W końcu września, w pięknym i nowoczesnym budynku BIOCENTRUM Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, odbyła się Ogólnopolska Konferencja Naukowa pod nazwą „Nowe trendy w badaniach łąkarskich”, w której miałam przyjemność uczestniczyć. Była ona połączona z Sesją Jubileuszową 20-lecia Polskiego Towarzystwa Łąkarskiego, a patronat honorowy nad konferencją objął Dziekan Wydziału Rolnictwa i Bioinżynierii UP.
Celem konferencji była prezentacja nowych kierunków i trendów w badaniach łąkarskich, które są realizowane w krajowych ośrodkach naukowych w ramach projektów i prac promocyjnych.
Jak napisano w komunikacie konferencji, „Użytki zielone i zbiorowiska trawiaste z racji swojej wielofunkcyjności pozostają ważnym obszarem rolnictwa, ochrony środowiska i krajobrazu przyrodniczego. W świetle priorytetów badawczo-rozwojowych Unii Europejskiej w nowej perspektywie finansowej 2014-2020, użytki zielone i gospodarka łąkowa zajmują ważne miejsce w rolnictwie i środowisku przyrodniczym”.
Konferencja została przez organizatorów podzielona na sesje tematyczne. Była sesja wprowadzająca, sesja I – „Badania łąkarskie w aspekcie paszowego wykorzystania użytków zielonych”, sesja II – „Badania łąkarskie w aspekcie darniowego i trawnikowego wykorzystania traw i innych roślin”, sesja III – „Badania łąkarskie w aspekcie ochrony środowiska” oraz sesja IV – „Projekt FINEGRASS jako przykład interdyscyplinarnych badań w łąkarstwie i teledetekcji”.
Tematów wystąpień było wiele, prezentowali je pracownicy naukowi następujących ośrodków: Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu (Katedra Łąkarstwa i Krajobrazu Przyrodniczego), Instytutu Technologiczno-Przyrodniczego w Falentach (Zakład Użytków Zielonych), Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie (Katedra Łąkarstwa i Urządzania Terenów Zieleni), Uniwersytetu Rzeszowskiego (Katedra Agroekologii), Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie (Katedra Gleboznawstwa, Łąkarstwa i Chemii Środowiska), Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie (Katedra Ekologii, Klimatologii i Ochrony Powietrza), Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie (Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu oraz Katedra Hodowli Małych Przeżuwaczy i Doradztwa Rolniczego), Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – Państwowy Instytut Badawczy w Radzikowie, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (Katedra Agronomii oraz Katedra Fizjologii Roślin), Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu (Katedra Kształtowania Agroekosystemów i Terenów Zieleni), Uniwersytetu Rzeszowskiego (Katedra Nauk Przyrodniczych), Uniwersytetu Szczecińskiego (Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska), Instytutu Geodezji i Kartografii w Warszawie (Centrum Teledetekcji).
Już w sesji wprowadzającej prof. dr hab. Piotr Goliński naświetlił niezwykle ciekawy temat „przygotowania europejskiego rolnictwa i leśnictwa do przyszłych globalnych wyzwań w aspekcie zapewnienia trwałego wzrostu gospodarczego i rosnącego światowego zapotrzebowania na żywność (wg FAO o 70% do 2050 roku) przy włączeniu szerokich kręgów społecznych. Działania te są realizowane od 2012 roku przez Europejskie Partnerstwo Innowacyjne na rzecz zrównoważonego i wydajnego rolnictwa (EIP-AGRI) i ukierunkowane na zwiększanie produkcji żywności, pasz i biomateriałów, przy jednocześnie zrównoważonym wykorzystaniu zasobów naturalnych, na których opierają się rolnictwo i leśnictwo oraz ochronie środowiska”. W ramach utworzonej grupy eksperckiej (FG Permanent Grassland) w obszarze trwałych użytków zielonych zostały zdefiniowane kluczowe zagadnienia:
- klasyfikacja typologiczna użytków zielonych ze względu na bioróżnorodność i potencjał produkcyjny;
- produkcja pasz z użytków zielonych zgodna z zapotrzebowaniem pokarmowym zwierząt;
- benchmarking – wzorce i normy produkcji i wykorzystania pasz z użytków zielonych na poziomie regionalnym i krajowym;
- zrównoważona produkcja pasz z użytków zielonych poprzez zwiększanie w runi zróżnicowania grup funkcjonalnych roślin łąkowych;
- zwiększanie efektywności wykorzystania zasobów na użytkach zielonych;
- specyfika produktów rynkowych bazujących na paszach z użytków zielonych w aspekcie ich cech jakościowych i technologii wytwarzania;
- LCA (ocena cyklu życia) – ekologiczna ocena procesów wytwórczych na użytkach zielonych z uwzględnieniem wpływu środowiska przyrodniczego.
Kolejnym ciekawym tematem, przedstawionym przez dr Barbarę Golińską, było zwrócenie uwagi na tzw. usługi ekosystemowi użytków zielonych i zbiorowisk trawiastych. „Są to wytwory i dobra danego ekosystemu wynikające z jego funkcji i stanowiące korzyści dla społeczeństwa i gospodarki. Należą do nich usługi materialne i niematerialne. Mają one wartość ekonomiczną i społeczną, a niekiedy rynkową. Usługi ekosystemowe stanowią nowe spojrzenie na związki gospodarki, społeczeństwa i środowiska, wskazując, że ochrona środowiska ma silne uzasadnienie ekonomiczne.” W chwili obecnej społeczeństwo nie dostrzega jeszcze powyższej korelacji, ponieważ jest to niewycenione. Badania w tym zakresie są więc niezbędne dla udowodnienia, że użytki zielone spełniają wiele konkretnych funkcji także pozapaszowych, choćby do wyceny płatności rolnośrodowiskowych.
Pozostałe referaty przedstawiały prace badawcze realizowane w ośrodkach krajowych bardziej lub mniej przydatne w praktyce rolniczej.
Źródło: Nowe trendy w badaniach łąkarskich – Materiały konferencyjne, 24-25 września 2015.
