Roszponka to roślina warzywna, która w formie dzikiej występuje na polach i łąkach Europy Środkowej, Azji Mniejszej i na Kaukazie. Pierwsze wzmianki o jej uprawie pochodzą z XVII wieku.

Jest to roślina jednoroczna, o płytkim i słabym systemie korzeniowym. Częścią jadalną roszponki są niezbyt duże liście o kształcie jajowatym, tworzące rozetę. Spożywa się je na surowo, jak sałatę – są delikatne w smaku, kruche bez goryczki. W liściach roszponki znajduje się duża ilość witaminy C (120 mg w 100g świeżej masy), witamin z grupy B, prowitaminy A oraz związków mineralnych: fosforu, wapnia, żelaza i potasu. Jej wartość energetyczna jest jednak bardzo mała i wynosi 100kJ (24kcal).

W Polsce uprawa roszponki jest mało rozpowszechniona. Ze względu na niskie plony uprawia się ją wyłącznie amatorsko. W krajach Europy Zachodniej, szczególnie w Niemczech, Belgii i Francji jest warzywem bardziej rozpowszechnionym i częściej spotykanym.

Roszponkę uprawia się jako poplon na okres późnojesienny i zimowy, kiedy to występuje deficyt świeżych, zielonych warzyw. Małe wymagania cieplne i mrozoodporność umożliwiają zimowanie jej na polu pod okrywą śnieżną. Okres wegetacji roszponki, od siewu do osiągnięcia dojrzałości użytkowej trwa 60 – 90 dni. Roszponkę uprawia się z siewu nasion wprost do gruntu. Termin siewu na zbiór jesienny przypada na okres od końca lipca do końca sierpnia. Można też wysiewać nasiona później, we wrześniu na zbiór zimowy i wczesno-wiosenny oraz na przełomie marca i kwietnia (jako przedplon) na zbiór późnowiosenny. Rozstawa rzędów powinna wynosić 15 – 25 cm. Po wzejściu rośliny przerywa się i pozostawia w rzędzie, co 10 – 15 cm.

Wymagania glebowe roszponki są duże ze względu na bardzo płytki system korzeniowy i krótki okres wegetacji. Powinno się ją uprawiać na glebach gliniasto-piaszczystych, zasobnych w próchnicę, o obojętnym odczynie (pH 6-7). Najlepiej rośnie po warzywach uprawianych w drugim roku po oborniku.

Nawożenie mineralne stosuje się w ilości 2 – 3 kg NPK na 100 m² w stosunku 2:1:2, z czego fosfor, potas i połowę dawki azotu wysiewa się przedsiewnie, a drugą część tego składnika w trzy tygodnie po wschodach roślin. Uprawa gleby pod roszponkę powinna być bardzo staranna, wierzchnia warstwa gleby powinna być wyrównana, pozbawiona brył i resztek roślinnych.

Zabiegi pielęgnacyjne ograniczają się do odchwaszczania, podlewania i przerywania roślin. W przypadku uprawy roszponki na zbiór zimowy (nawet spod śniegu)  w celu ułatwienia tego zbioru, po przemarznięciu ziemi zagon dobrze jest lekko przykryć słomą, lub łętami.

Z jednego ara zbiera się 50 – 60 kg zielonej masy.

Jarosław Górski

WODR Poznań