Połyśnica marchwianka jest głównym szkodnikiem marchwi uprawianej w Polsce oraz w krajach sąsiednich. Jej obecność na polach wynika z dużego dostępu do roślin żywicielskich. Oprócz uszkadzania marchwi można ją zdiagnozować również na pietruszce, pasternku, selerze, koprze oraz kminku. Z wymienionych roślin cały czas największe szkody wyrządza na późnych odmianach marchwi. To niewielka muchówka długości około 5 mm ma czarne, błyszczące ciało oraz charakterystyczne żółte czułki  i odnóża. Posiada brunatną głowę z ciemną plamką. Samice składają mlecznobiałe jaja, z których wylęgają się jasnożółte, walcowate larwy długości 6-8 mm.  Szkodliwość połyśnicy polega na żerowaniu larw w korzeniach marchwi. Efektem czego może być zamieranie młodych roślin lub walcowate rozwidlanie korzeni. Groźne również są larwy drugiego pokolenia, które występują na plantacjach późnym latem i jesienią, ponieważ drążąc tuneliki w marchwi zanieczyszczają je odchodami. Takie korzenie mają gorzki smak, tracą wartość handlową a podczas przechowywania zaczynają gnić. Larwy pierwszego pokolenia uszkadzają wschody roślin. Rozwój larw trwa od 3 do 4 tygodni. Następnie schodzą do gleby jako letnie bobówki. Od pierwszej dekady maja rozpoczyna się wylot muchówek.

Analizując fazy fenologiczne jest to początek kwitnienia akacji białej. Samice w drugiej połowie maja  składają po kilka sztuk jajek w pobliżu rośliny żywicielskiej i może to trwać do połowy czerwca.  Drugie pokolenie pojawia się w zależności od panujących warunków pogodowych w drugiej lub trzeciej dekadzie lipca.  Połyśnica nie lubi otwartych przestrzeni, dlatego zdecydowanie częściej spotkać ją można w miejscach osłoniętych od wiatru, zacisznych. Duże nasilenie obserwuje się w rejonach, w których uprawia się dużo marchwi oraz na polach zakładanych w pobliżu ubiegłorocznych upraw. W przypadku uprawy marchwi ważna jest profilaktyka i zabezpieczenie pól przed wystąpieniem tego szkodnika. Do monitorowania nalotu połyśnicy marchwianki służą żółte pułapki lepowe, które należy rozmieszczać na brzegach pól od 3 do 5 m w głąb pola, po jednej z każdego jej boku. Ważne aby tablice lepowe oglądać codziennie i liczyć złapane muchy. Progiem zagrożenia dla pierwszego pokolenia poły śnicy marchwianki jest odłowienie 2 muchówek przez 3 kolejne dni a dla drugiego pokolenia od 0,75 do 1 muchówki. Po takich odczytach zabieg należy wykonać w przeciągu 3-5 dni.

Producenci powinni wysiewać marchew zaprawioną. Przykrycie  wschodzących roślin włókniną może w pewnym stopniu ochronić pola przed tym szkodnikiem. Wykonywać zabiegi preparatami zgodnie z aktualnym Programem Ochrony Warzyw. Łączenie zabiegów  agrotechnicznych z zabiegami ochronnymi utrudnia rozwój tego szkodnika.  Istotna jest lokalizacja, dlatego plantację należy zakładać z daleka od uprawy ubiegłorocznej oraz innych roślin żywicielskich. Należy również zwrócić uwagę  żeby plantacja nie była w pobliżu skupisk drzew i krzewów, ponieważ muchówka ta jest cieniolubna i nie lubi pełnego nasłonecznienia oraz przewiewnych miejsc. Ważne jest, aby producenci marchwi po zbiorze usuwali resztki korzeni, w których może być wiele larw oraz wykonali głęboką orkę.

Dorota Piękna-Paterczyk

WODR