Rozwój cywilizacyjny niesie za sobą nieustanne zmiany w środowisku przyrodniczym. Człowiek od wielu lat wpływa na otaczającą go przyrodę i pod wieloma względami próbuje ją sobie podporządkowywać. Taki wpływ uwidacznia się w rosnącej zieleni, występującej w obrębie pasów drogowych.
W toku dedykowanych temu zagadnieniu badań stwierdzono następujące przyczyny występowania wad spowodowanych działalnością człowieka:
- pozyskanie drewna na terenach leśnych (zrywka drewna),
- transport wielkowymiarowego surowca drzewnego (dłużyc) do zakładów przetwarzających,
- niewłaściwa chirurgia drzew (usuwanie grubych konarów, intensywne cięcia koron),
- kolizje drogowe z udziałem środków transportowych (samochody),
- wypalanie przydrożnych traw, zakrzewień oraz spalanie gałęzi,
- montaż urządzeń łowieckich (drabiny, wysiadki),
- upamiętnianie ofiar wypadków drogowych (krzyże, tabliczki),
- mechaniczne uszkodzenia szyi korzeniowych (zimowe utrzymanie dróg, remonty i budowa nawierzchni drogowych),
- pozyskiwanie żywic (spały żywiczarskie) w minionych latach.
Największy udział wśród badanych wad miały odarcia kory (47%) i zaciosy (42%). Jest to skutek celowego działania człowieka, powiązany z dynamicznym rozwojem przemysłu transportowego, dzięki któremu można przewozić coraz więcej i coraz szybciej. Rodzaj zaobserwowanych wad świadczy o postępującej potrzebie przebudowy zieleni przydrożnej oraz modernizacji pasów drogowych.
Warto również zastanowić się nad właściwym postępowaniem przy codziennych pracach porządkowych. Uszkodzenia drzew (nie tylko przydrożnych, również tych śródpolnych) w postaci zaciosów powstają niekiedy mimowolnie, to znaczy nie jest naszym celem uszkodzenie drzewa, a np. ustabilizowanie żerdzi w ogrodzeniu pastwiska. W tym celu „skrawa” się siekierą część pobocznicy pnia.
Warto się pochylić nad zagadnieniem uszkodzeń drzew przydrożnych, zadrzewień śródpolnych i innych elementów zieleni urozmaicających krajobraz i odpowiedzieć sobie na pytanie, czy stać nas na powolną eliminację drzew i krzewów z naszego otoczenia? Zwłaszcza w obliczu coraz trudniejszych warunków pogodowych, z jakimi musimy się mierzyć niemal co dnia, które coraz wyraźniej odbiegają od średnich z wielolecia.
Monotonny widok – pozbawiony drzew i krzewów. Fot. Marek Szymański
Opracowano na podstawie: K. Mańka, M. Szymański, A. Frankowska „Uszkodzenia drzew przydrożnych spowodowane działalnością człowieka”, Poradnik Gospodarski nr 10/2012: 25-26.