Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w piśmie skierowanym do Dyrektorów Ośrodków Doradztwa Rolniczego zwraca się z uprzejmą prośbą do nas – doradców o przekazywanie wśród rolników – producentów pierwotnych oraz osób zajmujących się skupem owoców i warzyw zagadnień dotyczących higieny produkcji żywności.
Co kryje się pod pojęciem produkcja pierwotna? Produkcja pierwotna lub podstawowa oznacza uprawę roślin lub chów i hodowlę zwierząt w celu pozyskania tzw. produktów pierwotnych. Do produktów pierwotnych zaliczamy produkty: pochodzenia roślinnego, czyli zboża, owoce, warzywa, zioła, grzyby hodowlane; pochodzenia zwierzęcego, czyli jaja, surowe mleko, miód, produkty rybołówstwa oraz zbierane w ich naturalnym środowisku (rosnące w warunkach naturalnych) zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego, czyli grzyby, jagody, ślimaki itp. Produkcja pierwotna obejmuje działalność na poziomie gospodarstwa lub na podobnym poziomie obejmującą m.in. produkcję, hodowlę i uprawę produktów roślinnych, jak również ich transport wewnętrzny, magazynowanie i postępowanie z produktami (bez znaczącej zmiany ich charakteru) w gospodarstwie i ich dalszy transport do zakładu przetwórczego.
W związku ze wzrastającą liczbą powiadomień zgłaszanych w ramach systemu RASFF, dotyczących występowania patogenów w mrożonych owocach, w tym pochodzących z Polski, warto wiedzieć, iż w przypadku stwierdzenia niezgodności dotyczących zagrożeń mikrobiologicznych organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej każdorazowo prowadzą postępowanie wyjaśniające zgodnie ze swoimi kompetencjami w łańcuchu żywnościowym, w tym również na etapie produkcji pierwotnej owoców i warzyw. Należy nadmienić, że warunkiem koniecznym do skutecznego wdrożenia wymogów higienicznych na etapie produkcji pierwotnej określonym w załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 852/2004 i produkcji bezpiecznych dla zdrowia owoców i warzyw jest systematyczne zwiększanie świadomości producentów produkcji pierwotnej w zakresie ich obowiązków, wynikających z przepisów prawa żywnościowego. Zgodnie z przepisami producenci, w tym producenci pierwotni, podlegają obowiązkowi rejestracji przez terenowo właściwy organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej i są odpowiedzialni za bezpieczeństwo produktów, które produkują, a także są zobligowani do podejmowania działań określonych w załączniku I do ww. rozporządzenia. Dobrym narzędziem edukacyjnym jest Zawiadomienie Komisji w sprawie wytycznych dotyczących ograniczania ryzyka mikrobiologicznego w odniesieniu do świeżych owoców i warzyw na etapie produkcji podstawowej poprzez przestrzeganie zasad higieny, dostępne na stronie: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT//?uri=uriserv:OJ.C_.2017.163.01.0001.01.POL&toc=OJ:C:2017:163:TOC.
Powyższe wytyczne wskazują na główne czynniki wpływające na występowanie zagrożeń mikrobiologicznych w produkcji podstawowej owoców i warzyw. Dokument ten udziela producentom na poziomie produkcji podstawowej (bez względu na wielkość przedsiębiorstwa) pomocy w poprawnym i jednolitym stosowaniu wymogów dotyczących higieny produkcji i obróbki świeżych owoców i warzyw. Dokument zawiera wytyczne dla producentów dotyczące sposobów niwelowania zagrożeń dla bezpieczeństwa mikrobiologicznego żywności poprzez dobre praktyki rolnicze (GAP) i dobre praktyki higieniczne (GHP) w produkcji podstawowej w okresie wzrostu, na etapie zbioru i po zbiorze świeżych owoców i warzyw sprzedawanych konsumentom w stanie surowym (nieprzetworzonych) lub w minimalnym stopniu przetworzonych (mytych, sortowanych, pakowanych).
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi informuje, że organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej zostały zobligowane przez Głównego Inspektora Sanitarnego do włączenia się w prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych wspólnie z Ośrodkami Doradztwa Rolniczego.
Opracowano na podstawie informacji z Departamentu Strategii, Analiz i Rozwoju Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.