Instrukcja pobierania próbek glebowych (do oceny stanu zakwaszenia i zasobności gleb w makroelementy)

1. Sporządzić dokładny szkic sytuacyjny pól gospodarstwa przeznaczonych do badań.
    
2. Próbki można pobierać w ciągu całego okresu wegetacyjnego od wiosny do późnej jesieni.
    
3. Należy unikać pobierania próbek bezpośrednio po zastosowaniu nawozów mineralnych, po nawożeniu organicznym oraz w okresie nadmiernej suszy lub wilgotności gleby.
    
4. Próbek nie pobierać z obrzeży pola, w rowach, bruzdach, zagłębieniach lub ostrych wzniesieniach.
    
5. Powierzchnia użytku przypadająca na próbkę ogólną przy wyrównanej pod względem glebowym powierzchni i zbliżonym ukształtowaniu terenu powinna wynosić do 4 ha.
    
6. Próbka ogólna powinna reprezentować obszar pola o zbliżonych warunkach przyrodniczych (ukształtowanie terenu) i agrotechnicznych (uprawa).
    
7. Próbkę ogólną należy przygotować oddzielnie dla każdej uprawy. Dopuszcza się przygotowanie jednej próbki ogólnej dla różnych upraw, pod warunkiem, że mają one podobne wymagania uprawowe i nawozowe.
    
8. Próbkę należy pobierać z wierzchniej warstwy gleby 0-20 cm. Zaleca się prostopadły do zabiegów agrotechnicznych kierunek pobierania.
    
9. Do pobierania próbek glebowych należy używać laski glebowej. W każdym wyznaczonym miejscu, do gleby wcisnąć do oporu poprzeczki pionowo ustawioną laskę (świeżo zaoraną rolę wcześniej przydeptać pionowo), wykonać pełny obrót i wyjąć laskę. Zawartość laski przenieść do pojemnika. Dopuszcza się (przy indywidualnym systemie pobierania) pobieranie nożem lub łopatką (przekrój 20 cm).
    
10. Próbka ogólna powinna ważyć 300-500 gramów i być mieszaniną ok. 20 próbek pierwotnych, pobranych z punktów równomiernie rozmieszczonych na badanym obszarze wg schematu a), b), c) lub innego, zapewniającego reprezentatywność próbki:​
    
    
     
11. Opisane/ponumerowane kartoniki/pudełka z próbkami glebowymi dostarczyć do laboratorium w ciągu 14 dni. Szkic pól gospodarstwa pozostaje u zleceniodawcy.

Instrukcja została opracowana na podstawie PN-R-04031 oraz informacji zamieszczonych na stronie Krajowej Stacji Chemiczno-Rolniczej.

Instrukcja pobierania próbek glebowych (do oznaczenia zawartości azotu mineralnego)

1. Do celów doradztwa nawozowego próbki gleby pobiera się z poziomów: 0-30 i 30-60 cm. Termin pobierania próbek: na przedwiośniu lub wczesną wiosną z pól upraw ozimych (głównie zbóż i rzepaku) przed zastosowaniem nawozów azotowych, czyli przed lub bezpośrednio po rozpoczęciu wegetacji. Natomiast z pól przeznaczonych pod uprawę roślin jarych najpóźniej na kilka dni przed siewem tych roślin.
    
2. W celu oceny skutków nawożenia próbki pobiera się po zbiorze roślin z trzech poziomów: 0-30, 31-60, 61-90 cm.
    
3. Próbki pobiera się za pomocą zestawu lasek o rosnącej długości i o malejącej średnicy: najpierw z warstwy 0-30 cm i następnie 31-60 cm, a przy ocenie skutków środowiskowych nawożenia azotem dodatkowo z 61-90 cm w tych samych otworach wykonanych w glebie.
    
4. Ilość próbek pierwotnych jest zależna od wielkości pola i od zmienności gleby (kompleks glebowo-rolniczy, kategoria agronomiczna, przedplon) oraz od historii nawozowej pola, mianowicie:
   • na dużych polach i o małej zmienności gleby jedna próbka w zasadzie nie powinna przekraczać powierzchni 4 ha,
   • na mniejszych polach o dużej zmienności gleby powierzchnia próbki nie powinna przekraczać 1 ha.
5. Nie należy pobierać próbek z obrzeży pól w pasie do 4 m.
    
6. Minimalna ilość próbek pierwotnych (miejsc pobrania) składających się na jedną próbkę do badań wynosi 10 oddzielnie dla każdego poziomu, a przy zastosowaniu nawożenia organicznego 15.
    
7. Próbki ogólne tworzy się przez połączenie prób pierwotnych z każdej warstwy oddzielnie, dokładnie miesza, usuwa resztki roślin, drobne kamienie i inne zanieczyszczenia oraz po dokładnym wymieszaniu zmniejsza do około 250 g.
    
8. Próbki umieszcza się w szczelnym pojemniku lub woreczku z tworzywa sztucznego (nie kartoniku!) i opisuje stosowanym w gospodarstwie numerem lub nazwą pola, podając poziom pobrania.
    
9. Opisane próbki jak najszybciej po pobraniu należy dostarczyć do laboratorium.
   ​
10. Próbki można krótko (do 2-3 dni) przechowywać w temperaturze nie wyższej niż +20 do +50°C. Dłuższe przechowywanie jest możliwe tylko po zamrożeniu gleby w temperaturze co najmniej -18°C.

Instrukcja została opracowana na podstawie PN-R-04028:1997 oraz informacji zamieszczonych na stronie IUNG-PIB w Puławach.