Jak co roku na terenie powiatu krotoszyńskiego  została zorganizowana Wystawa Zwierząt Gospodarskich i Domowych. Była to już IX wystawa na terenie gminy Krotoszyn w miejscowości Benice. W tym roku na wstępie zaproszonych gości, rolników, uczestników wystawy powitała orkiestra dęta, która przybyła z Kalisza. W wystawie wzięło udział kilkadziesiąt wystawców oraz kilka zaprzyjaźnionych Kół Gospodyń Wiejskich. Zostały zaprezentowane różne gatunki zwierząt domowych, gospodarskich oraz nowy park maszynowy, który cieszył się uznaniem wśród młodych rolników. Uczestnicy wystawy mogli skorzystać  z porad udzielanych przez pracowników ODR, ARiMR oraz KRUS. Dla dzieci przygotowano wiele ciekawych atrakcji min. przejażdżki konne z udziałem bryczek. Ogólnie tegoroczna wystawa cieszyła się dużym zainteresowanie, a bardzo liczna frekwencja mile zaskoczyła organizatorów w/w imprezy plenerowej.

Przygotowała : Anna Dzięcioł

W dniu 26.03.2015 w sali Urzędu Miasta i Gminy w Ostrzeszowie odbyło się coroczne spotkanie – Podsumowanie działalności Zespołu Doradczego w powiecie ostrzeszowskim.

W spotkaniu uczestniczyli rolnicy, doradcy oraz zaproszeni goście: kierownik Wydziału Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Leśnictwa Starostwa Powiatowego w Ostrzeszowie Pan Władysław Karnicki, przedstawiciel Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin  w Ostrzeszowie Pan Jan Kubiak, kierownik Placówki Terenowej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Pani  Izabela Jackowska, pracownik  biura  Powiatowego  Wielkopolskiej  Izby Rolniczej  Pani Maria Deresińska, pracownicy WODR w Poznaniu-  Tadeusz Przybecki i Czasław Bachorz, Wioleta Janicka – przedstawiciel Banku PEKAO S.A.

Wszystkich obecnych powitał kierownik Zespołu Doradczego w Ostrzeszowie - Pan Jan Kałużny kolejno przedstawiając realizację działalności  ZD  Ostrzeszów za 2014r. oraz skrócony plan działania na 2015r.                                                        

Powiat ostrzeszowski mimo bardzo niskiego współczynnika bonitacji gleb odznacza się znaczną intensywnością produkcji rolniczej zwłaszcza produkcji zwierzęcej. Działalność doradcza realizowana jest przede wszystkim w oparciu o roczny program działalności i obejmuje zadania realizowane poprzez różne metody doradcze: spotkania statutowe, pokazy, demonstracje, masowe formy, konkursy, usługi komercyjne, działania ekonomiczne.

Po sprawozdaniu Kierownika ZD Ostrzeszów skrótową informację zaprezentował doradca Idzi Baraniak – specjalista ds. budownictwa i mechanizacji rolnictwa dot. sytuacji w zakresie szkodliwości i sposobów utylizowania płyt eternitowych występujących w dużym zakresie jako pokrycia dachowe w naszym powiecie.

Kolejno wystąpił Czesław Bachorz, który  przedstawił krótką prezentację na temat gospodarstw demonstracyjnych w woj. wielkopolskim i powiecie ostrzeszowskim. Uwzględnił też rozmieszczenie stacji meteorologicznych i ich przydatności w podejmowaniu decyzji w zakresie ochrony roślin

następnie Tadeusz Przybecki - przedstawił w skrócie temat wykorzystania fachowych doradców WODR szczebla wojewódzkiego oraz osiągnięcia dotyczące produkcji żywca wieprzowego. Zwrócił też uwagę na niewymierną pracę doradców rolniczych w tym zakresie.

Z zaproszonych gości zabrał głos również Władysław Karnicki – kierownik Wydziału Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Leśnictwa, który pozytywnie wyraził się o współpracy w zakresie zagadnień rolniczych i innych z pracownikami Zespołu Doradztwa, a w dalszej części jeszcze omówił zagadnienia związane z wymianą pokryć dachowych zawierających szkodliwy azbest.

Natomiast poszczególni zebrani rolnicy pozytywnie wypowiadali się w zakresie działalności Zespołu Doradczego w powiecie ostrzeszowskim zwracając jednocześnie uwagę na dużą przydatność doradztwa w prowadzeniu gospodarstw.

Po zakończonej dyskusji Kierownik  ZD Ostrzeszów - Jan Kałużny podziękował wszystkim za przybycie podkreślając znaczenie działalności poszczególnych jednostek działających na rzecz rolnictwa.

Magdalena Sowizdrzał

ZD Ostrzeszów

W powiecie kaliskim w ostatnim czasie nasiliły się informacje o występowaniu roślin pn. Barszcz Sosnowskiego, kłopotliwa roślina inwazyjna. Niektóre to fałszywy alarm, ale należy przyznać, że niestety występuje na naszym terenie.  Jest podstępnym, groźnym przeciwnikiem. Jest szczególnie niebezpieczny podczas upalnych dni. Wokół rośliny powstaje silne stężenie parzącej substancji, oparzenie może wywołać samo zbliżenie się do barszczu. W takiej sytuacji, należy pamiętać o ochronie nie tylko skóry, ale także dróg oddechowych, a tak w ogóle to nie podchodzić i nie dotykać tych roślin. Czerwiec i lipiec to okres, w którym najbardziej prawdopodobne jest spotkanie z rośliną. Jego sok, oraz wydzielina włosków gruczołowatych zawiera furanokumaryny. Związki te w obecności światła słonecznego, w szczególności promieni UVA i UVB, wiążą się z DNA komórek skóry i powodują oparzenia (fotodermatozę) II i III stopnia.

Reakcje na jego działanie są różne: jedni czują pieczenie po kilku minutach, inni - nawet po tygodniu. Jeśli jest to „tylko” stan zapalny zaczyna ustępować zwykle po trzech dniach, ale ciemne zabarwienie skóry może się utrzymywać miesiącami lub nawet latami, często dopiero operacja chirurgiczna pozwala się pozbyć przebarwienia. Jeżeli dojdzie do kontaktu z rośliną, należy jak najszybciej umyć zaatakowane miejsce wodą z mydłem i nie wystawiać go na słońce W przypadku rozległych oparzeń lub reakcji alergicznej należy skontaktować się z lekarzem. Rany goją się trudno i odnawiają po wystawieniu na słońce nawet przez kilka lat.

Obszary występownia Barsczu Sosnowskiego na terenie Polski

Roślina pojawiła się w latach 70 ubiegłego wieku. Była prezentem od zaprzyjaźnionego sąsiedniego kraju, gdzie występuje dziko w górach Kaukazu. Została posadzona w ogrodzie botanicznym we Wrocławiu, w kwaterze „ rośliny lecznicze”. Roślina była rozpowszechniana i uprawiana na polach Państwowych Gospodarstw Rolnych z uwagi na dużą ilość masy zielonej. Odkryto, że pasza z barszczu ma wysokie walory odżywcze (cechuje się wysoką zawartością białek i węglowodanów, doskonale nadaje się na kiszonki. Nie szkodziła zwierzętom, jeśli była podawana na przemian z innymi paszami. Był jednak pewien mankament, zwierzęta karmione tą paszą dawały mięso i mleko o anyżkowym posmaku. Głównym problemem okazał się sam zbiór – ze względu na rozmiary roślin trudno było go zmechanizować, a zbiór ręczny powodował oparzenia skóry. Barszcz Sosnowskiego, jako roślina pastewna uprawiany był w Polsce do lat 80 XX wieku i tylko jeszcze w niektórych rejonach w północnej Rosji uprawy są kontynuowane. Kiedy zaczęły się kłopoty, uprawę zarzucono, ale barszcz poradził sobie bez uprawy i do dzisiaj jest zagrożeniem w przypadku kontaktu bezpośredniego z tą rośliną. Barszcz Sosnowskiego jest bardzo trudny w zwalczaniu, bo jedna roślina wytwarza mnóstwo nasion, o długości ok. 1 cm, które mogą kiełkować nawet po kilku latach. Roślina jest olbrzymia - ponad 3 m. Nasionami z 1 ha barszczu można obsiać 200 ha pola, ale po co, chcemy je przecież zniszczyć, wskazuję tylko na ekspansje tej rośliny, przez samoistne rozsiewanie. Dlatego zaleca się niszczenie mechaniczne:

-obcinanie kwiatostanów, podczas pełni kwitnienia (ścięcie wcześniejsze spowodować może ich regenerację, późniejsze – rozsianie zawiązanych w międzyczasie nasion)

barszcz jest rośliną monokarpiczną (po zakwitnięciu zawsze obumiera), takie działanie eliminuje populację, metoda ta wymaga jednak konsekwentnego stosowania przez szereg lat,

-wykopywanie roślin lub

-wycinanie, przy czym ze względu na łatwość odrastania z szyi korzeniowej rośliny trzeba odcinać od korzenia najlepiej 10 cm poniżej poziomu gruntu, najłatwiej zabieg przeprowadzić na roślinie jednorocznej,a także niszczenie ich za pomocą herbicydów totalnych takich jak Roundup.

Do pracy przy barszczu ubrać się najlepiej w strój z materiałów syntetycznych, wodoodpornych, w tym rękawice z długimi rękawami. Chronić należy także oczy, zakładając gogle, ewentualnie okulary.
Oprócz Barszczu Sosnowskiego, występuje także barszcz olbrzymi, barszcz kaukaski, ale to nie wszyscy winowajcy. Nasze rodzime uprawy także mogą powodować fitodermatozy. Te właściwości mają szczególnie rośliny z rodzin:

- selerowate - (do tej rodziny należy barszcz Sosnowskiego i barszcz olbrzymi)

między innymi: pietruszka, pasternak, seler, lubczyk, marchew, fenkuł włoski
- rutowate - limonka, cytryna (tak, cytryna!), pomelo, pomarańcza bergamota

Nie wyciskaj gołymi rękami cytrusów na słońcu !! tylko w rękawiczkach do kontaktu z żywnością. np. podczas grillowania, gdy mamy zamiar przygotować Guacamole – meksykański sos przyrządzany na bazie awokado. Oprócz awokado dodaje się limonkę i sól. Pochodne furanokumaryn wchodzą też w interakcję z niektórymi lekami, dlatego nie należy popijać tabletek np. sokiem z pomarańczy czy grejpfruta.

- morwowate - figa
- bobowate - fasola

Czyli wiele roślin, z którymi mamy do czynienia, na co dzień, pielimy je, dotykami rękami czy gołą łydką przechodząc koło rabaty z tymi roślinami. Do tego dochodzi jeszcze zgnilizna twardzikowa, czyli choroba grzybowa atakująca rośliny uprawne, ozdobne i przemysłowe tzn., że może się znaleźć na roślinach, które normalnie nie są fototoksyczne. Ale nie tylko rośliny jadalne czyhają na naszą skórę. Podobne właściwości mają rośliny ozdobne:
- Ruta zwyczajna (rutowate)
- Dyptam jesionolistny (rutowate) inaczej krzew Mojżesza, często w ogrodach botanicznych jest informacja, aby nie dotykać krzewu, właśnie z tego powodu, kwiaty dyptamu pachną cynamonem, jest więc pokusa, aby dotknąć roślinę.
- Aminek większy (selerowate)

Na terenie Polski jest zakaz uprawy Barszczu, jeżeli jednak roślina występuje w naszym otoczeniu, należy zgłosić ta informację do Urzędu Gminy. Powinna zostać udzielona pomoc związana ze zniszczeniem rośliny. Z łodyg dużych gatunków barszczu współcześni muzycy ludowi wytwarzają instrumenty dęte i tutaj wykazuję jego przydatność, jako gatunku.

Obecne warunki pogodowe sprzyjają rozwojowi wielu chorób w zbożach, w tym sporyszu. Sporysz zbóż poraża najczęściej żyto i pszenżyto oraz różne gatunki z rodziny traw, rzadziej jęczmień i pszenicę. Choroba wywoływana jest przez grzyby. Występuje w dwóch stadiach:

- Claviceps purpurea - stadium workowe; stadium doskonałe,

- Sphacelia segetum Lev. – stadium konidialne.

Objawy

Patogen sporysza zbóż pasożytuje na słupkach kwiatów żyta. W czasie kwitnienia na porażonych kłosach pojawiają się kropelki słodkiej cieczy, która zwana jest rosą miodową. W okresie dojrzewania zbóż w porażonych kłosach zamiast ziarniaków występują przetrwalniki grzyba zwane sklerocjami. Są one czarnofioletowe, twarde, łamliwe, wydłużone, nieco wygięte (rogalikowate), wewnątrz białe. Sklerocja zazwyczaj są większe od ziarniaków. Ich wielkość zależy od gatunku rośliny żywiciela i od ilości zakażonych kłosków. Sklerocja wypadają z kłosów w czasie zbioru lub pozostają z ziarnem.

Źródłem infekcji są przetrwalniki grzyba zimujące w glebie. Ich żywotność sięga do 3 lat. Na wiosnę przetrwalniki kiełkują i wyrastają z nich nitkowate utwory zakończone czerwonobrunatną podkładką. Na obwodzie podkładki powstają liczne otocznie zawierające askospory (zarodniki workowe) dojrzewające w okresie kwitnienia żyta. Roznoszone są one przez wiatr i atakują młode słupki kwiatów żyta. Na porażonych słupkach następuje rozwój zarodników konidialnych grzyba. Konidia są jednokomórkowe, bezbarwne, elipsoidalne i tworzą się w rosie miodowej. Zarodniki konidialne przenoszone są inne zdrowe słupki przez owady zwabione słodką wydzieliną. Rozwojowi choroby sprzyja wilgotna pogoda w okresie kwitnienia zbóż i innych roślin żywicieli.

Ochrona polega na:

- dokładnym przyorywaniu resztek pożniwnych oraz niszczeniu samosiewów,

- przestrzeganiu zasad prawidłowej agrotechniki,

- terminowym stosowaniu podorywek i głębokiej orki, przykrywających sklerocja znajdujące się na polu,

- doborze odpowiednich, odpornych odmian – mniej podatnych na porażenie,

- stosowaniu kwalifikowanego, zdrowego materiału siewnego – wolnego od sklerocjów patogena,

- stosowaniu oprysków fungicydami.

Porażone zboże jest trujące. Sporysz zawiera różne trujące alkaloidy takie jak: ergotaminę, ergotoksynę i ergometrynę, które u organizmów stałocieplnych powodują zwężenie naczyń krwionośnych. Zmielony razem z ziarnem może powodować poważne zatrucia, dlatego powinien być oddzielony od ziarna przeznaczonego na przemiał do pozyskiwania mąki lub na paszę dla zwierząt. Obniżka plonu ziarna jest proporcjonalna do liczby porażonych kłosów. I dlatego tak ważna jest ochrona przed tym grzybem.

Ciekawostką jest to, że sklerocja sporyszu (zawierają ponad 20 alkaloidów) wykorzystywane są do celów leczniczych, między innymi w chorobach układu nerwowego i krwionośnego.

Marcin Jaros, ZD Turek