Podejmując decyzję, co zasiać – na jaką odmianę zbóż się zdecydować, warto zastanowić się na co zwrócić uwagę przy doborze odmiany.
Bardzo ważną sprawą jest stanowisko, jakie planujemy przeznaczyć pod dany zasiew. Na obszarach, gdzie pola graniczą z lasami, najlepszym rozwiązaniem wydaje się wybór odmian ościstych, a jeśli do tego dochodzi słabe stanowisko glebowe, warto pomyśleć o odmianach mieszańcowych. Najczęściej na gleby słabe wybieramy żyto lub pszenżyto, a warto zastanowić się nad wyborem odmian mieszańcowych innych gatunków zbóż, które lepiej sobie radzą na słabszych stanowiskach dzięki silniejszej krzewistości oraz zdolności tworzenia silnego systemu korzeniowego, za pomocą którego roślina będzie mogła pobierać wodę i składniki pokarmowe z głębszych warstw profilu glebowego. Jeśli wiosną będziemy wysiewać zboża jare, bardzo ważnym czynnikiem mającym wpływ na plonowanie będzie wczesność danej odmiany. Gatunki jare są bardziej wrażliwe na brak opadów ze względu na krótszy okres wegetacji. Opłaca zastanowić się nad odmianami charakteryzującymi się wcześniejszym terminem kłoszenia i dojrzewania.
Przy wyborze nasion zbóż ozimych ważną cechą braną pod uwagę jest zimotrwałość. Doświadczenia ostatnich lat pokazują, że coraz częściej mamy do czynienia z okresami niskich temperatur i braku okrywy śnieżnej. Pod względem tej cechy zdecydowaną przewagą charakteryzują się odmiany pochodzące z polskich hodowli.
Kolejną ważną cechą jest potencjał plonowania. W wielu zestawieniach plon ziarna dla danej odmiany podawany jest dla poziomu A1 (przeciętny poziom agrotechniki) i A2 (wysoki poziom agrotechniki – wyższe o 40 kg N/ha nawożenie azotowe, ochrona przed chorobami i wyleganiem). Oceniając ten parametr zakładamy, że odmiana o wysokim potencjale plonowania, przy zapewnieniu optymalnych warunków uprawy, może dawać wysokie plony przekraczające nierzadko 10 t/ha. Dzięki prowadzonym przez COBORU (urząd odpowiedzialny za rejestrację i badanie odmian) doświadczeniom porównawczym (PDO – Porejestrowe Doświadczalnictwo Odmianowe) można przeanalizować plonowanie w poszczególnych latach. Warto brać pod uwagę wyniki plonowania odmiany w rejonie, w którym planowana jest uprawa, ponieważ niektóre odmiany wykazują lepsze przystosowanie i większą stabilność plonowania w warunkach panujących w danym rejonie. Podejmując decyzję możemy posiłkować się Listą Odmian Zalecanych dla danego województwa.
Istotną cechą, na którą również powinniśmy zwrócić uwagę, jest odporność na najważniejsze choroby zbóż. Najbardziej rozsądnym wyjściem wydaje się wybór odmiany o odporności na jak największą liczbę chorób. Posiadając tego typu informacje oraz analizując przebieg warunków atmosferycznych możemy odpowiednio zaplanować ochronę chemiczną naszej uprawy, co powinno się przełożyć na jej skuteczność. Szczególnie pożądane są odmiany charakteryzujące się wysoką odpornością na choroby kłosa, ponieważ choroby te są trudniejsze do zwalczenia ze względu na to, że pierwsze etapy infekcji są niemal bezobjawowe, co utrudnia ich zwalczanie. Bardzo ważna jest jakość produkowanego zboża paszowego, ponieważ ziarno wykorzystywane w żywieniu zwierząt musi być zdrowe. Porażenie kłosa grzybami z rodzaju Fusarium niesie za sobą zagrożenie wystąpienia mikotoksyn w ziarnie podawanym do skarmiania zwierzętom. Nieodpowiedniej jakości pasza sporządzana z takiego ziarna może powodować choroby zwierząt, gorsze przyrosty masy ciała i osiąganie niższych wyników ekonomicznych.
Warto zapoznać się z wykazem odmian roślin uprawnych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce oraz z Listą Odmian Zalecanych do uprawy na terenie Wielkopolski. Informacje można znaleźć na stronie www.coboru.pl. Warto także uczestniczyć w dniach pola i wystawach rolniczych organizowanych corocznie, gdzie można obejrzeć poletka uprawowe z kolekcjami odmian polskich i zagranicznych hodowli.
