W poniższej tabeli zaprezentowano uśrednione ceny wybranych produktów rolnych z targowiska, które odbyło się 07.12.2021 r. w Czarnkowie

Tabela 1. Uśrednione ceny wybranych produktów rolnych.

Opracowanie własne na podstawie aktualnych cen z targowiska w Czarnkowie.

Początki ruchów kobiet na wsiach sięgają okresu zaborów i łączy się je
z funkcjonującymi wówczas ruchami niepodległościowymi. Ogromna determinacja i nadzieja polskiego społeczeństwa  na odzyskanie przez Polskę niepodległości wzbudziły w ludziach ideę kształcenia warstwy chłopskiej, która niewątpliwie stanowiła większość społeczeństwa. Pionierkami ruchu na rzecz aktywności kobiet były ziemianki – kobiety przekonane o potrzebie edukacji ludności wiejskiej, bez której nie udałoby się wywalczyć niezależności Ojczyzny. Cel, jaki przyświecał tej inicjatywie polegał przede wszystkim na propagowaniu polskości, edukacji oraz zapobieganiu germanizacji i rusyfikacji. Z czasem tę myśl poszerzono o upowszechnianie wiedzy na temat pielęgnacji i wychowywania dzieci oraz młodzieży, dbania o zdrowie członków całej rodziny, racjonalnego odżywiania czy też gospodarowania domem. Ruch cieszył się powodzeniem, gdyż jego program zakładał korzyści nie tylko dla całej grupy kobiet, ale również dla każdej członkini z osobna.

Zapiski historyczne wskazują, że pierwsze w Polsce koło gospodyń wiejskich utworzono w 1877 roku we wsi Janisławice pod Skierniewicami. To nowo powstałe ugrupowanie zainicjowało powstanie kolejnych. Stały się one wówczas częścią struktury kółek rolniczych, które były pierwowzorem aktywności ludzi mieszkających na wsi.

Przed I wojną światową, w latach 1913-1914, funkcjonowało około 100 kół gospodyń. W okresie II Rzeczypospolite, pomimo wielu trudności związanych między innymi ze spustoszeniem kraju, koła gospodyń wiejskich nieprzerwanie prowadziły swoją działalność. W latach 1938-1939 działało już ponad 4200 kół.

Czas II wojny światowej charakteryzował się właściwie zanikiem aktywności kół ze względu na działania zbrojne, które miały miejsce na terytorium  naszego kraju. Jednak tuż po wojnie nastąpiła reaktywacja organizacji kobiecych zdeterminowana wewnętrznymi potrzebami wsi. W 1948 roku Międzynarodowy Ruch Robotniczy ogłosił kolektywizację rolnictwa, co spowodowało zawieszenie na pewien czas działalności ruchów kobiet wiejskich. Nie trwało to jednak długo, gdyż w 1956 roku, ze względu na liczne protesty antystalinowskie oraz odejście od kolektywizacji rolnictwa, nastąpił rozkwit kół gospodyń wiejskich. Postępujący proces urbanizacji i industrializacji kraju, a także utworzenie w 1957 roku Funduszu Rozwoju Rolnictwa łączącego koła gospodyń z kółkami rolniczymi, to czynniki, które przyczyniły się do zmian zachodzących w obrębie gospodarstw rolnych. Dzięki możliwości pozyskiwania środków pieniężnych na rozwój zaplecza technicznego służącego obsłudze gospodarstw, co gwarantował powstały Fundusz, a także zmiany zachodzące w obrębie gospodarstw (mężczyźni zatrudniali się w przemyśle, a kobiety przejmowały kierownictwo nad gospodarstwami rolnymi, stając się ich zarządcami) nastąpił kolejny rozkwit działalności kół gospodyń wiejskich.

Jednak najwyższy poziom ożywienia przypadł jednak na lata 60, 70. i 80. XX wieku. Kobiety jako kierowniczki zarówno gospodarstw domowych, jak i rolnych wykazywały się niebywałą aktywnością społeczną. Funkcjonowaniu kół sprzyjała także pomoc finansowa (płynąca z Funduszu Rozwoju Rolnictwa) na zakup sprzętu i maszyn niezbędnych do prowadzenia domu, ogrodu czy hodowli zwierząt. Innowacyjnym rozwiązaniem było również kształcenie, a później zatrudnianie instruktorek kół gospodyń wiejskich.

Ten moment przypada na wpisanie w karty historii daty rozpoczęcia działalności Koła Gospodyń Wiejskich w Starej Krobi, co miało miejsce w lutym 1961 roku. Inicjatorką powstania tej organizacji była instruktorka Powiatowej Rady Kół Gospodyń Wiejskich –  Helena Strojnowska. Po jej przejściu na emeryturę tę działalność przejęła Celina Wojtkowiak, która kontynuowała działalność Kół Gospodyń Wiejskich.

Z grupy liczącej 16 młodych dziewcząt wybrano pierwszy zarząd. Przewodniczącą ówczesnego zarządu została Maria Kaczmarek (po mężu Latuszek). Powierzone obowiązki pełniła przez dwa lata tj. do marca 1963 roku, gdyż po wyjściu za mąż opuściła naszą wieś i zamieszkała w Miejskiej Górce.

Pierwszą inicjatywą Koła Gospodyń Wiejskich w Starej Krobi był kurs kroju i szycia. Z kolei w okresie żniw zorganizowano pierwszy dzieciniec sezonowy, który prowadziła przedszkolanka Elżbieta Nowak, mieszkająca gościnnie u Państwa Olejniczaków. Dzieciniec cieszył się bardzo dużym zainteresowaniem, a liczba członkiń sukcesywnie rosła. Członkinie koła to przede wszystkim matki mające dzieci. Z tego powodu organizacja starała się zapewnić tym dzieciom opiekę w czasie nasilonych prac rolniczych oraz uprzyjemnić im ich dziecięce święta. Przez wszystkie lata bez przerwy organizowano dziecińce letnie. Wielką pomocą w prowadzeniu dziecińca służyła miejscowa szkoła podstawowa, która udostępniała lokal. Na zakończenie dziecińca dzieci zapraszały rodziców i pod nadzorem opiekunki przygotowano występy.

Przy wspólnej kawie wybrano nową przewodniczącą – Antoninę Danek, która prowadziła Koło przez dziesięć lat. Wtedy kobiety uczyły się krawiectwa, robótek ręcznych, uczestniczyły w kursach gotowania i pieczenia. Gdy pani Danek przejęła gospodarstwa po ojcu, ciężar obowiązków uniemożliwił jej dalszą aktywną działalność społeczną.

Na zebraniu sprawozdawczo – wyborczym w roku 1973 uroczyście podziękowano Antoninie Danek za dziesięcioletnią pracę. Jednocześnie na nową przewodniczącą powołano Marię Pieprzyk, która pełniła swoje obowiązki przez kolejne dziesięć lat, czyli do 1983 roku. W czasie jej kadencji koło prowadziło również działalność gospodarczą, społeczną, organizowano wieczorki taneczne połączone z Dniem Kobiet. Nieprzerwanie kontynuowano organizację letnich dziecińców, a w kawiarni przygotowywano „gwiazdora” dla dzieci. Ze względu na stan zdrowia, w  1983 roku  pani Pieprzyk zrezygnowała z funkcji przewodniczącej, lecz  była członkiem zarządu.

Już podczas kolejnego zebrania sprawozdawczo-wyborczego w roku 1983 wybrano nową, młodą przewodniczącą – Halinę Biernat, która jak dotąd najdłużej, bo aż dwadzieścia trzy lata piastowała tę funkcję, kontynuując dzieło swoich poprzedniczek. Przez te lata również organizowano Dziecińce i Gwiazdora, a członkinie koła uczestniczyły w różnego typu szkoleniach, konkursach, organizowano wycieczki, wieczorki taneczne oraz spotkania z okazji Dnia Kobiet.

W 1986 roku, podczas uroczystości z okazji Dnia Kobiet, obchodzono Jubileusz 25-lecia działalności Koła Gospodyń Wiejskich w Starej Krobi. Na spotkaniu, które zgromadziło prawie wszystkie członkinie, a także sporo zaproszonych gości, dokonano podsumowania działalności koła. Odczytała je  przewodnicząca Halina Biernat. Inna członkini zarządu – Maria Olejniczak w swoim scenicznym występie przedstawiła działalność koła, wprowadzając dużą dozę humoru.  

Przewodnicząca w swoim wystąpieniu stwierdziła: „ (…) dzięki organizowaniu kursów kroju i szycia, pieczenia ciast, garmażeryjnych, gotowania, kosmetycznych oraz wykładom na temat racjonalnego żywienia rodziny i pokazów wzrastała aktywność i liczba członkiń. Kursy prowadzone były poprzez znane instruktorki”.

Podczas uroczystego podsumowania wspomniano także, że członkinie Koła brały udział w konkursie „czystości mleka”, który organizowany był przez pana Dąbrowskiego – instruktora poradnictwa żywieniowego Spółdzielni Mleczarskiej. Za ten pierwszy konkurs Koło otrzymało nagrodę i dyplom. Do dnia dzisiejszego prowadzony jest konkurs „Więcej mleka wysokiej jakości” oraz  konkurs „Więcej owoców, warzyw i kwiatów”, którego uczestniczki otrzymały sporo nagród.

W dalszej części wystąpienia przewodnicząca nawiązała do 1977 roku, w którym odbyły się Dożynki Centralne w naszym województwie. W związku z tym wieś przybrała odświętną szatę. Kobiety postarały się o ładny wygląd ogródków kwiatowych, zadbano o odnowienie i odmalowanie płotów. Wieś otrzymała nowe drogi asfaltowe, przeprowadzono przebudowę linii energetyczne. Członkini Apolonia Olejniczak była Starościną Dożynek Centralnych w Lesznie.

Z ust przewodniczącej padły też słowa, które na długo zapadną w naszej pamięci: Trudno wymienić całą działalność naszego Koła, a jest ona dość intensywna dzięki współpracy i pomocy naszego Kółka Rolniczego z Panem Janem Olejniczakiem na czele. Przez te wszystkie lata zawsze mogłyśmy liczyć na wsparcie zarówno finansowe, jak i merytoryczne, za co mu z całego serca dziękujemy”.

Kolejny etap w historii kraju, a tym samym i rolnictwa cechował się kryzysem zarówno politycznym, jak i ekonomicznym. Zmiana ustroju państwa (1989 rok) pociągnęła za sobą negatywne konsekwencje dla funkcjonowania wsi i gospodarstw rolnych. Bezrobocie wśród osób zatrudnionych w przemyśle, a mieszkających na wsi, wstrzymanie dofinansowania rolnictwa czy też redukcja lub zupełna likwidacja etatów instruktorek kółek to tylko niektóre z wielu powodów, jakie przyczyniły się do zamierania aktywności społecznej, a tym samym do kresu istnienia kół gospodyń wiejskich. Organizacje te zostały pozostawione same sobie. Koło Gospodyń Wiejskich w Starej Krobi również przechodziło bardzo trudny czas. Dzięki temu, iż funkcjonowało w strukturze Kółka Rolniczego, nigdy nie zostało rozwiązane, a pani Halina Biernat pełniła funkcję przewodniczącej do 2006 roku.

Początki XXI wieku to ponowny rozkwit działalności kół gospodyń wiejskich. Część organizacji w Polsce reaktywowano, powstawały też nowe ugrupowania. W Starej Krobi podczas zebrania sprawozdawczo- wyborczego w 2006 roku funkcję przewodniczącej przejęła Jolanta Kołak.

Podczas krótkiej, ale obfitującej w wiele ciekawych inicjatyw kadencji, nastąpiło ożywienie działalności koła. We współpracy z Sołtysem, Radą Sołecką, Kółkiem Rolniczym oraz Ochotniczą Strażą Pożarną zaczęto organizować Dzień Seniora, Spotkania Wigilijne, Zabawy Wiejskie oraz Dzień Kobiet. W 2009 roku miejscowe Koło Gospodyń reprezentowało gminę Krobia na Dniach Powiatu Gostyńskiego: kobiety sprzedawały bigos, placek drożdżowy oraz rogale. W imprezie uczestniczył również wielki autorytet kulinarny – Karol Okrasa. W późniejszych latach również odbywały się Dni Powiatu, a członkinie koła brały aktywny udział w tym wydarzeniu, przygotowując m.in. leczo biskupiańskie. Całość opleciona była cudowną oprawą w postaci wiejskiej chatki wykonanej przez mieszkańców wsi. Niezapomniane wrażenia na uczestnikach wywołał także udział w Biesiadzie Napoleońskiej lub na Dniach Mleka, które również odbywały się w powiecie.

W trakcie kolejnego zebrania sprawozdawczo – wyborczego w 2010 roku funkcję przewodniczącej przejęła Edyta Kaczmarek. Jej aktywność skupiła się na kontynuowaniu działań podjętych przez poprzedniczkę. Dzięki niej zrodził się pomysł na prowadzenie ręcznie pisanej Kroniki Koła Gospodyń Wiejskich, a tym zajęła się inna koleżanka z zarządu. I tak pomysł nowej przewodniczącej wszedł w życie, a z wpisami cofnięto się aż do 2005 roku.

Do niecodziennego wydarzenia doszło wiosną 2010 roku, gdy jedna z honorowych członkiń naszego koła wydała pamiętnik pt. „Gdzieś tam na biskupiźnie…”. Pani Apolonia Olejniczak, autorka tej publikacji przedstawiła w niej opis swojego życia i swojej rodziny oraz życie duchowe społeczności lokalnej, jej historię, zwyczaje ludowe Starej Krobi oraz Biskupizny.

Z początkiem 2011 roku, w ramach programu „Działaj Lokalnie VII” Polsko- Amerykańskiej Fundacji Wolności, realizowanego przez Akademię Rozwoju Filantropii i Stowarzyszenie „Dziecko” zaczęła działać Internetowa Kronika Starej Krobi. Jej główną prowadzącą była i jest po dzień dzisiejszy członkini Agnieszka Kowalik, której działania są wspierane przez inne koleżanki.

To już 50 lat… W niedzielne popołudnie 12 czerwca 2011 roku odbyła się uroczystość Złotego Jubileuszu Koła Gospodyń Wiejskich w Starej Krobi. Uroczystość zgromadziła prawe wszystkie członkinie na boisku wiejskim w Starej Krobi. Przybyli również członkowie rodzin oraz zaproszeni goście. Uroczystego powitania dokonała przewodnicząca Edyta Kaczmarek, a koleżanka Maria Radoła krótko przedstawiła 50- letnią historię Koła Gospodyń Wiejskich w Starej Krobi. Wszystkim członkiniom zostały podarowane pamiątkowe drewniane łyżki z ozdobnym napisem z okazji jubileuszu.

W wieloletniej działalności naszego koła należy również docenić zaangażowanie miejscowych gospodyń, które brały udział zarówno w dożynkach wiejskich, jak i tych organizowanych na szczeblu gminnym i powiatowym. Kilkakrotnie członkinie naszej wioski wraz z mężami pełniły funkcje Starostów. W 2005 roku na dożynkach wiejsko-gminnych w Starej Krobi starostami dożynek byli Barbara i Krzysztof Grunt oraz Ewa i Jacek Dułacz. Gospodarzami uroczystości byli Beata i Roman Olejniczak oraz Elżbieta i Krzysztof Łapawa. Dziesięć lat później, w Krobi, zaszczytu tej funkcji dostąpili Alicja i Jan Sikora, a dwa lata później w 2017 rolę starostów na dożynkach wiejsko-gminnych pełnili Agnieszka i Krzysztof Kowalik oraz Grażyna i Sebastian Rosik. Swój wkład w dożynki powiatowe na Świętej Górze w 2015 roku wniosła również koleżanka Agnieszka Kowalik, która pełniła tam funkcję Starościny.

Działalność koła to także wyjazdy na liczne Jarmarki Kulturowe Kół Gospodyń Wiejskich np. w Ślesinie,  w którym uczestniczyło aż osiem Kół Gospodyń Wiejskich z gminy Krobia. Uczestnicy zapoznali się z dorobkiem kulturowym gospodyń z innego regionu Polski. Koło licznie reprezentowało gminę Krobia podczas imprez integracyjnych organizowanych dla innych kół. Jedną z takich imprez było spotkanie w Babkowicach, gdzie koła z poszczególnych gmin brały udział w konkursie na najlepszą sałatkę.

Zupełnie nowym wydarzeniem, które trwale wpisało się w kalendarz imprez wsi jest Tabor Biskupiański nieprzerwanie organizowany już od 2013 roku. Jest to impreza o zasięgu ogólnopolskim. Tłumy ludzi z całej Polski wędrują, aby poznać zwyczaje i kulturę biskupiańską. Biskupizna wiąże się z dobrym smakiem, toteż uczestnicy Taboru mają możliwość uczestniczenia w warsztatach kulinarnych organizowanych przez  członkinie KGW.

Rok 2018 i kolejne zebranie sprawozdawczo – wyborcze. Ówczesny zarząd pod przewodnictwem Edyty Kaczmarek podziękował za współpracę. Powołano nowy zarząd, a funkcję przewodniczącej objęła Sylwia Jakubowska.

Już pod koniec 2018 roku weszła w życie ustawa odnosząca się do kół gospodyń wiejskich, definiując je jako dobrowolną, niezależną od administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, samorządną organizację mieszkańców wsi, wspierającą rozwój przedsiębiorczości na wsi i aktywności, działającą na rzecz środowisk wiejskich. Wspomniana ustawa dała możliwość rejestracji kół w Krajowym Rejestrze Kół Gospodyń Wiejskich. Nasze koło przystąpiło do rejestracji na zasadzie istniejącego już koła, które miało zapisany statut. Wpis do KRK daje szansę na otrzymanie corocznej dotacji. Koło w Starej Krobi było jednym z pierwszych w powiecie gostyńskim, które dopełniło formalności i wystąpiło z wnioskiem o dofinansowanie swojej działalności. Zadania wynikające z ustawy są realizowane w Kole Gospodyń Wiejskich w Starej Krobi nieprzerwanie od ponad 50- lat i to jest fakt godny uwagi. To pozwala na kontynuację wielu działań, które zapoczątkowały nasze poprzedniczki, a także na realizację nowych pomysłów. W ostatnich latach uczestniczymy również we wszelkiego rodzaju imprezach, zarówno wiejskich, gminnych, jak i powiatowych. Tradycją jest organizowanie corocznie Dnia Kobiet i wycieczek, które cieszą się bardzo dużą popularnością. Przy współudziale organizacji wiejskich działających we wsi organizujemy: Dzień Seniora, Mikołajki dla dzieci, wycieczki, spotkania ze specjalistami np. dotyczące profilaktyki raka piersi. Reprezentujemy naszą wieś na Festiwalu Tradycji i Folkloru w Domachowie oraz Dożynkach Powiatowych w Gostyniu. W 2018 roku realizowałyśmy projekt w ramach PISOP. W 2020 roku byłyśmy również partnerem projektu KSOW dla Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu oraz Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

W miesiącu sierpniu z okazji 60- lecia działalności KGW Stara Krobia został zorganizowany jubileusz, na który zostały zaproszone członkinie z rodzinami oraz goście. Na tę okoliczność został wydany również pamiątkowy album.

Działalność Koła Gospodyń Wiejskich ma bardzo duże znaczenie dla  lokalnej społeczności. To zwykle dzięki Paniom z KGW, przy współpracy z Sołtysem, Radą Sołecką, Kółkiem Rolniczym i Ochotniczą Strażą Pożarną realizowane są liczne przedsięwzięcia, które spełniają oczekiwania mieszkańców naszej wsi. Obecnie koło liczy 83 osoby, z czego 17 osób to członkinie honorowe. Jesteśmy drugim kołem w powiecie gostyńskim (po Sułkowicach) z największą liczbą członkiń.

Źródła:

Kronika Wsi Stara Krobia

Zapiski z Jubileuszu 25-lecia KGW

Zajko-Czochańska J.: Koła gospodyń wiejskich na łamach „Przyjaciółki” w początkach lat 60. XX wieku, [w:] Polityka i politycy w prasie XX i XXI wieku: prasa organizacji politycznych, M. Dajnowicz, A. Miodowski (red.). Wydaw. HUMANICA Instytutu Studiów Kobiecych, s. 87-88, https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/8535/1/J_Zajko-Czochanska_Kola_gospodyn_wiejskich.pdf

Film przedstawia dobre przykłady przetwórstwa na niewielką skalę. Został zrealizowany w ramach operacji „Rolniczy Handel Detaliczny i przetwórstwo żywności na niewielką skalę”, której celem jest podniesienie poziomu wiedzy w zakresie rolniczego handlu detalicznego i prowadzenia przetwórstwa produktów rolnych na niewielką skalę w gospodarstwie oraz propagowanie innowacyjnych rozwiązań w przetwórstwie żywności.

Podczas spotkań z analizowaliśmy obowiązujące przepisy prawa w rolnictwie. Każdy rok niesie za sobą zmiany w przepisach prawa. Wynika to z szeregu uwarunkowań, na które wpływa min. polityka państw unii, zmiany klimatyczne, potrzeby zgłaszane przez beneficjentów. w 2020 ARiMR zaplanowała nabór wniosków na szereg działań w ramach PROW 2014-2020. Rolnicy często zastanawiają się nad zasadami wsparcia w przyszłości i zwracają z pytaniami do doradców na temat kolejnej perspektywy finansowej. Obecnie trwają prace nad założeniami Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2021-2027. Podobnie jak w PROW 2014-2020 w celach ogólnych wskazane zostały takie obszary jak ochrona środowiska, klimatu czy też wspieranie inteligentnego środowiska ukierunkowanego na bezpieczeństwo żywności, czyli celu będącego rozwinięciem wskazanych w PROW 2014-2020 innowacji w rolnictwie.

Obecnie trwają prace nad założeniami Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2021-2027. Mimo, iż nie ma obecnie ostatecznych ustaleń co do kształtu przyszłej WPR, to jednak już dziś znane są kierunki zmian oraz cele i założenia polityki rolnej UE na kolejne lata. Podobnie jak w PROW 2014-2020 w celach ogólnych wskazane zostały takie obszary jak ochrona środowiska, klimatu czy też wspieranie inteligentnego środowiska ukierunkowanego na bezpieczeństwo żywności, czyli celu będącego rozwinięciem wskazanych w PROW 2014-2020 innowacji w rolnictwie. Cele ogólne WPR 2021-2027 zostały doprecyzowane w dziewięciu celach szczegółowych.

W ramach pierwszego celu dotyczącego zapewnienia odpowiedniego poziomu dochodów realizowane będą przede wszystkim płatności bezpośrednie. Planuje się zachowanie jednolitej płatności obszarowej (określanej jako płatność podstawowa), płatności dla młodych rolników, płatności redystrybucyjnej oraz płatności związanych z produkcją, przy czym planuje się rozszerzenie tych płatności o dopłaty do krów mamek ras mięsnych. Największe zmiany będą dotyczyły obszaru związanego z obecną płatnością z tytułu zazieleniania. Planuje się wprowadzenie tzw. ekoschematów, czyli płatności za wykonywanie określonych praktyk na rzecz środowiska. Poszczególnym praktykom zostaną przypisane wagi (podobnie jak ma to miejsce w praktykach związanych z zazielenianiem). Do katalogu praktyk planuje się wpisanie takich działań jak obszary miododajne, wsiewki, poplony, strefy buforowe, sporządzanie i stosowanie planów nawozowych, uprawy strukturotwórcze, produkcja integrowana, wapnowanie, przyorywanie obornika w ciągu 12 godzin, aplikacja gnojowicy bezpośrednio do gleby, ekstensywny wypas, uproszczone metody uprawy gleby czy też odpowiednie zmianowanie. Tak więc rolnik będzie miał z jednej strony obowiązek wykonywania dodatkowych praktyk, z drugiej zaś strony wachlarz czynności, którymi te praktyki będzie mógł spełnić zostanie znacznie poszerzony w porównaniu do obecnych działań proekologicznych.

Drugi cel szczegółowy, powiązany z podnoszeniem konkurencyjności i orientacją na rynek, będzie realizowany poprzez znane dotychczas działania inwestycyjne i premiowe. Będą to inwestycje w gospodarstwach rolnych, premie na restrukturyzacje małych gospodarstw, refundacje kosztów związanych ze scalaniem gruntów, premie dla młodych rolników, czy wsparcie funkcjonowania grup operacyjnych.

Współpraca rolników z sektorem przetwórczym, skracanie łańcuchów dostaw, wspieranie integracji rolników, czy też organizowanie nowych form handlu to działania które będą realizowane poprzez trzeci cel szczegółowy.

Czwarty cel obejmuje działania związane z ochroną klimatu, w szczególności ochronę wody i gleby oraz wykorzystaniem zrównoważonej energii. Cel ten będzie realizowany poprzez działania ukierunkowane na zwiększenie retencji wodnej, ochronę gleb zasobnych w węgiel, zalesienia, wykorzystanie nieżywnościowe biomasy rolniczej, ograniczenie emisji gazów cieplarnianych z rolnictwa, rozwijanie alternatywnych możliwości produkcji energii oraz podnoszenie wiedzy z tego obszaru.

Kolejne dwa cele szczegółowe WPR 2021-2027 dotyczą zrównoważonego gospodarowania zasobami naturalnymi i powiązane są ściśle z celem czwartym, dotyczą bowiem poprawy jakości gleby, poprawy jakości wody, ograniczaniu zanieczyszczania powietrza, poprawy gospodarki wodnej na obszarach wiejskich oraz edukacji mieszkańców obszarów wiejskich w tym zakresie. Wzmacnianie usług ekosystemowych oraz ochrona siedlisk i krajobrazu realizowane będą przede wszystkim poprzez ekoschematy, które zostały przeanalizowane przy omówieniu celu pierwszego.

Cel siódmy, wspierający młodych rolników, będzie realizowany zarówno przez wsparcie w formie premii udzielanej podczas przejmowania przez rolnika gospodarstwa rolnego jak również w formie dodatkowej płatności do powierzchni o którą beneficjenci będą wnioskowali w ramach płatności obszarowych.

Zadania związane z poprawą warunków życia na obszarach wiejskich, rozwojem przedsiębiorczości, działania zapobiegające różnym formom wykluczenia czy też wspierające innowacje w szczególności z zastosowaniem narzędzi cyfrowych będzie realizowany w ramach celu ósmego. Ponadto działania w obszarze tego celu mają wspierać produkcję energii ze źródeł odnawialnych, w tym z biomasy. Cel ten będzie realizowany w ramach LSR poprzez LGD (poprzez podejście LEADER).

Ostatni z celów szczegółowych obejmujący bezpieczeństwo żywnościowe, produkcję żywności wysokiej jakości, dobrostan zwierząt oraz zapobieganie marnotrawieniu żywności będzie realizowany zarówno poprzez wsparcie działań inwestycyjnych jak również ryczałtowe wsparcie uczestnictwa w systemach jakości żywności. Planuje się także działania promocyjne, wsparcie szkoleń a także wdrażane obecnie działanie poprawy dobrostanu zwierząt. Cel ten odpowiada na takie potrzeby jak ograniczenie stosowania antybiotyków, chemicznych środków ochrony roślin i nawozów oraz produkcja żywności bez GMO.

Cele szczegółowe WPR 2021-2027:

1. wspieranie godziwych dochodów gospodarstw rolnych i ich odporności w całej Unii w celu zwiększenia bezpieczeństwa żywnościowego;

2. zwiększenie zorientowania na rynek i konkurencyjności, w tym większe ukierunkowanie na badania naukowe, technologię i cyfryzację;

3. poprawa pozycji rolników w łańcuchu wartości;

4. przyczynianie się do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej, a także wykorzystanie zrównoważonej energii;

5. wspieranie zrównoważonego rozwoju i wydajnego gospodarowania zasobami naturalnymi, takimi jak woda, gleba i powietrze;

6. przyczynianie się do ochrony różnorodności biologicznej, wzmacnianie usług ekosystemowych oraz ochrona siedlisk i krajobrazu;

7. przyciąganie młodych rolników i ułatwianie rozwoju działalności gospodarczej na obszarach wiejskich;

8. promowanie zatrudnienia, wzrostu, włączenia społecznego i rozwoju lokalnego na obszarach wiejskich, w tym biogospodarki i zrównoważonego leśnictwa;

9. poprawa reakcji rolnictwa UE na potrzeby społeczne dotyczące żywności i zdrowia, w tym bezpiecznej, bogatej w składniki odżywcze i zrównoważonej żywności, zapobiegania marnotrawieniu żywności, jak również dobrostanu zwierząt.

WPR na lata 2021-2027 kontynuuje kierunki obecnego okresu finansowania oraz odpowiada na oczekiwania społeczeństwa europejskiego, które żąda bezpiecznej i zdrowej żywności, ograniczenia wpływu produkcji rolnej na zmiany klimatu oraz wykonywanie przez rolników działań na rzecz ochrony środowiska. Cele szczegółowe, precyzujące kierunki działań w ramach WPR, pokazują znaczenie innowacji wprowadzanych w szczególności w obszarze technologii informatycznych wspierających zarządzanie w produkcji rolnej nakierowane na wytwarzanie zdrowej żywności oraz ochronę środowiska. WODR w Poznaniu podjął działania, takie jak budowa systemu wspomagania decyzji w ochronie roślin, wykorzystanie dronów w rolnictwie oraz projekty realizowane w ramach programu DEMETER w zakresie analizy porównawczej w gospodarstwach rolnych, która ułatwi podejmowanie decyzji czy też projekt w zakresie optymalizacji zapylania w pszczelarstwie doskonale wpisują się w cele WPR na lata 2021-2027. Rolnik narażony jest na ogromną ilość niespójnych informacji, dlatego analiza poszczególnych przepisów prawa pozwoli na wypracowanie rozwiązań ułatwiających podejmowanie optymalnych decyzji w prowadzeniu gospodarstwa rolnego.

Na spotkaniach online przedstawiłam zagadnienie przetwórstwa na tle obowiązujących przepisów. Rolniczy handel detaliczny (RHD) to jedna z form handlu detalicznego, dla której w polskim porządku prawnym przyjęto odrębne uregulowania w zakresie nadzoru organów urzędowej kontroli żywności oraz wprowadzono określone preferencje podatkowe. w ramach takiego handlu możliwe jest m.in. przetwórstwo i zbywanie wytworzonej żywności konsumentom końcowym, a także od dnia 1 stycznia 2019 r., na rzecz zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta finalnego, zlokalizowanych na ograniczonym obszarze. Podstawowe wymagania dla rolniczego handlu detalicznego z zakresu bezpieczeństwa żywności są następujące: produkcja i zbywanie żywności nie może stanowić zagrożenia dla bezpieczeństwa żywności i wpływać niekorzystnie na zdrowie publiczne. Należy przestrzegać wymagań określonych w: rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr 178/2002 z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności; rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych oraz w przepisach wydanych w trybie tego rozporządzenia; ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia; ustawie z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego. Należy przestrzegać obowiązku dokumentowania ilości zbywanej żywności. w przypadku zbywania żywności konsumentowi finalnemu przez podmiot prowadzący RHD istnieje nakaz oznakowania miejsca sprzedaży. Obowiązuje zakaz wykorzystywania do produkcji mięsa zwierząt kopytnych pozyskanego z uboju dokonanego poza rzeźnią zatwierdzoną przez powiatowego lekarza weterynarii (np. z uboju w celu produkcji mięsa na użytek własny). Nie ma konieczności sporządzania projektu technologicznego przez podmioty zamierzające prowadzić działalność w zakresie rolniczego handlu detalicznego produktami pochodzenia zwierzęcego lub żywnością złożoną. Rolnik może podejmować prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie przetwarzania produktów rolnych, wówczas dotacja wynosi 100tys zł lub jeśli już wykonuje taką działalność, może ją rozwinąć, wówczas to kwota 500tys zł. Coraz więcej osób dopytuje o to działanie, rozważa taką możliwość. Rolnicy, którzy uczestniczyli w spotkaniach Grupy Dyskusyjnej, stwierdzili, że sami rozważają taką możliwość w nowej perspektywie WPR. Myślą o przetwórstwie mleka, jak i mięsa. Konsument szuka dobrych produktów od lokalnych rolników. Są one świeże, o krótkim składzie i w dobrej cenie. Dobrym narzędziem w celu przekazania informacji o swoich produktach to Wielkopolski e-bazarek.

Podczas spotkania analizowaliśmy sytuację pogodową jesień – wiosna, która była dość dobra, jednak daleko jej do pogody dobrej. w najbardziej newralgicznych momentach rozwoju roślin rolniczych zabrakło deszczu, co skutkowało - drobnymi ziarnami, natomiast w kukurydzy wiele roślin jest bez kolb. A na niedomiar pojawiła się omacnica. Omacnica prosowianka (Ostrinia nubilalis) należy do najgroźniejszych gospodarczo szkodników w uprawie kukurydzy, który powoduje co roku istotne szkody na plantacjach kukurydzy. Metoda mechaniczna to rozdrobnienie resztek ścierniska na polach kukurydzy jesienią oraz głębokie przyoranie. Metoda chemiczna. Jednak bardzo ważną metodą jest metoda biologiczna – czyli zwalczanie omacnicy jej naturalnym wrogiem - kruszynek Trichogramma. To naturalny, skuteczny wróg omacnicy prosowianki. Jako tak zwany parazytoid jaj składa swoje jajo w jaju omacnicy prosowianki, co skutkuje zabiciem larwy omacnicy prosowianki podczas rozwoju parazytoidu wewnątrz jaja żywiciela. Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu od lat stawia na wykorzystanie nowoczesnych technologii w rolnictwie. Przejawem takiej działalności są Poldrony, które powstały we współpracy z firmą NeticTech. Jedną z usług w ramach Poldronów są zabiegi biologicznej ochrony roślin, a konkretnie ochrony kukurydzy przed omacnicą prosowianką. Jest to kompleksowa usługa obejmująca monitoring występowania omacnicy prosowianki w uprawie kukurydzy. w skład usługi wchodzą takie czynności, jak wystawienie pułapek świetlnych oraz feromonowych, prowadzenie obserwacji polowych, określenie optymalnego terminu zabiegu biologicznego, wykonanie zabiegu z wykorzystaniem drona oraz określenie skuteczności zabiegu i doradztwo w zakresie przyszłej ochrony plantacji. Zabieg ochrony rośliny jest możliwy dzięki wykorzystaniu drona z aplikatorem, w którym znajdują się kuleczki wypełnione materiałem biologicznym. Po uniesieniu się w powietrze, materiał biologiczny jest zrzucany na teren, na którym znajduje się uprawa. Korzyścią dla rolników będzie znaczny spadek liczby uszkodzeń roślin. Skuteczność zabiegu wynosi od 60 do 85 procent. Natomiast mniejsza liczba zniszczonych roślin to mniejsze straty. w jaki sposób możliwe będzie zamówienie usługi? Można to zrobić za pośrednictwem strony internetowej poldrony.pl. Inną możliwością jest bezpośredni kontakt z doradcą rolniczym. Cena usługi będzie ustalana indywidualnie z każdym rolnikiem.

ŹRÓDŁA: ARiMR, MRiRW, GIW