Ochrona roślin jest bardzo ważną dyscypliną naukową, która ma duże znaczenie w osiąganiu wysokości i jakości produkcji roślinnej. Wymaga sprawnego i dobrze działającego systemu przepływu informacji oraz doradztwa ekonomiczno-organizacyjnego. Doradztwo rolnicze to instytucja państwowa odgrywająca ogromną rolę w procesach dostosowawczych gospodarstw rolnych do wymogów unijnych. Rozwiązuje bieżące problemy ludności rolniczej i dostosowuje swoje działania do bardzo szybko zmieniającej się rzeczywistości. Pojawiają się wciąż nowe potrzeby rolników, a zarazem zadania, którym doradcy muszą sprostać.

Przestrzeganie zasad ekologicznych jest wyzwaniem przed jakim stają obecnie mieszkańcy wsi. W rozwijaniu i pobudzaniu świadomości ekologicznej rolników szczególne zadanie do spełniania mają ośrodki doradztwa rolniczego, których jednym z podstawowych celów powinno być inspirowanie rolników do działań zgodnych z wymogami ekologicznymi.

Ważnym zagadnieniem ekologicznym jest ochrona roślin w gospodarstwach rolnych.

Ma ona ogromne znaczenie w produkcji roślinnej, ale zarazem może pozostawać w sprzeczności z ekologią. Z tego względu tak ważne jest poszukiwanie sposobów zmniejszenia szkodliwego wpływu chemicznych środków ochrony roślin (ś.o.r.) na środowisko, gdyż mogą go skażać i zagrażać zdrowiu i życiu ludzi. Do 1995 roku dużą rolę w zakresie ochrony roślin spełniali doradcy Wojewódzkich Stacji Kwarantanny i Ochrony Roślin. Powołanie Inspekcji Ochrony Roślin zmieniło kierunek działania z poradnictwa na nadzór nad całością zagadnień związanych z ochroną roślin. Powstałą lukę wypełniła częściowo zwiększająca się sukcesywnie liczba przedstawicieli firm i dystrybutorów ś.o.r. Jednakże istnieje potrzeba zabezpieczenia rolnikowi możliwości kontaktu z doradcami niezależnymi, niezwiązanymi z producentami środków ochrony. Te zadania wobec powyższego powinny przejąć ośrodki doradztwa rolniczego.

WODR realizuje szkolenia kwalifikacyjne dla rolników i doradców specjalizujących się z tematyki ochrony roślin mając na względzie redukcję ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin poprzez następujące działania:

4. Upowszechnianie zasad integrowanej ochrony roślin;

Szkolenia dla doradców specjalizujących się i rolników koncentrują się wokół następującej tematyki:

Chemiczne zwalczanie patogenów w zbożach, rzepaku, ziemniakach, kukurydzy i innych uprawach. Rozpoznawanie sprawców zagrożeń, określanie progów szkodliwości dobór metod zwalczania wg integrowanych zasad produkcji.

WODR tworzy sieć Gospodarstw Demonstracyjnych z którymi jest nawiązana ścisła współpraca w zakresie między innymi wdrażania nowoczesnych systemów produkcji obejmujących zagadnienia integrowanych metod ochrony roślin.

Na posiadanych gruntach rolnych w Sielinku, Marszewie i Gołaszynie prowadzone są demonstracje z zakresu prezentacji osiągnięć hodowców roślin. Rolnicy i doradcy mogą zapoznać się w trakcie organizowanych Targów i specjalistycznych szkoleń z trendami nowoczesnej hodowli roślin, gdyż ten element jest jednym z podstawowych elementów integrowanych zasad produkcji i ochrony roślin.

Postęp biologiczny – lepsza jakość produkcji roślinnej

Na poziom plonowania roślin uprawnych wpływa wiele czynników, m.in. genetyczny potencjał plonowania odmiany, produkcyjność gleby, klimat, zastosowana technologia uprawy. Najbardziej efektywnym czynnikiem wzrostu produkcji jest postęp biologiczny

Wprowadzanie postępu biologicznego do gospodarstwa jest najbardziej nowoczesną i efektywną metodą zwiększania produkcji czy doskonalenia jej jakości.

Jest to istotne szczególnie w województwie wielkopolskim, gdzie zwiększenie potencjału produkcyjnego poprzez zwiększenie gospodarstwa jest bardzo trudne. Średnio gospodarstwa są stosunkowo niewielkie. Zdolność do adaptowania postępu biologicznego będzie czynnikiem decydującym o powodzeniu gospodarowania. Postęp biologiczny stanowi część składową postępu rolniczego. Te zdobycze nauki pragniemy propagować w systemie Gospodarstw Demonstracyjnych i demonstracji własnych na posiadanych gruntach.

System wspomagania decyzji dla gospodarstw rolniczych jako źródło informacji i aktywizacji zawodowej.

Różnorodność prac w gospodarstwie rolniczym wymaga od producenta rolnego wiedzy z wielu dziedzin: agronomii, agrotechniki, mechanizacji, rachunkowości, finansów, zarządzania itd. Ważnym atutem są więc dobre źródła informacji – wyczerpujące, przystępne, dostępne szybko i w każdych warunkach np. na polu. Dane wytworzone w gospodarstwie powinny być gromadzone najlepiej w formie elektronicznej umożliwiającej szybki do nich dostęp. Jednakże w dużej mierze informacje muszą być pozyskane lub zakupione z zewnątrz (literatura fachowa, szkolenia, radio, telewizja, internet, doradcy rolniczy, firmy specjalistyczne, dostawcy środków produkcji i usług itd.).

Na podstawie wyników badań, Zespół Wojewódzki PDO co roku ustala Listę odmian. W gospodarstwie rolniczym może współdziałać niezależnie wiele systemów wspomagania decyzji przeznaczonych do określonych zadań, lub może być jeden lub kilka zintegrowanych systemów spełniających najważniejsze funkcje doradcze w uprawie jednej lub kilku roślin. W ogólnym zarysie system taki wspiera producenta rolnego w lepszym prowadzeniu gospodarstwa przez sprawniejsze zarządzanie i podnoszenie konkurencyjności gospodarstwa, prognozowanie ryzyka, sprawniejszy transfer informacji i wiedzy, ułatwienie wdrażania zasad rolnictwa zrównoważonego i podnoszenie jakości produktów. Niewątpliwie istotną sprawą jest wybór zagadnień szczególnie wymagających doradztwa.

We współczesnej ochronie roślin istnieje wyraźna tendencja do ograniczania zużycia środków ochrony roślin. Wynika to głównie z oczekiwań konsumentów żywności, minimalizowania niekorzystnego oddziaływania na środowisko przyrodnicze. Nie bez znaczenia jest też dążenie do zmniejszenia kosztów produkcji płodów rolnych. W ostatnich latach opracowano szereg systemów ułatwiających podejmowanie decyzji odnośnie optymalizacji stosowania fungicydów oraz herbicydów.

Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu naszego rolnictwa na systemy wsparcia w podejmowaniu decyzji w ochronie roślin przed agrofagami, WODR w Poznaniu podjął w 2007 r. współpracę z IOR - PIB w Poznaniu. Współpraca ta dotyczy wdrażania dwóch filarów internetowego systemu decyzyjnego tj.:

-           prowadzenia lustracji polowych,

-           monitoringu zarazy ziemniaczanej;

Obserwacje polowe prowadzone są na plantacjach na terenie całego województwa w rejonach uprawy ziemniaków przez przeszkolonych doradców WODR. Jest to forma demonstracji roślinnych.

WODR Poznań

Andrzej Obst - główny specjalista ds. ochrony roślin