OGŁOSZENIE!

Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego organizuje  kurs :

Stosowanie środków ochrony roślin przy użyciu opryskiwaczy.

Kurs odbędzie się  w dniu 6 marca 2014  od godz. 08.00 w Powiatowym Biurze ARiMR , ul. Przemysłowa 7 w Wolsztynie

Przypominamy, iż zaświadczenie o ukończeniu kursu ważne jest 5 lat, natomiast atestacja opryskiwacza 3 lata. Tylko ważne zaświadczenia upoważniają do zakupu środków ochrony roślin i wykonywania zabiegów chemizacyjnych przez rolników, producentów pieczarek czy ogrodników i sadowników

Posiadanie przeszkolenia z tego tematu jest jednym z wymagań wzajemnej zgodności – Cross Compliance, sprawdzanym i wymaganym do uzyskania pełnych dopłat bezpośrednich.

Ważność świadectwa  przeszkolenia – 5 lat

Kontakt : Zenon Tomys

Tel. 68 384 24 58

Bardzo dobre i dobre efekty produkcyjne, czyli zabezpieczenie zwierzętom przeżuwającym wystarczającej ilości wysokojakościowej paszy z  użytków zielonych, można uzyskać tylko poprzez prawidłowe ich nawożenie, racjonalne użytkowanie i pielęgnację w trakcie całego sezonu wegetacyjnego. Wszelkie niedociągnięcia i błędy w tym zakresie „zemszczą się” w warunkach ekstremalnych (susza, podtopienia, zalania, wymarznięcia).

Niekorzystnych zjawisk pogodowych nie da się przewidzieć, ale jednocześnie nie można wykluczyć. Ostatnie lata wskazują, że możemy się ich spodziewać coraz częściej. Tym bardziej kardynalną zasadą, obowiązującą w gospodarstwach utrzymujących się z produkcji mleka lub żywca, winna być tak zaplanowana baza paszowa (z przynajmniej 30% nadwyżką), by warunki atmosferyczne nie dezorganizowały produkcji.

Duże znaczenie dla plonowania łąk i pastwisk oraz jakości uzyskanej paszy mają zabiegi pielęgnacyjne wykonywane wiosną a poprzedzone przeglądem ich stanu w ostatnich tygodniach zimy. Przegląd powinien dotyczyć głównie stanu urządzeń wodno-melioracyjnych, które odpowiadają za szybkie odprowadzenie nadmiaru wody z użytków zielonych, by mogły one jak najszybciej ogrzać się i wysuszyć. Decyduje to o terminie rozpoczęcia wegetacji oraz możliwości wjechania sprzętem rolniczym nie degradując jednocześnie użytku. Regulację stosunków wodnych rozpoczyna się od likwidacji wszelkich spiętrzeń wody powstałych z zatorów, brył lodu, gałęzi, resztek siana, szuwarów itp. Jednocześnie systematyczna kontrola oraz utrzymywanie w sprawności urządzeń melioracyjnych umożliwi na przedwiośniu zatrzymanie wody w glebie i zabezpieczy użytek przed nadmiernym przesuszeniem. Pozostałe zabiegi konieczne do wykonania w okresie wiosennym to naprawa  dróg i przejazdów uszkodzonych w okresie zimy, uporządkowanie powierzchni (usunięcie wszelkiego rodzaju metalowych części, drutów, sznurków), usunięcie niepotrzebnych zakrzaczeń i karp (łatwiej je usunąć z mokrej ziemi), wyrównanie powierzchni oraz nawożenie.

Zabiegi wyrównujące powierzchnię łąk i pastwisk to włókowanie i wałowanie.  Włókowanie stosuje się w celu rozgarnięcia kretowisk, mrowisk, kopczysk po nornicach, wtarcia obornika. Włóka działa powierzchniowo nie niszcząc darni a jednocześnie stymuluje krzewienie się traw. Wałowanie jest niezbędne na większości łąk położonych na luźnych glebach próchniczych i słabo zmineralizowanych torfach. Gleby tego typu zimą „puchną” na skutek zamarzania i rozmarzania. Skutkuje to oderwaniem wierzchniej warstwy korzeniowej od podglebia i uniemożliwieniem podsiąku. Dzięki wałowaniu rośliny wyniesione pod wpływem mrozu zostają dociśnięte i mogą się znów ukorzenić. Wiosenne wałowanie należy wykonywać dopiero po przeschnięciu gleby (wał nie może wyciskać wody). Wykonywanie zabiegu w zbyt mokrym środowisku pogarsza warunki powietrzno-wodne i powoduje niekorzystne zabagnienie wtórne. Zarówno włókowanie jak i wałowanie powinno być wykonywane bardzo wolno, aby nie niszczyć darni. Nie zaleca się wiosennego bronowania powierzchni łąk i pastwisk broną zębową, ponieważ kaleczy zbytnio darń i sprzyja zachwaszczeniu. Bronowanie można zastosować jedynie do skruszenia namułów naniesionych podczas wylewów.

Najważniejszym zabiegiem umożliwiającym roślinności łąkowo-pastwiskowej przetrwać okresy niekorzystne jest ich nawożenie. Użytki zielone nawozi się głównie w trakcie wegetacji, by dostarczone składniki pokarmowe w maksymalnym stopniu zostały wykorzystane przez rośliny. Nieprawidłowe nawożenie lub jego brak powodują, że „głodne” trawy oraz bobowate źle znoszą wszelkie ekstrema, tj. suszę, zbyt wysokie temperatury, mróz. Wykorzystanie składników pokarmowych przez ruń użytków zielonych jest znacznie lepsze niż przez rośliny uprawne. Istotną rolę w procesie pobierania i przyswajania składników mineralnych odgrywa pH  gleby. Optymalny odczyn dla użytków zielonych na glebach mineralnych to pH_KCL 5,0-6,0 a na glebach organicznych 4,5-5,0. Zbyt niskie pH służy chwastom nie służy natomiast plonowaniu, trwałości oraz jakości traw i koniczyn. Wapnowanie niweluje nadmierną kwasowość i powinno być wykonane,  jeżeli taką konieczność wykażą wyniki analiz glebowych. Na glebach zasobnych w wapń trawy silnie się krzewią i ukorzeniają, co potęguje ich konkurencyjność wobec chwastów. Są także bardziej odporne na letnie susze. Na glebach niewapnowanych następują daleko idące zmiany ich cech zarówno fizycznych jak i chemicznych, co w konsekwencji prowadzi do degradacji użytków zielonych. W kwaśnym środowisku zamiera także życie wielu cennych mikroorganizmów, bez których prawidłowe przemiany fizyko-chemiczne w glebie są utrudnione. Efekty wapnowania widać stosunkowo późno, dopiero w drugim lub trzecim roku po zastosowaniu. Czas ten potrzebny jest nie tylko na przemieszczenie się wapnia w głąb strefy korzeniowej, ale także do przebiegu szeregu procesów następujących w glebie w wyniku wapnowania, tj. wzrostu aktywności mikroflory glebowej czy poprawy struktury gleby. Optymalnym terminem wapnowania łąk i pastwisk jest późna jesień.  Niezwykle cennymi nawozami na łąki i pastwiska są nawozy naturalne, które (szczególnie obornik) często określane są  mianem „cenne  naśladowaniem natury”.  Obornikowanie użytków zielonych nie tylko dostarcza składników pokarmowych, stymuluje życie biologiczne, krzewienie się i wzrost roślinności łąkowo-pastwiskowej, ale także w okresach niedoboru wody  oraz mroźnych zim pozwala roślinom przetrwać niekorzystny okres w lepszej kondycji.  Podobne zadanie spełniają potas i fosfor dostarczone w formie nawozów mineralnych. Decydują bowiem o gospodarce wodnej roślin (obniżają współczynnik transpiracji), sprzyjają  gromadzeniu się cukrów (hartują rośliny), powodują zwiększenie ilości roślin bobowatych w runi. Bardzo ważne dla użytków zielonych jest więc pełne nawożenie NPK!

W sytuacji, gdy wszelkie zabiegi prowadzone na łąkach i pastwiskach zawiodą  z uwagi na długotrwałe i uciążliwe warunki pogodowe, nie pozostaje nic innego jak przywrócić  je produkcji poprzez renowację. Dobór metody renowacji zależy od stopnia degradacji użytku zielonego. Metod jest kilka. Od prostych zabiegów powierzchniowych (bronowanie) poprzez nawożenie tzw. dawką uderzeniową NPK i obornikiem po wykonywane tradycyjnymi bądź nowoczesnymi metodami podsiewy,  lub w drastycznych przypadkach zastosowanie uprawy pełnej. Niezwykle ważną sprawą jest zakup dobrej, dostosowanej do warunków panujących na łące lub pastwisku, mieszanki traw z bobowatymi. Mieszanka właściwie dobrana do rodzaju gleby, warunków wodnych oraz sposobu użytkowania ma większą szansę przetrwania niekorzystnych warunków pogodowych.

Jolanta Klupś, WODR Poznań

Produkcja pieczarek w Polsce jest dynamicznie rozwijającą się gałęzią produkcji rolnej. W ostatnich latach produkowano w kraju 250-300 tys. ton pieczarek, co stawia nas na I miejscu w Europie i III miejscu na świecie. Te same miejsca zajmujemy pod względem wytworzonego odpadu popieczarkowego. Odpad ten stwarza problemy producentom pieczarek, którzy z reguły nie posiadają własnych gruntów rolnych i nie mają warunków, aby utylizować go we własnym zakresie. „Bezużyteczny odpad” może jednak  istotnie wpłynąć na poprawę bilansu nawozów organicznych w glebie głównie tam, gdzie rozwija się ten kierunek produkcji.

To cenny nawóz organiczno-torfowy, który można wykorzystać na gruntach ornych w wielu uprawach, ale także z powodzeniem można stosować go na łąki i murawy trawiaste. Podłoże do produkcji pieczarek składa się z przefermentowanej mieszaniny słomy, „kurzaka” (pomiot drobiowy), gipsu i wody. Po rozrośnięciu się grzybni pieczarki podłoże okrywane jest warstwą wapnowanego torfu wysokiego. W porównaniu ze świeżym obornikiem podłoże popieczarkowe jest skondensowanym nawozem, bogatym w mikro i makroelementy, a zwłaszcza azot. Jeden metr sześcienny podłoża popieczarkowego zawiera taką ilość składników odżywczych, która odpowiada 2-3 m³ świeżego obornika. Podłoże popieczarkowe jako nawóz organiczny, stosowane w takiej samej dawce jak obornik, wnosi do gleby większe ilości makroskładników takich jak: fosfor, potas, wapń i magnez.

W czasie przygotowywania podłoża i uprawy pieczarek ulega rozkładowi przede wszystkim materia organiczna (słoma). Podłoże z pieczarkarni po zlikwidowaniu uprawy nie nadaje się do ponownego użycia. Jest jednak cennym źródłem próchnicy. W świeżej masie zawiera 0,5% azotu, 0,5% fosforu, 0,5% potasu, 4-6% wapnia oraz 18% substancji organicznej, a jego pH wynosi 6,2-6,5. Po zakończeniu cyklu produkcyjnego odpad popieczarkowy powinien być poddany procesowi higienizacji (parowania). Jest to o tyle ważne, że nie zawiera wtedy szkodliwych drobnoustrojów, grzybów chorobotwórczych i nasion chwastów, nie ma zapachu i odznacza się dobrą konsystencją. To nawóz o znacznych zdolnościach odkwaszających, ponieważ zawiera nawet do 20% wapna nawozowego, niezależnie od jego pH. Również pozostałości środków chemicznych, stosowanych profilaktycznie  przed zbiorem grzybów, nie stanowią zagrożenia dla uprawianych później roślin ze względu na krótki okres karencji tych środków. Zaletą podłoża popieczarkowego jest duża przyswajalność zawartych w nim składników mineralnych przez rośliny w dwóch pierwszych latach.

Dawki podłoża popieczarkowego pod wybrane rośliny uprawne

Zalecane terminy stosowania kompostu popieczarkowego to wczesna wiosna i jesień. Podobnie jak w przypadku nawozów naturalnych, także kompost podlega przepisom niestosowania w terminie od 1 grudnia do końca lutego i ilość kompostu zastosowanego w ciągu roku nie może przekroczyć 170 kg/ 1 ha użytków rolnych. W odniesieniu do użytków zielonych wyniki badań potwierdziły przydatność podłoża popieczarkowego, które wpływa na zwiększenie plonowania runi łąkowej i poprawę jej składu botanicznego w wyniku zwiększenia w runi udziału kupkówki pospolitej, kostrzewy łąkowej, roślin motylkowatych oraz ziół. Nawożenie odpadem wpływa także na zwiększenie zawartości cukrów w trawach w porównaniu do obornika czy wermikompostu*.

W razie braku możliwości bezpośredniego stosowania podłoży popieczarkowych do nawożenia roślin można je składować w celu późniejszego zastosowania, ale składowanie powinno odbywać się w warunkach beztlenowych. Można to osiągnąć przez mocne ubicie i ugniecenie masy odpadu. Do masy podłoża przeznaczonego do składowania można dodać inne organiczne materiały odpadowe: słomę, trociny drzew liściastych, korę. Spowalnia to mineralizację i wyraźnie ogranicza straty składników pokarmowych.

*Wermikompost – produkcja wysokowartościowego nawozu organicznego – kompostowanie odpadów organicznych i przemysłowych przy pomocy zagęszczonych populacji dżdżownic „kalifornijskich”.

Literatura:

Oddziaływanie zróżnicowanych dawek odpadu popieczarkowego na zadarnienie muraw trawnikowych – Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Terenów Zieleni; Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach; 2012

Efektywność azotu mineralnego i organicznego w nawożeniu runi łąkowej – Studium Turystyki i Rekreacji; Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach; 2012

Sposoby przechowywania podłoża popieczarkowego w czasie – Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych Nr 54; 2012

Niemal wszystkie odmiany lucerny mogą być zastosowane do mieszanek na krótkotrwałe pastwiska na gruntach ornych, ale muszą być do tego przystosowane: odporne na udeptywanie i przygryzanie przez zwierzęta, intensywne wypasanie, częstą rotację w sezonie wegetacyjnym. Z dostępnych w handlu nasion lucerny wypasanie dobrze znoszą odmiany: Radius, Legend i Luzelle. Odmiana Radius w mieszankach dwugatunkowych - z kupkówką pospolitą lub kostrzewą łąkową - może być wypasana przez nawet 2–3 lata. Odmiany lucerny Luzelle i Legend - w mieszankach z kupkówką pospolitą oraz z kupkówką pospolitą i esparcetą - osiągają tolerancję na wypas zarówno krótko-, jak i długotrwały. Niektóre odmiany lucerny najlepiej plonują i są trwalsze w mieszankach z jednym gatunkiem trawy. Przykładem tak dobranej mieszanki jest lucerna odmiany Radius i kostrzewa łąkowa, lub odmiana Luzelle z mieszanką wczesnych odmian kupkówki pospolitej. Tak obsiane pastwiska dają wysoki plon i zapewniają trwałość lucerny w okresie trzyletniego wypasania. Przy układaniu mieszanek z lucerny i traw na trwałe łąki i pastwiska należy pamiętać o:

- zbliżonych wymaganiach klimatycznych i glebowych roślin,

- przydatności do określonego sposobu użytkowania,

- zgodnym rytmie rozwoju,

- harmonijnym przebiegu wegetacji,

- długotrwałości i stabilności plonowania.

Na pastwiska wysiewa się mieszanki gwarantujące ruń niewysoką i wyrównaną, która powinna być zwarta i obficie ulistniona. Trzeba pamiętać, że rośliny te będą udeptywane i często przygryzane przez zwierzęta, dlatego do mieszanek z lucerną najlepiej wykorzystać takie trawy jak życica trwała, wiechlina łąkowa i kostrzewa czerwona. Dodatkiem są trawy wysokie, jak kostrzewa łąkowa, tymotka łąkowa i kupkówka pospolita. Odpowiednim gatunkiem trawy do uprawy w mieszance z lucerną na glebach bardzo dobrych i w warunkach suchych jest rajgras wyniosły, a na gleby nieco gorsze poleca się stokłosę spłaszczoną, kupkówkę pospolitą lub festulolium. Do uprawy w warunkach wilgotnych najodpowiedniejsza jest tymotka łąkowa. W mieszankach z lucerną wysiewa się najczęściej jeden dobrany do warunków siedliska gatunek trawy. W zróżnicowanych warunkach glebowych i wilgotnościowych w mieszankach wysiewa się jednak dwa lub więcej komponentów trawiastych, co ma na celu przedłużenie okresu użytkowania zasiewu i utrzymania poziomu plonowania na stałym poziomie. Mieszanki wielogatunkowe lucerny i kilku gatunków traw z reguły plonują podobnie jak dwugatunkowe, ale są korzystniejsze pod względem większej trwałości runi i składu chemicznego suchej masy.

Lucerna z trawami może być użytkowana pastwiskowo, jednak wypasanie trzeba prowadzić z odpowiednią częstotliwością i z jak najmniejszą szkodliwością dla porostu. Pastwiskowe użytkowanie mieszanek najlepiej rozpocząć po osiągnięciu przez rośliny wysokości 35-40 cm, co zbiega się z fazą pąkowania lucerny. Skarmianie lucerny o tej wysokości pozwala w dużym stopniu na ograniczenie schorzeń układu pokarmowego zwierząt. Następne wypasy należy przeprowadzić po miesięcznym odrastaniu zielonki.

Długość wypasu wpływa na plonowanie i trwałość pastwiska. Wypas krótkotrwały (trwający 1–2 dni) jest korzystniejszy od wypasu długotrwałego (trwającego 7–8 dni) z powodu wyższych plonów, lepszego wyjadania oraz trwałości roślin. Ponadto wypas długotrwały powoduje uzyskanie większej wartości białkowej paszy niż krótkotrwały, lecz mniejsza jest obsada roślin lucerny. Mniej intensywne użytkowanie pastwiskowe wielogatunkowych mieszanek lucerny z trawami, co 35 i 45 dni, czyli 3-4 wypasy w sezonie wegetacyjnym, jest korzystniejsze ze względu na plon suchej masy i paszy pobranej przez zwierzęta niż wypas intensywny, co 21 i 28 dni, dający 6 lub 5 wypasów w roku. Wadą mniej intensywnego wypasania jest pozostawienie większej masy niedojadów. Stosowanie wyższej obsady i obciążenia zwierząt na pastwiskach z lucerny powoduje wolniejszy odrost roślin oraz ich zanikanie. Dobre pastwisko z lucerny powinno zapewnić w czasie 8 godzin wypasu pobranie przez krowy 6–8 kg suchej masy w ciągu dnia, co stanowi około 40% ich zapotrzebowania w okresie laktacji. Z reguły w pierwszym roku wypasania pastwisko wykorzystywane jest lepiej niż w kolejnych latach. Dzieje się tak dlatego, że pozostaje po zwierzętach więcej odchodów i niedojadów. Prawidłowa uprawa i zbiór pozwalają na 2-3-letnie użytkowanie lucernika i 3-4-letnie użytkowanie mieszanek lucerny z trawami.

Jolanta Klupś