Rozróżniamy 3 rodzaje międzyplonów:
- międzyplony ozime, które są wysiewane jesienią po zbiorze plonu głównego, a zbierane wiosną roku następnego, np. rzepak ozimy, żyto, mieszanka roślin ozimych;
- międzyplon ścierniskowy – wysiewany niedługo po zbiorze wczesnego plonu głównego i użytkowany jesienią w tym samym roku na paszę lub przyorany jako zielony nawóz;
- wsiewki międzyplonowe (śródplony) – wysiewa się je wiosną razem z plonem głównym; po zbiorze plonu głównego wsiewka pozostaje do późnej jesieni, np. seradela w życie.
Międzyplony warto siać między innymi ze względu na to, że korzystnie wpływają na żyzność gleb. Zaoranie ich przed wysiewem zbóż powoduje użyźnienie gleby.
Dobór odpowiedniego międzyplonu jest dosyć ważny. Należy brać pod uwagę między innymi takie czynniki jak: termin wysiewu, rodzaj międzyplonu, przeznaczenie, a także rodzaj gleby. Najpopularniejsze rośliny jako międzyplony to: facelia, gorczyca, rzepak ozimy, łubin, żyto, a także peluszka, wyka ozima, życica trwała, seradela, rzodkiew oleista, rzepa ścierniskowa, gryka, słonecznik.
Rośliny wolno rosnące o długim okresie wegetacji to np. łubin żółty, seradela, peluszka, wyka jara i wyka ozima.
Na glebach lekkich zalecany jest wysiew takich roślin jak łubin żółty, facelia, seradela; na średnio zwięzłych – gryka, groch pastewny, łubin wąskolistny, słonecznik, rzodkiew, wyka ozima; na glebach ciężkich – kapusta pastewna, bobik, wyka jara.
Terminy siewu
Aby uzyskać jak najwyższy plon zielonej masy 135-170 dt/ha, międzyplony potrzebują 70-90 dni wegetacji. Międzyplon ścierniskowy należy siać nie później niż do 15-20 sierpnia, międzyplon ozimy najlepiej zasiać do końca sierpnia albo na początku września. Mieszanki poplonowe powinno wysiewać się w ilości około 200 kg/ha.
Wpływ terminu siewu na plon zielonej masy na przykładzie łubinu żółtego:
Termin wysiewu międzyplonu | Uzyskany plon [dt/ha] | Ilość azotu [kg N/ha] | |
masy zielonej | masy suchej | ||
II dekada lipca | 170 | 35 | 122 |
III dekada lipca | 135 | 27 | 110 |
I dekada sierpnia | 97 | 20 | 78 |
II dekada sierpnia | 81 | 16 | 68 |
III dekada sierpnia | 62 | 12,5 | 56 |
Niektóre korzyści wynikające z uprawy międzyplonów:
- gleba wzbogacana jest w substancję organiczną, a także w składniki odżywcze; poprawia się jej żyzność;
- następuje zmniejszenie ilości patogenów w glebie;
- w okresie jesiennym można niektóre międzyplony wykorzystać na paszę uzupełniającą dla zwierząt.
Rośliny zalecane na międzyplony ścierniskowe wraz z ilością wysiewu:
- gorczyca biała – 18-20 kg/ha,
- facelia błękitna – 8 kg/ha,
- kapusta pastewna – 6 kg/ha,
- rzodkiew oleista – 25 kg/ha,
- facelia + gorczyca – 5 + 10 kg/ha.
Mieszanki roślin motylkowych na międzyplony ścierniskowe wraz z ilością wysiewu:
- seradela + łubin wąskolistny + peluszka – 15 + 120 + 40 kg/ha,
- wyka jara + łubin żółty + peluszka – 40 + 60 + 80 kg/ha.
Mieszanki roślin motylkowych z niemotylkowymi wraz z ilością wysiewu:
- seradela + gorczyca biała – 40 + 8 kg/ha,
- seradela + facelia – 40 + 5 kg/ha,
- seradela + peluszka + wyka jara + słonecznik – 40 + 80 + 60 + 10 kg/ha.
Mieszanki roślin niemotylkowych wraz z ilością wysiewu:
- gorczyca + facelia – 10 + 5 kg/ha,
- gorczyca + owies – 12 + 60 kg/ha.
Międzyplony ozime wraz z ilością wysiewu:
- żyto ozime – 160-180 kg/ha,
- żyto ozime + wyka ozima – 110 + 35 kg/ha,
- rzepak ozimy – 8-12 kg/ha.