Burak liściowy zwany inaczej boćwiną (nie należy utożsamiać boćwiny z botwiną, którą stanowią młode rośliny i liście buraka ćwikłowego) uprawiany jest u nas w kraju rzadko i niemal wyłącznie przez amatorów w ogrodach przydomowych i działkowych. Znany był w uprawie wcześniej niż burak ćwikłowy, a w Polsce znany był znacznie wcześniej niż w krajach Europy Zachodniej, gdzie dziś jego uprawa jest bardziej rozpowszechniona.
Burak liściowy jest rośliną dwuletnią. W pierwszym roku tworzy rozetę jadalnych liści odziomkowych, a w drugim pęd kwiatostanowy i nasiona. Rozwidlony korzeń jest niejadalny. Częścią użytkową w zależności od odmiany są tylko liście, ogonki liściowe lub liście i ogonki liściowe.
Wartość odżywcza buraka liściowego polega na stosunkowo dużej w porównaniu z innymi warzywami ilości lekkostrawnego białka (do 25% w suchej masie) oraz dużej zawartości żelaza, wapnia i witaminy C.
Burak liściowy nie jest wymagający w stosunku do gleby. Nie poleca się pod jego uprawę jedynie piasków i ciężkiej gliny. Uprawiany na lepszych stanowiskach, na glebach żyźniejszych o dużej pojemności wodnej jest delikatniejszy w smaku oraz bardziej soczysty i kruchy.
Z uwagi na krótki okres wegetacji, który od siewu do początku zbiorów wynosi od 8 do 10 tygodni, burak liściowy nadaje się doskonale na uprawę poplonową np. po grochu na zielono lub po szpinaku. Można też stosować uprawę wczesnowiosenną z rozsady wyprodukowanej w inspekcie czy tunelu foliowym lub uprawę wiosenną z siewu nasion wprost do gruntu od połowy kwietnia do końca czerwca.
Nasiona wysiewa się w rzędy odległe co 30 – 40 cm. Po wzejściu rośliny przerywa się pozostawiając w rzędzie najpierw co 7 – 8 cm, później co 20 – 30 cm, wykorzystując wyrwane rośliny do spożycia. Na 1 ar wysiewa się 150 – 200 gram nasion.
Burak liściowy w zasadzie może być uprawiany jedynie na nawozach mineralnych, jednak stwierdzono, że pozytywnie reaguje na nawożenie obornikiem lub nawozami zielonymi. Może otrzymać nieco większe niż burak ćwikłowy nawożenie azotowe, natomiast fosfor i potas stosujemy podobnie.
W Polsce spotyka się w uprawie odmianę Lukullus o żółtawozielonych, bardzo silnie pomarszczonych liściach stanowiących część jadalną.
Pielęgnacja roślin polega tu wyłącznie na odchwaszczaniu i nawadnianiu. Między innymi ze względu na krótki okres wegetacji buraka liściowego nie stosuje się w jego uprawie żadnych herbicydów ani innych środków ochrony roślin.
Zbiór buraka liściowego w zależności od metody uprawy przeprowadza się od czerwca do października i w tym czasie burak liściowy zastępuje szpinak, ponieważ nie jest wrażliwy na długi dzień i letnie upały, nie traci swej wartości konsumpcyjnej. W uprawie amatorskiej zbioru dokonuje się stopniowo, wycinając lub wyłamując liście na około 3 cm od ziemi.
Najdelikatniejsze w smaku są liście młode oraz te ze starszych, które lekko przemarzły.
Burak liściowy, podobnie jak inne warzywa liściowe nie nadaje się do dłuższego przechowywania. Po zbiorze można go krótko składować w temperaturze około 0oC.
Jarosław Górski
WODR Poznań