10 października 2013

Chwasty użytków zielonych

Przygotowane przez

 

W aspekcie ochrony bioróżnorodności w krajobrazie rolniczym temat niszczenia chwastów na użytkach zielonych jest nieco kontrowersyjny. Łąki trwałe zawsze będą kojarzyły się nam z wielobarwnym zbiorowiskiem roślinnym, gdzie oprócz traw zobaczymy inne gatunki kwitnących bylin. Taki obraz mają także producenci przetworów mleczarskich, gdyż na wielu opakowaniach produktów widnie krowa na kolorowej łące. Po takie opakowanie chętniej sięga konsument mając nadzieję na kupno produktu tzw. proekologicznego.

Musimy jednak zdawać sobie sprawę, że wśród gatunków pożądanych, traktowanych jak zioła, występują także gatunki roślin z pewnych względów szkodliwe.

Chwasty definiuje się jako rośliny niepożądane  na łąkach i pastwiskach z powodu swojej szkodliwości:

  1. dla zwierząt – ich zdrowia oraz zdrowia ludzi odżywiających się produktami zwierzęcymi;
  2. dla porostu łąkowego – wypieranie wartościowych roślin pastewnych;
  3. dla gleby – wytwarzanie kłączy powodujących jej destrukcję;
  4. dla względów organizacyjno-gospodarczych – utrudnienie zbioru, suszenia, użytkowania siana lub kiszonki, spasania pastwisk.

 

Chwasty trujące

Działają szkodliwie na organizm zwierzęcy poprzez toksyczne związki zawarte w ich tkankach. Mogą wywoływać poważne schorzenia a nawet śmierć zwierząt gospodarskich. Do najgroźniejszych należą te, które wykazują trujące działanie zarówno w zielonej, jak i w zakiszanej paszy oraz w sianie:

Art_chwasty_zimowit Art_chwasty_zimowit Art_chwasty_rutewki
Zimowit jesienny Szalej jadowity Rutewki

 

Art_chwasty_kropidlo

Kropidło wodne 

 

Art_chwasty_kanianka Art_chwasty_rzerzucha Art_chwasty_szalezniki
Kanianki Rzeżucha łąkowa Szelężniki 
 

 

Niektóre rośliny z tej grupy tracą swoje toksyczne właściwości w kiszonce:

 

Art_chwasty_skrzypBlotny Art_chwasty_skrzypBagienny
Skrzyp błotny        Skrzyp bagienny 

 

Z chwastów trujących tylko w stanie zielonym można wyróżnić:

 
Art_chwasty_jaskry

Art_chwasty_kniec

Jaskry Knieć błotna

Rośliny trujące, występujące poza łąką, mogą również okazać się groźne, jeżeli rosną w miejscach dostępnych dla zwierząt, jak pobocza dróg, podwórza, pola orne.

 

Chwasty kolczaste i cierniste

Powodują mechaniczne uszkodzenia delikatnych części przewodu pokarmowego, dlatego są najczęściej pomijane przez zwierzęta.


Przykładami roślin kolczastych :

Art_chwasty_ostrozenlancetowaty Art_chwasty_ostrozenBlotny
Ostrożeń błotny Ostrożeń lancetowaty 

 

a ciernistych:


Art_chwasty_wilzyna

Wilżyna ciernista 

 

W podobny sposób wpływają szkodliwie na zwierzęta rośliny o ostrych, tnących liściach:

 

Art_chwasty_smialekDarniowy Art_chwasty_turzyce
Śmiałek darniowy Turzyce

 

Rośliny cuchnące

Odznaczają się one zwykle także złym smakiem przez co pomijane są przez zwierzęta. Niektóre wydzielają odrażającą woń w ciągu całego okresu wegetacyjnego:

Art_chwasty_wilzynaBezbronna

Wilżyna bezbronna

Chwasty trudno strawne

Są to z reguły rośliny pomijane przez zwierzęta lub zjadane niechętnie, nawet w młodym stanie, ze względu na zbyt małą zawartość białka przy jednoczesnym nadmiarze włókna surowego czy nawet krzemionki. Należą do nich: sity, liczne turzyce, niektóre trawy (śmiałek darniowy, bliźniczka, trzcinniki), oraz skrzypy.

Gatunki silnie drewniejące

W większości są to wysokie chwasty łąkowe. Ich łodygi są grube, silnie drewnieją dopiero w okresie kwitnienia i owocowania. Jeżeli jednak są wcześnie spasione lub skoszone wykazują pewną wartość pastewną. Liczne gatunki z tej grupy mają bogate ulistnienie, które przeważnie wykrusza się w czasie suszenia, pozostawiając w sianie zdrewniałe łodygi, co jeszcze bardziej obniża wartość paszy. Rośliny tego typu schną znacznie wolniej niż trawy co może być przyczyną pleśnienia siana:
Art_chwasty_wiazowkablotna Art_chwasty_dziegiel_lesny
Wiązówka błotna  Dzięgiel leśny 
Art_chwasty_ostrozenWarzywny Art_chwasty_barszczSyberyjski
Ostrożeń warzywny  Barszcz Syberyjski

 

Chwasty psujące jakość produktów zwierzęcych

Ujemny wpływ takich roślin daje się zauważyć szczególnie w wyrobach nabiałowych, rzadziej w mięsie. Objawy takie wywołują rośliny o silnej i nieprzyjemnej woni:

 

Art_chwasty_czosnek1 Art_chwasty_czosnek2 Art_chwasty_bylice
Czosnki Bylice

 

Pasożyty i półpasożyty

Są szkodliwe dla otaczających je roślin poprzez „okradanie” ich z pokarmu. Pasożyty są roślinami bezzieleniowymi i z rośliny żywicielskiej czerpią wszystkie pokarmy:

Art_chwasty_kanianki

Kanianki macierzankowe


Półpasożyty jako rośliny zielone, samodzielnie wytwarzają asymilaty a z żywiciela czerpią tylko składniki mineralne:

Art_chwasty_gnidosze Art_chwasty_szelezniki Art_chwasty_swietliki
Gnidosze Szelężniki  Świetliki

Rezultatem szkodliwej działalności tych roślin jest zazwyczaj pojawienie się ogołoconych z roślinności miejsc, które zasiedlane są najczęściej przez inne chwasty.

 

Chwasty tłumiące wzrost innych roślin

Należą tu przede wszystkim rośliny o grubych, mięsistych lub zdrewniałych kłączach, które słabo rozkładają się w glebie. Zjawisko to znacznie pogarsza właściwości gleby, gdyż gromadzi się tzw. surowa próchnica, ułatwiająca wkraczanie innym chwastom:

Art_chwasty_rdest Art_chwasty_wiazowkablotna
Rdest wężownik  Wiązówka błotna 

 

Zioła łąkowo-pastwiskowe

Są to rośliny chętnie zjadane przez zwierzęta, dostarczające witamin, mikroelementów i innych substancji wpływających dodatnio na ich zdrowotność i produkcyjność, a nawet na jakość produktów mleczarskich. Działanie tych roślin jest korzystne pod warunkiem małego udziału w runi. Użycie nadmiernej ilości ziół w kuchni także popsuje smak potraw, a przesadzenie z ziołami w tzw. ziołolecznictwie, także odbije się niekorzystnie na naszym zdrowiu lub nawet doprowadzi do zatrucia. W razie nadmiernego rozprzestrzenienia tego typu roślin należy traktować je jako chwasty i odpowiednio zwalczać. Do tej grupy należą:

Art_chwasty_pieciornik Art_chwasty_babkaLancetowata Art_chwasty_przywrotnik
Pięciornik Gęsi Babka lancetowata  Przywrotniki 

Art_chwasty_mniszekPOSPOL

Mniszek pospolity

 

I wiele innych. Klasyfikowane jako rośliny lecznicze w medycynie oficjalnej i ludowej.

Czytany 40835 razy Ostatnio zmieniany 23 października 2013

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.