Zrób to sam – w domowej kuchni

Późne lato i jesień to okres obfitości owoców i warzyw. Jabłka, śliwki, gruszki, pomidory, papryka są piękne, bogate w cenne składniki odżywcze i niezwykle tanie. Teraz na rynkach hurtowych szczególnie tanie, co zostało spowodowane zamknięciem wschodnich granic Polski i ustaniem eksportu polskich produktów żywnościowych do Rosji.  Możemy pomóc zarówno sobie, jak i polskim rolnikom trapiącym się trudnymi do zbycia nadwyżkami produkcji, przerabiając i utrwalając warzywa i owoce we własnych gospodarstwach domowych. Co prawda sklepy pełne są przetworów, ale dżem, kompot czy marynata zrobiona samodzielnie, z doskonałej jakości surowców, bez żadnych chemicznych dodatków, smakują inaczej, lepiej, przypominają smaki z dzieciństwa, a sprawiają też sporą frajdę i dają satysfakcję tym, którzy je wytwarzają. A potem zimą przypominają letni czas, wnoszą dobry smak i radość do naszych domów. A oto kilka niebanalnych przepisów:

Ser z jabłek – kiedyś robiony był na dworach szlacheckich w latach dużych urodzajów jabłek.  Ładne szły do kopców i piwnic, a te gorsze przerabiano na „jabłkowe sery”, które wcale serami nie są.   Przysmak jest u nas zupełnie  zapomniany, jednak większość książek kucharskich sprzed 100 - 150 lat podaje przepisy na serki z jabłek. Metody ich przygotowania są dwie. Pierwsza przypomina sposób wytwarzania sera właśnie:  przetartą, dobrze odparowaną masę jabłeczną umieszcza się w płóciennym worku i pozostawia na kilkanaście - kilkadziesiąt godzin pod obciążeniem, w wyniku czego otrzymuje się coś w rodzaju suchej jabłkowej marmolady, którą kroi się w dowolne kształty, podsusza i zjada. Metoda druga przewiduje suszenie w piecu dość cienko rozsmarowanej masy bez obciążenia, efekt jest ten sam.

Serek jabłkowy - wg przepisu na Ser z jabłek Maryi Gruszeckiej (Ilustrowany kucharz krakowski, 1892) i przepisu na Ruskie pastyle jabłeczne Wincenty Zawadzkiej (Kucharka litewska, 1854):

800 g masy jabłecznej z antonówek lub innych jabłek o dużej zawartości pektyn (patrz przepis)

200 g cukru

200 g miodu

sok i skórka z 1 cytryny

Jabłka upiec w piekarniku (do miękkości) lub rozgotować, przetrzeć przez sito, zważyć. Dodać w odpowiednich proporcjach pozostałe składniki, wymieszać, gotować na mocnym gazie mieszając płaską drewnianą łopatką, bo bardzo szybko się przypala, do zgęstnienia czyli ok. 30 min. (masa w tym czasie zmienia kolor z szarawej na brązowo-złotą). Gęstą masę rozsmarować (na wysokość nie większą niż 1 cm, bo zbyt długo się suszy) na blasze przykrytej papierem do pieczenia, wysuszyć w piekarniku (kilka godzin w temp. 50^o C - wysuszona masa powinna byś sprężysta, dać się zwinąć w rulon i nie popękać). Serek pokroić  na drobne kawałki, obtoczyć w cukrze, dosuszyć przez 30 min. w 50^o C. Jet to wersja podstawowa, do której można dodać przyprawy, orzechy, nasiona, a także inne owoce. Zostałam kiedyś poczęstowana taką wersją, gdzie na wierzchu każdego obtoczonego w cukrze kawałka znajdowała się połówka orzecha włoskiego - pychota! Pamiętać należy, że do wyrobu serków jabłkowych należy stosować odmiany jabłek z wysoką zawartością pektyn, wtedy łatwiej jest uzyskać sztywną galaretę.  Jeśli chcemy zrobić serek z dodatkiem  owoców wczesnych np. porzeczek, można zużyć do tego celu „zeszłoroczne” musy jabłkowe ze słoika.

Przecier pomidorowy z dodatkami….

Zakupić dowolną ilość pomidorów gruntowych, odmian o  wysokiej zawartości suchej masy. Umyć pod bieżącą wodą, pokroić na ćwiartki, wrzucić do garnka o grubym dnie, przykryć pokrywką  i zagotować. Po zagotowaniu pokrywę zdjąć. Gdy pomidory będą miękkie – przetrzeć przez sito. Można przez dłuższe gotowanie odparować je mocniej, wtedy przecier będzie gęściejszy. Przecier można „dosmaczyć” solą i cukrem, ale nie jest to konieczne.

Dodatki…..

Takim przecierem można zalewać pokrojoną i ciasno ułożoną w słojach paprykę słodką, (najlepsza czerwona, ale  każda się nadaje) czy cukinię, zakręcić i gotować pod przykryciem nie dłużej niż 7 minut. Mamy wtedy gotowy półprodukt na błyskawiczne  leczo, do wykorzystania zimą, kiedy papryka i cukinie są bardzo drogie. Jeśli jednak jest w domu duża zamrażarka proponuję pokrojoną w kostkę cukinię zamrozić, bo kilkakrotne gotowanie powoduje, że może stać się zbyt miękka.

Jeśli uprawiamy w ogródku zioła, można zebrać je świeże, włożyć gałązki do słoika, zalać przecierem, zakręcić i zagotować pod przykryciem. Tak przygotowany przecier można używać do gotowania zup, sosów, past i innych potraw.

Możemy także przygotować sałatkę do słoików na zimę. W internecie można znaleźć wiele przepisów na tego typu przetwory. Przedstawiam przepis na jedną z takich jesiennych sałatek.

Sałatka z kapusty białej

Składniki:

3 kg kapusty białej, ½ kg ogórków kiszonych, ½ kg marchwi, 1 kg papryki (czerwona i żółta), 4-5 cebul, sól

Zalewa:

4,5 szkl. wody, ¾ szkl. octu (może być jabłkowy), ¾ szkl. cukru, pieprz, ziele angielskie, listki laurowe

Wykonanie:

Obrać cebulę i kapustę. Poszatkować drobno kapustę, włożyć całą do sporej miski lub garnka, układając pokrojoną kapustę przesypywać ją solą do przetworów (łącznie 4 łyżki soli), odstawić na 4 godziny i co jakiś czas przemieszać. Cebulę pokroić w półplasterki i również posolić i także odstawić na 4 godziny. W międzyczasie pokroić paprykę w małe kawałki, marchew pokroić w plasterki lub zetrzeć na grubej tarce, ogórki pokroić w plasterki. Po 4 godzinach wycisnąć kapustę i cebulę z soku, wylać go. Wymieszać w dużej misce kapustę, cebulę i pokrojone warzywa.

Zagotować wodę, dodać do niej cukier i ocet. Do słoików włożyć w zależności od ich wielkości po 1-2 ziarenka ziela angielskiego, pieprzu i listek laurowy. Sałatkę zalać gorącą zalewą i wymieszać. Wkładać sałatkę do słoików, dobrze ubijając. Sałatka powinna być zakryta zalewą. Pasteryzować ok. 20 minut.

Dnia 15-08-2014 na Kowalikach k. Szymanowa odbyły się dożynki powiatowe organizowane przez Starostę Rawickiego i Burmistrza Gminy Rawicz.
Uroczystość rozpoczął wymarsz korowodu dożynkowego składającego się z zespołów folklorystycznych i zaproszonych gości na miejsce uroczystości, gdzie odbyła się plenerowa Msza Święta.
W dalszej części uroczystości obrzędowych gości powitał Burmistrz Gminy Rawicz Tadeusz Pawłowski, życzenia rolnikom złożył również Starosta Powiatu Rawickiego Zygmunt Wolny. Następnie uhonorowano właścicieli gospodarstw powiatu rawickiego, wyróżniających się wynikami produkcyjnymi i działalnością społeczną.
W części artystycznej zaprezentowały się lokalne zespoły folklorystyczne, „Dębioki" z Dębna Polskiego i czterech przedstawicieli zespołu „Wisieloki" z Szymanowa.
Po występach zespołów Prezes WIR, poseł na Sejm RP Piotr Walkowski wręczył dziewięciu osobom odznaki honorowe „Zasłużony dla rolnictwa". Wśród wyróżnionych znalazła się nasza koleżanka – pani Halina Funka – doradca z gminy Bojanowo.
Oficjalną cześć uroczystości zamykał konkurs organizowany przez rawicki oddział KRUS „ Jak bezpiecznie pracować w gospodarstwie rolnym". Dla wylosowanych rolników przeznaczono cenne nagrody rzeczowe, które wręczył dyrektor Wojciech Buszewicz.

Podczas trwania imprezy rolnicy mogli skorzystać z porad specjalistów WODR, ARiMR, WIR oraz KRUS. Młodzież mogła się zapoznać z ofertą Zespołu Szkół Przyrodniczo - Technicznych w Bojanowie. Prezentowane były również lokalne produkty spożywcze OSM w Rawiczu oraz LGD z Pakosławia.

Uroczystości zakończył występ czeskiej grupy ABBA like ABBA.

Opracował:
Ryszard Paprocki
Starszy doradca
gmina Rawicz

ZAPRASZAMY NA BEZPŁATNE SZKOLENIA

WODR w Poznaniu razem z Centrum Doradztwa Rolniczego Oddział w Radomiu rozpoczyna realizację projektu szkoleniowego pn.:

”PRZETWÓRSTWO NA POZIOMIE GOSPODARSTWA ROLNEGO WARUNKIEM DYWERSYFIKACJI DOCHODU RODZIN ROLNICZYCH (ZBOŻA, OWOCE, MIĘSO I MLEKO) ORAZ PODSTAWY SPRZEDAŻY BEZPOŚREDNIEJ”.

Szkolenia prowadzone będą w Centrum Doradztwa Rolniczego oddział w Radomiu, ul. Chorzowska16/18, które posiada specjalistyczną bazę dydaktyczną.

Udział w szkoleniach jest całkowicie bezpłatny. Obejmuje to m.in. przejazd autokarem do z miejsca zbiórki do Radomia i ubezpieczenie, noclegi, wyżywienie, materiały szkoleniowe, dobrą zabawę;), itd.

Głównym celem szkolenia jest przekazanie od strony praktycznej wiedzy z zakresu technologii, wymagań higienicznych, bezpieczeństwa żywności oraz wymagań prawno-administracyjnych przy zakładaniu działalności małego przetwórstwa w gospodarstwie rolnym.

Tematyka szkolenia  dotyczyć będzie przetwórstwa mleka, owoców, zboża, mięsa

Uczestnikami szkoleń  mogą być rolnicy i osoby zatrudnione w rolnictwie lub leśnictwie.

Ze względu na ograniczoną liczbę uczestników nabór będzie prowadzony według kolejności zgłoszeń .

Szkolenia prowadzone będą w siedzibie CDR w Radomiu i będą trwały dwa dni w następujących terminach :

Rolnicy  zainteresowani  powyższym wyjazdem, proszeni są o kontakt

Tel : 68 384 24 58  Katarzyna Kaczmarek

Tegoroczne zbiory zbóż zbliżają się ku końcowi. Oceniamy, iż do tej pory w kraju zebrano zboża z 80-85% areału. W tym roku mamy nietypową sytuację. Po pierwsze, żniwa rozpoczęły się o ok. 2 tygodnie wcześniej niż zazwyczaj. Po drugie, na północy i zachodzie kraju jest już praktycznie po żniwach, podczas gdy na południu żniwa ciągle trwają. Zazwyczaj to północ zamyka zbiory zbóż w kraju, ale w tym roku nawracające opady deszczu i burze szczególnie na południu uniemożliwiły sprawne przeprowadzenie zbiorów w tej części kraju.

Prace żniwne cały czas utrudniają nawracające burze i opady, które w ostatnich dniach dały się rolnikom we znaki głównie na południu i południowym wschodzie kraju. Nawałnice nie tylko spowalniają zbiory, ale i pogarszają jakość ziarna w kłosach.

W kraju notuje się bardzo duże zróżnicowanie regionalne w odniesieniu do jakości oferowanego ziarna. Na obecną chwilę głównym problemem jest niska zawartość białka, która przeważnie waha się w przedziale 10-12%. Ziarno z reguły trzyma parametry w odniesieniu do gęstości, wilgotności oraz w mniejszym stopniu liczby opadania. Istnieją jednak obawy, iż w przypadku utrzymania się deszczowej aury pojawi się problem z liczbą opadania. Tegoroczne plony rzepaku są rekordowe. Wielu rolników osiągnęło plony powyżej 45,0 dt/ha. Zaolejenie zebranych nasion jest bardzo wysokie i kształtuje się na poziomie 43-44%. Głównym problemem jest niska zawartość białka w zebranej pszenicy. Pojawiają się informacje, iż pod tym względem lepiej wygląda ziarno pszenicy jarej niż ozimej, która w trakcie wegetacji „zgubiła” wymaganą zawartość białka. Dobrą jakość pszenicy notuje się na północy kraju (woj. pomorskie, zachodniopomorskie, częściowo kujawsko-pomorskie) oraz w północnej części woj. wielkopolskiego). Z drugiej strony, ziarno pszenicy zebrane na południowym zachodzie, południu oraz południowym wschodzie i  północnym wschodzie kraju z reguły charakteryzuje się niższą zawartością białka. Należy przy tym zaznaczyć, iż pozostałe parametry ziarna (gęstość, wilgotność, liczba opadania) są dobre.

Poniżej zamieszczono zestawienie obrazujące zaawansowanie prac żniwnych w kraju wg wybranych województw (stan na 11-15 sierpnia 2014 r.).

Opracował: Piotr Kujawa – WODR w Poznaniu