Wdrażanie nowych technologii pozwalających na utrzymanie opłacalności produkcji w gospodarstwie musi łączyć się ze spełnieniem wymogów ochrony środowiska i bezpieczeństwa żywności. Dawki stosowanych nawozów, środków ochrony roślin, ilości wysianych nasion powinny uwzględnić zmienność i różnorodność warunków panujących w środowisku. Zróżnicowanie tych warunków nie powinno prowadzić do przedawkowania lub niedoboru nawożenia lub zbyt dużych ilości wysiewu nasion.
Rolnictwo precyzyjne
Rolnictwo precyzyjne to technologie dostosowujące poszczególne elementy agrotechniki do istniejących warunków na poszczególnych polach. Jest systemem zmiennego dawkowania, stosowanym w rozsiewaczach nawozu, opryskiwaczach i siewnikach.
Jednym z elementów rolnictwa precyzyjnego jest precyzyjne nawożenie. Jest to stosowanie nawozów w dawkach dokładnie dopasowanych do potrzeb nawożenia, tj.:
- zmienne dawkowanie w zależności od zasobności gleby i fazy rozwojowej rośliny,
- obliczanie faktycznie uzyskanych plonów oraz precyzyjnego prowadzenia maszyn w połączeniu z nawigacją satelitarną.
Korzyści z precyzyjnego nawożenia, jakie możemy uzyskać, to:
- oszczędność nawożenia i wzrost jego efektywności (dopasowanie dawki),
- ujednolicenie plonu,
- zmniejszenie kosztów paliwa.
Prowadzenie produkcji opiera się na wykonaniu zabiegów nawożenia w odpowiednim czasie i z zastosowaniem odpowiedniej ilości nawozów. Uzasadnione jest stosowanie zróżnicowanego nawożenia i wapnowania na poszczególnych częściach pola. Musimy do posiadanej wiedzy o zmiennej zasobności gleby i jej wydajności dopasować wielkość nawożenia do potencjalnego zapotrzebowania roślin.
Potrzebne nam informacje to:
- powierzchnia upraw,
- badanie gleby na zasobność makroelementów i odczynu,
- bilans nawozowy,
- struktura gleby i zawartość próchnicy,
- zasobność w mikroelementy,
- wielkość plonu (większy plon daje większe pobranie składników i konieczne jest wyższe nawożenie).
Podstawą jest stworzenie mapy zasobności w oparciu o próby glebowe. Następnie badając rośliny sensorami wegetacji stwierdzimy zapotrzebowanie na azot i dawki niezbędne do prawidłowej wegetacji. Optymalne zasilanie w azot znacząco wpływa na wielkość i jakość plonu. Jest ono w takim przypadku podawane jedynie w niezbędnej ilości. Mapy uzyskanych plonów potwierdzą wydajności.
Może się zdarzyć, że łączna ilość nawozów zużytych jest podobna do tej, którą potrzebowalibyśmy przy nawożeniu tradycyjnym, lecz zmienne dawkowanie pozwoli na lepsze wykorzystanie potencjału poszczególnych pól lub części pola.
Czynnikiem ograniczającym metody nawożenia precyzyjnego są wysokie koszty wprowadzenia tej technologii, zwłaszcza w małych i średnich gospodarstwach. Można jednak wprowadzać stopniowo zasady, zgodnie z możliwościami, uproszczone do niektórych elementów, takich jak:
- dokładny pomiar pól,
- pobieranie prób glebowych,
- dokładne określanie zapotrzebowania na azot,
- ważenie plonu,
- dokumentowanie.
Jak to realizować? Skąd pozyskać istotne informacje?
Dokładne pomiary pól możemy uzyskać analizując e-wniosek.
Przy małych polach, traktujemy je jako wydzielone jednostki całości gospodarstwa.
Pobieranie prób glebowych może przeprowadzić wynajęta firma, ale można to wykonać samemu dokładnie zaznaczając miejsca, aby uzyskiwać wiarygodne wyniki poprawy lub degradacji.
Informacje o kategorii gleby można znaleźć na stronie internetowej IUNG Puławy.
Plon można zważyć z każdego pola osobno lub skorzystać z kombajnu z pomiarem. Wielkość jednostkowego plonu jest wyznaczana na podstawie gromadzonych na bieżąco informacji obejmujących masę przepływającego przez kombajn ziarna i powierzchni, z której jest ono zbierane.
Optymalne zapotrzebowanie na azot można określić za pomocą ręcznego czujnika optycznego o nazwie N-tester. Przyrząd mierząc zawartość chlorofilu w roślinie umożliwia uzyskanie informacji o aktualnym stanie odżywienia rośliny. Jest ręcznym narzędziem, które pozwala na szybkie pomiary do ustalenia wymaganej dawki azotu bezpośrednio na polu. Jeśli będziemy wykonywać pomiary co 4-5 dni, dane pozwolą nam na monitoring tempa odżywiania roślin azotem. Dzięki temu zaplanujemy nie tylko wysokość dawki, ale również termin jej zastosowania. Nie musimy go posiadać w każdym gospodarstwie na własność, ale można kupić wspólnie dla kilku producentów.
Ogólną kondycję upraw pomogą nam ocenić np. drony z kamerką. Ich ceny są już przystępne i nie muszą służyć tylko jako zabawka czy gadżet. Takie zabiegi pozwolą zaplanować i zracjonalizować nawożenie, sporządzić bilans nawozowy, podjąć decyzję o zasiewach, ilości wysiewu, odpowiednich odmianach.
Powyższe zabiegi wymagają wiedzy i chęci z naszej strony, ale są bardzo ważne dla środowiska.
Podsumowanie
- Informacje zdobyte dzięki zgromadzonym danym umożliwiają uzyskanie wyższej wydajności i poziomu zysków.
- Dokładne śledzenie przez nas kosztów pozwoli dokładne zaplanować wydatki na nawozy, nasiona i środki ochrony.
- Precyzyjna kontrola dawkowania zmniejszy ilość marnowanego materiału siewnego, nadmiernego nawożenia czy zbyt gęstego siewu.
- Wdrożenie rozwiązań rolnictwa precyzyjnego będzie dowodem zaangażowania w zwiększanie wydajności i obniżania kosztów.
- Wdrażanie tych technologii jest zgodne z wymogami ochrony środowiska.
Bibliografia:
Renata Gaj: Precyzyjne nawożenie roślin uprawnych, 2016.
Andrzej Dominik: System rolnictwa precyzyjnego, 2010.
Wykorzystanie innowacyjnych technologii w rolnictwie precyzyjnym. Materiały szkoleniowe CDR Brwinów, 2017.
