W uprawie pomidorów pod osłonami pojawił się nowy szkodnik o nazwie skośnik pomidorowy ( Tuta absoluta Povolny ).  Obecnie nie jest on gatunkiem kwarantannowym w naszym kraju, ale za to jest organizmem kwarantannowym na terytorium Białorusii.  Zdaniem specjalistów Polsce może grozić inwazja nalotu tego szkodnika, ponieważ w lipcu i sierpniu 2013 roku zanotowano duży jego nalot  w szklarniach zlokalizowanych w południowo-wschodniej Polsce.

Pierwsze informacje o masowym wystąpieniu zanotowano w 2006 roku na wyspie Ibiza oraz kilku okręgach Walencji i Kastylii, gdzie  rozmiar jego szkód przyjął charakter klęskowy. Owad masowo występuje w Argentynie, Boliwii, Brazylii, Chile, Kolumbii, Ekwadorze i Wenezueli. Nie występuje powyżej 1000 m npm w rejonach górskiego pasma Andów, ponieważ w niskich temperaturach ginie. W Ameryce Południowej  uznawany jest za najważniejszego szkodnika pomidorów gruntowych i szklarniowych.  Osobnikiem dorosłym jest szarobrązowy motyl o długości 5-6 mm, który ma szare skrzydła rozpiętości 10 mm, pokryte srebrnymi łuskami. Z jaj wielkości 2-3 mm składanych na nadziemnych częściach rośliny żywicielskiej wylęgają się gąsienice koloru żółtego, które z czasem zmieniają barwę na zieloną z ciemną smugą na grzbiecie. W zależności od panującej temperatury otoczenia rozwój jednego pokolenia trwa od 24 do 38 dni. Szkodliwym stadium są gąsienice, które żerują we wszystkich nadziemnych organach rośliny żywicielskiej. W wyniku żerowania gąsienic wysokość plonu oraz jakość owoców pomidora ulega widocznej degradacji. W rejonach z małymi opadami deszczu straty w plonach sięgają rzędu 50-100%. W ciągu roku w zależności od rejonu świata może rozwinąć się 10-12 pokoleń. Skośnik pomidorowy jest oligofagiem żerującym na roślinach z rodziny psiankowatych ( Solanaceae ). Główną rośliną żywicielską jest pomidor i ziemniak oraz inne gatunki dziko rosnące. Potencjalną rośliną żywicielską jest również bakłażan. Rośliny pomidora mogą być atakowane od fazy siewki do fazy owocowania. Młode larwy wgryzają się do owoców, liści lub łodyg, gdzie drążą charakterystyczne korytarze. Gąsienice żerujące na liściach zjadają tylko komórki miękiszu w wyniku czego powstają łatwo dostrzegalne miny o nieregularnych kształtach, które z czasem ulegają nekrozom. Żerując wewnątrz łodyg wygryzają tunele powodując tym samym zmiany w pokroju roślin i ich rozwoju. Charakterystycznymi oznakami obecności tego szkodnika są odchody gąsienic na pąkach wierzchołkowych, kwiatach i owocach pomidora. W przypadku ziemniaka gąsienice żerują wyłącznie na częściach nadziemnych i nie rozwijają się na bulwach.

Wykrywanie obecności szkodnika bazuje na prowadzeniu obserwacji wizualnej. Ważnym elementem w integrowanym zwalczaniu tego szkodnika jest korzystanie z pułapek feromonowych, które pozwalają monitorować obecność i liczebność motyli. Zaobserwowano, że w krajach w których stwierdzono jego obecność szkodnik uodpornił się na abamektynę, kartap i permetrynę. Ważne, aby producenci przestrzegali i wprowadzali do płodozmianu gatunki nieżywicielskie, stosowali odpowiednią orkę, nawożenie i nawadnianie. Należy niszczyć i usuwać zaatakowane rośliny oraz usuwać resztki pożniwne ziemniaków i pomidorów. Rozpoczęto w Polsce prace nad selekcją odmian odpornych pomidora i ziemniaka. Niebezpieczne jest to, że wszystkie stadia rozwojowe skośnika pomidorowego mogą być rozprzestrzeniane z sadzonkami jak również handlowymi owocami pomidora.

Literatura:

• Prof.dr hab. Jerzy J. Lipa, dr Stefan Wolny – „Inwazja nowego gatunku kwarantannowego skośnika pomidorowego” IOR-PIB w Poznaniu, luty 2009r,
• Główny Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Warszawie – Skośnik pomidorowy
• Informacje z różnych publikacji i czasopism branżowych