Co roku wiosną każdy rolnik zastanawia się, jaki wybrać materiał siewny. Własny czy kwalifikowany? Jaką wybrać odmianę? Są to decyzje bardzo ważne, bo od tego zależy tak naprawdę efekt końcowy w okresie żniw. Należy pamiętać, że nie uzyskamy zamierzonego efektu ekonomicznego w gospodarstwie pomimo zastosowania najlepszych nawozów, poprawnej technologii, dobrych środków ochrony roślin, jeżeli dobierzemy materiał siewny złej jakości. Żeby nie kupować „kota w worku”, możemy dużo wcześniej zaplanować zakup danej odmiany. Tę decyzję może nam ułatwić udział w Dniach Pola organizowanych między innymi przez Stację Doświadczalną Oceny Odmian w Kościelnej Wsi czy Dniach Pola organizowanych w Marszewie przez Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu. Można tam zobaczyć, jak prezentują się różne odmiany zbóż, jak reagują na różne poziomy nawożenia czy różne poziomy ochrony roślin.
Wybierając materiał siewny warto też sięgnąć po wyniki Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU). To tam są przygotowywane Listy Odmian Zalecanych do uprawy w każdym województwie, w konkretnych regionalnych warunkach, bo inny dobór odmian będzie w Małopolsce, a inny w Wielkopolsce. Każdy rolnik, który posiada Internet w swoim gospodarstwie, może skorzystać z tych list. Wystarczy wejść na stronę COBORU, wybrać województwo np. wielkopolskie, wybrać gatunek np. jęczmień jary. Jest to prawdziwa „kopalnia wiedzy”, która pomoże przy wyborze odmiany stosując różne kryteria wyboru – porównując odmiany pod względem plonu, wrażliwości na mączniaka prawdziwego, plamistości siatkowej, wylegania przed zbiorem, wysokości roślin, tolerancji na zakwaszenie gleby itp. Na podstawie tych list rolnik znając najlepiej historię swoich pól może znaleźć odmianę, która sprosta jego oczekiwaniu.
Należałoby sobie teraz odpowiedzieć na pytanie, czy stosować materiał siewny własny czy kwalifikowany? Na pewno nie każdy rolnik jest w stanie sam dobrze przygotować materiał siewny, gdyż wymaga to wyposażenia w profesjonalny sprzęt do czyszczenia i zaprawiania nasion. Ziarno siewne wytworzone we własnym gospodarstwie jest często nie najlepszej jakości i o słabej sile kiełkowania, porażone jest chorobami grzybowymi, często zanieczyszczone innymi gatunkami, co w przypadku ziarna przeznaczonego na sprzedaż może być czynnikiem dyskwalifikującym do uzyskania dobrej ceny. Rolnicy często wiedząc, że ziarno nie jest najlepszej jakości, zwiększają normę wysiewu, ale jest to tylko „półśrodek”. Kupując natomiast materiał siewny kwalifikowany wiemy, że ziarno jest już profesjonalnie zaprawione. Dzięki temu jest chronione przed chorobami grzybowymi we wczesnym stadium rozwoju siewek, co ma duży wpływ na wysokość plonu. Poza tym nasiona mają odpowiednią zdolność kiełkowania, są wolne od chwastów, mają wysoką masę 1000 ziaren, a także mamy zagwarantowaną czystość odmianową. Nasiona kwalifikowane są droższe od nasion niekwalifikowanych, ale dzięki nim możemy uzyskać wzrost plonu w stosunku do nasion niekwalifikowanych. Ponadto istnieje możliwość uzyskania dopłaty do materiału siewnego, która w przypadku zbóż i mieszanek zbożowych w 2018 r. wynosiła 102,14 zł do 1 ha.
Teraz chciałbym przedstawić listę zalecanych odmian na rok 2019 kilku wybranych gatunków.
PSZENICA JARA: Goplana, Rusałka, Mandaryna, WPB Skay, Jarlanka. Przedstawię dwie odmiany, które najlepiej plonowały.
Goplana – charakteryzuje się nadzwyczajną plennością, posiada bardzo dobrą odporność na choroby, szczególnie na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i żółtą fuzariozę kłosów oraz choroby podstawy źdźbła. Jest to odmiana o grubym ziarnie i o bardzo dobrych parametrach jakościowych (grupa E/A), uniwersalna w uprawie. Nadaje się do siewów wiosennych, jak i przewódkowych. Jest odmianą średniej wysokości. W warunkach dużego uwilgotnienia gleby i intensywnej technologii uprawy wymaga skracania źdźbła.Przydatna do uprawy w różnych warunkach klimatyczno-glebowych. Norma wysiewu przy optymalnym terminie siewu wynosi 400-450 ziaren kiełkujących na 1 m² (ca. 180-200 kg/ha).
Mandaryna – pszenica wysokojakościowa (grupa E/A), charakteryzuje się bardzo dobrą plennością, wykazuje bardzo dobrą zdrowotność, szczególnie na mączniaka prawdziwego, fuzariozę kłosów, choroby podstawy źdźbła, septoriozę plew i rdzę brunatną. Ma bardzo dobrą odporność na wyleganie. Wyróżnia się bardzo dobrą wartością technologiczną ziarna. Sprawdza się również na stanowiskach po zbożach i kukurydzy, odmiana przewódkowa. Zalecana norma wysiewu przy wczesnym terminie siewu wynosi 400-450 kiełkujących ziaren na 1 m² (ca. 170-190 kg/ha).
JĘCZMIEŃ JARY: Soldo, KWS Vermont, Paustian, KWS Irina, Salome, KWS Dante,Ovation, Uta. Przedstawię dwie odmiany, które najlepiej plonowały.
Paustian – odmiana paszowa o wysokim i stabilnym plonowaniu, polecana do średnio intensywnej i intensywnej technologii uprawy na glebach średniej jakości. Posiada bardzo dobrą zdrowotność, szczególnie odporna jest na mączniaka prawdziwego (gen Mlo) i rynchosporiozę. Rośliny są średniej wysokości i o bardzo dobrej sztywności. Wyróżnia się wysoką tolerancją na zakwaszenie gleby. Ziarno tej odmiany jest bardzo dobrze wyrównane o wysokiej MTZ (około 50 g). Zalecana norma wysiewu przy optymalnym terminie siewu to 280-320 kiełkujących ziaren na 1 m² (ca. 140-160 kg/ha).
Salome – jest to odmiana średnio wczesna o krótkiej słomie. Posiada bardzo korzystny profil odpornościowy, szczególnie na mączniaka. Ma stabilne źdźbło i mocne dokłosie. Znakomicie plonuje na wszystkich obszarach – także tam, gdzie stosuje się podwyższone dawki nawożenia azotowego. Nadaje się również na stanowiska opanowane przez mątwika zbożowego (Heteroderaavenae). Zalecana norma wysiewu przy optymalnym terminie siewu to 250-260 kiełkujących ziaren na 1 m².
OWIES – Bingo, Komfort, Breton, Romulus. Przedstawię trzy odmiany, które najlepiej plonowały.
Bingo – jest to żółtoziarnista najlepiej plonująca odmiana owsa. Może być uprawiana na obszarze całego kraju. Charakteryzuje ją najmniejszy udział łuski w plonie ziarna spośród wszystkich odmian oplewionych owsa oraz największa MTZ. Cechuje ją wysoka zawartość tłuszczu oraz białka. Ziarno tego owsa odznacza się wysokim wyrównaniem. Gęstość ziarna w stanie zsypnym odmiany jest średnia. Jest fitosanitarna w zmianowaniu. Korzenie tego owsa wytwarzają substancje, które hamują rozwój patogenów grzybowych. Rozwijające się w rizosferze owsa grzyby nie przyczyniają się do powstawania chorób pszenicy, żyta i jęczmienia. Cechuje ją dobra zdrowotność. Jest odporna szczególnie na mączniaka prawdziwego, rdzę źdźbłową, helmintosporiozę i septoriozę liści. Ilość wysiewu: 160-200 kg/ha.
Komfort – jedna z najwyżej plonujących odmian w Polsce. Cechuje się dobrą odpornością na wyleganie, wysoką MTZ, dobrą odpornością na choroby grzybowe, najwyższą wartością tłuszczu (5.6%), doskonałą wartością energetyczną ziarna. Odpowiednia norma siewu to 170-190 kg/ha.
Romulus – żółtoziarnista, równo dojrzewająca odmiana owsa. Charakteryzuje się rekordowo wysokim i stabilnym poziomem plonowania. Odmiana zalecana jest do uprawy na glebach słabych, toleruje okresowe niedobory wody. Posiada grube ziarno. Wykazuje podwyższoną tolerancję na zakwaszenie gleby i dobrą odporność na choroby. Rośliny są średniej wysokości, o średniej odporności na wyleganie. Przydatna do mieszanek zbożowych. Zalecana norma wysiewu przy optymalnym terminie siewu to 400-450 kiełkujących ziaren na 1 m² (ca. 150-170 kg/ha).
Mam nadzieję, że mój artykuł pomoże rolnikom w wyborze właściwej odmiany, najlepszej do uprawy w warunkach konkretnego gospodarstwa.
Źródło informacji: Danko, Hodowla Roślin Strzelce, KWS, Saaten Union, Małopolska Hodowla Roślin, COBORU.