Uprawa kukurydzy w Polsce sięga XVIII wieku, ale dopiero w drugiej połowie lat 70 minionego wieku można zaobserwować rosnącą popularność tej rośliny. Kukurydza doskonale zaaklimatyzowała się do naszych warunków glebowo – klimatycznych i wciąż zdecydowanie dominuje w uprawie z innymi roślinami zbożowymi. Według danych GUS areał uprawy kukurydzy w Polsce wynosił w 2015 roku 1225 tys. ha. Wciąż większym zainteresowaniem cieszy się uprawa na ziarno (670 tys. ha) niż kiszonkę (555 tys. ha) Z danych GUS wynika, że areał uprawy kukurydzy niemal podwoił się w stosunku do roku 2006, kiedy to wynosił 658 tys ha. Obserwuje się rejonizację poszczególnych sposobów wykorzystania kukurydzy, gdzie najwięcej kukurydzy kiszonkowej (38%) uprawia się na Podlasiu i Mazowszu. W Wielkopolsce dominuje uprawa kukurydzy ziarnowej.

W 2016 roku w Krajowym Rejestrze (COBORU) zostało zarejestrowanych 179 odmian z czego 48 to odmiany krajowe. Warto zwrócić uwagę że okres użytkowania odmiany to zaledwie kilka lat. Jak więc wybrać tę właściwą? Dobierając odmianę kukurydzy musimy wziąć pod uwagę kilka aspektów.

Kierunek użytkowania                                                                              

Przede wszystkim trzeba sobie odpowiedzieć w jakim celu uprawiamy kukurydzę: na ziarno czy kiszonkę. Większość odmian nadaje się dla obu sposobów użytkowania, ale wybierając kukurydzę na kiszonkę pamiętajmy , że powinna cechować się ona wysoką strawnością masy organicznej oraz dużą zawartością energii. W momencie kiszenia zawartość suchej masy powinna zawierać się w przedziale 30-35%. Warto zwrócić uwagę, czy dana odmiana posiada zdolność dojrzewania ziarna przy opóźnionym zasychaniu wegetatywnych części roślin (odmiany ,,stay green”). Jest to bardzo korzystna cecha,gdyż odmiany uprawiane na ziarno wyżej plonują, natomiast kiszonka odznacza się większą strawnością.

Typ wykształconego ziarna

Typ wykształconego ziarna wpływa na cechy uprawowe odmiany oraz przydatność do danego kierunku produkcji. Odmiany wytwarzające kolby z ziarnem typu dent dobrze sprawdzają się w warunkach dostatku ciepła i długiego okresu wegetacji oraz przy opóźnieniu zbioru przy suchej pogodzie, pod warunkiem, że są mało podatne na fuzariozy i wyleganie łodygowe. Odmiany o ziarnie szklistym (flint) charakteryzują się szybszym rozwojem początkowym i większą odpornością na chłody. Można je siać na stanowiskach z wolniej ogrzewającą się glebą lub w warunkach późnej i chłodnej wiosny. Ocenę wczesności odmian może zmodyfikować deficyt wody po kwitnieniu, w okresie wypełniania kolb i dojrzewania ziarna. Odmiany o ziarnie typu dent dojrzewają w tych warunkach szybciej niż odmiany o ziarnie szklistym.

Wczesność odmian – FAO

W wielu badaniach wykazano, że rejony uprawy są czynnikiem najsilniej wpływającym na zawartość suchej masy i plon ziarna kukurydzy. Odmiany wczesne, do FAO 230 oraz średniowczesne (FAO 240-250) są przydatne na ogół do wszystkich  celów użytkowych. Niektóre cechy, jak np. większa masa wegetatywna i lepsza strawność odmian sprawiają, że mają one zastosowanie w produkcji kiszonek. Odmiany średniopóźne (FAO 260-290) mają zastosowanie głównie w produkcji kiszonek, ponieważ w mniej korzystnych warunkach termicznych ziarno kukurydzy może nie osiągnąć odpowiedniej dojrzałości. Rejonizacja odmian kukurydzy ma bardzo duże znaczenie. Niedostosowanie odmiany do rejonu może skutkować nieosiągnięciem odpowiednich plonów i dojrzałości fizjologicznej ziarna.

Odporność na wyleganie oraz tolerancja na patogeny

Odporność na wyleganie jest jedną z ważniejszych cech obok plonowania i wczesności, na którą należy zwrócić uwagę. Nie należy zapominać również o tolerancji roślin na choroby: głownie guzowatą, fuzariozy kolb oraz szkodniki, w szczególności na omacnicę prosowiankę.

Kukurydza jako roślina o wysokich wymaganiach termicznych i dużych potrzebach wodnych bardzo silnie reaguje w plonie na zmienne warunki pogodowe.  Trafny dobór odmiany do konkretnego stanowiska i warunków klimatycznych w danym rejonie ma znaczenie strategiczne i decyduje o powodzeniu uprawy.

Bibliografia

• na podstawie wykładu Pana dr inż. Tomasz Lenartowicza ,,Przegląd odmian kukurydzy i właściwy dobór odmian do produkcji kiszonki”, który odbył się w ramach warsztatów ,,Innowacyjna agrotechnika kukurydzy na kiszonkę”
• strona internetowa Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin –Państwowy Instytut Badawczy, Zakład Doświadczalny w Radzikowie