W walce o zdrowe ziarno i skuteczną walkę z fuzariozą ważne jest rozpoznanie, z czym walczyć i co zastosować. W programach ochrony oznaczone są dwie choroby: fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła i korzeni oraz fuzarioza kłosów zbóż. Fusariosum jest nazwą chorób, za które odpowiedzialne są różne gatunki Fusarium. Za jakość i zdrowotność zboża oraz tworzenie mykotoksyn odpowiadają właśnie grzyby z rodzaju Fusarium.

Z badań wynika, że region Wielkopolski ze względu na jedne z najniższych opadów w kraju ma niski w stosunku do innych rejonów czynnik ryzyka porażenia Fusarium. Zagrożenie porażeniem Fusarium wzrasta w okresie dużych i częstych deszczów, po zastosowaniu jako przedplonu kukurydzy, gdy występują regularne opady w okresie kwitnienia pszenicy, silne wyleganie, mokre żniwa i przedłużający się zbiór, wysoka wilgotność i temperatura powyżej 15°C. W wyniku wzrostu w ostatnich latach średniej temperatury oraz powiększenia powierzchni upraw kukurydzy, gdzie często po niej jest siana pszenica, obserwuje się wzrost porażenia Fusarium.

Wysoka presja patogenów z rodzaju Fusarium oraz grzybów czerniowych doprowadza do spadku jakości ziarna i problemów z jego sprzedażą. Najlepszym sposobem na ochronę kłosa jest wykonanie zabiegu na kłos. Kluczową kwestią w zwalczaniu tego patogena jest penetrowanie przez substancje aktywne nie tylko powierzchni kłosa, ale także jego wnętrza – dostanie się do miejsc, gdzie patogeny Fusarium infekują kłos.

Zabieg wykonywany od końca kłoszenia do końca kwitnienia jest wycelowany bezpośrednio w choroby kłosa. Zwalczając fuzariozę kłosa należy pamiętać, aby nigdy nie wykonywać zabiegu jedną substancją aktywną, lecz mieszaniną przynajmniej dwóch substancji. W programach i na opakowaniach są podane informacje o zawartości substancji aktywnych. Zdarza się, że rolnicy do tego zabiegu wybierają strobiluriny (np. azoksystrobina), ale nie jest to dobra decyzja.

Na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu wykonano doświadczenia na ziarniakach pszenicy z izolatami rodzaju Fusarium. Analizowano wzrost grzybni i oddziaływanie preparatów na badane gatunki Fusarium. Badano preparaty posiadające różne substancje aktywne i oznaczono, o ile procent ograniczyły one wzrost kultur grzybni. Oddziaływanie wyniosło: 95% prochloraz, 90% protiokonazol, 88% metkonazol, 76% tebukonazol, 31% azoksystrobina, najsłabiej ograniczył tiofanat metylu.

Trzeba pamiętać, że w okresie kłoszenia występują też inne choroby (np. septorioza plew pszenicy), których skuteczność zwalczania zależy od innych substancji aktywnych. Wykorzystywany w tym terminie preparat powinien więc być oparty na substancji czynnej innej od tej, z której korzystano we wcześniejszych opryskach.

Rolniku, pamiętaj! Wybierz preparat zawierający co najmniej dwie substancje aktywne lub sporządź mieszaninę samemu. Korzystny będzie także dobór odpowiedniego adiuwanta, który pomoże substancji aktywnej dotrzeć tam, gdzie powinna ona zadziałać.

Bibliografia

Sawińska Z., Świtek S., Kosiada T., Andrzejak R.: „Fusarium w uprawie pszenicy”, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu.