Pomoc związana z wystąpieniem szkód wywołanych niekorzystnymi zjawiskami atmosferycznymi - WODR Poznań
02 stycznia 2014

Etykieta energetyczna

Przygotowane przez

Zapotrzebowanie na energię elektryczną w gospodarstwach domowych stanowi ponad 25% całego zapotrzebowania na energię w Unii Europejskiej i wciąż rośnie. Spowodowane jest to wyższym standardem życia i komfortu obywateli UE, wzrostem zakupów urządzeń elektrycznych i elektronicznych, rosnącym zapotrzebowaniem na klimatyzację czy korzystaniem z nowych mediów, takich jak internet. Komisja Europejska widząc duże możliwości ograniczania zużycia energii potrzebnej do użytkowania urządzeń wprowadziła system etykietowania energetycznego.

Jest to informacja o klasie energetycznej i podstawowych parametrach urządzenia, w szczególności o poziomie zużyciu energii, ale też wody i poziomie emitowanego hałasu. W Unii Europejskiej muszą być w nią zaopatrzone urządzenia AGD (artykuły gospodarstwa domowego) oraz źródła światła. Etykieta energetyczna daje konsumentowi możliwość porównania różnych urządzeń.

Celem etykietowania energetycznego jest kształtowanie świadomości konsumentów w zakresie rzeczywistego zużycia energii przez urządzenia elektryczne i elektroniczne i wynikających z tego skutków. Etykietowanie powinno wpływać na podejmowane przez konsumentów decyzje dotyczące energooszczędnych i przyjaznych środowisku zakupów.

Etykiety zawierają informacje o:

  • marce i modelu urządzenia;
  • klasie efektywności energetycznej;
  • zużyciu innych zasobów naturalnych, np. wody;
  • wydajności innych funkcji, np. wirowania (w przypadku pralek);
  • poziomie emitowanego hałasu.

Od lipca 2011 r. obowiązuje dyrektywa 2010/30/UE, która wprowadza m.in. nowe klasy energetyczne: A+,  A++,  A+++

Celem dyrektywy 2010/30/UE jest rozszerzenie etykietowania, ograniczonego dotychczas jedynie do urządzeń gospodarstwa domowego, tak aby umożliwić etykietowanie wszystkich produktów związanych z energią, których stosowanie lub instalacja oferuje znaczny potencjał oszczędności energii (z wyłączeniem środków transportu). W rezultacie etykietowaniem objęta została większa liczba produktów oraz stworzone zostały zharmonizowane podstawy stosowania przez państwa członkowskie procedury zamówień publicznych i zachęt do zakupu produktów efektywnych energetycznie.

Nowe zasady dotyczące etykietowania wprowadziła ustawa z dnia 14 września 2012 r. o obowiązkach w zakresie informowania o zużyciu energii przez produkty wykorzystujące energię (Dz. U. z dnia 31 października 2012 r.). Obecnie przepisy ustawy obejmują: zmywarki do naczyń, urządzenia chłodnicze, pralki, telewizory, klimatyzatory, suszarki bębnowe a od 1 września 2013 r. także lampy elektryczne i oprawy oświetleniowe. Ponadto Komisja Europejska pracuje nad objęciem wymaganiami etykietowania kolejnych grup produktów, m.in.: odkurzaczy, podgrzewaczy wody, oraz piekarników i okapów.

Producenci oraz importerzy muszą dołączyć do produktów oferowanych sprzedawcom lub konsumentom etykiety określające klasę efektywności energetycznej oraz zużycie innych podstawowych zasobów (np. wody, detergentów) przez to urządzenie. Dane te powinny znaleźć się także w karcie produktu dostarczanej wraz ze sprzedawanym urządzeniem oraz w dokumentacji technicznej. Na sprzedawców nowe prawo nakłada obowiązek informowania konsumentów o efektywności energetycznej oferowanego sprzętu. Dane te powinny być widoczne dla kupującego w chwili podjęcia decyzji zakupowej. Dotyczy to zarówno sklepów tradycyjnych jak i internetowych.

Producenci, importerzy oraz sklepy oferujące produkty wykorzystujące energię mają obowiązek udostępniania konsumentom informacji o klasie efektywności energetycznej także we wszystkich materiałach promocyjnych. Dane te powinny się znaleźć zarówno w instrukcjach, broszurach, ulotkach, katalogach, a także w reklamach radiowych i telewizyjnych oraz w Internecie. Jednym z parametrów umieszczanych na etykiecie jest klasa energetyczna.

Klasy efektywności energetycznej przyporządkowane są skali złożonej z liter od A do D (w starej etykiecie energetycznej od A do G), gdzie klasa A umieszczana na zielonym pasku oznacza urządzenie najbardziej efektywne (obecnie A+++), a klasa D (dawniej G) umieszczana na czerwonym pasku najmniej efektywne. Klasy wyznacza się na podstawie stosunku rocznego zużycia energii przez dane urządzenie do standardowego zużycia energii przez tego typu urządzenia, określonego odpowiednimi przepisami. Na lodówkach, pralkach, zmywarkach i telewizorach wprowadzono dodatkowo trzy nowe klasy A+, A++ oraz A+++ charakteryzujące urządzenia najbardziej efektywne energetycznie.

02 stycznia 2014

Co zawiera faktura za energię elektryczną?

Przygotowane przez

Czy wiesz ile zużywasz energii elektrycznej?

Zadając takie pytanie zazwyczaj słyszymy, że pytany wie ile płaci za zużytą energię elektryczną w danym okresie rozliczeniowym. Trudno znaleźć rozmówce, który znałby precyzyjną odpowiedź na tak postawione pytanie. Jeszcze trudniej znaleźć rolnika, który potrafiłby wyjaśnić pojęcia występujące w fakturze za energię elektryczną.

Poniżej przedstawiamy kilka informacji, które pomogą nam zrozumieć zapisy z faktury za energię elektryczną.

Na fakturze za energię elektryczną zazwyczaj znajdziemy następujące pozycje:

  • Dane sprzedawcy oraz konto bankowe, na które należy wpłacać należności.
  • Miesiąc sprzedaży. Miesiąc , w którym została wystawiona faktura.
  • Okres rozliczeniowy. Informuje za jaki okres płacimy fakturę.
  • Data końcowa - jest datą odczytu licznika.

Na końcową kwotę na fakturze składają się opłaty za zużytą energię elektryczną oraz za usługę dystrybucji, w tym:

Opłaty zmienne (zależne od zużycia prądu) w tym:

  • Opłata za energię czynną. Moc czynna reprezentuje rzeczywiście wytworzoną przez elektrownię i zużytą przez odbiorcę energię. Jest to cena za prąd, który w danym okresie rzeczywiście zużyliśmy.
  • Opłata zmienna sieciowa. Obejmuje koszt przesłania energii elektrycznej sieciami wysokiego i średniego napięcia do domu lub firmy odbiorcy.
  • Opłata zmienna sieciowa. Pokrywa koszty utrzymania równowagi w systemie elektroenergetycznym. Jest ustalana przez Polskie Sieci Energetyczne Operator.

Opłaty stałe. Są niezależne od zużycia prądu. Są naliczane za ilość miesięcy, które obejmuje rachunek ( np. dwa miesiące).

  • Opłata stała dystrybucyjna. Obliczana jest w zależności od charakteru poboru energii ( od liczby faz) lub od wielkości zapotrzebowania na moc, którą odbiorca przed podpisaniem umiowy. Odnosi się do kosztów eksploatacji sieci elektroenergetycznej i układów pomiarowych. Jest to opłata za utrzymanie sieci w pełnej gotowości przez operatora (koszty utrzymania sieci, remonty itp.).
  • Opłata przejściowa. Opłata ponoszona na rzecz wytwórców energii elektrycznej. W przypadku firm jej wysokość zależna jest od wielkości mocy umownej, a w przypadku odbiorców indywidualnych od rocznego zużycia energii elektrycznej.
  • Opłata abonamentowa. Opłata związana z kosztami obsługi klienta. Obejmuje między innymi koszt wystawienia faktury i jej dostarczenia, koszt odczytu liczników i ich kontroli.
  • Akcyza. Zależna od wysokości podatku akcyzowego na energie elektryczną.

Zachęcamy do przestudiowania faktur za energię elektryczną. Może to pozwoli nam być lepiej przygotowanym do negocjacji z ewentualnym nowym sprzedawcą energii elektrycznej.

02 stycznia 2014

Przybywa energii z OZE

Przygotowane przez

Mimo niekorzystnych uwarunkowań prawnych dla rozwoju odnawialnych źródeł energii od 2005 roku powstają takowe. Sektor odnawialnych źródeł energii w Polsce nie posiada obecnie odrębnej ustawy. Regulacje z zakresu energetyki, planowania przestrzennego i innych procedur natury administracyjno-prawnej rozproszone są w wielu aktach rangi ustawowej oraz wykonawczej.

Poniżej przedstawiam informację o ilości istniejących instalacji OZE w Polsce i w województwie wielkopolskim oraz moc zainstalowaną w tychże instalacjach ( dane URE na dzień 30.09.2013 r.).

Ilość instalacji OZE w Polsce na dzień 30.09.2013 r.

Elektrownie biogazowe

220

Elektrownie biomasowe

33

Elektrownie fotowoltaiczne

14

Elektrownie wiatrowe

795

Elektrownie wodne

782

Elektrownie realizujące technologie współspalania

41

Ilość instalacji OZE w Polsce

 

Moc zainstalowana w instalacjach OZE w Polsce na dzień 30.09.2013 r. (MW)

Elektrownie biogazowe

153,494

Elektrownie biomasowe

972,872

Elektrownie fotowoltaiczne

1,750

Elektrownie wiatrowe

3079,596

Elektrownie wodne

968,944

Elektrownie realizujące technologie współspalania
(paliwa kopalne i biomasa)

0,000*

Moc zainstalowana OZE w Polsce

 

Ilość instalacji OZE w woj. wielkopolskim na dzień 30.09.2013 r.

Elektrownie wytwarzające z biogazu oczyszczalni ścieków

7

Elektrownie wytwarzające z biogazu rolniczego

3

Elektrownie wytwarzające z biogazu składowiskowego

9

Elektrownie wytwarzające z biogazu mieszanego

1

Elektrownie z biomasy mieszanej

3

Elektrownie wiatrowe

123

Elektrownie wodna przepływowa do 0,3 MW

26

Elektrownie wodna przepływowa do 1 MW

3

Elektrownie wodna przepływowa do 5 MW

5

Ilość instalacji OZE w Wielkopolsce

 

Moc zainstalowana w instalacjach OZE w woj. wielkopolskim na dzień 30.09.2013 r.

Elektrownie wytwarzające z biogazu oczyszczalni ścieków

5,877

Elektrownie wytwarzające z biogazu rolniczego

2,786

Elektrownie wytwarzające z biogazu składowiskowego

5,872

Elektrownie wytwarzające z biogazu mieszanego

1,862

Elektrownie z biomasy mieszanej

105,500

Elektrownie wiatrowe

369,680

Elektrownie wodna przepływowa do 0,3 MW

1,866

Elektrownie wodna przepływowa do 1 MW

1,329

Elektrownie wodna przepływowa do 5 MW

8,690

Elektrownie realizujące technologie współspalania (paliwa kopalne i biomasa)

0,000*

Moc zainstalowana w instalacjach OZE w woj. wielkopolskim

02 stycznia 2014

Procedura zmiany sprzedawcy energii elektrycznej

Napisane przez

Jeżeli odbiorca sam przeprowadza procedurę zmiany to:

  1. Odbiorca dokonuje wyboru sprzedawcy i zawiera umowę sprzedaży.
    Nowa umowa sprzedaży powinna wejść w życie z dniem wygaśnięcia umowy sprzedaży z dotychczasowym sprzedawcą - takie rozwiązanie gwarantuje ciągłość sprzedaży.
    Odbiorca może zapytać nowego sprzedawcę o możliwość zawarcia umowy kompleksowej (zamiast dwóch umów – umowy sprzedaży i umowy o świadczenie usług dystrybucji)
  2. Odbiorca wypowiada obowiązującą dotychczas umowę sprzedaży
    W przypadku pierwszej zmiany odbiorca wypowiada zazwyczaj tzw. umowę kompleksową, czyli obejmującą zarówno warunki sprzedaży energii elektrycznej, jak i świadczenia usługi dystrybucji.
  3. Odbiorca zawiera umowę o świadczenie usługi dystrybucji
    Po wypowiedzeniu umowy kompleksowej, oprócz nowej umowy sprzedaży z wybranym sprzedawcą, odbiorca zawiera z operatorem systemu dystrybucyjnego umowę o świadczenie usług dystrybucji. Umowa ta wchodzi w życie z dniem rozwiązania umowy kompleksowej. Istotne jest, że nową umowę o świadczenie usługi dystrybucji odbiorca może zawrzeć na czas nieokreślony. W takim przypadku nie jest konieczne wypowiadanie i ponowne jej zawieranie przy kolejnych zmianach sprzedawców.
  4. Odbiorca informuje operatora systemu dystrybucyjnego o zawarciu umowy sprzedaży z nowym sprzedawcą
    Zgłoszenie odbywa się z wykorzystaniem formularza udostępnianego przez operatora systemu dystrybucyjnego (m.in. na stronie internetowej operatora).
  5. Ewentualne dostosowanie układów pomiarowo-rozliczeniowych (liczników)
    W zależności od wielkości zużycia energii zmiana sprzedawcy może wymagać dostosowania układu pomiarowo - rozliczeniowego. Koszty dostosowania układu ponosi właściciel układu, którym w przypadku odbiorców w gospodarstwie domowym jest operator systemu dystrybucyjnego.
  6. Odczyt licznika i rozliczenie końcowe z dotychczasowym sprzedawcą
    W przypadku liczników bez transmisji danych odczyt taki może być opóźniony, ale nie powinien nastąpić później niż w ciągu 5 dni roboczych po zmianie sprzedawcy. Stan licznika na dzień zmiany sprzedawcy operator przekazuje dotychczasowemu oraz nowemu sprzedawcy - na tej podstawie dokonywane jest rozliczenie końcowe.

Odbiorca również może udzielić pełnomocnictwa nowemu sprzedawcy. W tym przypadku:

  1. Odbiorca dokonuje wyboru sprzedawcy i zawiera umowę sprzedaży.
    W tym kroku odbiorca upoważnia nowego sprzedawcę do reprezentowania go przed operatorem systemu dystrybucyjnego oraz przed dotychczasowym sprzedawcą. W tym przypadku nowy sprzedawca - w imieniu odbiorcy - dokonuje niezbędnych formalności tj. wypowiada umowę dotychczasowemu sprzedawcy, zawiera (o ile to konieczne) umowę o świadczenie usług dystrybucji z operatorem systemu dystrybucyjnego.
  1. Odczyt licznika i rozliczenie końcowe z dotychczasowym sprzedawcą.

Odbiorcą energii elektrycznej jest każdy, kto otrzymuje lub pobiera energię na podstawie umowy z przedsiębiorstwem energetycznym, odbiorcą końcowym – odbiorca dokonujący zakupu energii na własny użytek, odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym jest odbiorca końcowy dokonujący zakupu energii elektrycznej wyłącznie w celu ich zużycia w gospodarstwie domowym.

Przed zmianą sprzedawcy należy:

  • dokładnie zbadać ofertę nowego sprzedawcy – przede wszystkim ceny;
  • sprawdzić opcje płatności;
  • ustalić okres obowiązywania kontraktu i warunki wypowiedzenia (czy kontrakt jest przedłużany automatycznie)
  • sprawdzić, czy nie ma ukrytych opłat (typu kary za kolejną zmianę, które w przypadku pojawienia się w umowie byłyby praktykami niedozwolonymi).

Należy pamiętać, że koszty wymiany układów pomiarowo – rozliczeniowych (liczników) ponosi ich właściciel, czyli w przypadku odbiorców w gospodarstwach domowych – operator systemu dystrybucyjnego (OSD).

W przypadku akwizycji bezpośredniej i telefonicznej należy szczególnie uważać, co podpisujemy. Swoboda wyboru sprzedawcy stwarza jedno podstawowe zagrożenie – możemy nieświadomie zgodzić się na warunki gorsze niż dotychczas.

Przypominamy: Jeśli umowa zostaje zawarta poza lokalem przedsiębiorcy (zazwyczaj umowy sprzedaży energii elektrycznej zawierane są w domach odbiorców, a przedsiębiorstwo reprezentowane jest przez akwizytora) i jej zapisy po wnikliwej lekturze nie odpowiadają odbiorcy - może ulec rozwiązaniu w ciągu 10 dni. W tym celu informację o odstąpieniu od zawartej umowy należy wysłać pocztą, koniecznie za potwierdzeniem odbioru. Odstąpienia można dokonać także osobiście, w siedzibie przedsiębiorstwa.

W przypadku wątpliwości lub pytań, zachęcamy do rozmowy z przedstawicielami Punktu Informacyjnego dla Odbiorców Paliw i Energii w Urzędzie Regulacji Energii - nr telefonu: 48 22 244 26 36; lub z miejskim bądź powiatowym Rzecznikiem Konsumentów.

02 stycznia 2014

Czy wiesz co to są inteligentne liczniki energii?

Przygotowane przez

Inteligentne liczniki to systemy pomiarowe, które umożliwiają automatyczne zbieranie, przechowywanie i transfer szczegółowych danych o zużyciu energii elektrycznej.Eliminują potrzebę manualnej kontroli stanu liczników, a poprzez transfer danych pozwalają na bieżąco monitorować dane na temat stanu zużycia energii.

Dane przesyłane przez licznik są zaszyfrowane, podobnie jak dane bankowe i przechowywane zgodnie z Ustawą o Ochronie Danych Osobowych. Dostęp do nich jest ściśle ograniczony i rejestrowany.

Inteligentne liczniki umożliwią konsumentom płacenie za faktycznie zużytą energię. Fakturowanie za rzeczywiste zużycie energii elektrycznej daje możliwość lepszego planowania budżetów domowych.

Nowe liczniki pozwalają odbiorcom zaoszczędzić nawet do 10% wykorzystanej dotychczas energii, co oznacza mniejsze rachunki i wymierne oszczędności. Odbiorca będzie mógł śledzić jak poszczególne urządzenia domowe wpływają na zużycie energii i podjąć decyzje o jej oszczędzaniu np. poprzez ograniczenie korzystania z energii w godzinach, gdy jest ona najdroższa.

Inteligentne liczniki umożliwiają dwustronną komunikację pomiędzy licznikiem i centralnym systemem. W przeciwieństwie do domowych systemów energetycznego monitoringu, inteligentne liczniki mogą zbierać dane do raportowania na odległość. Wykrywają przerwy w dostawie i automatycznie informują o tym fakcie centrum dyspozytorskie, co przyspieszy proces usuwania awarii.

02 stycznia 2014

Efektywniej o efektywności energetycznej

Przygotowane przez

Efektywniej o efektywności czyli jak najlepiej wdrożyć w Polsce Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie efektywności energetycznej.

W 2007 roku Unia Europejska przyjęła tzw. pakiet klimatyczno-energetyczny. W ramach pakietu ustalone zostały cele do osiągnięcia przez całą Unię do roku 2020, zwane celami 3x20, co oznacza: 20% zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery, 20% udział odnawialnych źródeł energii w unijnym miksie energetycznym oraz 20% zmniejszenie zużycia energii względem scenariusza referencyjnego. Po pięciu latach od ustanowienia tego celu, Komisja Europejska doszła do wniosku, że dotychczasowe działania państw członkowskich nie są wystarczające, aby wypełnić przyjęty cel. Nowa dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej (EED) została przyjęta 25 października 2012 roku zakłada kompleksowe działania mające na celu zwiększenie efektywności energetycznej i zmniejszenie zużycia energii zarówno pierwotnej jak i przetworzonej. Dyrektywa ma nadać odpowiednie tempo transformacji polityki energetycznej i określić kierunki działań, które rokują największe szanse osiągnięcia celów stawianych przez Komisję Europejską

Publikacja, do lektury której zachęcamy, pomyślana jako „przewodnik” po dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, jest adresowana przede wszystkim do instytucji i osób odpowiedzialnych za  nadawanie polskim przepisom prawnym, zwłaszcza szczegółowym i wykonawczym, kształtu prawnego zbieżnego z oczekiwaniami Unii Europejskiej oraz spełniającego wymogi stawiane szeroko rozumianemu sektorowi wytwarzania i użytkowania energii przez realia XXI wieku.

Przewodnik skierowany jest także do wszystkich grup i osób, których bezpośrednio dotyczy dyrektywa, a więc oprócz przedstawicieli administracji, zarówno centralnej jak i regionalnej lub lokalnej, do przedsiębiorców – użytkowników energii, właścicieli i administratorów budynków oraz instalacji związanych z wykorzystaniem energii, a także do przedsiębiorstw wytwarzających i rozprowadzających energię przetworzoną.

Oprócz wyjaśnienia ważnych kwestii poruszanych w dyrektywie, rolą przewodnika jest zachęcenie do wdrażania uzasadnionych działań proefektywnościowych. W tym celu przeprowadzona została krótka analiza dyrektywy oraz podkreślone zostały działania obligatoryjne oraz opcjonalne, ale warte wdrożenia w Polsce, z uwagi na oczekiwane korzyści dla gospodarki i środowiska.

Poradnik jest dostępny na stronie: www.koalicjaklimatyczna.org

02 stycznia 2014

Rola trwałych użytków zielonych w obiegu wód i ochronie ich zasobów

Przygotowane przez

Co nazywamy trwałymi użytkami zielonymi?

Trwałe użytki zielone - TUZ (łąki i pastwiska) to grunty zajęte pod uprawę traw lub innych upraw zielnych naturalnych lub powstałych w wyniku działalności rolniczej (zasianych), które nie są włączone do płodozmianu przez okres co najmniej 5 lat lub dłużej.

Rośliny łąkowe pokrywają powierzchnię zwartą darnią przez cały rok. Ich zapotrzebowanie na wodę jest dość duże i w miarę równomierne w ciągu całego okresu wegetacyjnego. Trawy ze względu na płytki system korzeniowy pobierają wodę z wierzchnich warstw gleby (30-40cm).

Funkcje TUZ

TUZ ze względu na swą specyfikę pełnią oprócz podstawowej funkcji produkcyjnej czyli dostarczania pasz objętościowych również funkcje środowiskowe.

Regulacja stosunków wodnych

Jedną z ważniejszych funkcji środowiskowych jest regulowanie stosunków wodnych. Ocenia się, że TUZ, zajmujące ok. 13 % powierzchni, zatrzymują 10-15mld m3 wody rocznie (przy średnim plonie suchej masy ok. 4,6t z ha). Istotną rolę w zatrzymywaniu wody pełnią łęgi (podmokła łąka, położona najczęściej w dolinie rzeki, na glebach aluwialnych) t.j. akumulacja ok. 10 mln m3. Łęgi na terenie Polski stanowią 20% TUZ. Duża objętość wody jest retencjonowana w okresie roztopów lub intensywnych opadach atmosferycznych na powierzchni terenu. Ponadto przedwiosenne i wiosenne zalanie traw stymulują rozwój roślin i utrzymuję ich większą różnorodność gatunkową.

TUZ również pełnią biologiczną ochronę przeciwpowodziową w obniżeniach – ścinają falę powodziową i magazynują wody. Doliny użytkowane łąkowo są często wykorzystywane jako poldery lub suche zbiorniki do ograniczania fali powodziowej. Umożliwia to obniżenie kosztów ochrony przed powodzią. Ponadto łąki zalewane okresowo wychodzą prawie bez strat a dodatkowo są użyźniane osadzanymi namułami.

Efektywność retencjonowania wody przez dany użytek zależy w dużym stopniu od zasobności gleby w próchnicę. Największą rezerwę próchnicy stanowią pokryte wieloletnią roślinnością trawiastą TUZ. Ocenia się, że zwiększenie zawartości materii organicznej w glebie o 1% zwiększa retencyjność w 30cm przypowierzchniowej warstwy gleby o 10mm.

Ochrona jakości wód

TUZ pełnią rolę filtra biologicznego. Stanowią barierę ograniczającą migrację związków chemicznych czy materiałów z pól uprawnych do wód. Ma to związek z gęstym systemem korzeniowym porastających je roślinności oraz intensywnie rozwiniętej flory bakteryjnej. TUZ położone między ciekiem a polami ornymi ogranicza przedostawanie się do wód składników nawozowych i środków ochrony roślin stosowanych na polach ornych poprzez przekształcanie ogromnych ilości biogenów w biomasę roślinności oraz przyśpieszeniu dezaktywacji herbicydów i pestycydów.

Ochrona powietrza atmosferycznego

TUZ pełnią również rolę w nawilżaniu powietrza atmosferycznego oraz poprawie warunków wilgotnościowych terenów przyległych. Zużywają duże ilości wody. Ich współczynnik transpiracji wynosi 400-700 l/ kg s.m. (czyli ilość wytranspirowanej wody potrzebnej do wyprodukowania 1 kg suchej masy porastającej je roślinności wynosi 400 do 700 l). Po nocnym ochłodzeniu woda (w postaci pary, mgły, rosy lub opadów) wraca częściowo na TUZ a częściowo też na tereny przyległe (w tym również grunty orne) poprawiając warunki wilgotnościowe.

 

Źródło:

Falkowski M., Kukułka I., Kozłoski S. (1996): Łąka jako bariera ekologiczna migracji składników mineralnych do wód. Rocz. AR Pozn. 284 Rol. 47 s. 97-103

Jankowska-Huflejt H. (2007): Rolno-środowiskowe znaczenie trwałych użytków zielonych. Problemy Inżynierii Rolniczej 1 (55) s. 23-34

Jankowska-Huflejt H. (2009): Rola trwałych użytków zielonych w obiegu wód i ochronie ich zasobów. W:Woda na obszarach wiejskich. Wydawnictwo IMUZ. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa, Falenty

Kucharski L. (2009): Trwałe użytki zielone w Programie Rolnośrodowiskowym. . Biblioteczka Krajowego Programu Rolnośrodowiskowego. MRiRW, Warszawa

Mioduszewski W., Jankowska –Huflejt H. (2011): Woda i użytki zielone w rolniczym krajobrazie. Wiad. Melior. i Łąk t. 54 nr 2 s. 52-55

Prończuk J. (1979): Użytki zielone w świetle nowoczesnych pojęć ekologicznych i gospodarczych. Wiad. Ekol. 16

Ryszkowski L., Bałazy S., Kędziora A. (2003: Kształtowanie i ochrona zasobów wodnych na obszarach wiejskich. ZBŚRiL PAN, Poznań

31 grudnia 2013

Dokarmianie ptaków zimą

Przygotowane przez

Dokarmianie ptaków zimą.

Zima to ciężki czas dla ptaków – wraz z nadejściem mrozów i śniegu zostają one odcięte od naturalnych źródeł pokarmu, a krótki dzień i niekorzystne warunki atmosferyczne znacznie utrudniają znalezienie odpowiedniej ilości pożywienia.

Wraz z nadejściem zimy możemy zacząć ich dokarmianie – ma to szczególny wymiar edukacyjny dla naszych dzieci, a i nam dorosłym może sprawić wiele satysfakcji obcowanie z przyrodą.  Podstawową zasadą jest systematyczność – jeśli zdecydujemy się na podawanie pokarmu musimy to robić regularnie i przez cały okres zimy. Dokarmianie rozpoczynamy wraz z pierwszymi mrozami. Zbyt wczesne podawanie karmy (już w okresie jesiennym)  jest niekorzystne, gdyż ptaki przyzwyczajone do łatwego zdobywania pokarmów zatracają naturalny instynkt w poszukiwaniu pożywienia, a część z nich w ogóle nie odleci na południe. Dokarmianie kończymy wraz z nastaniem wiosny.

Pokarm możemy podawać w miejscu naturalnego występowania ptaków (pola, remizy śródpolne pobliże cieków i zbiorników wodnych,) jak i w różnego rodzaju karmnikach – ważne jest abyśmy mogli w łatwy sposób do nich dotrzeć  zimą ze świeżą porcją pożywienia. Wybierajmy miejsca zaciszne (w ten sposób by ptaki czuły się bezpieczne) osłonięte od wiatru. Jeśli zdecydujemy się na montaż karmnika musimy wybrać miejsce z dala od krzaków lub innych obiektów, po których łatwo będą się mogły dostać drapieżniki(koty, kuny, ptaki drapieżne). Należy też regularnie go sprzątać, aby nie powodować rozprzestrzeniania się chorób wśród ptaków. Dobrym rozwiązaniem jest również regularne podawanie lekko podgrzanej wody, tak aby ptaki mogły się napić nim ta zamarznie.

Nie podajemy do zjedzenia produktów zawierających sól i przyprawy – mogą im one bardzo szkodzić. Nie powinny być to resztki z naszych stołów, produkty zepsute, spleśniałe, należy unikać również podawania chleba i białego pieczywa. Czym zatem dokarmiamy? Mogą to być nasiona takie jak: słonecznik, rzepak, rzepik, proso, siemię lniane, konopie nasienne, wyka, peluszka, groch, sorgo, kukurydza, owies, pszenica, można podawać również orzechy włoskie, laskowe, jabłka, rozdrobnione rodzynki, owoce jarzębiny.  Przysmak sikor i dzięciołów to słonina, łój czy smalec – ważne by były to produkty niesolone.

W sprzedaży możemy zakupić również gotowe karmy zimowe dla ptaków (tłuszczowo-nasienne) – ale nic tak nie cieszy jak wykonanie ich samemu. Poniżej prezentujemy przykład jak wykonać samemu taki ptasi przysmak:

Przygotowujemy pojemniki, sznurek, nożyczki, mieszankę nasion, tłuszcz oraz wykałaczkę.

 

Przez dno doniczki lub pojemnika po jogurcie, margarynie przeprowadzamy sznurek z wykałaczką – zostawiamy nadmiar sznurka by swobodnie zwisał z obu stron.

 

Mieszankę nasion wsypujemy do pojemników i zalewamy roztopionym tłuszczem.

 

Po zastygnięciu całości mamy gotową do użycia karmę tłuszczowo nasienna dla ptaków.

 

Kamil Mróz, WODR Poznań, foto: Kamil Mróz

Ostatnio zmieniany 31 grudnia 2013
31 grudnia 2013

Gatunki drzew i krzewów owocowych polecane do ogrodów przydomowych

Przygotowane przez

Gatunki drzew i krzewów owocowych polecane do ogrodów przydomowych

Do nasadzeń w ogrodach przydomowych przystępujemy jesienią lub wiosną, a rośliny w pojemnikach możemy sadzić przez cały okres wegetacyjny. Sadzić możemy różne gatunki w zależności od naszych upodobań i oczekiwań oraz funkcji, jakie spełniać ma nasz ogród przydomowy.

W ogrodach najlepiej sadzić drzewa małe, karłowe, (mają większe wymagania glebowe ze względu na stosunkowo słaby system korzeniowy), szybko wchodzące w owocowanie, odporne na choroby i łatwe w pielęgnacji. Jeżeli chcemy dokonywać nasadzeń na niezbyt dobrych glebach, bezpieczniej jest wybrać drzewa na podkładkach półkarłowych lub silnie rosnących. Jeżeli drzewo ma zacieniać działkę, to możemy posadzić drzewa na najsilniej rosnących podkładkach, a wtedy drzewa zaczną owocować po kilku latach i wyglądać jak w babcinym sadzie.

Wybierając odmiany jabłoni i grusz do nasadzeń powinniśmy się kierować ich odpornością na podstawowe choroby (parch jabłoni i gruszy, mączniak), odpornością na mróz oraz wartością smakową i przerobową owoców. Powinniśmy też zapewnić sobie ciągłość owocowania przez cały sezon, pamiętając, że jeżeli posiadamy kilka drzew tej samej odmiany, to w pewnym okresie będziemy mieć nadmiar owoców, a w innym nie będzie ich wcale. Odmian drzew jest bardzo dużo, o różnej porze dojrzewania, wyglądzie, smaku, odporności na choroby, szkodniki. Sadząc odmiany letnie i jesienne należy pamiętać, że powinniśmy je sadzić na bieżące spożycie, przetwory na zimę i do przechowywania.

Możemy wybierać odmian, począwszy od starych – przypominających nam smaki z dzieciństwa, po nowoczesne - o ciekawych smakach. I tak, np. wśród starych odmian można polecić Oliwkę Żółtą, Antonówkę, Kosztelę, Malinową Oberlandzką, Złotą i Szarą Renetę, a wśród grusz niezawodną Faworytkę i Konferencję. Nowe odmiany jabłoni warte uwagi to, między innymi Julka, Piros, Witos, Sawa, Jester, Paulared, Szampion, Ariwa, Florina, Gold Rush, Free Redstar, Goldstar, Rajka, Rubinola, Topaz, Alwa, Gold Milenium, Lodel, Melfree, Ligolina, itp. W bardzo małych ogrodach można posadzić kolumnowe odmiany jabłoni, które zajmują bardzo mało miejsca, np. Bolero, Boskop Super Tellier, Czerwoniec, Flamenko, Mcintosh Wijcik, Polka itp.

Z nowych odmian grusz można polecić odmiany bardzo wczesne, np. Alfa, Izolda, Radana, a także dojrzewające później –  Carola, Concord, Amfora, Eryka, Dawid, Generał Leclerc. Można też posadzić czerwone sporty, np. Red Faworytka, Red Bonkreta Williamsa, Dicolor lub grusze japońskie, wyglądem owoców przypominające nasze dzikie gruszki, lecz od nich dużo większe.

Gatunkiem chętnie sadzonym w ogrodach są śliwy. Produkowane są one na podkładce silnie rosnącej ałyczy oraz słabo rosnącej śliwy Wangenheima, na której drzewa są mniejsze i wcześniej wchodzą w owocowanie, lecz wymagają dobrych gleb. Przy wyborze odmiany należy zwracać uwagę na tolerancję wobec groźnej choroby jaką jest szarka, a także na wzajemne zapylanie – najlepiej sadzić samozapylające. Odmian śliw jest bardzo dużo. Najwcześniejsze dojrzewają pod koniec lipca, a najpóźniejsze w październiku. Wartościowymi odmianami są, np. Herman, Katinka, Opal, Kalipso, Sylwia, Diana, Cacańskie, Renkloda Ulena, Jubileum, różne węgierki, późna Oneida, Vision, Prezenta, Rekord.

Nie mniejszy mamy wybór czereśni. Są wśród nich drzewa tradycyjnie silnie rosnące na podkładce czereśni ptasiej, Colcie i F12, a także karłowe, odpowiednie na dobre gleby, z serii PHL, Giseli czy na wstawkach. Z odmian powinniśmy wybrać odporne na pękanie, gnicie, mróz, raka bakteryjnego i inne choroby. Ważne jest też wzajemne zapylenie się odmian (w ogrodach sprawdzają się odmiany samopłodne). Przy wyborze odmian czereśni należy dodatkowo zwrócić uwagę na ochronę przed szkodnikiem - nasionnicą trześniówką. W kolejności dojrzewania możemy posadzić, np. odmiany: Burlat, Wanda, Vega (żółta), Sznajdera, Celesta, Sumit, Techlovan, Sylwia, Lapins, Karina, Bitnera Czerwona (żółta), Rainier (żółta), Kordia, Regina.

Popularne są też wiśnie, produkowane najczęściej na podkładce antypki i czereśni ptasiej. Ta pierwsza lepiej sobie radzi na glebach lżejszych, przepuszczalnych. Możemy sadzić odmiany: North Star, Pandy 103, Groniasta z Ujfehertoi, Sabina, Wanda, Lucyna (o jasnym miąższu) oraz różne miejscowe sokówki.

Rzadziej uprawianymi gatunkami są morele i brzoskwinie. Drzewa moreli mają wytrzymałość na mróz podobną jak śliwy, lecz ich kwitnienie jest wczesne i narażone na obmarzanie i uszkodzenia zawiązków, przez co plonowanie jest zawodne. Warto je sadzić w osłoniętych miejscach. W rejestrze są odmiany Early Orange, Harcot i późna Somo – samopylna i dość odporna na przymrozki. W sprzedaży można spotkać jeszcze wiele nowych odmian.

W przeciwieństwie do moreli, drzewka brzoskwiń i nektaryn są mniej wytrzymale na niskie temperatury i podczas surowych zim łatwo wymarzają. Jeżeli tylko gałęzie przemarzną, można je wyciąć, a po takim zabiegu szybko odrosną i zaowocują. Często jednak w bezśnieżne zimy przemarzają korzenie, co powoduje zamieranie drzew. Zaletą brzoskwiń jest szybkie wchodzenie w owocowanie. Należy też zwrócić uwagę na ochronę przed chorobą – kędzierzawością liści. Z odporniejszych na mróz odmian przyjęły się Harnaś, Reliance, Redhaven. Dostępne też są inne odmiany, takie jak Royalve, Iskra, Inka, Harrow Beauty, Wacław, Siewka Rakoniewicka, a także można spotkać ciekawą odmianę Saturn o płaskich owocach. Z nektaryn można posadzić np. odmiany Durbin, Harko, Hardired, Harblaze, Redgold, Fantasia.

W ogrodach przydomowych warto też sadzić leszczynę, pigwę o owocach podobnych do gruszki lub jabłka, nieszpułkę, rokitnik, jarzębinę, świdośliwkę, dereń jadalny, czarny bez. Uzupełnieniem w takim ogrodzie będą krzewy owocowe. Do tradycyjnych i najbardziej sprawdzonych należą porzeczki - biała, czerwona i czarna, agrest o białych i czerwonych owocach, porzeczko-agrest, maliny tradycyjne, tzn. owocujące na pędach dwuletnich i coraz bardziej popularne w uprawie maliny, owocujące na jednorocznych pędach jesienią, dzięki czemu nie są atakowane przez szkodnika - kistnika malinowca. Można też uprawiać różne odmiany jeżyny bezkolcowej lub malino-jeżyny.

Ostatnio popularność zyskuje borówka amerykańska. Przy jej uprawie szczególną uwagę należy zwrócić na zakwaszenie gleby i - ze względu na płytki system korzeniowy – na nawodnienie. Bardzo wartościowe, bogate w witaminy i sole mineralne, są owoce jagody kamczackiej, pigwowca, borówki brusznicy, żurawiny.

Wybierając gatunki drzew, krzewów oraz ich ilość do nasadzenia, powinniśmy kierować się wielkością ogrodu, naszymi upodobaniami smakowymi, wielkością zapotrzebowania na owoce, łatwością produkcji, przeznaczeniem i sposobem zagospodarowania owoców, różnorodnością gatunkową, a także walorami zdrowotnymi i dekoracyjnymi.

Leszek Skubiszewski

ZD Turek

Ostatnio zmieniany 31 grudnia 2013
31 grudnia 2013

Projekt planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Jezioro Gopło.

Napisane przez

kumak nizinny bombina bombina

Projekt planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Jezioro Gopło.

W powiecie konińskim będzie pierwszy obszar Natura 2000 z opracowanym planem zadań ochronnych. Plan taki jest opracowywany dla obszaru Natura 2000 Jezioro Gopło.

Plan zadań ochronnych jest dokumentem planistycznym sporządzanym przez sprawującego nadzór nad obszarem na okres 10 lat, w celu ochrony przedmiotów ochrony znajdujących się w jego obrębie.

Nad obszarem Natura 2000 Jezioro Gopło sprawuje nadzór Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Bydgoszczy.

Projekt zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Jezioro Gopło zawiera:

- opis granic obszaru Natura 2000 w postaci geograficznych punktów ich załamania,

- identyfikację istniejących i potencjalnych zagrożeń dla zachowania właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt i ich siedlisk będących przedmiotem ochrony,

- cel działań ochronnych,

- działania ochronne ze wskazaniem podmiotów odpowiedzialnych za ich wykonanie i obszarów ich wdrażania,

- wskazania do zmian w istniejących dokumentach planistycznych, dotyczące eliminacji lub ograniczenia zagrożeń zewnętrznych, niezbędne do utrzymania właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt i ich siedlisk, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000.

Projekt zamieszczony jest na stronie internetowej Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Bydgoszczy. Istotnym elementem procesu planistycznego są konsultacje społeczne, które obecnie trwają.

Organami sporządzającymi plan zadań ochronnych dla tego obszaru są: RDOŚ w Bydgoszczy i RDOŚ w Poznaniu. W ramach procedury opracowania projektu planu zadań ochronnych powołany został Zespół Lokalnej Współpracy. Członkiem Zespołu jest pracownik WODR w Poznaniu ZD w powiecie konińskim.

Pierwsze spotkanie dyskusyjne odbyło się w dniu 20 listopada 2012 r. w Gminnym Ośrodku Kultury w Skulsku. Drugie spotkanie przeprowadzono w dniu 21 maja 2013 r. w Nadleśnictwie Konin. Trzecie spotkanie odbyło się w dniu 24 lipca 2013 r. w Nadleśnictwie Konin.

Obszar Natura 2000 Jezioro Gopło PLH 040007 zajmuje powierzchnię 13459,4 ha, zatwierdzony został w 2008 roku. Przedmiotem ochrony obszaru Natura 2000 Jezioro Gopło jest 15 siedlisk przyrodniczych, 3 gatunki roślin i 2 gatunki zwierząt.

Jednym z gatunków zwierząt stanowiącym przedmiot ochrony obszaru jest kumak nizinny. Należy on do najmniejszych płazów krajowych. Długość ciała dojrzałych osobników rzadko przekracza 5 cm.

Zadania jakie zostały nałożone w projekcie na Ośrodki Doradztwa Rolniczego polegają na kontynuacji prowadzenia działań edukacyjno-promocyjnych podnoszących świadomość ekologiczną rolników. Działania powinny promować ekstensyfikację rolniczego wykorzystania obszaru i utrzymania użytków zielonych (łąki, pastwiska). Działania powinny być elementem promocji i wdrażania PROW.

Józef Gęziak

Zdjęcie: Wikipedia

Ostatnio zmieniany 01 stycznia 2014
Strona 448 z 590