Produkcja pieczarek w Polsce jest dynamicznie rozwijającą się gałęzią produkcji rolnej. W ostatnich latach produkowano w kraju 250-300 tys. ton pieczarek, co stawia nas na I miejscu w Europie i III miejscu na świecie. Te same miejsca zajmujemy pod względem wytworzonego odpadu popieczarkowego. Odpad ten stwarza problemy producentom pieczarek, którzy z reguły nie posiadają własnych gruntów rolnych i nie mają warunków, aby utylizować go we własnym zakresie. „Bezużyteczny odpad” może jednak  istotnie wpłynąć na poprawę bilansu nawozów organicznych w glebie głównie tam, gdzie rozwija się ten kierunek produkcji.

To cenny nawóz organiczno-torfowy, który można wykorzystać na gruntach ornych w wielu uprawach, ale także z powodzeniem można stosować go na łąki i murawy trawiaste. Podłoże do produkcji pieczarek składa się z przefermentowanej mieszaniny słomy, „kurzaka” (pomiot drobiowy), gipsu i wody. Po rozrośnięciu się grzybni pieczarki podłoże okrywane jest warstwą wapnowanego torfu wysokiego. W porównaniu ze świeżym obornikiem podłoże popieczarkowe jest skondensowanym nawozem, bogatym w mikro i makroelementy, a zwłaszcza azot. Jeden metr sześcienny podłoża popieczarkowego zawiera taką ilość składników odżywczych, która odpowiada 2-3 m³ świeżego obornika. Podłoże popieczarkowe jako nawóz organiczny, stosowane w takiej samej dawce jak obornik, wnosi do gleby większe ilości makroskładników takich jak: fosfor, potas, wapń i magnez.

W czasie przygotowywania podłoża i uprawy pieczarek ulega rozkładowi przede wszystkim materia organiczna (słoma). Podłoże z pieczarkarni po zlikwidowaniu uprawy nie nadaje się do ponownego użycia. Jest jednak cennym źródłem próchnicy. W świeżej masie zawiera 0,5% azotu, 0,5% fosforu, 0,5% potasu, 4-6% wapnia oraz 18% substancji organicznej, a jego pH wynosi 6,2-6,5. Po zakończeniu cyklu produkcyjnego odpad popieczarkowy powinien być poddany procesowi higienizacji (parowania). Jest to o tyle ważne, że nie zawiera wtedy szkodliwych drobnoustrojów, grzybów chorobotwórczych i nasion chwastów, nie ma zapachu i odznacza się dobrą konsystencją. To nawóz o znacznych zdolnościach odkwaszających, ponieważ zawiera nawet do 20% wapna nawozowego, niezależnie od jego pH. Również pozostałości środków chemicznych, stosowanych profilaktycznie  przed zbiorem grzybów, nie stanowią zagrożenia dla uprawianych później roślin ze względu na krótki okres karencji tych środków. Zaletą podłoża popieczarkowego jest duża przyswajalność zawartych w nim składników mineralnych przez rośliny w dwóch pierwszych latach.

Dawki podłoża popieczarkowego pod wybrane rośliny uprawne

Zalecane terminy stosowania kompostu popieczarkowego to wczesna wiosna i jesień. Podobnie jak w przypadku nawozów naturalnych, także kompost podlega przepisom niestosowania w terminie od 1 grudnia do końca lutego i ilość kompostu zastosowanego w ciągu roku nie może przekroczyć 170 kg/ 1 ha użytków rolnych. W odniesieniu do użytków zielonych wyniki badań potwierdziły przydatność podłoża popieczarkowego, które wpływa na zwiększenie plonowania runi łąkowej i poprawę jej składu botanicznego w wyniku zwiększenia w runi udziału kupkówki pospolitej, kostrzewy łąkowej, roślin motylkowatych oraz ziół. Nawożenie odpadem wpływa także na zwiększenie zawartości cukrów w trawach w porównaniu do obornika czy wermikompostu*.

W razie braku możliwości bezpośredniego stosowania podłoży popieczarkowych do nawożenia roślin można je składować w celu późniejszego zastosowania, ale składowanie powinno odbywać się w warunkach beztlenowych. Można to osiągnąć przez mocne ubicie i ugniecenie masy odpadu. Do masy podłoża przeznaczonego do składowania można dodać inne organiczne materiały odpadowe: słomę, trociny drzew liściastych, korę. Spowalnia to mineralizację i wyraźnie ogranicza straty składników pokarmowych.

*Wermikompost – produkcja wysokowartościowego nawozu organicznego – kompostowanie odpadów organicznych i przemysłowych przy pomocy zagęszczonych populacji dżdżownic „kalifornijskich”.

Literatura:

Oddziaływanie zróżnicowanych dawek odpadu popieczarkowego na zadarnienie muraw trawnikowych – Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Terenów Zieleni; Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach; 2012

Efektywność azotu mineralnego i organicznego w nawożeniu runi łąkowej – Studium Turystyki i Rekreacji; Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach; 2012

Sposoby przechowywania podłoża popieczarkowego w czasie – Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych Nr 54; 2012