Hydroponika to najczęściej stosowany sposób produkcji szklarniowej w Europie Zachodniej, Ameryce i Azji. Jako pierwszy pojęcie "hydroponika" wprowadził w 1929 roku amerykański filozof Gericke, który pojęciem tym określił swój udoskonalony sposób uprawy roślin użytkowych w kulturze wodnej. Słowo to pochodzi od dwóch greckich słów oznaczających wodę i pracę a polega głównie na zastępowaniu gleby przez specjalnie przygotowane pożywki wodne. Rośliny "karmione" są pożywką z rozpuszczonych soli mineralnych (nawozów).
Za dużą popularnością hydroponiki przemawiają aspekty ekonomiczne – optymalne wykorzystanie powierzchni, mała pracochłonność, oszczędność wody i nawozów, szybki wyrównany wzrost roślin a co za tym idzie lepsza jakość i zdrowotność. W Polsce system ten stosuje się głównie w produkcji roślin ozdobnych oraz rozsady pomidorów i ogórków w kostkach z wełny mineralnej. Jest to droga produkcja, dlatego aby inwestycja była opłacalna, należy tak zaplanować produkcję, aby wykorzystanie szklarni trwało cały rok. Warto więc uprawiać warzywa o krótkim okresie wegetacji, które wypełnią lukę po wyprodukowanej rozsadzie warzyw wczesnych lub warzyw przeznaczonych na zbiór jesienny. Najlepsza w tym miejscu byłaby sałata, która bardzo dobrze plonuje w takich warunkach i cieszy się dużym popytem konsumentów przez cały rok. Warto wiedzieć, że rośliny niezależnie od środowiska, w jakim rosną, czy to jest gleba, powietrze lub woda, pobierają pokarm w postaci jonów rozpuszczonych w tlenie. W skrócie hydroponika to metoda uprawy bez gleby, stymulująca wzrost roślin poprzez sterowanie ilością wody, soli mineralnych i rozpuszczonego w wodzie tlenu. Korzenie zawieszone w ruchomej wodzie szybko absorbują odżywki oraz tlen. Jeżeli zawartość tlenu jest niewystarczająca, wzrost roślin będzie powolny. Jednak jeśli roztwór jest nasycony tlenem, wzrost roślin będzie przyspieszać. Zadaniem plantatora jest zrównoważenie w kombinacji wody, odżywek i tlenu, stosowanie do potrzeb rośliny, w celu maksymalizacji plonów i jakości. Aby uzyskać najlepsze rezultaty, trzeba uwzględnić kilka ważnych parametrów; temperatura, wilgotność i poziom emisji CO2, natężenie oświetlenia, wydajność wentylacji oraz cechy genetyczne rośliny.
Zapewne za jakiś czas hydroponika będzie bardzo popularna również w Polsce bo przecież w USA od ponad 25 lat, producenci wytwarzają małe urządzenia hydroponiczne dla ogrodników hobbystów, przy użyciu takich samych technologii jakie są stosowane w wielkich szklarniach. Systemy są przeznaczone dla szerokiego kręgu odbiorców, mogą być instalowane na balkonach, w patio, salonie, a nawet w kuchni. Różnią się wielkością, od minimodułów na jedną roślinę do niewielkich ogródków ziołowych dla kuchni.
Naukowcy uważają, że tego typu uprawy będą alternatywą dla upraw rolnictwa konwencjonalnego, szczególnie na terenach gęsto zabudowanych na których brakuje miejsca na uprawę rolniczą z użyciem gleby.
Dorota Piękna-Paterczyk
gł. specjalista ds. ogrodnictwa