Brukiew znana jest również pod nazwą karpiel, jako roślina warzywna jest u nas mało rozpowszechniona a szkoda, gdyż zasługuje na uwagę ze względu na nieduże wymagania glebowe, krótki okres wegetacji, wysoką plenność oraz łatwość i trwałość w przechowaniu. Posiada przy tym znaczne wartości odżywcze, jest ceniona przez dietetyków, ponieważ przeciwdziała chorobom przewodu pokarmowego i dróg żółciowych oraz leczy je, na co obecnie zaczyna się zwracać coraz większą uwagę. Uważana jest za bardzo dobre źródło witaminy C i za dobre witamin z kompleksu B, zawiera dużo węglowodanów oraz związków mineralnych, przede wszystkim wapnia, fosforu i żelaza.
Ojczyzną brukwi jest obszar Morza Śródziemnego, pierwsza wzmianka o jej uprawie pochodzi dopiero z początku XVII wieku, wcześniej prawdopodobnie mylona była z rzepą.
Brukiew jest rośliną dwuletnią. W pierwszym roku uprawy tworzy dobrze rozwiniętą rozetę liściową i mięsisty korzeń spichrzowy, który jest częścią rośliny przeznaczoną do spożycia. W drugim roku wegetacji brukiew tworzy rozgałęzione pędy kwiatostanowe, na których po przekwitnięciu kwiatów tworzą się nasiona.
Wymagania cieplne brukwi są małe. Nasiona kiełkują już w temperaturze 2 – 3o C, siewki wytrzymują spadki temperatury do -4oC a rozsada wytrzymuje nieco większe mrozy jest jednak wówczas narażona na wcześniejsze wytwarzanie pędów kwiatostanowych.
Brukiew jest wrażliwa na suszę, przy czym wymaga zarówno wysokiej wilgotności powietrza jak i większej ilości wilgoci w glebie. Wymagania glebowe nie są wysokie, ale dobre plony brukiew daje tylko na glebie wilgotnej i zasobnej w składniki pokarmowe. Optymalne pH gleby wynosi 6-6,7. Źle rośnie na suchych piaskach, na glebach podmokłych i zakwaszonych. Wymaga stanowiska w drugim lub trzecim roku po oborniku i bardzo często uprawia się ją jako poplon po wcześnie schodzących warzywach jak groch, cebula z dymki czy wczesne ziemniaki.
Brukiew można uprawiać z siewu wprost do gruntu w końcu kwietnia, w początku maja w rzędy co 50 cm (30 gramów nasion na 100m2). Przy tym sposobie uprawy brukiew daje wprawdzie wyższe plony ale grządki pod uprawę zajęte są dłużej i konieczna jest pracochłonna przerywka w rzędach co 30 cm. Korzystniej i częściej uprawia się brukiew z rozsady. Nasiona wysiewa się na rozsadniku w drugiej połowie kwietnia w rzędy co 15-20 cm. Dla uzyskania rozsady potrzebnej do obsadzenia 100 m2 potrzeba wówczas 5 gram nasion. Rozsada gotowa jest do sadzenia po upływie 5-6 tygodni od siewu nasion, gdy liczba wykształconych na roślinie liści wynosi 4-6. Wysadzanie jej na grządki odbywa się zwykle do połowy czerwca a optymalna rozstawa wynosi 50-60 x 20-30 cm.
Do prac pielęgnacyjnych w uprawie brukwi należą: dosadzanie rozsady w miejsca nieprzyjętej lub przerywka przy siewie nasion wprost na pole, odchwaszczanie oraz dla uzyskania korzeni bez zazielenienia ich górnej części – obsypywanie odkrytych części korzeni ziemią.
Zalecaną do uprawy odmianą od wielu lat jest jedna odmiana selekcjonowana w Polsce Wilhemburska. Jest to odmiana średnio wczesna, plenna, trwała w przechowaniu. Tworzy zgrubienie kulisto-owalne, zwężające się ku dołowi o gładkiej, żółtej skórce. Miąższ jest kremowożółty, delikatny w smaku zwłaszcza u młodych roślin.
Brukiew zbiera się na przełomie października i listopada. Zbiór jest łatwy do przeprowadzenia, gdyż korzenie spichrzowe nie są mocno zagłębione w glebie. Ze 100m2 zbiera się od 200 do 400 kg korzeni, które można przechować się w chłodnej piwnicy, w pryzmach przesypane piaskiem.
Jarosław Górski
WODR Poznań