Mało popularny w Polsce seler naciowy jest bardzo znanym warzywem w USA i w krajach Europy Zachodniej. Posiada dużą wartość odżywczą, leczniczą i dietetyczną. Żywieniowcy uważają, że seler naciowy zawiera dużo więcej witaminy C, soli mineralnych szczególnie wapnia, żelaza i fosforu oraz olejków eterycznych niż uprawiany na dużą skalę seler korzeniowy. W szczególności polecany jest jako składnik diet odchudzających z uwagi na niską wartość kaloryczną. Warzywo można konsumować na surowo, ugotowane lub duszone. Już w starożytnej Grecji głowy zwycięzców igrzysk olimpijskich dekorowano wieńcami wykonanymi z selera naciowego. W naszych marketach można kupić to warzywo sprowadzone z zagranicy. Mały jest asortyment polskiego selera naciowego, ponieważ niewielu jest jeszcze producentów.
Wymagania glebowe i klimatyczne selera naciowego są podobne do korzeniowego. Nie jest on jednak zaliczany do warzyw korzeniowych tylko do warzyw liściowych. Do tej grupy należy wiele gatunków z różnych rodzin botanicznych. Popularnymi gatunkami są: sałata, szczaw, pietruszka naciowa. Warto wymienić również te mniej znane typu: szpinak nowozelandzki, portulaka warzywna, endywia czy rokietta siewna. Warzywa liściowe ze względu na swój krótki okres wegetacji mogą być uprawiane w różnych terminach. A dodatkowo ze względu na dużą dekoracyjność i kolorystykę mogą upiększyć nasz warzywnik. Seler naciowy zaleca się uprawiać w pierwszym roku po zastosowaniu nawożenia organicznego.
Rozsada selera naciowego wyciąga się do światła i powinna być bardzo gęsto posadzona. Jest to istotne ponieważ częścią jadalną są ogonki liściowe a nie korzeń. Dlatego im ogonek liściowy jest bardziej długi i gruby to lepiej. W drugiej połowie maja rozsadę, która wypuściła 5-6 listków możemy wysadzić do gruntu. Przyjmuje się, że rozstawa roślin powinna wynosić 40-50x30 cm. Ważne aby przy sadzeniu na miejsce stałe nie sadzić roślin zbyt głęboko. Najlepiej na taką głębokość jak rosły i uważać aby nie przysypać stożków wzrostu.
W trakcie wzrostu selera naciowego należy prowadzić zabiegi odchwaszczające. Warto zadbać również aby roślina miała odpowiednie uwilgotnienie gleby. Seler ma pochodzenie bagienne i musi mieć wodę. Ważne jest również odpowiednie spulchnienie gleby w celu utrzymania prawidłowych stosunków wodno-powietrznych w glebie.
Prawidłowe nawożenie jest niezwykle ważnym elementem uprawy selera. Seler naciowy wytwarza dużą ilość liści, dlatego należy zadbać o odpowiedni poziom pierwiastków w glebie. Koniecznie warto zwrócić uwagę na wybrane z nich. Okazuje się, że niedobór wapnia może spowodować m.in. zamieranie liści sercowych a niedobór boru pękanie ogonków liściowych. Na selerze naciowym mogą występować choroby i szkodniki, takie jak na selerze korzeniowym. Objawy septoriozy selera uwidaczniają się na liściach i ogonkach liściowych. Na tych organach powstają jasnobrunatne, nekrotyczne plamy z widocznymi czarnymi punkcikami. Bez prawidłowej ochrony chemicznej porażone rośliny przedwcześnie brunatnieją i zasychają. Młode rośliny są narażone na atak ze strony szkodnika o nazwie liściolubka selerowa. Jest to muchówka, której 7 mm larwy żerują wewnątrz liści tworząc początkowo jasne, później brunatne miny. Czasami rośliny mogą być uszkadzane przez ślimaki.
Zbiór ogonków rozpoczyna się we wrześniu i może trwać do pierwszych przymrozków.
Do uprawy można polecić następujące odmiany: Zefir, Helios, Imperial, Tango, Kylian, Artur. Klienci poszukują odmian o grubych łodygach, ponieważ uważa się je za bardziej kruche i smaczniejsze. Na rynku dostępne są już odmiany, które w celu wybielenia łodyg nie wymagają usypywania rzędów ani okrywania. Ogonki liściowe ciemniejsze są bardziej preferowane przez konsumentów niż jaśniejsze. Seler naciowy ma wiele właściwości zdrowotnych: obniża ciśnienie tętnicze krwi, poziom „złego” cholesterolu. Chroni również przed zawałem i udarem mózgu. Charakterystyczne olejki eteryczne działają pobudzająco na trawienie i na czynności np. nerek.
Dorota Piękna-Paterczyk
WODR
Na podstawie obserwacji przeprowadzonych u producentów oraz materiałów informacyjnych ze stron internetowych