Głównym źródłem infekcji są porażone samosiewy rzepaku i chwasty. Na powierzchni zainfekowanych organów występuje biały nalot, początkowo luźny, potem zwarty, który tworzy grzybnia, trzonki i cylindryczne, bezbarwne zarodniki konidialne. Brunatne kleistotecja wraz z workami oraz askosporami występują rzadko i tylko niekiedy są źródłem infekcji. Patogen najczęściej rozprzestrzenia się przez zarodniki konidialne przenoszone przez wiatr. Choroba występuje powszechnie na wielu roślinach uprawnych z rodziny kapusiowatych, m.in. na rzepaku ozimym i jarym, gorczycy oraz na chwastach z tej rodziny (np. tasznik pospolity i tobołki polne).

Sprawca choroby poraża wszystkie nadziemne części roślin przez cały okres wegetacji rzepaku, najczęściej jednak pod koniec dojrzewania roślin. Na liściach, głównie na górnej stronie blaszki, pojawia się mączysty, biały nalot struktur grzyba, który stopniowo się rozrasta obejmując coraz większą powierzchnię. Silnie porażone liście żółkną i stopniowo zamierają. Na łodygach i ich rozgałęzieniach oraz na łuszczynach można zaobserwować podobne objawy. Na porażonych łodygach i ich rozgałęzieniach na jeszcze zielonych tkankach, pod białym nalotem grzybni, mogą wystąpić brunatno-fioletowe plamy. Porażone łuszczyny są słabo rozwinięte i wydają drobne nasiona. Objawy choroby mogą być niekiedy mylone z symptomami porażenia spowodowanymi przez sprawcę cylindrosporiozy.

Rozwój patogena następuje podczas ciepłej i wilgotnej pogody, już jesienią, ale najczęściej dopiero w okresie kwitnienia i dojrzewania roślin. Optymalna temperatura powietrza to 17-25 stopni Celcjusza. Wysokie nawożenie azotowe i zbyt duża gęstość siewu także sprzyjają rozwojowi mączniaka prawdziwego.

Występowanie sprawcy choroby można ograniczać poprzez przestrzeganie zasad prawidłowej agrotechniki, w tym odpowiedniego płodozmianu, właściwej normy wysiewu nasion i izolacji przestrzennej form jarych od ozimych, a także optymalnego poziomu nawożenia i zwalczania chwastów.

Pod pojęciem żywności ekologicznej rozumiemy żywność uzyskiwaną z produktów roślinnych lub zwierzęcych, które wytwarzane są w gospodarstwach ekologicznych.
Żywność ekologiczna oznacza żywność produkowaną w sposób zbliżony do naturalnego, bez użycia nawozów sztucznych i pestycydów, przy zachowaniu żyzności gleby oraz bioróżnorodności. Gospodarstwa i przetwórnie ekologiczne, poddawane są ścisłej kontroli przynajmniej raz w roku i spełniają kryteria określone w ustawie o rolnictwie ekologicznym. Jeśli dane gospodarstwo (przetwórnia) spełnia wszystkie kryteria, otrzymuje certyfikat upoważniający do obrotu produktami rolnictwa ekologicznego.
Najwięcej żywności produkowanej w ten sposób stanowią owoce miękkie i warzywa, a najmniej nabiał i wędliny. 30% całej produkcji ekologicznej odbywa się w Polsce Wschodniej, gdzie powstała Dolina Żywności Ekologicznej jednocząca producentów, dystrybutorów oraz instytucje zajmujące się promowaniem takiego rolnictwa. Gospodarowanie ekologiczne wykorzystuje w możliwie największym stopniu naturalne metody produkcji, opierając się na środkach pochodzenia biologicznego i mineralnego nieprzetworzonych technologicznie.
W Polsce żywności ekologicznej spożywamy na poziomie 1 euro w przeliczeniu na jednego mieszkańca. To bardzo mało w porównaniu z innymi krajami. Jednak obecnie rolnictwo ekologiczne zaczyna bardzo prężnie rozwijać się.
Jakie są zalety takiej żywności?
• dużo witamin oraz składników mineralnych. - jest ich na pewno więcej niż w produktach z upraw konwencjonalnych
• metody produkcji wykorzystywanie przy tworzeniu żywności ekologicznej są przyjazne środowisku
• zawiera dużo mniej metali ciężkich, fosforanów, azotanów i pozostałości pestycydów
• osoby preferujące tą żywność chwalą ja za walory smakowe
• łatwiej jest ją przechowywać.
Jakie są wady żywności ekologicznej?
• cena ekologicznych produktów, produkty wytwarzane metodami ekologicznymi są droższe od produktów konwencjonalnych.
• dostępność żywności ekologicznej. taka żywność pojawia się tylko w specjalnych sklepach, stąd też często istnieją problemy z jej nabyciem..
• wygląd takiej żywności. Ze względu na rezygnacje ze szkodliwych składników przy tworzeniu produktów ekologicznych, żywność taka nie cieszy się już tak dorodnym i kolorowym wyglądem jak produkty konwencjonalne.
Warto wiedzieć, że o żywności ekologicznej możemy mówić tylko wtedy, gdy zaopatrzona jest w odpowiednie certyfikaty.
Uwaga na hasło "Zdrowa żywność". Takim napisem może oznaczyć swój produkt każdy, bo żadne przepisy tego nie regulują. To po prostu chwyt marketingowy i nie dajmy się na to nabrać. Nawet w sklepach z tzw. zdrową żywnością można znaleźć nafaszerowane chemią produkty, które z żywnością bio i eko nie mają nic wspólnego od produktów z supermarketów nie różnią się niczym oprócz dużo wyższej ceny. Warto zawsze zerknąć na skład, czy aby nie ma tam żadnych dodatków.

Warzywa i owoce ekologiczne zawierają znacznie więcej działających antyrakowo przeciwutleniaczy, w tym resweratrolu, który opóźnia proces starzenia się. Mają więcej błonnika, minerałów i witamin.

W uprawie konwencjonalnej rośliny nawożone są azotem, który wspomaga ich wzrost. Niestety jego nadmiar gromadzi się w liściach, tworząc azotyny. W naszych organizmach zamieniają się one w szkodliwe substancje. Zjawisko to nie występuje w produktach eko.

Choć niektóre produkty ekologiczne, jak wędliny czy mleko, mają krótszy okres przydatności do spożycia, to akurat w przypadku owoców i warzyw jest odwrotnie. Dzięki wyższej zawartości witaminy C, która jest naturalnym konserwantem, np. ekologiczne truskawki po kilku dniach obeschną, ale nie zgniją jak te z supermarketu.
Organiczne produkty pochodzenia zwierzęcego mają nie tylko więcej smaku, lecz także wartości odżywczych. Ekozwierzęta jedzą bardziej różnorodną paszę - ich mięso jest mniej tłuste i wodniste, mają więcej "mięsa w mięsie". Nie dziwmy się, gdy w składzie wędliny bio znajdziemy konserwant - w ekożywności dopuszczalne jest do 5 proc. substancji dodatkowych. Gdyby w wędlinach nie było ich wcale, szybko by się psuły, grożąc zatruciem. Unia Europejska zezwala bioproducentom na wybór spośród 48 sztucznych barwników, wzmacniaczy smaku i zapachu. Producenci konwencjonalnie mogą korzystać aż z 316 dodatków do żywności.

Jeśli nie musimy oszczędzać każdej złotówki, przymknijmy oko na cenę. Albo zapłacimy farmerowi albo lekarzowi. Jednak uważajmy na produkty z zagranicy i wspierajmy polskiego ekorolnika.

Mirosława Kaminik
ZD Ostrzeszów

Jaka jest bieżąca opłacalność najważniejszych kierunków produkcji rolniczej i jakie są perspektywy jej poprawy?

Sytuacja na rynku trzody chlewnej nadal jest bardzo słaba, głównie ze względu na niskie ceny skupu w stosunku do cen opłacalnych dla tego kierunku produkcji. Koszt produkcji w październiku br. 1 kg tucznika to ok. 5,88 zł (w cyklu zamkniętym bez robocizny), a średnia cena rynkowa skupu (23 października br.) to ok. 4,31 zł/kg brutto wagi żywej, czyli że cena skupu nie pokrywa kosztów produkcji, a tym bardziej nie zapewnia opłacalności tej produkcji. Jedną z przyczyn trudnej sytuacji w opłacalności tej produkcji jest tzw. afrykański pomór świń, co spowodowało mniejszy eksport wieprzowiny i spadek skupu tuczników, a to głównie spowodowało spadek cen skupu tuczników i niską opłacalność produkcji. Aktualnie w październiku ceny skupu tuczników wykazują tendencję spadkową. Cena skupu tzw. opłacalna, która dałaby rolnikowi parytet dochodu, czyli średnie krajowe wynagrodzenie netto, wg GUS to ok. 6,31 zł/kg wagi żywej, wyliczona dla gospodarstwa, które wielkością produkcji zapewnia unijną normę pracy rolnika, tj. 2158 godz. rocznie. Przewidywania na najbliższą przyszłość w tym kierunku produkcji nie są dobre, bo wzrost cen skupu spowodować może większy eksport i mniejszy import wieprzowiny, o co w aktualnej sytuacji rynkowej, spowodowanej tzw. embargiem, jest trudno.

Uwaga: wyliczenia sporządzone z uwzględnieniem dopłat obszarowych i tzw. dopłaty paliwowej i do materiału siewnego dla gospodarstw zrównoważonych nakładami pracy do normy UE.

Sytuacja na rynku bydła mięsnego jest stabilna, choć aktualnie poniżej opłacalności produkcji. W bieżącym roku ze względu na prawie stałe ceny skupu w stosunku do cen tzw. minimalnych, czyli opłacalnych dla tego kierunku produkcji, opłacalność ta nie rośnie i jest nadal niska. Spowodowane jest to w głównej mierze niskim eksportem mięsa wołowego w wyniku prawnego zakazu w kraju tzw. uboju rytualnego. Aktualnie (październik br.) koszt produkcji 1 kg żywca wołowego dla byków kl. A bez robocizny to ok. 6,56 zł, a średnia cena rynkowa skupu (23 października br.) to ok. 6,61 zł/kg brutto wagi żywej, czyli że cena skupu pokrywa tylko koszty produkcji, ale nie daje opłacalności w tej produkcji na poziomie parytetu dochodu rolnika, czyli średniego wynagrodzenia krajowego netto wg GUS, którą daje dopiero cena skupu ok. 7,08 zł/kg żywca wyliczona dla gospodarstwa, które wielkością produkcji zapewnia unijną normę pracy rolnika, tj. 2158 godz. rocznie. Przewidywania na najbliższą przyszłość są raczej złe, bo ceny skupu dające opłacalność tej produkcji nie będą raczej kształtowały się na dużo większym od obecnego poziomie i mogą mieć tendencję stałą, bez wznowienia eksportu wołowiny z uboju rytualnego, co w aktualnej sytuacji prawnej w kraju będzie raczej niemożliwe, a stracą na tym głównie rolnicy, jak też zakłady przetwórstwa.

Uwaga: wyliczenia sporządzone z uwzględnieniem dopłat obszarowych i tzw. dopłaty paliwowej i do materiału siewnego dla gospodarstw zrównoważonych nakładami pracy do normy UE.

Sytuacja na rynku mleka jest w 2014 r. dobra, choć w ostatnim okresie ma tendencję spadkową ze względu na spadające ceny skupu mleka w stosunku do cen tzw. minimalnych, czyli opłacalnych dla tego kierunku produkcji, bo od czerwca br. nastąpił spadek cen skupu o ok. 20 groszy na litrze. Aktualnie koszt produkcji 1 litra mleka to ok. 1,14 zł bez robocizny, a bieżąca średnia cena rynkowa skupu mleka kl. ekstra (23 października br.) to ok. 1,30 zł brutto za litr, czyli że cena skupu pokrywa koszty produkcji i daje minimalną opłacalność tej produkcji. Cena tzw. opłacalna dla mleka na parytet dochodu rolnika, czyli średnie wynagrodzenie krajowe netto wg GUS, to już ok. 1,28 zł brutto za 1 litr, wyliczona dla gospodarstwa, które wielkością produkcji zapewnia unijną normę pracy rolnika, tj. 2158 godzin rocznie. Przewidywania na najbliższą przyszłość są nieokreślone, tzn. cenę skupu mleka, czyli opłacalność produkcji, może utrzymać większe spożycie w kraju wyrobów mleczarskich i głównie ich eksport, choć o to trudno ze względu na embargo.

Uwaga: wyliczenia sporządzone z uwzględnieniem dopłat obszarowych i tzw. dopłaty paliwowej i do materiału siewnego dla gospodarstw zrównoważonych nakładami pracy do normy UE.

Stąd wniosek, że w br. jedynie produkcja mleka krowiego daje opłacalność produkcji, czyli parytet dochodu porównywalny do średniego wynagrodzenia krajowego netto (wg GUS), a produkcja żywca wieprzowego i wołowego jest poniżej opłacalności dającej parytet dochodu, choć ceny skupu tych kierunków produkcji mają okresowe wahnięcia, wzrostów i spadków. Na wzrost opłacalności wszystkich kierunków produkcji w bieżącym roku duży wpływ będzie mieć sytuacja na rynku rolnym w kraju, czyli głównie koszty produkcji i ceny skupu, jak również sytuacja na rynku unijnym i światowym w rolnictwie.

Kwota krajowa przysługująca Polsce na sezon 2014/2015 wynosi 10,05508 mln ton i jest dzielona na dostawy hurtowe i sprzedaż bezpośrednią. Bieżący okres jest ostatnim, kiedy obowiązują unijne ograniczenia produkcyjne. Przekroczenia limitu dostaw raczej nie da się uniknąć. Wielu hodowców zwiększa produkcję, przygotowuje się do uwolnienia rynku od kwietnia br. Dodatkową zachętą były wysokie ceny, jakie rolnicy uzyskiwali za surowiec w poprzednim sezonie 2013/2014. na świecie notowano dobrą koniunkturę na produkty mleczarskie i niektóre mleczarnie płaciły nawet 2 zł za litr białego surowca. Agencja Rynku Rolnego podaje najnowsze dane po 6 miesiącach ostatniego roku kwotowego, z których wynika, że należy spodziewać się większego przekroczenia limitu niż to miało miejsce w poprzednim sezonie, kiedy to za każdy litr ponad przydział indywidualny trzeba było odprowadzić do kasy państwa 29 gr. i tak od kwietnia do końca września 2014 r. w Polsce do podmiotów skupujących dostarczono 5,47 mln ton mleka, czyli o 6,74% więcej niż w podobnym okresie roku poprzedniego. Stopień wykorzystania kwot indywidualnych przysługujących dostawcom hurtowym po sześciu miesiącach 2014/2015 wyniósł ok. 55,71%. We wrześniu 2014 roku do podmiotów skupujących dostarczono 880,4 mln kg mleka, tj. o 2,1% więcej do poprzedniego miesiąca i o 6,1% więcej niż przed rokiem. Przy założeniu, że udział sprzedaży bezpośredniej w kwocie ogółem będzie wynosił jak przed rokiem 1,4516%, szacunkowy przydział kwoty dostaw hurtowych na 6 miesięcy 2014\2015 to 4,95 ml ton, czyli obecnie limit jest przekroczony o ok. 10,4%. na tle miesięcy kwiecień-lipiec br. kiedy na podstawie tych założeń notowane było niemal 17% przekroczenie kwoty obserwujemy pewne wyhamowanie wzrostu wielkości dostaw. Jednak analitycy zgodnie twierdzą , że w przypadku utrzymania dotychczasowych dostaw może dojść do przekroczenia krajowej kwoty mlecznej o 8%, a tym samym do uiszczenia znacznie wyższej opłaty wyrównawczej niż w sezonie 2013/2014. Sytuacja ta znajduje swoje odzwierciedlenie na rynku cen kwot mlecznych, które nabierają rozpędu. Choć ceny za biały surowiec spadają , to ceny kwot mlecznych rosną z każdym dniem. I tak będzie w miarę upływu bieżącego roku kwotowego. Zapowiedzi wyższych kar, które mają osiągnąć nawet 1 zł nie pozostają bez wpływu na zachowanie się producentów mleka. Szczególnie tych, którzy dotkliwie odczuli opłaty wyrównawcze za poprzedni sezon kwotowy. Groźba wysokich kar za nadprodukcję wymusza na hodowcach szukanie sposobów do uniknięcia konsekwencji. Jeśli zakup, to jak najwcześniej, choć obecnie jest to niemały wydatek. We wrześniu i październiku br. średnie ceny kwot mlecznych oscylowały wokół 40 groszy. na rynku pojawiają się oferty sprzedaży nawet 70 groszy za kilogram.

UWAGA! Należy pamiętać, że w przypadku umowy oddania w użytkowanie kwoty indywidualnej można dokonać do 31 stycznia 2015 r., a przy kupnie-sprzedaży do ostatniego dnia lutego 2015 r. Czynności te trzeba zawrzeć w formie umowy na odpowiednim formularzu i dostarczyć osobiście lub przesłać do dyrektora OT ARR zgodnie z miejscem zamieszkania albo siedzibą oddającego w użytkowanie lub zbywcy przy kupnie-sprzedaży.