W ocenie wydajności użytków zielonych szczególna rola przypada gatunkom traw, które dominują w runi. O tym, jaka jest przewaga traw w runi, decydują warunki panujące w siedlisku.

I tak na potencjał plonotwórczy użytków zielonych ma wpływ:

• uwilgotnienie gleby (dostępność wody) – trawy niezbyt oszczędnie gospodarują wodą; istotna jest nie tylko ilość opadów, lecz także ich rozkład w okresie wegetacji;
• światło – w runi, gdzie jest wiele gatunków traw, dochodzi do konkurencji o światło; dobre zacienienie znosi kupkówka i wiechlina, ale nie lubią go życica trwała i koniczyna biała;
• żyzność siedliska – zasobność gleby w składniki pokarmowe jest bardzo ważnym czynnikiem produkcyjności użytków zielonych; niezwykle ważnym czynnikiem decydującym o dostępności składników zawartych w glebie jest jej odczyn (optymalny poziom pH na glebach mineralnych to 5,5-6,5, a na glebach organicznych 5,0-6,0); właściwa kwasowość gleby reguluje właściwości fizyczne i chemiczne gleby oraz ma wpływ na dostępność składników pokarmowych.

Celem pielęgnacji użytków zielonych jest stworzenie im jak najlepszych warunków do wzrostu i rozwoju wartościowych gatunków traw i motylkowych. Użytki zielone położone na glebach organicznych (torfy, mursze, gleby próchniczne) mają tendencje do rozluźniania się w okresie zimy. Wałowanie powoduje usunięcie zbędnego powietrza z gleby, jednocześnie dociska darń do podłoża, co umożliwia podsiąk kapilarów. Zabieg ten jest najskuteczniejszy w momencie, gdy darń ugina się pod naciskiem kroków człowieka, a w pozostawionych przez niego śladach nie ma oznak wilgoci.

Ze względu na efekty produkcyjne zalecane jest prowadzenie na UZ użytkowania przemiennego, ponieważ posiada ono następujące zalety:

• sprzyja wykształceniu zwartej darni;
• zwiększa plonowanie o 10-15% i jakość paszy, co poprawia produkcyjność zwierząt;
• zmniejsza negatywny wpływ selektywnego wyjadania roślin na skład botaniczny runi pastwiskowej.

Nawożenie ma na celu polepszenie biologicznych i fizykochemicznych właściwości gleb oraz zwiększenie ich urodzajności. Wpływa to w bardzo dużym stopniu na skład botaniczny runi, jej trwałość i wartość pokarmową. Nawożenie azotem powinno być zróżnicowane w zależności od rodzaju gleby i składu botanicznego. Dawka azotu powinna być dostosowana do sposobu użytkowania łąk i pastwisk, a zwłaszcza do częstotliwości koszenia lub wypasania. Na łąki położone na glebach mineralnych zaleca się optymalną dawkę wynoszącą 80-180 kg N/ha, a na glebach organicznych, torfowo-murszowych do 140 kg N/ha, zależnie od wielkości przewidywanego plonu. Na pastwiska zaleca się dawki azotu wyższe o 20-30%, ale tylko wtedy, gdy w runi jest mały udział roślin motylkowych. Azot należy stosować w tylu porcjach, ile przewiduje się pokosów (wypasów). Dawka wiosenna winna być większa ze względu na duże zapotrzebowanie na azot w okresie ich intensywnego wzrostu i rozwoju, a w szczególności w okresie strzelania w źdźbło. Forma azotu winna być dostosowana do odczynu gleby. Gdy pH gleby przekracza 6,5, lepiej zastosować azot amonowy, ponieważ jest on dobrze zatrzymywany w glebie i wolniej pobierany przez trawy. Jeśli pH jest stosunkowo niskie, najlepiej wysiać nawozy saletrzane. Nie zasila się azotem ostatniego wypasu. Zmniejszenie plonowania oraz występowanie w runi chwastów i traw o niskiej wartości gospodarczej są niepokojącymi sygnałami wskazującymi na zaawansowany proces degradacji, która jest następstwem zmian warunków wzrostu i rozwoju traw. Do tych zmian należą:

• wyjałowienie gleby ze składników pokarmowych,
• postępujący wzrost zachwaszczenia gleby,
• długotrwałe zalewy,
• przesuszenie w wyniku nadmiernego obniżenia poziomu wód gruntowych,
• niskie opady i niekorzystny ich rozkład w czasie wegetacji,
• zbyt późny termin zbioru,
• zbyt niskie koszenie,
• wieloletnie jednostronne użytkowanie kośne lub pastwiskowe,
• pozostawienie nieskoszonej runi lub niedojadów.

Zatem w zależności od stopnia degradacji oraz warunków siedliskowych odnawianie trwałych użytków zielonych można przeprowadzić jedną z trzech metod:

• nawożenie i racjonalne użytkowanie,
• podsiew,
• ponowna uprawa.

Użytki zielone stanowią tereny wykorzystywane do produkcji żywności. Oczywiste jest, że jej produkcja musi być opłacalna dla rolnika i przyjazna dla środowiska. Jednak nie sposób produkować dużo bez stosowania czynników intensyfikujących produkcję.