Pomoc związana z wystąpieniem szkód wywołanych niekorzystnymi zjawiskami atmosferycznymi - WODR Poznań

W sobotę, 2 kwietnia 2022 roku odbędzie się XXVIII Forum Pszczelarskie w Sielinku organizowane przez Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu oraz Wojewódzki Związek Pszczelarzy.

Gościem wydarzenia będzie doktor habilitowany Zbigniew Kołtowski z Pracowni Zapylania Roślin w Zakładzie Pszczelnictwa Instytutu Ogrodnictwa w Puławach, kierownik Zespołu Botaniki Pszczelarskiej.

Zakres działalności naukowej doktora Kołtowskiego obejmuje miedzy innymi:

  • Wartość pszczelarską roślin poużytkowych,
  • Wymogi zapylania entomofilnych roślin uprawnych,
  • Bioróżnorodność i poprawę pożytków pszczelich,
  • Ocenę pory kwitnienia, obfitości nektarowania i wydajności miodowej,
  • Ocenę wpływu owadów zapylających na jakość nasion roślin.

Po wykładzie będzie możliwość dyskusji i wymiany spostrzeżeń oraz poglądów. Ponadto, podczas całej imprezy będzie trwać wystawa oraz sprzedaż sprzętu pasiecznego wiodących krajowych producentów (około 30 firm), a także kiermasz sadzonek i nasion roślin pszczelarskich.

Forum Pszczelarskie odbywa się corocznie w pierwszą sobotę kwietnia i stanowi arenę spotkań oraz wymiany doświadczeń, a także nawiązywania kontaktów pszczelarskich dla pasieczników nie tylko z Wielkopolski. W związku z pandemią koronawirusa ostatnie dwie edycje imprezy nie mogły się odbyć z przyczyn niezależnych od organizatorów. Uczestnicy XXVIII Forum Pszczelarskiego są zobowiązani do zaakceptowania Regulaminu.

Kontakt do organizatora:
Jędrzej Wigura
telefon: 723 678 071
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.

Do pobrania:
Regulamin XXVIII Forum Pszczelarskiego w Sielinku

 
Ostatnio zmieniany 16 marca 2022

Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu w ramach Sieci na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich (SIR) organizuje bezpłatny cykl szkoleń pt. „Akademia żywienia krów mlecznych – wyzwania współczesnego producenta mleka”.

Cykl szkoleń skierowany jest do hodowców i producentów bydła mlecznego z obszaru wielkopolski.

Szkolenie obejmuje trzy zjazdy stacjonarne na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu oraz jednodniowy wyjazd studyjny do gospodarstwa prowadzącego hodowlę krów mlecznych. Pierwszy zjazd odbędzie się w maju, drugi w czerwcu, trzeci zjazd oraz wyjazd studyjny we wrześniu.

Wykłady oraz zajęcia prowadzone będą przez pracowników naukowych oraz lekarzy weterynarii Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

Szkolenie obejmuje bloki tematyczne z zakresu:

  • podstaw żywienia krów mlecznych,
  • profilaktyki chorób metabolicznych oraz zapalenia wymienia, zdrowotności racic,
  • bilansowania dawek pokarmowych (zajęcia komputerowe),
  • oceny żywienia i zarządzania stadem krów mlecznych,
  • szacowania rzeczywistej wartości pokarmowej pasz,
  • rozrodu krów mlecznych,
  • nowoczesnych technik selekcji.

Uczestnik zobowiązuje się do obecności na wszystkich trzech spotkaniach oraz wyjeździe studyjnym. Zgłoszenia proszę przesyłać na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript..

Więcej informacji otrzymają Państwo pod numerem telefonu: 61 86 304 21.

Serdecznie zachęcamy do udziału w szkoleniu!

 

Nawiązując do informacji opublikowanej na stronie Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Poznaniu o stwierdzeniu Afrykańskiego Pomoru Świń u dzika na terenie miasta Poznania, przekazujemy link do rozporządzenia Powiatowego Lekarza Weterynarii w Poznaniu z dnia 10.03.2022 w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń u dzików na terenie powiatu poznańskiego (http://edziennik.poznan.uw.gov.pl/WDU_P/2022/1943/akt.pdf)

Na obszarze, o którym mowa w § 1, zakazuje się:

  1. przywożenia do gospodarstwa lub wywożenia z gospodarstwa świń bez zgody Powiatowego Lekarza Weterynarii we Poznaniu;
  2. wyprowadzania świń z pomieszczeń, w których są przetrzymywane;
  3. wnoszenia i wwożenia na teren gospodarstw utrzymujących świnie tusz dzików, mięsa i produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i produktów pochodnych pochodzących od dzików oraz produktów, pasz, substancji, sprzętu, materiałów, narzędzi i innych przedmiotów, które mogły zostać skażone wirusem choroby;
  4. wynoszenia i wywożenia świń i materiału biologicznego świń poza ten obszar;
  5. prowadzenia:
    1. targów, wystaw, pokazów, konkursów z udziałem świń, odłowu zwierząt łownych,
    2. skupu, obrotu i pośrednictwa w tym obrocie świniami pochodzącymi z obszaru, o którym mowa w § 1

Na obszarze, o którym mowa w § 1, nakazuje się:

  1. posiadaczom świń sporządzenie oraz uaktualnianie spisu wszystkich świń, z podziałem na kategorie produkcyjne; w gospodarstwach, w których świnie są utrzymywane na otwartym terenie, pierwszy spis można przeprowadzić na podstawie danych szacunkowych;
  2. przetrzymywanie świń w miejscu wykluczającym ich kontakt z dzikami żyjącymi na wolności;
  3. skarmianie świń paszą zabezpieczoną przed dostępem zwierząt wolno żyjących;
  4. używanie w gospodarstwach, w których utrzymywane są świnie, środków biobójczych dopuszczonych do obrotu i wykazujących działanie przeciwwirusowe do dezynfekcji przy wejściach i wyjściach z gospodarstwa, a także przy wejściu i wyjściu do pomieszczeń, w których przetrzymywane są świnie;
  5. zgłaszanie przez osoby utrzymujące świnie Powiatowemu Lekarzowi Weterynarii Poznaniu każdego upadku świń w gospodarstwach położonych na obszarze, o którym mowa w § 1
  6. stosowanie przez osoby mające kontakt z dzikami środków higieny niezbędnych do ograniczenia ryzyka szerzenia się choroby, w tym odkażanie rąk i obuwia;
  7. zniszczenie pod urzędowym nadzorem zwłok dzików oraz mięsa, produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i produktów pochodnych pochodzących od dzików, u których wyniki badań próbek pobranych zgodnie z instrukcją diagnostyczną, wysłanych do badań laboratoryjnych w celu określenia genotypu wirusa choroby, dały wynik pozytywny, w sposób określony w przepisach rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009r. określającego przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 (rozporządzenie o produktach ubocznych pochodzenia zwierzęcego) (Dz. Urz. UE L 300 z 14.11.2009, str. 1, z późn. zm.);
  8. dzierżawcom i zarządcom obwodów łowieckich zgłaszanie padłych dzików Powiatowemu Lekarzowi Weterynarii Poznaniu;
  9. wykorzystanie tusz oraz skór i narogów odstrzelonych dzików dostarczonych przez myśliwych do miejsc nadzorowanych przez organ Inspekcji Weterynaryjnej, po uzyskaniu negatywnego wyniku badania laboratoryjnego w kierunku afrykańskiego pomoru świń, na potrzeby własne myśliwych lub ich zniszczenie w sposób określony w przepisach rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009r. określającego przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 (rozporządzenie o produktach ubocznych pochodzenia zwierzęcego) (Dz. Urz. UE L 300 z 14.11.2009, str. 1, z późn. zm.);
  10. przeszukiwanie obszaru, o którym mowa w § 1, w celu znalezienia padłych dzików;
  11. odstrzał sanitarny dzików na obszarze, o którym mowa w § 1;
  12. niezwłoczne dostarczanie przez myśliwych każdego odstrzelonego dzika wraz z patrochami i narogami do miejsca nadzorowanego przez organ Inspekcji Weterynaryjnej, w którym mogą być przechowywane tusze dzików w skórach, wskazanego przez Powiatowego Lekarza Weterynarii w Poznaniu, położonego na obszarze, o którym mowa w § 1;
  13. przechowywanie w miejscach nadzorowanych przez organ Inspekcji Weterynaryjnej, o których mowa w pkt 12, tusz dzików w sposób zapobiegający bezpośredniemu kontaktowi nieprzebadanych tusz dzików z produktami, surowcami i innymi przedmiotami, które mogą spowodować szerzenie się afrykańskiego pomoru świń.

Mapa - Załącznik do rozporządzenia Nr 2/2022 Powiatowego Lekarza Weterynarii w Poznaniu z dnia 10 marca 2022 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń u dzików na terenie powiatu poznańskiego

Link do strony: PIW Poznań

 
Ostatnio zmieniany 16 marca 2022

15 marca 2022 roku to termin do którego podmioty zobowiązane do sporządzenia i złożenia sprawozdania o wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami oraz sprawozdania o produktach, opakowaniach i o gospodarowaniu odpadami z nich powstającymi za 2021 rok składają je właściwemu marszałkowi województwa.

Sprawozdanie o wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami.

Zgodnie z art. 73 ust. 1 Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2013 poz. 21 z późniejszymi zmianami) roczne sprawozdanie o wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami sporządza m.in. wytwórca obowiązany do prowadzenia ewidencji odpadów. Zatem pojawia się pytanie – który wytwórca ma obowiązek prowadzić wspomnianą ewidencję?

Obowiązany do prowadzenia na bieżąco ilościowej i jakościowej ewidencji odpadów zgodnie z katalogiem odpadów określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 4 ust. 3 wspomnianej ustawy, jest posiadacz odpadów. Z obowiązku prowadzenia ewidencji zwolnieni są m.in. rolnicy gospodarujący na powierzchni użytków rolnych poniżej 75 hektarów, o ile nie podlegają wpisowi do rejestru na podstawie art. 51 ust. 1 (czyli wpisowi z urzędu dokonywanego przez marszałka województwa).

Rolnicy gospodarujący na powierzchni użytków rolnych powyżej 75 hektarów prowadzą ewidencję pełną lub uproszczoną.

Ewidencję uproszczoną za pomocą karty przekazania odpadów prowadzą gdy:

  • wytwarzają odpady niebezpieczne w ilości do 100 kilogramów rocznie,
  • wytwarzają odpady inne niż niebezpieczne, niebędące odpadami komunalnymi, w ilości do 5 ton rocznie. W przypadku przekroczenia powyższych wartości należy prowadzić ewidencję pełną (najczęściej w postaci kart przekazania odpadów i karty ewidencji odpadów).

Gdy już wiemy kto powinien przygotować sprawozdanie o wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami należy zadać kolejne pytanie - z czego powinno się ono składać?

W przypadku wytwórcy odpadów sprawozdanie powinno zawierać:

  1. dane identyfikujące wytwórcę odpadów:
    • numer rejestrowy,
    • imię i nazwisko lub nazwę podmiotu oraz adres zamieszkania lub siedziby,
    • numer identyfikacji podatkowej (NIP), o ile został nadany;
  2. informacje o:
    • masie i rodzajach odpadów,
    • sposobie gospodarowania odpadami, o ile podmiot gospodaruje odpadami,
    • instalacjach i urządzeniach służących do przetwarzania tych odpadów, w tym dane techniczne i informacje na temat funkcjonowania instalacji i urządzenia, takie jak terminy i czas trwania postoju lub awarii oraz liczba godzin pracy na dobę, o ile podmiot przetwarza odpady,
    • ilości siarczanów lub chlorków w odpadach przypadających na megagram wyprodukowanego dwutlenku tytanu w przypadku posiadacza odpadów pochodzących z procesów wytwarzania dwutlenku tytanu oraz z przetwarzania tych odpadów,
    • masie i rodzaju produktów i materiałów powstałych w wyniku przygotowania do ponownego użycia, recyklingu lub innego odzysku – w przypadku posiadacza odpadów prowadzącego odzysk,
    • masie i rodzajach wytworzonych odpadów żywności.

Natomiast w przypadku innych typów podmiotów zawarte w pkt 2) rodzaje potrzebnych informacji są różne. Szczegółowy zakres sprawozdania w zależności od rodzaju podmiotu został określony w art. 76 ust. 2 Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2013 poz. 21 z późniejszymi zmianami).

Sprawozdanie o produktach, opakowaniach i o gospodarowaniu odpadami z nich.

Roczne sprawozdania o produktach, opakowaniach i o gospodarowaniu odpadami z nich powstającymi sporządzają między innymi:

  1. wprowadzający opakowania oraz eksportujący opakowania*,
  2. wprowadzający produkty w opakowaniach, eksportujący i dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy produktów w opakowaniach*,
  3. przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego lub hurtowego, w której są oferowane torby na zakupy z tworzywa sztucznego, objęte opłatą recyklingową*,
  4. wprowadzający baterie lub akumulatory, o którym mowa w ustawie z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach.
    *o którym/której mowa w ustawie z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi.

Co powinno zawierać sprawozdanie o produktach, opakowaniach i o gospodarowaniu odpadami z nich?

Zakres informacji potrzebnych do zawarcia w sprawozdaniu został określony w art. 73 ust. 2 Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2013 poz. 21 z późniejszymi zmianami). Ze względu na dużą objętość informacji przekazujemy link do wspomnianej ustawy: http://bityl.pl/YKYJP.

Kiedy i w jaki sposób złożyć sprawozdanie o wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami oraz sprawozdanie o produktach, opakowaniach i o gospodarowaniu odpadami z nich?

Zgodnie z art. 76 ust. 1 Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2013 poz. 21 z późniejszymi zmianami) podmioty obowiązane do sporządzenia sprawozdań, składają je w terminie do dnia 15 marca za poprzedni rok kalendarzowy marszałkowi województwa właściwemu ze względu na:

  1. siedzibę lub miejsce zamieszkania przedsiębiorcy – w przypadku sprawozdania o produktach, opakowaniach i o gospodarowaniu odpadami z nich powstającymi;
  2. miejsce wytwarzania, zbierania lub przetwarzania odpadów – w przypadku sprawozdania o wytwarzanych odpadach i gospodarowaniu odpadami.

Sprawozdania te składa się za pośrednictwem indywidualnego konta w Bazie danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO). Link do BDO: https://rejestr-bdo.mos.gov.pl/.

Instrukcję przygotowania sprawozdań w systemie BDO dostępne są na oficjalnej stronie internetowej dotyczącej systemu w zakładce „Instrukcje”, panel „Filmy-krok po kroku system BDO” (https://bdo.mos.gov.pl/instrukcje-krok-po-kroku-system-bdo/).

Co w przypadku kiedy podmiot w zeszłym roku nie wytworzył odpadów lub nie dokonał wprowadzenia do obrotu opakowań?

Na oficjalnej stronie internetowej dotyczącej systemu BDO znajdujemy odpowiedź na to pytanie: „(…) przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach nie przewidują konieczności składania sprawozdania w zakresie wytwarzanych odpadów przez podmiot, który ich nie wytworzył w danym roku sprawozdawczym, czyli tzw. sprawozdania zerowego(…). W przypadku sprawozdań o produktach i opakowaniach oraz o gospodarowaniu odpadami z nich powstającymi przepisy również nie przewidują obowiązku składania przez podmiot, który w danym roku nie dokonał wprowadzenia do obrotu, sprawozdania zerowego.”.

 
Ostatnio zmieniany 10 marca 2022

W ostatnich latach coraz więcej widzimy na polach uprawę słonecznika, zarówno w plonie głównym, jak i w poplonie. W Polsce według wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich za 2020 r., powierzchnia uprawy słonecznika zwyczajnego wyniosła ponad 8 300 hektarów. Dzieję się tak, gdyż wiele gospodarstw w naszym rejonie korzysta z dotacji unijnych w ramach programów dotowanych przez ARiMR. Chcąc spełnić wymogi zawarte w programach beneficjent staje przed wyborem takiego właśnie kierunku produkcji. Słonecznik stanowi też alternatywę dla monokultury zbożowo – kukurydzianej. Inne jego wykorzystanie to popyt na olej słonecznikowy z nasion, a śruta słonecznikowa ze względu na dużą zawartość białka stanowi doskonałą paszę w żywieniu bydła. Uprawa słonecznika wymaga spełnienia określonych działań mających wpływ na opłacalność produkcji.

W naszym rejonie Wielkopolski słonecznik uprawiany jest głównie na zielonkę, kiszonkę czy kwiat oraz coraz często jako poplon w mieszankach. Aby uprawa była opłacalna musimy pamiętać o kilku czynnikach tj. odpowiednia gleba, stanowisko, przygotowana pod uprawę oraz zbilansowane nawożenie i regulacja zachwaszczenia.

Uprawa słonecznika

Słonecznik jest rośliną bardziej znaną jako roślina pastewna uprawiana na zielonkę lub kiszonkę dla bydła oraz jako komponent mieszanek międzyplonowych. Uprawiany jest również jako roślina oleista, jadalna lub ozdobna (na kwiat). Jako jara roślina oleista może być alternatywą dla rzepaku ozimego w latach, gdy znaczna część rzepaku może wymarznąć. Ponadto, również koszty uprawy słonecznika są niższe niż rzepaku i słonecznik jest rośliną mniej wymagającą. Jego nasiona są wykorzystywane do produkcji oleju słonecznikowego, który jest wartościowym olejem kuchennym. Słonecznika używa się również do produkcji margaryny i kosmetyków oraz biodiesla. Natomiast śruta słonecznikowa jest wartościową paszą treściwą stosowaną w żywieniu krów mlecznych.

Słonecznik dobrze rośnie i plonuje na glebach żyznych i zasobnych w składniki pokarmowe, ale  również dobrze radzi sobie na słabszych glebach, mało zasobnych w wodę, szczególnie w okresie suchej wiosny. Jego potrzeby nawozowe nie są zbyt wysokie a jego podatność na patogenny chorobotwórcze czy szkodniki jest również mniejsza w porównaniu do innych roślin oleistych. Nie straszne mu przymrozki występujące w maju (do – 4°C), oczywiście, jeżeli nie utrzymują się one zbyt długo. Jeśli chłodne dni się przedłużają rośliny zaczynają żółknąć, a ich wzrost jest zahamowany. Bardzo dużą zaletą uprawy słonecznika jest jego głęboki system korzeniowy, sięgający do 1,5 m w głąb gleby. Jego korzeń przerastający glebę, pozytywnie wpływa na poprawę jej właściwości fizycznych i strukturę, a także na wytrzymałość roślin na trudne warunki suszowe. Dlatego słonecznik dobrze plonuje i udaje się na glebach lekkich piaszczystych.

Uprawiając słonecznik na nasiona najlepiej nadają się gleby żyzne, czarnoziemy i czarne ziemie, gleby brunatne, na piaskach mocno i średnio gliniastych, nie zaskorupiające się o odczynie obojętnym, pH 6,6‑7,2.

Dużą odporność na suszę słonecznik zawdzięcza grubej i omszonej skórce. Najwięcej wody rośliny potrzebują w fazie kwitnienia, czyli w okresie lipca, co korzystnie wpływa na zapylenie kwiatów. Niestety opady występujące w tym okresie przyczyniają się do rozwoju chorób.

Słonecznik na nasiona najczęściej wysiewany jest po zbożach,  uprawiany po roślinach okopowych na oborniku, strączkowych i motylkowych z trawami znacznie lepiej plonuje.

Po zebraniu przedplonu, wykonujemy zespół uprawek pożniwnych, a przed zimą, wysiewamy nawóz i wykonujemy orkę na głębokość 22‑25 cm. Wiosną uprawiamy glebę, lecz zabiegi należy ograniczać do minimum, żeby nie przesuszyć gleby. Przed siewem powinniśmy wysiać nawóz po czym uprawiamy glebę agregatem uprawowym w celu jej spulchnienia. Nasiona wysiewamy na głębokość około 8 cm. Pulchna powierzchnia i ubita głębsza warstwa gleby pozwala na ulokowanie nasion siewnikiem punktowym na jednakową głębokość, co wpływa na równomierne dobre wschody.

O nawożeniu uprawy słonecznika powinniśmy pomyśleć i dostosować do zasobności gleby na podstawie jej analizy. Pamiętajmy, że na stanowiskach zakwaszonych należy uregulować pH gleby, ponieważ słonecznik nie toleruje kwaśniej gleby. Czyli wapnowanie pola, jeśli istnieje taka konieczność, musimy wykonać pod przedplon.

Słonecznik ma duże potrzeby pokarmowe, czyli 70 kg N, 26 kg P2O5 i 90 kg K2O. Najczęściej stosuje się nawożenie 60 kg N, 40‑60 kg P2O5 i 150‑180 kg K2O/ha. Nawozy fosforowe i potasowe najlepiej stosować na jesień. Fosfor wpływa na prawidłowe wykształcenie nasion, natomiast potas na usztywnienie łodyg zapobiegające ich łamaniu w czasie dojrzewania koszyczków. Optymalna dawka fosforu wynosi 60‑90 kg/ha, z kolei dawka potasu jest znacznie wyższa, ponieważ roślina ta pobiera go z gleby w bardzo dużych ilościach i na stanowiskach mniej zasobnych w ten składnik poleca się wysiać 240 kg K2O/ha. Obydwa te pierwiastki poleca się wprowadzić do gleby stosując nawozy wieloskładnikowe.

Nawożenie azotem wykonujemy wiosną, w dawce 60‑80 kg/ha. Nie stosujemy zbyt dużych dawek azotu, bo przedłuża to wegetację słonecznika i opóźnia dojrzewanie koszyczków i niełupek.

W Polsce słonecznik oleisty zbieramy przed 15 września. Do jednoetapowego zbioru kombajnem przystępuje się, gdy koszyczki zaczynają dosychać. Podczas zbioru trzeba uważać, aby nie dochodziło do obłuskiwania nasion, bo takie łatwo się psują. Wysokość cięcia powinna być maksymalna, aby nie zbierać dolnej części roślin.
Nasiona słonecznika zawierają 40-45 proc. tłuszczu i 15-18 proc. białka. Z hektara uzyskuje się 2-3 t niełupek. Pozostawione resztki pożniwne po zbiorze należy starannie rozdrobnić przed przyoraniem na głębokość 10-15 cm. Pamiętajmy aby plantacja słonecznika była opłacalna, należy nim obsiać przy najmniej 20 hektarów, aby pokryć straty niełupek zjedzonych przez ptaki.

 

Źródło: polifoska.pl, oraz Słonecznik – coraz częściej uprawiany na polach

Opracowała: Izabela Grzesiak, PZDR Nr 7 Jarocin

 

 

Ostatnio zmieniany 10 marca 2022

Zgodnie z najnowszym zarządzeniem Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, producenci ekologiczni będą mogli wprowadzać do swojego gospodarstwa drób chowany metodą nieekologiczną za zgodą ministra właściwego. Pod warunkiem, że młode kury przeznaczone do produkcji jaj i drób przeznaczony do produkcji mięsa są w wieku poniżej trzech dni.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi poinformowało, że w wyniku pogłębionej analizy aktualnego stanu prawnego w obszarze produkcji ekologicznej, ustalono, że minister właściwy do spraw rolnictwa może wydawać zgody na zastosowanie odstępstwa przewidzianego w załączniku II część II punkt 1.3.4.3 do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2018/848 z dnia 30 maja 2018 roku w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych uchylające rozporządzenie Rady (WE) numer 834/2007.

Wskazany punkt rozporządzenia brzmi: „W drodze odstępstwa od pkt 1.3.1, gdy stado jest tworzone po raz pierwszy, lub jest odnawiane lub odbudowywane, oraz w przypadku gdy jakościowe i ilościowe potrzeby rolników nie mogą zostać spełnione, właściwy organ może postanowić, że drób chowany nieekologicznie może być wprowadzony do ekologicznej jednostki produkcji drobiu, pod warunkiem, że młode kury przeznaczone do produkcji jaj i drób przeznaczony do produkcji mięsa są w wieku poniżej trzech dni. Produkty z nich wytworzone mogą być uznane za ekologiczne wyłącznie, jeżeli przestrzegany jest okres konwersji ustalony w pkt 1.2.”.

Oznacza to, że rolnicy, którzy chcą skorzystać z tego odstępstwa, będą musieli złożyć wniosek do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi o wydanie odpowiedniej zgody.

Wniosek o wydanie zgody - pobierz (MS Wodr)

 
Ostatnio zmieniany 09 marca 2022

Trwają zapisy do czterech ogólnopolskich konkursów dla Kół Gospodyń Wiejskich.

Tylko do 14 marca 2022 roku przyjmowane będą zgłoszenia do konkursów dla Kół Gospodyń Wiejskich. Realizacja konkursów ma na celu integrację, aktywizację i wsparcie lokalnych społeczności, promocję polskich produktów i dziedzictwa kulinarnego oraz wymianę międzypokoleniowej wiedzy, umiejętności i przekazanie tradycji młodszym pokoleniom. Organizatorem konkursów jest Lokalna Organizacja Turystyczna „INTE-GRA”.

Przeprowadzenie konkursów to możliwość uhonorowania KGW, ich wkładu w promowanie bogactwa oraz różnorodności lokalnej tradycji i podzielenia się wiedzą o kulturze swojego regionu. Motywem przewodnim wszystkich konkursów jest tradycyjne wesele z ucztą smaków, kolorów, zapachów, z tańcem muzyką i pysznym polskim jedzeniem!

Na uczestników będą czekać niezapomniane emocje, a na zwycięzców wartościowe nagrody.

Kategorie Konkursowe

  • Wybory Miss Wdzięku.
  • Konkurs Kulinarny.
  • Konkurs Artystyczny.
  • Kobieta Gospodarna i Wyjątkowa – opowiedz swoją historię.

Etapy Konkursu:

  • I Etap Konkursu - Eliminacje Wstępne
    Wybór najciekawszych zgłoszeń ze wszystkich kategorii konkursowych, z każdego województwa, które przejdą do kolejnego etapu – Półfinałów Wojewódzkich.
  • II Etap Konkursu - Półfinały Wojewódzkie
    W każdym województwie zostanie zorganizowany Festiwal „Polska Od Kuchni” podczas którego wyłonieni zostaną zwycięzcy każdej kategorii konkursowej, którzy przejdą do trzeciego etapu – Finału. Nagroda główna dla zwyciężczyń Półfinałów w każdej kategorii to 3 000 zł.
  • III Etap Konkursu - Finał
    Finał Festiwalu odbędzie się 24 września 2022 r. na błoniach PGE Narodowego w Warszawie. Podczas tego wydarzenia zmierzą się ze sobą zwycięzcy wszystkich Półfinałów Wojewódzkich w poszczególnych kategoriach konkursowych. Wydarzenie zakończy uroczysta gala z wręczeniem nagród oraz koncert „Roztańczony PGE Narodowy”. Nagrody główne do zdobycia w Finale to aż 10 000 zł.

Szczegółowe informacje o konkursach, regulaminy oraz karty zgłoszeniowe znajdują się na stronie: https://www.festiwalpolskaodkuchni.pl/ w zakładce – DLA KGW oraz na portalach społecznościowych:

 

Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu zaprasza do udziału w Wiosennych Targach Rolno-Ogrodniczych AGROMARSZ odbywających się 3 kwietnia 2022 r. w godz. 9.00-16.00 w Marszewie k. Pleszewa

Zapraszamy Państwa do zaprezentowania swoich produktów i usług (blisko 20 tysięcy osób odwiedza nasze targi). Impreza ta będzie dla obu stron okazją do owocnych rozmów oraz nawiązania nowych kontaktów.

Warunkiem uczestnictwa w targach jest nadesłanie zgłoszenia na załączonym druku i dokonanie opłaty za zamówione stoisko do 30.03.2022 r. na konto bankowe:

Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, ul. Sieradzka 29, 60-163 Poznań
31 1130 1088 0001 3152 0620 0003 z dopiskiem TARGI MARSZEW

Zgłoszenia udziału z oryginalnymi pieczątkami i podpisami osób upoważnionych oraz kserokopię dowodu wpłaty należy przesłać na adres:
PZDR nr 7 z siedzibą w Marszewie, Marszew 25, 63-300 Pleszew

UWAGA! Prosimy nie przesyłać zgłoszeń na adres WODR w Poznaniu. Jeżeli dokonują Państwo wstępnej rezerwacji, to oczekujemy, iż oryginalna karta dotrze do nas w ciągu tygodnia wraz z kopią dowodu wpłaty.

Ze względu na ograniczoną powierzchnię oraz zmienione, pandemiczne warunki realizacji targów o rezerwacji stoisk decydować będzie kolejność zgłoszeń.
Nie gwarantujemy powierzchni dla zgłoszeń bez potwierdzenia wpłaty.
Nie przewidujemy pobierania opłat na miejscu w dniu targów.
Nie przesyłamy dokumentów zgłoszeniowych w przypadku stwierdzenia zaległości w rozliczeniach z lat poprzednich.
Warunki udziału określają łącznie regulamin targów, karta zgłoszenia z dowodem wpłaty, przepisy prawne. Potwierdzeniem przyjęcia zgłoszenia jest otrzymanie od nas KARTY WJAZDU.

Oferujemy Państwu

  • Wynajem stoisk
  • Bezpłatny wpis do Katalogu targów
  • Reklamę płatną
  • Wynajem miejsc noclegowych w pokojach 2- i 3-osobowych z łazienkami.

Uszczegółowienie dotyczące oferty zawierają: karta zgłoszenia i regulamin imprezy. Posiłki zapewnią punkty gastronomiczne na terenach wystawowych.
Przewidujemy wydanie Katalogu targów z wykazem wystawców, którzy do 15.03.2022r. prześlą zgłoszenia. Wpis jest dokonywany w ramach opłaty za stoisko. Dodatkowo oferujemy możliwość zamieszczenia płatnej reklamy kolorowej lub czarno-białej o objętości 1 str. A5. Przy zlecaniu reklamy prosimy o dostarczenie gotowego materiału (format jpg, plik przesłany e-mail’em). Reklamy ze względów technicznych będą przyjmowane w nieprzekraczalnym terminie do 14.03.2022r.

Uwaga I: Wjazd na tereny targowe będzie możliwy jedynie za okazaniem KARTY WJAZDU, którą prześlemy wg złożonego i opłaconego zamówienia. Karta uprawnia do wjazdu na parking dla wystawców.

Uwaga II: Prosimy o uwzględnienie w zamówieniu powierzchni pod samochód, jeśli jest on Państwu niezbędny na stoisku (dotyczy przede wszystkim stoisk ogrodniczo-szkółkarskich).

Stoiska można urządzać w sobotę, 2 kwietnia br. w godz. 9.00 – 17.00. W niedzielę, 3 kwietnia zapewniamy wjazd w godz. 6.30 – 8.30. Nie przewidujemy możliwości parkowania samochodów na terenach targowych. W dniu targów tereny wystawowe można będzie opuszczać dopiero po ich zakończeniu, tj. po godz. 16.00. Poza wyznaczonymi godzinami obowiązuje całkowity zakaz ruchu pojazdów, włączania silników, itp.

Uwaga wystawcy sprzętu rolniczego: Dojazd do miejsca rozładunku i terenów wystawowych – wjazd od strony Czermina (kierunek Pleszew – Grab). Zapewniamy dozór nocny terenu w dniu 02/03.04.2022 r. oraz na życzenie możliwość skorzystania z dźwigu. Zainteresowanych rozładunkiem prosimy o szczegółowe podanie daty i godziny przyjazdu. Należność za rozładunek należy uregulować gotówką u operatora (wystawia faktury VAT).

Dodatkowe informacje i wyjaśnienia można uzyskać u Organizatora pod numerem telefonu (62) 74 27 370, (62) 74 27 359 lub adresem Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.

Informacji udzielają

  • Monika Wilczyńska (Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.)
  • Wiesława Witaszak (Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.) - komisarz targów

Do pobrania

W 2022 roku organizujemy również

  • 19 czerwca - Marszewskie Dni Pola
  • 2 października - Jesienne Targi Rolno-Ogrodnicze „Przyjazna energia w domu i zagrodzie”
 
Ostatnio zmieniany 29 marca 2022
25 lutego 2022

ASF na terytorium kraju

Napisane przez

Przypominamy, że w związku z występowaniem ASF na terytorium kraju zostały wyznaczone obszary objęte wieloma restrykcjami:

  • obszar objęty ograniczeniami III (kolor czerwony na mapie),
  • obszar objęty ograniczeniami II (kolor różowy na mapie),
  • obszar objęty ograniczeniami I (kolor niebieski na mapie).

1. Zasady bioasekuracji ustanawia załącznik II do RWK 7 kwietnia 2021r. ustanawiającego specjalne środki kontroli w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń.
2. Zasady bioasekuracji dotyczą gospodarstw utrzymujących świnie:

  • w obszarze objętym ograniczeniami I,
  • w obszarze objętym ograniczeniami II,
  • w obszarze objętym ograniczeniami III,

z których

  • świnie będą wywożone poza obszary objęte ograniczeniami;
    materiał biologiczny będzie wywożony poza obszary objęte ograniczeniami;
  • UPPZ będą wywożone poza obszary objęte ograniczeniami;
  • świeże mięso, surowe wyroby mięsne oraz produkty mięsne otrzymane ze świń utrzymywanych i ubitych w obszarze objętym ograniczeniami II i III będą wywożone poza te obszary.

3. Gospodarstwa, które wprowadzają na rynek zarówno zwierzęta, jak i ww. produkty zwierzęce opisane w pkt 2. muszą wdrożyć następujące zasady utrzymania świń:

a) nie może być bezpośredniego ani pośredniego kontaktu między utrzymywanymi świniami, a co najmniej:

I. innymi świniami utrzymywanymi w innych gospodarstwach (np. zakaz naturalnego krycia loch i loszek przez knura pochodzącego z innego gospodarstwa; nie utrzymywanie własnych świń przez pracowników zatrudnionych spoza fermy obsługujących świnie, materiały paszowe używane w gospodarstwie lub materiał ściółkowy; zakaz pożyczania i przywożenia do okresowego użycia sprzętu i narzędzi służących do obsługi świń z i do innych gospodarstw. Wyjątek stanowiłby specjalistyczny sprzęt i urządzenia niezbędny do użycia w budynkach gdzie przebywają świnie po uprzednio wykonanych zabiegach czyszczenia i dezynfekcji);

II. dzikami zarówno żywymi, tuszami dzików odstrzelonych lub zwłokami dzików padłych;

b) każdorazowa zmiana obuwia i odzieży roboczej przy wejściu i wyjściu do/z budynku inwentarskiego, w którym przebywają świnie. Należy ustanowić wydzieloną strefę (np. oddzieloną ścianką działową lub ławką), poza którą nie można przemieszczać się bez zmiany odzieży i obuwia;

c) mycie i dezynfekcja rąk oraz dezynfekcja obuwia przy wejściu do pomieszczeń inwentarskich (środki używane do odkażania spełniają wymagania i zarejestrowanych zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o produktach biobójczych);

d) brak jakiegokolwiek kontaktu z utrzymywanymi świniami przez okres co najmniej 48 godzin przez osoby uczestniczące w polowaniu lub odstrzale sanitarnym, na którym pozyskano dziki lub jakiegokolwiek innego kontaktu z dzikami, tuszami lub zwłokami dzików;

e) obowiązuje zakaz wstępu nieupoważnionych osób lub wjazdu nieupoważnionych środków transportu do gospodarstwa, w tym do pomieszczeń, w których trzymane są świnie. Oznacza to konieczność rejestracji wraz z zapisaniem celu wizyty wszystkich osób wchodzących do budynków inwentarskich o istotnym znaczeniu jak chlewnia, magazyn materiałów ściółkowych i pasz;

f) obowiązkowe jest rejestrowanie wszystkich osób i środków transportu, wkraczających do gospodarstwa, w którym trzymane są świnie (przykłady rejestrów znajdują się na stronie (https://www.wetgiw.gov.pl/nadzor-weterynaryjny/materialy-pomocnicze-dla-hodowcow-swin);

g) pomieszczenia i budynki gospodarstwa, w którym trzymane są świnie, muszą:

I. być zbudowane w taki sposób aby żadne inne zwierzęta z zewnątrz nie mogły wejść do budynków lub pomieszczeń, ani mieć kontaktu ze świniami utrzymywanymi w budynku/pomieszczeniu, ich paszą i ściółką (system zabezpieczeń przeciw owadom może być zorganizowany poprzez używanie lamp owadobójczych, lepów, repelentów, środków owadobójczych używanych na zewnątrz i wewnątrz budynków, larwicydów oraz odpowiednim zabezpieczeniu zbiorników przechowywania gnojowicy (obornika), osuszaniu terenu wokół budynków (nie dopuszczenie do utrzymywania się stojącej wody, bezodpływowych oczek wodnych itp.);

II. umożliwiać wykonanie mycia i dezynfekcji rąk;

III. umożliwiać dokonanie mycia i dezynfekcji tych pomieszczeń;

IV. posiadać warunki w postaci wydzielonego miejsca do zmiany obuwia i odzieży przed wejściem do pomieszczeń, w których trzymane są świnie (np. szatni przepustowej lub miejsca oddzielonego ławką, ścianką działową itp.);

h) posiadać ogrodzenie chroniące przynajmniej pomieszczenia, w których trzymane są świnie oraz budynki, w których przechowywana jest pasza i ściółka. Ogrodzenie gospodarstwa, które obejmuje poza ww. wymienionymi także obiekty mieszkalne i inne, w szczególności siedlisko, uznaje się za spełniające powyższe wymaganie. Ściany budynków z odpowiednio zabezpieczonymi otworami okiennymi i nie posiadająca otworów wejściowych/wjazdów do budynku, połączone z biegnącym od tej ściany ogrodzeniem mogą stanowić barierę spełniającą wyznaczony cel.

4. Posiadanie „Planu bezpieczeństwa biologicznego”. Plan bezpieczeństwa biologicznego obejmuje co najmniej:

I. ustanowienie w gospodarstwie stref „czystych” i „brudnych” dla pracowników, w zależności od typu gospodarstwa, takich jak szatnie, prysznic, stołówka.

Część czysta może obejmować wyłącznie budynki inwentarskie oraz miejsca przechowywania gotowej do użycia paszy i ściółkę. Nie wymaga się tzw. szatni przepustowych ale jeśli jest to musi być zaznaczone, że szatnia na ubrania używane poza budynkami jest częścią brudną,

II. ustanowienie zasad dotyczących wprowadzania nowych świń do gospodarstwa. W przypadku zakupu świń - czy zakupione świnie wprowadzane są do budynków/pomieszczeń, w których już przebywają zwierzęta, czy stosowany jest system całe puste - całe pełne. Jeśli w budynku przebywają już inne świnie - w jaki sposób nowe świnie zostaną odizolowane na okres 30 dni od dnia ich wprowadzenia np. poprzez umieszczenie ich w osobnym kojcu i wykonywanie ich obsługi na końcu. Czy wprowadzanym świniom towarzyszy dokumentacja poświadczająca miejsce pochodzenie (świadectwo zdrowia);

III. opracowane procedury czyszczenia i dezynfekcji pomieszczeń, środków transportu, sprzętu przetrzymywanego na fermie i higieny pracowników (osób obsługujących świnie);

IV. opracowane zasady zapewnienia żywności dla pracowników na terenie gospodarstwa oraz zakazu trzymania świń przez osoby pracujące bezpośrednio przy świniach;

V. jeśli dotyczy - program szkoleń dla pracowników, w tym każdego nowoprzyjętego do pracy przed podjęciem czynności, obejmujący co najmniej: zasady higieny, wejścia i wyjścia do/z budynków, gdzie utrzymywane są świnie, w tym zmianę odzieży i obuwia, zasady prawidłowego mycia i dezynfekcji rąk, obuwia, urządzeń, sprzętu i pomieszczeń, podstawowej oceny stanu zdrowia świń. O zasadach bioasekuracji przy obsłudze zwierząt w gospodarstwie powinni też być poinformowania domownicy.

W gospodarstwach nie zatrudniających osób z zewnątrz do obsługi świń, paszy i materiałów ściółkowych spełnienie tego wymogu następuje przez posiadanie ulotek informacyjnych, uczestnictwie min raz na 2 lata w spotkaniach szkoleniowych w sprawie zasad kontroli i zapobiegania ASF organizowanych dla hodowców świń;

VI. ustanowienie i przegląd minimum raz na rok lub kiedy zaistnieje potrzeba, zasad obejmujących przemieszczanie się ludzi, zwierząt, urządzeń i sprzętu wewnątrz gospodarstwa w celu zapewnienia właściwego oddzielenia różnych jednostek epizootycznych (np. budynków, obszarów produkcyjnych fermy jak porodówki, odchowalnie, tuczarnie), zasady dotyczące ustanowienia konkretnych wejść i wyjść do budynków oraz uniknięcia bezpośredniego lub pośredniego kontaktu świń z UPPZ, odpadami kuchennymi powstającymi w gospodarstwie, a także zwierzętami z innych jednostek epizootycznych. Opracowane procedury przekazania padłych świń do unieszkodliwienia w zakładach sektora utylizacyjnego (odbiór przez uprawniony podmiot z podaniem nazwy i kontaktowego numeru telefonu lub adresu mailowego, wypełnienie oświadczeń w dokumentach handlowych o zgłoszeniu upadków do PLW;

VII. procedury i instrukcje dotyczące stosowania zasad wymagań bioasekuracji podczas konieczności dokonywania napraw, remontów, czy konserwacji urządzeń lub innej infrastruktury budynku gdzie przebywają świnie, przechowuje się pasze i ściółkę, w tym zasady wejścia do tych budynków i wyjścia;

VIII. zasady przeprowadzania audytów i/lub samooceny opracowanych i stosowanych zasad bioasekuracji w tym „Planu bezpieczeństwa biologicznego”. Taki przegląd dokumentacji powinien być robiony minimum raz na rok lub po każdej zmianie jak zwiększenie produkcji (nowe budynki), zmiany sposobu zakupu zwierząt, zmiana typu gospodarstwa np. z cyklu zamkniętego na tucz. W przypadku gospodarstw do 300 sztuk średniorocznie audyt przeprowadzany będzie w ramach kontroli PLW.

5. Kontrole PLW lub urzędowych lekarzy weterynarii w gospodarstwach prowadzone są z częstotliwością:

  • w obszarach objętym ograniczeniami I i II: dwa razy do roku w odstępach min. 4 miesięcy. Kontrola sprawdzająca w przypadku wykrytych uchybień może być zaliczona do wymogu częstotliwości wizyt jeśli odbywała się z uwzględnieniem nakazanego interwału czasowego,
  • w obszarze objętym ograniczeniami III: cztery razy do roku w ostępach 3 miesięcznych. Liczba kontroli może być zmniejszona do 2 kontroli rocznie, jeśli ostatnia kontrola warunków utrzymania świń potwierdziła spełnienie wymagań bioasekuracji oraz prowadzony jest monitoring i nadzór choroby określony przepisami art. 16 ust. 1 lit. c RWK.

6. Wobec gospodarstw, które nie umieszczają na rynku świń i produktów pochodzących od świń lub nie przemieszczają świń poza obszar objęty ograniczeniami, w którym same się znajdują, w dalszym ciągu i w pełnym zakresie należy stosować przepisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 sierpnia 2021 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń. W zakresie przemieszczeń wewnątrz obszarów objętych ograniczeniami oznacza to przede wszystkim, że przemieszczenia wymagają uzyskania pozwolenia właściwego PLW, zaopatrzenia przesyłki w świadectwo zdrowia oraz nie muszą być poprzedzone pobraniem prób do badań laboratoryjnych w kierunku ASF.

Informacje opracowane przez Główny Inspektorat Weterynarii zawierające podstawowe zasady dotyczące przemieszczania żywych świń w każdej ze stref wyznaczonych w związku z wystąpieniem wirusa afrykańskiego pomoru świń (ASF) na terenie RP znajdą Państwo pod linkiem: https://www.wetgiw.gov.pl/nadzor-weterynaryjny/wdrazanie-wymagan-rwk-2021605-po-31102021

Aktualna mapa ognisk i przypadków ASF w Polsce wraz z zasięgiem obszarów objętych restrykcjami znajduje się pod linkiem: https://bip.wetgiw.gov.pl/asf/mapa/

Źródło: www.wetgiw.gov.pl

 
Ostatnio zmieniany 25 lutego 2022

W ostatni piątek stycznia na terenie gminy Murowana Goślina odbyło się szkolenia wyjazdowe do Masarni Nogaj w Trojanowie, specjalizującej się w przetwarzaniu mięsa wieprzowego. Tematem szkolenia była działalność Marginalna, Lokalna i Ograniczona (MLO). Rozmawialiśmy o założeniach działalności MLO zarówno ze strony teoretycznej, jak i praktycznej. Przede wszystkim MLO jest odpowiedzią na oczekiwania przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność na małą skalę w zakładach rodzinnych, wytwarzających określonego rodzaju produkty, często o specyficznych cechach, na które istnieje zapotrzebowanie głównie na rynku lokalnym. Tego rodzaju producenci nie są zwykle zainteresowani wprowadzeniem swoich produktów na rynek poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Po części teoretycznej przyszedł czas, aby dowiedzieć się jak założenia sprawdzają się w praktyce, a o tym dowiedzieliśmy się od właścicieli masarni - Państwa Sylwii i Piotra Nogaj. Podzielili się oni z nami swoją wiedzą i doświadczeniem, a następnie uraczyli wyrobami własnej produkcji, które także można zakupić w sklepie na terenie gospodarstwa.

Całe spotkanie odbywało się w wybornym towarzystwie, z miłą atmosferą i przy smakowitym poczęstunku.

A dla wszystkich, których z nami nie było, a chcieliby zapoznać się w ofertą Masarni Nogaj, pozostawiam tutaj skromnie namiary:

https://www.facebook.com/masarnia.nogaj

https://www.wielkopolskiebazarek.pl/producent/39,piotr-nogaj/produkty

Ostatnio zmieniany 25 lutego 2022