Woda opadowa jest niekiedy mało dostępna dla roślin z uwagi na jej straty w wyniku parowania z powierzchni gleby czy spływów powierzchniowych. Ważniejsza dla roślin jest woda kapilarna. Znajduje się ona w glebie głębiej i dostęp do niej utrudnia roślinom występująca na niektórych polach podeszwa płużna. Maszyny rolnicze mogą ugniatać glebę nawet do 80 cm. W dużym skrócie podeszwa płużna doprowadza do niewielkiego podsiąkania wody powyżej jej występowania, natomiast korzeniom uniemożliwia pionowy rozwój i dostęp do wody oraz składników pokarmowych znajdujących się poniżej jej występowania. Jak stwierdzić czy na danym polu jest podeszwa płużna? Najprostszym sposobem jest użycie szpadla i wykonanie odkrywki profilu glebowego na około 60 cm lub więcej. Jeśli wykopanie dziury nie stanowiło problemu wskazuje to na brak podeszwy płużnej. Przy większych otworach możliwe jest również zaobserwowanie czy korzenie rozwijają się pionowo czy jednak w którymś miejscu opór zagęszczonej gleby jest na tyle duży, że rozwijają się poziomo.

Kolejnym problemem na który zwrócił uwagę Pan dr hab. inż. Tomasz Piskier prof. nadzw. jest zbytnie uprawianie gleby, bez pozostawiania na polu grudek, gdzie w sytuacjach intensywnego deszczu gleba łatwo ulega zaskorupieniu. Wspomniany został też problem niekiedy przewarstwienia gleby słomą. Zjawisko to gdy występuje jest groźne ze względu na stwarzające dla rośliny początkowo dobre warunki i nie stymuluje korzeni do głębszego rozwoju. Problem pojawia się w przypadku niedoborów wody, na które płytko ukorzenione rośliny są wrażliwsze.

Inne wnioski, które można było wysunąć na podstawie wykładu to:

• Orka zimowa musi być zabronowana. Ostra skiba zwiększa powierzchnię parowania niż gdy gleba jest wyrównana.
• Kukurydza siana w międzyrzędzia, co 45 cm szybciej zasłania glebę, a więc mniejsze jest z jej powierzchni parowanie.
• Wykonana podorywka zmniejsza parowanie z powierzchni gleby. W jednym z doświadczeń udowodniono, że w glebie zostało 220 t wody w porównaniu do 170 t wody na stanowisku bez wykonanej podorywki.
• Podorywka najpłycej jak się da. Jej zadaniem jest przerwać parowanie i zmusić do kiełkowania nasion. Nic więcej. Mineralizacja resztek pożniwnych to zadanie uprawy głównej. Podorywka wysusza gleby na taką głębokość na jaką ją wykonany i powinna być wykonana na ukos w stosunku do zbioru.
• Uprawiać należy na dwóch głębokościach, tzn. ząb uprawny w agregacie spulchniającym glebę oraz mieszającym resztki pożniwne powinien posiadać również poniżej dłuto, którego zadaniem jest nacinanie, ale nie wyorywanie "martwicy".
•  W roku suchym w technologii uprawy bezorkowej 30% więcej dostępnej wody dla roślin niż przy orce.
• Podkreślenie roli potasu w walce z niedoborami wody dla roślin.
• Poplony, które obecnie pozostają na polach nie powinny być zielone. Zabierają z gleby wodę i należy je mechanicznie zwałować i zostawić na powierzchni pola aby chronić glebę przed parowaniem.
• Nacinanie zabiegami mechanicznymi „martwicy”. W miejsca te systematycznie będą wnikać urodzajne części gleby, a tym samym pogłębiać będzie się najbogatsza w składniki pokarmowe warstwa gleby.

Opracowanie: Łukasz Kuleczka

Źródło: Notatki własne na podstawie wykładu: Strategia gospodarki wodnej w różnych systemach uprawy roli.