Spotkanie środowiskowe w Kole

W dniu 09.09.2014 r. w Sali konferencyjnej Starostwa Powiatowego w Kole, odbyło się spotkanie środowiskowe. Tradycyjnie już, dzięki uprzejmości władz powiatowych, przedstawiciele Wielkopolskiej Izby Rolniczej  z powiatu kolskiego i Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego Zespołu Doradczego w Kole, podsumowywali mijający rok i poruszali problemy ważne w aspekcie planowania działań na rok przyszły.

W spotkaniu uczestniczyli p. Michał Wróblewski – przewodniczący Rady Powiatowej WIR w Kole, Krzysztof Prusiński Kierownik ZD w powiecie kolskim, p. Dorota Józefowicz kierownik BP ARiMR w Kole, przedstawiciel Starostwa Powiatowego - Sekretarz - p. Andrzej Tomczyk, delegaci WIR oraz  pracownicy WODR.

Jako pierwsza głos zabrała p. Dorota Józefowicz. W związku ze zmianami w systemie przyznawania dopłat bezpośrednich, które wejdą w życie od 2015 r. zostały przedstawione złożenia (wymogi, stawki, zobowiązania) ujęte w projekcie rozporządzenia. Omówione zostały: definicja rolnika aktywnego zawodowo, do którego ma być skierowane wsparcie finansowe oraz zazielenienie (greening). Szczegółowo zaprezentowano płatności dla młodych rolników, małych gospodarstw oraz do bydła, krów, owiec, kóz, roślin wysokobiałkowych, chmielu, lnu i konopi, skrobi ziemniaczanej, buraków cukrowych, owoców miękkich i pomidorów oraz płatności dodatkowe. P. Dorota Józefowicz zapowiedziała, że przy współpracy z pracownikami gminnymi WODR, będzie przeprowadzona akcja informacyjna nt. nowego systemu płatności. W każdej gminie w okresie wrzesień-październik 2014 odbędą się takie szkolenie dla rolników. Dodatkowo poinformowała o zmniejszeniu się powierzchni TUZ w skali kraju i prawdopodobnym nakazie przywrócenia zlikwidowanych łąk.

Podsumowując wystąpienie pani kierownik p. Michał Wróblewski uznał, że nowy system płatności będzie stwarzał rolnikom trudności w uzupełnieniu dokumentów i jego zrozumieniu, głównie przy wyliczaniu powierzchni zazielenianej i dywersyfikacji upraw. Dlatego widziałby tu rolę doradców w przybliżeniu tego tematu oraz pomoc w wypełnieniu dokumentów.

Następnie kierownik ZD w powiecie kolskim p. Krzysztof Prusiński zabrał głos w celu omówienia potrzeb doradczych rolników na naszym powiecie. Przedstawił doradców, którzy są w tzw. grupie wsparcia technicznego WPR-  R. Kotkowski, D. Frontczak, E. Kwapich oraz w skrócie zaprezentował jakich działań pomoc ta dotyczy. Krótko przypomniał zakres działań doradczych podejmowanych przez ZD, m. in. o wykonaniu 28 planów RS w 2014r., prowadzeniu na terenie powiatu kolskiego 96 książek rachunkowości rolnej FADN, realizowanych demonstracjach i pokazach w gospodarstwach demonstracyjnych, analizach kosztów produkcji prowadzonych w powiecie, próbnych wykopkach, monitoringu cen. Poinformował zebranych, że na niektórych gminach organizowane są wyjazdy studyjne na Agroshow do Bednar oraz na wystawę kwiatów do Skierniewic. Zaprosił także na najbliższe szkolenia:

06.10.2014 Konferencja w Grzegorzewie w Sali wiejskiej  nt. Produktów regionalnych i tradycyjnych -ochrona, sprzedaż i wsparcie, sprzedaży bezpośredniej produktów rolnych z gospodarstwa oraz zioła i przyprawy zastosowanie w żywieniu, które będą przeprowadzone przez specjalistów branżowych WODR Poznań

6-7.11.2014 2-dniowe szkolenie w Kłodawie nt. Integrowanej produkcji rolnej warzyw (finansowanego przez FAPA).

Omawianie potrzeb doradczych w powiązaniu z planowaniem tematyki szkoleń na przyszły rok rozpoczęło dyskusję dotyczącą najpotrzebniejszych zagadnień, które powinny być poruszane na szkoleniach (działania PROW szczególnie II filaru, nowy system dopłat bezpośrednich, zagadnienia technologiczne: produkcja  bydła mięsnego, odnawialne źródła energii). Przedstawiono propozycję zwiększenia ilości wyjazdów studyjnych dla rolników a WIR zadeklarował aktywne włączenie się w nabór chętnych. Delegaci WIR zwrócili uwagę na problemy rozwoju przetwórstwa pierwotnego produktów w gospodarstwie i ich sprzedaż oraz odczuwalny dla rolników brak targowisk, na których można by sprzedawać te produkty zgodnie z wymogami sanitarno-prawnymi. P.M. Serafinowicz, którego gospodarstwo należy do gospodarstw demonstracyjnych, zwrócił uwagę, że tematy demonstracji powinny być wcześniej konsultowane z rolnikiem a nie narzucane z góry. Powiedział również, że warto mówić o alternatywnych metodach ochrony roślin, nie tylko środkami chemicznymi.  Jako pomoc przy ochronie plantacji można np. zastosować stacje meteorologiczne zakupione przez WODR. Poruszono także sprawę braku oprogramowania dla większej grupy upraw.

Przedstawiciele WIR – dopytywali się również dlaczego nadal jest problem z uczestnictwem pracowników gminnych WODR w dożynkach gminnych. P. M. Wróblewski wypowiedział się, że ponownie poruszy ten problem z naszą dyrekcją – ze względu na to, iż w jego i członków WIR opinii, jest to jeden z ważniejszych momentów do przekazywania informacji i kontaktów bezpośrednich z dużą grupą rolników oraz przekonanie ich o przydatności naszych instytucji.

Po dyskusji poproszono o zabranie głosu Sekretarza Starostwa powiatowego w Kole  p. Andrzeja Tomczyka. Przedstawił on strategię rozwoju powiatu w zakresie rolnictwa. Poinformował również, że sprawa targowiska nie leży w gestii starostwa, a samorządu. Zaproponował większą współpracę rolników z kołami łowieckimi, jeżeli chodzi o  szkody wyrządzone przez zwierzęta leśne, żeby im przeciwdziałać m.in. poprzez stosowanie humoli czy pastuchów elektrycznych.  Poinformował również o planowanej inwestycji –budowie parkingu przy firmie WIPASZ, która skupuje zboża na terenie naszego powiatu.

Na zakończenie spotkania krótko omówiono współpracę Zespołu Doradczego ze szkołami rolniczymi. Zauważono, że WODR współpracuje z Zespołem Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia  Ustawicznego w Kościelcu. Na terenie szkoły zainstalowano stację meteorologiczną, a uczniowie szkoły uczestniczą w szkoleniach organizowanych przez ZD. Natomiast druga szkoła rolnicza, zlokalizowana w Powierciu, nie wyraża takiego zainteresowania.

Marta Grzelak

Danuta Jaroniewska-Kapalska

Zespół Doradczy w powiecie kolskim

Monitoring  rzepaku ozimego w okresie jesiennym .

          Z uwagi na wycofanie zapraw owadobójczych zawierających  neonikotynoidy w już okresie jesieni może wystąpić zwiększona presja niektórych szkodników rzepaku ozimego . W celu zdiagnozowania  zagrożeń  przez szkodniki  na plantacjach rzepaku bezpośrednio po wschodach rzepaku do  pierwszych mrozów zaleca się wystawianie  żółtych naczyń , które pozwolą uściślić liczebność wystąpienia  szkodników takich jak  pchełka ziemna i rzepakowa , śmietka kapuściana  oraz  chowacz galasówek.

      Żółte naczynia  napełniamy  wodą z dodatkiem  kilku kropli płynu do mycia naczyń , który  zmniejsza napięcie powierzchniowe co uniemożliwi wydostaniu się owadów z tegoż naczynia . Kilka cm od powierzchni naczynie powinno posiadać małe otwory , które umożliwią spływaniu  nadmiaru  wody w przypadku  opadów atmosferycznych. Naczynia wystawiamy około 20 m od obrzeża pola w głąb plantacji rzepaku od strony lasów lub innych zadrzewień  . W czasie wzrostu roślin  wysokość żółtych naczyń podnosimy dostosowując do ich wysokości roślin .  Obserwacje powinno się  prowadzić  co najmniej raz na 2 - 3 dni .                                                        

     W przypadku innych szkodników możemy zastosować : czerpakowanie ,  pułapki chwytne , żółte tablice lub lustracje wzrokowe obserwując  presję szkodników oraz rodzaj uszkodzeń  na roślinach. Integrowana ochrona roślin dopuszcza stosowanie metody chemicznej po  przekroczeniu progów zagrożenia .

Progi ekonomicznego zagrożenia rzepaku ozimego jesienią .

- śmietka kapuściana – 1 śmietka w żółtym naczyniu w ciągu 3 dni ,

- chowacz galasówek –  2–3 chrząszcze w żółtym  naczyniu w ciągu 3 dni ,

- rolnice  - wschody roślin -  6–8 gąsienic na 1 m2 ,

- pchełka ziemna i  rzepakowa  - 1 chrząszcz na 1 mb rzędu rzepaku ,

- gnatarz rzepakowiec – 1 larwa na roślinie rzepaku  ,

- mszyca kapuściana – wystąpienie pierwszych kolonii mszyc na roślinach rzepaku  ,

- ślimaki – po siewie i  w okresie wschodów  2-3 ślimaków na pułapkę lub

zniszczenie 5 % roślin ,

- ślimaki –  w fazie  1-4 liści i fazach późniejszych 4  ślimaki na pułapkę lub

zniszczenie 10 % roślin ,

- tantniś krzyżowiaczek  - 1 gąsienica na 1 roślinie ,

Środki ochrony roślin  zalecane do zwalczania pchełek :

Agria-Deltametryna 2,5 EC w dawce 0,25 l/ha
Decis 2,5 EC w dawce 0,25 l/ha
Decis Mega 50EW w dawce 0,15 l/ha
Khoisan 25 EC w dawce 0,25 l/ha
Patriot 100 EC w dawce 0,065 l/ha

Do zwalczania gnatarza rzepakowca można zastosować zoocydy :

Decis Mega 50EW w dawce 0,15 l/ha

Karate Zeon 050 CS w dawce 0,12- 0,15 l/ha    

 Wojownik 050 CS w dawce 0,12-0,15 l/ha

   W celu zabezpieczenia plantacji przed innymi szkodnikami rzepaku ozimego  np.  rolnic , śmietki kapuścianej , tantnisia krzyżowiaczka , chowacza galasówka  czy miniarek  aktualnie  pozostają metody nie chemiczne.

                                                                    Opracował: Roman Szulc – CEIOR w Sielinku

Półki w spiżarni wypełniły słoiki syropu z kwiatów czarnego bzu, nalewki z melisy i mięty, wspaniałe konfitury z truskawki i płatków róży pomarszczonej, konfitury z agrestu i mięty, słoiki z ogórkami i pomidorami w różnej postaci, syrop z malin na surowo. Teraz przyszedł czas na owoce zbierane później, czyli śliwki, jabłka, gruszki. Śliwkowy czas trwa, co gorsza – za niedługo niestety się skończy. Zapraszam do wykorzystania przepisów, które sprawią, że zwykła śliwka będzie arystokratką wśród owoców.

Śliwki w czekoladzie

Składniki: 2,5 kg dojrzałych śliwek węgierek bez pestek, około 700-800 g cukru (ilość zależna od stopnia dojrzałości śliwek), 2 opakowania cukru z wanilią lub nacięta laska wanilii – można pominąć, 50 g kakao Deco Morreno (może być Van Houten), 1 tabliczka 100 g gorzkiej lub deserowej czekolady (gorzka 70%), dodatkowo kilka łyżek rumu.  

Śliwki zmielić w maszynce do mięsa lub zmiksować, smażyć dodając cukier do uzyskania pożądanej konsystencji. Pod koniec smażenia dodać rum, kakao i połamaną czekoladę. Smażyć jeszcze kilka minut. Przekładać do wyparzonych słoiczków, zamknąć wyparzonymi pokrywkami i studzić powoli ustawione „do góry nogami” pod kocykiem.

Nalewka ze śliwek

Składniki: 1 kg śliwek, 0,5 l wódki, 0,25 l spirytusu, 1,5 kubka cukru. 

Śliwki myjemy i usuwamy z nich pestki, po czym przekładamy do naczynia (lub słoja). Zalewamy alkoholem i odstawiamy na ok. miesiąc. Co jakiś czas trzeba zamieszać. Po tym czasie alkohol zlewamy i odstawiamy. Śliwki zasypujemy cukrem na ok. 2 tygodnie – mieszamy. Cukier powinien się rozpuścić. Dokładnie odciskamy cały syrop. Łączymy go z wcześniej zlanym alkoholem i przelewamy do butelek. Możemy wszystko przefiltrować, np. przez filtr do kawy. Nalewkę odstawiamy na 3 miesiące do pół roku. Im dłużej, tym lepiej – wiadomo…

Warto wykorzystać walory starej odmiany – śliwki węgierki i poddać ją suszeniu na słońcu, a wrzesień sprzyja jak nigdy wcześniej do takiego działania. Przy zarabianiu piernika na „Katarzyny” w listopadzie będą jak znalazł.

Dlaczego warto jeść JABŁKA? Dzięki błonnikowi, witaminom i innym aktywnym biologicznie substancjom jabłka są eliksirem zdrowia. Badania naukowe wykazują, że zapobiegają chorobom serca i nowotworom. Właściwości pęczniejące składników błonnika pokarmowego zapewniają uczucie sytości, a niska kaloryczność pozwala na zachowanie szczupłej sylwetki nawet przy dużym spożyciu jabłek. Wysoka zawartość pierwiastków zasadotwórczych, w tym głównie potasu, pozwala na zachowanie równowagi kwasowo-zasadowej organizmu. Zawarte w jabłkach węglowodany powoli i bezpiecznie zwiększają stężenie glukozy we krwi, utrzymując je na stałym poziomie przez dłuższy czas. Substancje pektynowe jabłek zmniejszają stężenie cholesterolu i usuwają z organizmu toksyczne substancje, np. metale ciężkie. Jabłka należy jeść ze skórką, gdyż właśnie w skórce znajduje się szereg substancji o działaniu przeciwrakowym, suszymy także ze skórką.

Zachęcam do połączenia jabłka z czerwonym owocem róży pomarszczonej.

Powidła z jabłek i owoców róży

Składniki: 3 kg kwaśnych jabłek, 30 dag okrągłych, czerwonych owoców róży pomarszczonej, ½ kg cukru.

Jabłka trzeba upiec i przetrzeć przez sito. Owoce róży wydrążyć (to jest pracochłonne) i dokładnie umyć w kilku wodach, zalać wrzącą wodą i gotować ok. 10 minut. Potem odcedzić i przetrzeć przez sito. Połączyć oba przeciery i gotować. Gdy masa stanie się dość gęsta, dodać cukier i jeszcze gotować kilkanaście minut. Gorące powidła przełożyć do słoików, zamknąć je, odwrócić do góry dnem i zawinąć w koc lub ręcznik.

Powidła mają bardzo ładny, morelowo-koralowy kolor. Wykorzystujemy je do pieczenia ciasta, jako dodatek do bagietki, deserów, lodów itp.

Aby przekonać się jak cenne są składniki zawarte w jabłkach, zachęcam do sporządzenia octu jabłkowego.

Ocet jabłkowy

Obierki z jabłek wrzucić do dużego naczynia i zalać ostudzoną, przegotowaną wodą – na 1 szklankę wody, 3 łyżki cukru. Przykrywamy gazą lub obwiązujemy słój czystą płócienną serwetką. Po trzech tygodniach płyn przecedzamy przez lejek z kawałkiem gazy.

Pijemy 2 razy dziennie: na ½ szklanki wody 2 łyżeczki miodu i 2 łyżeczki octu jabłkowego. I bardzo ważne – proszę nie zapomnieć opisać butelek z octem.

Ocet jabłkowy stosowany jest powszechnie w domowej medycynie ze względu na dużą zawartość potasu, a ponadto fosforu, chloru, sodu, magnezu, wapnia, siarki, żelaza, fluoru, krzemu i innych śladowych pierwiastków. Ocet jabłkowy działa profilaktycznie i leczniczo w przypadku wielu chorób, działa bakteriobójczo i opóźnia stwardnienie naczyń krwionośnych.

Jeśli mamy niedobór potasu, objawia się to osłabioną pamięcią. Nasze nogi są podatne na odciski, jesteśmy podatni na przeziębienia i choroby infekcyjne, drgają nam powieki i kąciki ust, mamy częste i bolesne skurcze nóg w nocy, mamy bóle w stawach i rozwija się u nas artretyzm. Aby sobie pomóc, należy zrobić ocet w domu i zastosować wg wcześniejszej propozycji. Jeśli ocet jabłkowy nie był znany lub sporządzany był sporadycznie, zachęcam do przetworzenia jabłek i zadbanie o swoje zdrowie. Rezultaty stosowania odczujemy już po miesiącu. Dobroczynny wpływ octu jabłkowego na organizm wiąże się z jego właściwościami zakwaszającymi. Ocet jabłkowy zakwasza krew i wyrównuje ciśnienie tętnicze (obniża je). Gdy zasadowość krwi rośnie, staje się ona gęstsza i łatwiej robią się skrzepy. Ocet jabłkowy rozrzedza krew. Mamy jabłka pod ręką, wykorzystajmy ich moc.

Ale powróćmy do przetworów, proponuję zainteresować się także gruszką, która wpływa na prawidłową pracę tarczycy. Gruszki, obok wiśni, porzeczek i winogron, zawierają jod – pierwiastek niezbędny do prawidłowego funkcjonowania tarczycy i zapobiegający jej schorzeniom. Jod bierze udział w produkcji hormonów tarczycy, które z kolei odpowiadają za prawidłowe czynności wszystkich komórek i tkanek organizmu: regulują metabolizm, pracę układu nerwowego, mięśniowego i krążenia, a także warunkują prawidłowy rozwój płodu. Poprawiają zdolność koncentracji. Regularne jedzenie gruszek korzystnie wpływa na pracę mózgu – ułatwia zapamiętywanie, poprawia koncentrację, dotlenia mózg. Dzieje się tak za sprawą zawartego w gruszkach boru i żelaza. Gruszki dzięki zawartości potasu, błonnika i związków polifenolowych zapobiegają miażdżycy i chorobom nowotworowym. Owoce niezmiernie rzadko wywołują alergie, mogą je spożywać prawie wszyscy, w tym karmiące matki.

Gruszki swój smak i aromat zawdzięczają zawartym w nich olejkom eterycznym. Zajadamy się surowymi owocami, ale można z nich również przygotowywać kompoty, gąszcze owocowe, konfitury i dżemy z korzennymi przyprawami: cynamonem, imbirem czy kardamonem. Gruszki są doskonałym składnikiem sałatek, nie tylko owocowych, deserów, ciast, ale także dań mięsnych. Warto już teraz pomyśleć o gruszkowym suszu, który będzie smaczną przekąską w długie zimowe wieczory, a także składnikiem kompotu z suszu na Wigilię.

Sałatka z gruszek i sera pleśniowego

Składniki: kilka różnych sałat: rukola, rzymska, roszponka, 30 dag sera pleśniowego „Lazur” lub Roquefort, 150 ml jogurtu naturalnego, 2 dojrzałe gruszki, garść orzechów włoskich, sól, pieprz.

W miseczce za pomocą widelca rozdrabniamy ser. Stopniowo dolewamy jogurt naturalny i mieszamy, aż powstanie kremowy sos. Doprawiamy solą i pieprzem. Na półmisku układamy, porwane liście sałat. Gruszki przekroić na pół, usunąć gniazda nasienne. Każdą połówkę kroimy na plasterki, rozsuwamy w wachlarzyk i układamy na liściach sałaty. Gruszki polewamy sosem serowym. Posypujemy rozdrobnionymi orzechami włoskimi.

Jest to doskonała przystawka.

Gąszcz gruszkowy z płatkami migdałowymi

Do rondla wkładamy: sok i skórkę otartą z dokładnie wymytej limonki, szczyptę kurkumy lub szafranu, 1-1½ kg obranych i pokrojonych gruszek. Rozgotowujemy na mus. Mieszamy, żeby nie przypaliło się. Zostawiamy odkryte na  noc. Rano gotujemy ok. 10-15 minut i dodajemy: 100 g płatków migdałowych, szczyptę imbiru mielonego, 1 goździk, szczyptę soli i gotujemy ok. 10 minut. Gorący gąszcz nakładamy do wyparzonych lub wygotowanych słoików, zakręcamy. Można pasteryzować ok. 20 minut od zagotowania wody. Pycha.

I jeszcze bardzo popularny kompot, który pomoże przyjemnie przetrwać przeziębienie.

Kompot z gruszek

Umyte i obrane gruszki kroimy na ósemki, posypujemy cukrem, zalewamy wodą i gotujemy ok. 15-20 min. Dodajemy do tego drobno pokrojony kawałek świeżego imbiru, a także 6-8 goździków. Po około 20 minutach, po przestudzeniu, dodajemy kilka łyżek miodu. Tak przygotowany kompot pijemy na ciepło. Jest bardzo rozgrzewający i pozwala nam dość przyjemnie walczyć z przeziębieniem. Dodatkowo posiada właściwości przeciwzapalne oraz przeciwbakteryjne, co potęguje jego leczniczą siłę. Kompot, jaki przygotujemy sobie do wypicia w ciepłe letnie dni oraz długie jesienne wieczory, możemy pasteryzować w słoikach na zimę. Dzięki temu będziemy mogli cieszyć się tym niepowtarzalnym smakiem praktycznie przez cały rok, ale przed pasteryzacją wyjmujemy goździki, a miód dodajemy po otwarciu słoika i lekkim podgrzaniu, tuż przed podaniem.

Przetwory domowe, to najcenniejsza rzecz w kuchni, która pozostaje po lecie i jesieni. Dbajmy, aby nie zabrakło ich w naszych domach. Należy strzec swojego zdrowia i najbliższych. Wykorzystywać w codziennej diecie: świeże zbiory, suszone, mrożone i przetwory. Zapewniać jedzenie pięciu porcji owoców i jarzyn dziennie.

Zebrała i opracowała: Halina Modławska – starszy doradca, Zespół Doradczy w powiecie kaliskim