innym sposobem jak tylko przez użycie odpowiednie zaprawy.
W niezaprawionym materiale siewnym zbóż ozimych, zwłaszcza o nieznanym źródle pochodzenia można znaleźć takie choroby , jak : głownia pyłkowa pszenicy , śnieć cuchnąca ,karłowa i gładka pszenicy, pasiastość liści jęczmienia ,zgorzel siewek, pleśń śniegowa, pałecznica traw, głownia źdźbłowa żyta, głownia zwarta i pyłkowa jęczmienia. Biorąc pod uwagę ,że wymiana materiału siewnego oscyluje na poziomie 5-10% , około 90% materiału siewnego to nasiona własne , które muszą być zaprawione w celu uniknięcia znacznych strat w plonie. Ryzyko nasilenia chorób ziarna siewnego rośnie też wskutek zarówno uproszczeń w płodozmianie , jak i technologii uproszczonej uprawy , kiedy to duża ilość resztek pożniwnych pozostających w glebie stanowi źródło infekcji. Jeśli jest duża możliwość wystąpienia śnieci cuchnącej pszenicy lub głowni zwartej jęczmienia ,stosujemy zaprawy o działaniu kontaktowym lub systemicznym ze względu na ich działanie na powierzchni lub tuż pod powierzchnią ziarna. W przypadku głowni pyłkowej pszenicy lub jęczmienia albo pasiastości liści jęczmienia grzyby znajdują się wewnątrz ziarna i tutaj należy użyć zaprawy o działaniu układowym. Jeśli istnieje zagrożenie zgorzelami siewek , stosujemy zaprawy układowe lub kontaktowo układowe. Według różnych źródeł określa się , że zaprawianie ziarna siewnego może ograniczyć straty w plonie od 3-6 dt/ha. Przez zaprawianie zapobiegamy lub zwalczamy wiele chorób , między innymi : zgorzel siewek, głownie pylące, śnieć cuchnącą i gładką, pleśń śniegową, fuzariozy, a nawet rdze i mączniaka prawdziwego. W przypadku śnieci karłowej i gładkiej , głowni pylącej i śnieci cuchnącej pszenicy jest to jedyny sposób zwalczania tych chorób. Obecnie głownia pyląca pszenicy, owsa czy jęczmienia występuje bardzo rzadko ze względu na używanie przez producentów rolnych odpowiednich zapraw i kwalifikowanego materiału siewnego. Natomiast często, po dłuższym zaleganiu śniegu, na wielu uprawach zbóż ozimych można zaobserwować typowe objawy pleśni śniegowej , tj. chlorotyczne plamy na liściach, zbity biało-różowy nalot na liściach i zamieranie roślin, zwłaszcza na stanowiskach słabszych z dużą ilością resztek pożniwnych, na których zarodniki potrafią przetrwać i zaatakować młode siewki roślin. Część roślin , które przeżyją ,wykształca słabo rozwinięte kłosy u niewykształcone do końca ziarniaki, które stają się źródłem infekcji następnych zdrowych kłosów i ziarniaków. Jeśli więc ziarno z takich plantacji ma być użyte do ponownego wysiewu , musi być zaprawione odpowiednią zaprawą . Kolejne zagrożenie to fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła, której źródłem jest wiele gatunków FUSARIUM. Grzyby te atakują zarówno siewki, jak i rośliny dorosłe .W skrajnych przypadkach , w miarę rozwoju choroby , dochodzi do zamierania korzeni , a rośliny przedwcześnie dojrzewają ,wytwarzając zbielałe kłosy z drobnym ziarnem. Choroba ta ma duże znaczenie na tych stanowiskach , na których uprawiamy zboże po zbożu .Jednym z najgroźniejszych patogenów jęczmienia roznoszonych przez nasiona jest pasiastość liści jęczmienia, która może doprowadzić do zamierania siewek , redukcji powierzchni liści i całkowicie płonnych kłosów. Obecnie dysponujemy preparatami , które dzięki zawartym substancjom aktywnym o określonym stężeniu mogą działać nawet do 90 dni, chroniąc rośliny przed głownią, śniecią i pasiastością liści jęczmienia. Mogą też ograniczać mączniaka prawdziwego ( Baytan Universal 094FS –tradimenol) i piaskowaną septoriozę liści oraz rdze do końca fazy krzewienia (Galmano 201FS i Jockey 201FS—fluchinkonazol ) Rynek oferuje dzisiaj bardzo dużą paletę zapraw. Najważniejsze ,aby dobrać odpowiednią z nich do gatunku zboża i stanowiska na jakim chcemy wysiać materiał siewny. Uniwersalną zaprawą , która wyróżnia się na rynku szerokim spektrum zwalczanych chorób ,a przy tym jest niedroga , to Real Super.Zaletą tej zaprawy jest fakt , że działa w roślinie układowo , jest w płynie i zapobiega również wystąpieniu pleśni śniegowej. Istotna sprawą jest też zarówno technika oraz urządzenie do zaprawiania, jak i forma użytkowa zapraw. Wyróżniamy następujące:
FS—płynne koncentraty
WS—proszki do sporządzania zawiesiny wodnej
DS.—proszki do suchego zaprawiania
LS—roztwory na półsucho
WG—granule do sporządzania zawiesiny wodnej
WP—proszki do sporządzania zawiesiny wodnej
Na rynku od kilku lat coraz większą popularnością cieszą się zaprawy z dodatkiem insektycydów takie jak : Astep 225 FS i Nuprid Max 225 FS, które chronią młode siewki roślin przed żerowaniem owadów (np. ploniarka, mszyce ).Wykazano też, że niektóre substancje czynne wchodzące w skład zapraw stymulują rozwój systemu korzeniowego wydłużając korzenie i wpływają na lepszą kondycję roślin. Działanie takie ma istotne znaczenie podczas dłuższych okresów suszy.
Zasady dobrego zaprawiania
Zaprawy są środkami ochrony roślin i należy je stosować zgodnie z etykietą oraz instrukcją użycia środka. Zbyt duże stężenie substancji czynnej może spowodować ograniczenie rozwoju młodych roślin, a za małe – zbyt słabo działać na patogeny.
Zaprawy na sucho i gotowe żele nadają się do zaprawienia w prostych urządzeniach do zaprawiania , np. w betoniarkach. Natomiast zaprawy płynne najlepiej stosować w zaprawiarkach z aplikatorem. Materiał siewny musi być dokładnie oczyszczony z kurzu, pyłu, chwastów i innych zanieczyszczeń mechanicznych, gdyż wiążą one zaprawę znacznie lepiej niż powierzchnia ziarna. Materiał siewny powinien być jednolity gatunkowo , odmianowo i mieć odpowiednią wartość siewną. Im większa masa tysiąca ziaren, tym lepsza jakość zaprawiania. Wilgotność ziarna nie może przekroczyć 17% .
Aspekty wyboru zaprawy :
- jak najszersze działanie, czyli kontaktowe i układowe
- płodozmian i przedplon
- pochodzenie materiału siewnego
- warunki zimowania roślin (pleśń śniegowa )
-poziom pH i rodzaj gleby
- nawożenie organiczne ( obornik na bazie słomy )
- technologia uprawy
- termin siewu
Grzegorz Baier—WODR Poznań
Źródło: „agronom.pl „ lato 2013
Autor : Robert Kosowski „ Zaprawianie , czyli fundament dobrego startu”