Pomoc związana z wystąpieniem szkód wywołanych niekorzystnymi zjawiskami atmosferycznymi - WODR Poznań
10 kwietnia 2015

Dodatki do żywności

Przygotowane przez

Co to jest żywność?

Żywność (środek spożywczy) oznacza każdą substancję lub produkt przetworzony, częściowo przetworzony lub nieprzetworzony przeznaczony do spożycia przez ludzi, w tym napoje, gumy do żucia, wodę oraz składniki żywności celowo dodawane do żywności w produkcji żywności.

Substancje dodatkowe do żywności to substancje, które nie są osobno spożywane jako żywność. Zgodnie z definicją ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010 r., nr 136, poz. 914) substancję dodatkową określa się jako „substancję, która nie jest zwyczajowo, odrębnie spożywana jako żywność, nie będąca typowym składnikiem żywności, niezależnie od tego, czy posiada wartość odżywczą, czy nie, której celowe użycie technologiczne w procesie produkcji, przetwarzania, przygotowywania, pakowania, przewozu, przechowywania żywności spowoduje lub może spowodować, że substancja ta stanie się bezpośrednio lub pośrednio składnikiem środka spożywczego albo półproduktów będących jego komponentami”.

Substancje dodatkowe są stosowane, żeby:

  • przedłużyć okres trwałości produktów,
  • zahamować rozwój lub zniszczyć drobnoustroje chorobotwórcze,
  • zapobiegać zmianom cech organoleptycznych: barwy, smaku, zapachu, konsystencji,
  • chronić składniki odżywcze produktów,
  • zwiększyć asortyment produktów,
  • ułatwić proces technologiczny.

W Polsce wykaz oraz zezwolenie stosowania substancji dodatkowych do żywności znajduje się w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2010 roku w sprawie dozwolonych substancji dodatkowych (Dz. U. z 2010 r., nr 232, poz. 1525). Można więc stosować wyłącznie dodatki dopuszczone do żywności i muszą być spełnione równocześnie trzy warunki:

  • istnieje uzasadniony wymóg technologiczny ich użycia,
  • nie stanowią zagrożenia dla zdrowia konsumenta przy proponowanym poziomie ich stosowania,
  • ich użycie nie wprowadza konsumentów w błąd.

Substancje dodatkowe są kwalifikowane do kilku kategorii w zależności od spełnianej przez nie funkcji. Większość  z nich zaczyna się od litery E. Lista E to spis dodatków do żywności, które zostały uznane za bezpieczne i dozwolone do użycia. Nazwa pochodzi od słowa Europa. Jest ponad 1500 dodatków do żywności i można je podzielić na 5 grup:

  • E 100 – 199 barwniki,
  • E 200 – 299 substancje konserwujące,
  • E 300 – 399 przeciwutleniacze i regulatory kwasowości,
  • E 400 – 499 substancje emulgujące, substancje zagęszczające, substancje żelujące,
  • pozostałe – środki pomocnicze, wzmacniacze smaku, środki słodzące…

Substancji dodatkowych (innych niż substancje słodzące i barwniki) nie wolno stosować do:

  • żywności nieprzetworzonej,
  • miodu pszczelego,
  • niezemulgowanych olejów i tłuszczów pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego,
  • masła,
  • mleka pasteryzowanego i sterylizowanego, włączając sterylizację UHT, w tym mleka pełnego, półtłustego i odtłuszczonego, pasteryzowanego i sterylizowanego oraz pasteryzowanej śmietanki
  • fermentowanych przetworów mlecznych zawierających żywe kultury bakterii, niearomatyzowanych i bez dodatków smakowych,
  • naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych i wód stołowych,
  • kawy, z wyjątkiem aromatyzowanej kawy instant i ekstraktów kawy,
  • herbaty w liściach niearomatyzowanej,
  • cukru (cukru białego), cukru ekstra białego (cukru rafinowanego), cukru przemysłowego, płynnego cukru (roztworu cukru), płynnego cukru inwertowanego (roztworu cukru inwertowanego), syropu cukru inwertowanego, syropu glukozowego w proszku, jednowodnej glukozy (jednowodnej dekstrozy), bezwodnej glukozy (bezwodnej dekstrozy),
  • suchych makaronów, z wyjątkiem makaronów bezglutenowych lub makaronów przeznaczonych do diet niskobiałkowych,
  • maślanki naturalnej, niearomatyzowanej lub bez dodatków smakowych, z wyjątkiem maślanki sterylizowanej.

Człowiek w ciągu swojego życia spożywa ponad 2 kg dodatków do żywności. Ich działanie może okazać się szczególnie szkodliwe dla zdrowia, jeżeli będą spożywane przez długie lata i w dużych ilościach. Dlatego w stosunku do dodatków do żywności ma zastosowanie wskaźnik ADI (Accetable Daily Intake) określający maksymalną ilość substancji, która zgodnie z aktualnym stanem wiedzy może być przez człowieka pobierana codziennie z żywnością przez całe życie, prawdopodobnie bez negatywnych skutków dla zdrowia.

Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia ADI jest to ilość danej substancji, wyrażona na kilogram masy ciała na dzień, która może być pobierana w ciągu całego życia, nie powodując ryzyka zagrożenia zdrowia.

Jakie informacje powinny być podawane na opakowaniach dodatków do żywności przeznaczonych do sprzedaży konsumentowi końcowemu?

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1333 z 2008 roku określa:

  • nazwa i numer E dla każdego dodatku do żywności lub opis handlowy obejmujący nazwę i numer każdego E; w przypadku słodzików stołowych opis handlowy obejmuje określenie „…słodzik stołowy na bazie…” z wyszczególnieniem nazwy (nazw) substancji słodzącej (słodzących) w jego składzie;
  • określenie „do żywności” albo określenie „ograniczone stosowanie do żywności” albo bardziej szczegółowy opis zamierzonego zastosowania w środkach spożywczych;
  • dodatkowe informacje przewidziane w przepisach o znakowaniu środków spożywczych.

Informacje powinny być podane w języku polskim w sposób łatwy do zrozumienia, czytelny i nieusuwalny, umieszczone w widocznym miejscu. Nie mogą być ukryte lub zasłonięte innym oznakowaniem, np. grafiką.

W przypadku etykiet słodzików stołowych, które zawierają alkohole wielowodorotlenowe (poliole) lub aspartam lub sól aspartamu i acesulfamu muszą zawierać następujące ostrzeżenia:

  • alkohole wielowodorotlenowe (poliole): „admierne spożycie może mieć efekt przeczyszczający”;
  • aspartam lub sól aspartamu i acesulfamu: „zawiera źródło fenyloalaniny”.

Niekorzystne oddziaływania na organizm człowieka

Do masowo stosowanych dodatków do żywności należą:

  • E 210 – kwas benzoesowy,
  • E 211 – benzoesan sodu,
  • E 249 – azotan sodu,
  • E 252 – azotan potasu,
  • E 621 – glutaminian sodu,
  • E 851 – aspartam,
  • E 954 – sacharyna.

Najwięcej dodatków E można zaleźć w słodyczach, napojach gazowanych i wędlinach.Są grupy osób szczególnie wrażliwych na skutki działania dodatków do żywności: małe dzieci, alergicy, osoby w podeszłym wieku, osoby o wrażliwym układzie pokarmowym.

Przepisy Unii Europejskiej nakazują od 20 lipca 2010 roku umieszczanie na opakowaniach produktów ostrzeżenia „substancja… lub E… może mieć szkodliwy wpływ na aktywność i zdolność koncentracji u dzieci”. Ta informacja dotyczy produktów zawierających:

  • tartrazynę (E 102),
  • źółcień chinolinową (E 104),
  • żółcień pomarańczową (E 110),
  • czerwień koszenilową (E 124),
  • czerwień Allura (E 129),
  • azorubinę (E 122).

Każdy konsument powinien świadomie dokonywać zakupów – nie tylko żywności. Ważne informacje zawarte są na etykietach i dlatego warto je czytać. od 13 grudnia 2014 roku obowiązują nowe przepisy o oznakowaniu żywności, a jedną z najważniejszych Informacji jest kwestia podania wśród składników alergenów. Muszą być szczególnie wyróżnione: podkreślone, pogrubione, zapisane innym kolorem.


Literatura:

  • Dodatki do żywności – korzyści i zagrożenia, dr inż. R. Bieżanowska-Kopeć, UR Kraków.
  • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2010 roku w sprawie dozwolonych substancji dodatkowych (Dz. U. z 2010 r., nr 232, poz. 1525).
10 kwietnia 2015

Wielkopolski Rolnik Roku- laureaci z powiatu gostyńskiego

Przygotowane przez

        W dniu 22 marca 2015 roku w sali Ziemi, na terenie Targów Poznańskich rozstrzygnięto konkurs ,, WIELKOPOLSKI ROLNIK ROKU’’, do którego zgłoszono również rolników z powiatu gostyńskiego. W gronie najlepszych znalazły się gospodarstwa rolne prowadzone przez Wojciecha Mroza z Borku Wielkopolskiego oraz Leszka Seraszka  z  Głuchowa.

Laureaci zostali wyróżnieni przede wszystkim za ciężką pracę, którą doceniła kapituła konkursowa wizytująca  poszczególne gospodarstwa. Organizatorem corocznie organizowanego konkursu był samorząd Województwa Wielkopolskiego, natomiast nagrody w postaci statuetek Siewcy oraz dyplomy wręczał Wicemarszałek Województwa, Krzysztof Grabowski. Dla dziesięciu najwyżej ocenionych gospodarstw ufundowano również nagrody finansowe.

Poniżej krótka charakterystyka zwycięzców.

  1. Gospodarstwo W. Mróz

Państwo Maria i Wojciech Mróz prowadzą gospodarstwo rolne na ponad 10 tysiącach hektarów.   W gospodarstwie  utrzymuje się około 3500 loch stada podstawowego. Roczna produkcja prosiąt to około 100 tysięcy sztuk. Zwierzęta utrzymywane są według najnowocześniejszych technik, dostosowanych do ich wieku stosując pełną automatyzację w żywieniu. Właściciele gospodarstwa szczególną uwagę zwracają na materiał genetyczny, dzięki czemu osiągają wysoką mięsność surowca. Ważną gałęzią produkcji zwierzęcej jest również produkcja mleka oraz bydła rzeźnego. Gospodarstwo w ostatnich latach poniosło wysokie nakłady na modernizacje sprzętu rolniczego osiągając przez to coraz wyższe rezultaty ekonomiczne.

2. Gospodarstwo L. Seraszek

Państwo Ewa i Leszek Seraszkowie zamieszkali w Głuchowie 41 w gminie Pogorzela prowadzą gospodarstwo rolne od 1989r. Obecnie gospodarują na 150 ha z czego 66 ha to własna ziemia, 15 ha należy do syna, 69 ha stanowi dzierżawa. Struktura zasiewu wygląda następująco: pszenica ozima 60 ha, burak cukrowy 20 ha, kukurydza pastewna 50 ha, łąki i trawy pastewne to 18 ha. Produkcja zwierzęca to 130 krów dojnych średnia wydajność z obory to 9.100 l od krowy, rekordzistka daje 12.000 l mleka na rok. Kwota mleczna wynosi 1.200.000 kg mleka. Obora znajduje się po kontrolą jakości mleka prowadzone przez Polską Federację Hodowców Bydła i Producentów Mleka metodą AT4 od 1968r.  Sprzedaż produktu odbywa się do Spółdzielni Mleczarskiej w Gostyniu. Całość pozyskiwanego mleka skupione jest w klasie S (drobnoustrojów do 50.000 i do 400.000 komórek somatycznych w 1 ml), a państwo Seraszkowie zajmują I miejsce w dostawie największej ilości mleka pośród rolników indywidualnych.

Zwycięzcom życzymy dalszych sukcesów i gratulujemy zdobytej nagrody.

 

Opracowała: Małgorzata Waleńska, foto: Leszek Ciemniak

10 kwietnia 2015

Nowe zasady pomocy krajowej dla grup producentów rolnych

Przygotowane przez

W Dzienniku Ustaw z dnia 6 lutego 2015 r., poz. 187 opublikowano Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa dotyczące nowych zasad udzielania przez ARiMR wsparcia z budżetu krajowego. Zmiany wynikają z konieczności dostosowania krajowych przepisów do rozwiązań obowiązujących w całej Unii Europejskiej w zakresie udzielania pomocy publicznej w rolnictwie. Obejmują one spłacanie za rolników części należnych bankom odsetek od przyznanych kredytów inwestycyjnych czy klęskowych, udzielanie gwarancji i poręczeń spłaty takich kredytów, a także kredytów studenckich oraz pokrywanie za rolników kosztów związanych z utylizacją padłych zwierząt gospodarskich. W przypadku inwestycji polegającej na tworzeniu lub powiększeniu gospodarstw rolnych przez młodych rolników, przewiduje się wysokość pomocy do 60% kwoty udzielonego kredytu i nie więcej niż równowartość w złotych 70 tys. euro, przeliczonej wg średniego kursu NBP ustalonego na dzień udzielenia pomocy.

Nadal przewiduje się udzielanie pomocy finansowej dla grup producentów rolnych w rozumieniu przepisów o grupach producentów rolnych i ich związkach, polegającej na stosowaniu dopłat do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na:

  • realizację inwestycji w gospodarstwach rolnych (80% inwestycji, do 5 mln zł), działach specjalnych produkcji rolnej (70% inwestycji, do 8 mln zł) oraz przetwórstwie produktów rolnych, przetwórstwie ryb, skorupiaków i mięczaków (70% inwestycji, do 16 mln zł);
  • sfinansowanie nabycia udziałów lub akcji spółek prowadzących działalność w zakresie przetwórstwa produktów rolnych lub przetwórstwa ryb, skorupiaków i mięczaków, do 80% ich wartości i wysokości nie większej niż 5 mln zł;
  • oraz na udzielaniu gwarancji lub poręczeń spłaty kredytów bankowych udzielanych na sfinansowanie nabycia udziałów lub akcji.

Oprocentowanie należne bankowi jest płacone przez:

  • kredytobiorcę – w wysokości 0,67 oprocentowania (WIBOR3M + maksymalnie 2,5 punktu procentowego), jednak nie mniej niż 3%, a w przypadku gdy oprocentowanie obliczone zgodnie z tym sposobem wynosi poniżej 3% – w wysokości tego oprocentowania;
  • Agencję – w pozostałej części, jednak dopłata do oprocentowania kredytu bankowego nie może być wyższa niż obliczona w sposób podany wyżej.

Kwota kredytów bankowych udzielonych tej samej grupie producentów rolnych, wpisanej do rejestru grup producentów rolnych, bez względu na liczbę zaciągniętych przez daną grupę kredytów, może być udzielona do wysokości 16 mln zł.

Ze szczegółami w zakresie pomocy finansowej dla grup producentów rolnych oraz producentów rolnych i przetwórców można zapoznać się w załączonych rozporządzeniach Rady Ministrów i Komisji Europejskiej oraz na stronie ARiMR.

Wykaz załączników zamieszczonych poniżej w części „Pobierz załączniki”:

  1. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. z 6 lutego 2015 r. poz. 187).
  2. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 702/2014 z 25 czerwca 2014 r. uznające niektóre kategorie pomocy w sektorze rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Pobierz załącznik:
10 kwietnia 2015

Legowiska dla krów mlecznych

Przygotowane przez

Poza czynnikami ściśle związanymi z żywieniem oraz właściwym zarządzaniem stadem krów mlecznych ważnym elementem decydującym o efektywnej produkcji mleka jest stworzenie odpowiednich warunków ich utrzymania. Niezależnie od systemu: alkierzowego oraz bardzo popularnego głównie w nowym budownictwie wolnostanowiskowego, krowy bezwzględnie powinny posiadać samodzielne stanowisko z elastycznym legowiskiem, które przeznaczone jest do wypoczynku. Odpoczywając zwierzęta bardzo dużo czasu spędzają w pozycji leżącej w ciągu doby, dlatego szczególnie w oborach krów mlecznych legowisko powinno być wygodne oraz odpowiednio zadbane. Prawidłowo zaprojektowane stanowiska pozytywnie wpływają na komfort leżenia, dobry stan zdrowia oraz czystość stada. Dobre stanowisko to takie, na których zwierzęta przebywają dowolnie długo, nie mają możliwości zabrudzenia się oraz są bez otarć i urazów mechanicznych. W badaniach naukowych wykazano, że w oborach wolnostanowiskowych stosunek ilościowy zwierząt do boksów powinien wynosić 1:1, bo w przeciwnym razie zostaje ograniczony dostęp do leżenia. Tylko przy takim stosunku każda krowa ma możliwość położenia się w boksie, gdy tylko zechce. Dla akceptacji boksów nie tylko ważna jest ich ilość, ale i rozmiar, grubość warstwy podłoża (twardość), głębokość, wilgotność, czystość, klimat.

Przy uwzględnieniu wszystkich powyższych aspektów, krowy leżą 12 do 14 godzin dziennie. Leżnie jest ważne ze względu na to, że:

  • Krowy leżąc odpoczywają i przeżuwają. Przeżuwanie ułatwia trawienie, szczególnie pasz zawierających dużo włókna. Krowy przeżuwają na dobę średnio od 8 do 9 godzin, preferują pozycję leżącą. Krótszy czas wskazuje między innymi na niewygodne legowiska.
  • Racice odpoczywają i suszą się w naturalny sposób. Sprzyja to zdrowotności kończyn w stadzie. Natomiast wymuszony czas stania dodatkowo obciąża kończyny, wydłuża ich kontakt z obornikiem i gnojowicą, prowadząc do rozmiękczenia rogu racicowego, czego skutkiem jest wzrost występowania schorzeń racic.
  • Pozostaje więcej miejsca dla innych zwierząt do chodzenia po oborze. Krowy podchodzą do stołu paszowego kilkanaście razy w ciągu doby, przemieszczają się w związku z usuwaniem obornika, ścieleniem oraz spacerowaniem.
  • Wzrasta krążenie krwi w wymieniu nawet o 30%, co sprzyja wydajności mlecznej. Aby wyprodukować 1 litr mleka, przez gruczoł mlekowy musi przepłynąć od 450 do 500 litrów krwi. Brak przyjętych norm powoduje, że krowy stoją zamiast leżeć i odpoczywać. W tym przypadku przepływ krwi przez gruczoł mlekowy jest o 2 litry/min mniejszy, (krowy stojące – 3 l/min, krowy leżące – 5 l/min), co w konsekwencji skutkuje dużym zróżnicowaniem produkcyjnym w stadzie.

Jeżeli krowy są właściwie żywione zbilansowanymi dawkami pokarmowymi oraz przebywają w odpowiednich warunkach środowiska, stwierdza się następujące wskaźniki:

  • ponad 80% krów w stadzie powinno leżeć,
  • ponad 80% leżących krów w stadzie powinno przeżuwać,
  • ponad 80% krów w stadzie, które stoją, powinno pobierać pasze,
  • mniej niż 20% krów, które stoją, powinno przeżuwać,
  • bez wody, powietrza, światła i paszy nie ma dobrostanu.

Na taki obraz w oborze mają również wpływ dobrze zaprojektowane stanowiska, o odpowiednich długościach i szerokościach z uwzględnieniem obserwacji zwierząt podczas wstawania i kładzenia się. Powyższe ruchy wymagają wolnej, niczym nie ograniczonej przestrzeni w kierunku pionowym, do przodu i na boki. Podczas leżenia krowa musi mieć możliwość wykonywania ruchu do przodu oraz podnoszenia i opuszczania głowy. Do oszacowania wielkości stanowiska niezbędna jest znajomość wymiarów ciała krów w pierwszej laktacji oraz wieloródek. Przeciętna krowa o poniższych wymiarach:

  • wysokość w krzyżu > 152 cm,
  • całkowita długość ciała (od nosa do nasady ogona) > 259 cm,
  • szerokość zadu w guzach kulszowych > 63 cm

wymaga stanowiska o wymiarach ok. 260 cm x 132 cm oraz dodatkowo ok. 50 cm wolnej przestrzeni z przodu stanowiska podczas wstawania. Natomiast inaczej przeprowadza się sposób określenia długości przestrzeni legowiskowej dla krowy o tych samych wymiarach. Długość całkowita dla krowy leżącej mierzona od nasady ogona do śluzawicy jest znacznie mniejsza i spowodowane jest to naturalnym zgięciem szyi zwierzęcia, które pozostaje w tej pozycji. Legowisko powinno być wytyczone na podstawie odległości od nasady ogona do dogłowowej części stawu nadgarstkowego krowy leżącej. Ze względu na praktyczne trudności uzyskania tego pomiaru, do określenia długości stanowiska korzysta się ze wzoru:

  • 2,0 x wysokość w krzyżu w cm, w przypadku gdy stanowisko ograniczone jest ścianą;
  • 1,8 x wysokość w krzyżu w cm, w przypadku gdy stanowisko jest otwarte.

Szerokość stanowiska powinna być szersza od wynikającej odległości pomiędzy zewnętrzną częścią stawu skokowego, a przeciwlegle znajdującym się uwypukleniem brzucha krowy w pozycji leżącej. Ta komfortowa szerokość stanowiska powinna umożliwić zmianę pozycji zwierzęcia. Do określenia szerokości stanowiska można zastosować wzór:

  • 2 x szerokość krowy w guzach biodrowych w cm.

Przegroda karkowa, która ogranicza krowie głębokość wejścia na stanowisko powinna być zamocowana na wysokości, jaką określa wzór: 0,83 x wysokość krowy w krzyżu oraz położona od krawędzi stanowiska przy wykorzystaniu wzoru: 1,2 x wysokość krowy w krzyżu (1,2 x 152 cm = 182 cm – tam powinna znaleźć się przegroda karkowa).

Przegroda piersiowa najczęściej w postaci metalowej rury powstrzymuje krowę od pchania się do przedniej części stanowiska, pomaga jej przy wstawaniu i zapobiega zanieczyszczeniu stanowiska. Wysokość przegrody nie powinna przekraczać 20 cm i znajdować się w odległości ok. 182 cm od krawędzi stanowiska (1,2  x wysokość w krzyżu).

Przy kładzeniu się, kiedy nadgarstki swobodnie opadają na podłogę z wysokości od 20 do 30 cm bardzo ważna jest nawierzchnia legowiska. Sprawdzamy ją, jeżeli kładzenie krowy zajmuje więcej niż 5 minut, a nie zdecydowanie szybciej. Trwała i łatwa w użytkowaniu, dobrze odprowadzająca wodę bez jej wchłaniania to główne założenia przy projektowaniu nawierzchni legowiska. Poza tym powinna dawać dobre oparcie dla racic, być miękka i wygodna, a nie twarda i zimna. Nawierzchnie legowiskowe, które zapewniają krowom wygodę, można podzielić na dwie grupy:

  • materiał organiczny, taki jak słoma ,wióry, trociny, suchy nawóz;
  • materiał nieorganiczny: piasek, cement, materace i guma.

Przekonywanie i namawianie do jakiejkolwiek ściółki budzi zawsze dużo emocji. W zakresie higieny materiałów ściółkowych, decydującym parametrem jest ocena czystości wymion i kończyn. Choroby wymion oraz zapalenia stawów skokowych są często efektem złego przygotowania i zaścielania legowisk. Najbardziej powszechnymi materiałami używanymi na całym świecie są piasek, słoma i trociny. Badania wykazały, że krowy wybierają do leżenia stanowiska pokryte piaskiem, ale zaraz na następnym miejscu znalazły się materace, które zapewniają czystość i suchość stanowiska, ograniczają rozwój bakterii i pozwalają na utrzymanie krów w czystości ułatwiającej dój. Piasek jest kosztownym materiałem, nie wszędzie dostępny. Stosując go trzeba odpowiednio przystosować urządzenia do usuwania obornika, ponieważ muszą być one oddzielone.

W przeprowadzonej rozmowie jeden z rolników województwa wielkopolskiego jest zadowolony z decyzji zastosowania piasku na legowiskach. Piasek dostosowuje się do kształtu zwierząt co zapewnia im komfort leżenia. Ma też tę zaletę, że dobrze amortyzuje ciężar, gdy krowa kładzie się i wstaje, co sprzyja mniejszemu obciążeniu stawów skokowych. Nie ma problemów z nogami i racicami w stadzie, podkreślał hodowca. U zwierząt nie występują żadne rany, ropnie czy owrzodzenia na kończynach. Piasek pomaga również w utrzymaniu dobrej zdrowotności wymion. Gdy w stadzie na 61 krów pojawiają się 3-4 przypadki zapaleń, jest to sygnał, aby dosypać na legowisko świeżego piasku, który wymieniany jest trzy razy w roku.

Inny z kolei rozmówca wypowiada się na temat wykorzystania odseparowanej gnojowicy na ściółkę, która nie pogorszyła zdrowotności wymion. Słoma jest zbyt cenną paszą dla bydła i jest stosowana jedynie do ścielenia boksów porodowych i legowisk dla cieląt do 3 miesiąca życia – mówi producent mleka. Na fermie krów boksy legowiskowe ścielone są przez cały rok odseparowaną gnojowicą zawierającą około 40% suchej masy, świeży separat, nie kompostowany, bez dodatku wapna. Legowiska dościelane są 1-2 razy w tygodniu. Nie zaobserwowano pogorszenia zdrowotności krów utrzymywanych na separacie w porównaniu, gdy przebywały na ściółce ze słomy. Ponadto odseparowana gnojowica nie niszczy zgarniaków do usuwania odchodów. Przyznaje, że u niego na fermie zwierzęta są czyste.

A co na to badania naukowe, które mówią, że:

  • separat z gnojowicy powoduje większe zabrudzenie krów niż ściółka ze słomy i z trocin;
  • koncentracja bakterii w separacie była stosunkowo wysoka i znacznie rosła w ciągu kilku dni po zastosowaniu na legowiskach;
  • mimo, że w separacie była wysoka koncentracja drobnoustrojów wywołujących mastitis, w pozyskanym mleku prawie ich nie było;
  • zawartość komórek somatycznych w mleku zbiorczym po zastosowaniu separatu do ścielenia nie zmieniła się.

Zdaniem naukowców separat z gnojowicy sprawdza się w oborach, gdzie boksy legowiskowe są pielęgnowane i czyszczone z odchodów dwa razy dziennie.

W Kanadzie naukowcy zainteresowani byli, jaki rodzaj podłoża do leżenia preferują krowy. W tym celu zwierzętom na 30 godzin przed wycieleniem pozwolono wybrać spośród trzech rodzajów materiałów na legowiska (maty gumowe, piasek oaz beton). Każdy z materiałów pokryty był 15-centymetrową warstwą słomy. Wszystkie krowy przed zbliżającym się porodem zdecydowanie częściej wybierały podłoże z piasku (60%) lub z betonu (35%). Najmniejszym powodzeniem cieszyły się maty gumowe – wybrało je tylko 5% zwierząt. Co więcej – krowy, które wybrały przykryte słomą podłoże z piasku, chętniej odpoczywały po porodzie.

Hodowcy stosują różnego rodzaju rozwiązania przy ścieleniu legowisk (słoma, piasek, mata, materac ze słomy i wapna oraz separat z gnojowicy) i każde z nich będzie dobre, jeżeli w rezultacie zaowocuje lepszą długowiecznością krów oraz wymaganą jakością białego surowca.

10 kwietnia 2015

Drzewo sąsiada na mojej działce

Przygotowane przez

Zgodnie z artykułem 150 Kodeksu cywilnego, właściciel gruntu może obciąć i zachować dla siebie korzenie przechodzące z gruntu sąsiedniego. Takie prawo dotyczy również gałęzi i owoców zwieszających się z sąsiedniego gruntu. I nie ma tu obowiązku zwrotu ich wartości. Właściciel gruntu, na którym drzewo rośnie, nie może się powyższym sprzeciwić. Ale, co ważne, w przypadku gałęzi i owoców właściciel działki sąsiedniej powinien najpierw wyznaczyć sąsiadowi odpowiedni termin do usunięcia tychże gałęzi i owoców. Odpowiedni termin, tzn. że właściciel nieruchomości, z której zwieszają się gałęzie i owoce, powinien mieć dostateczny czas na  zorganizowanie sobie wszystkiego, co jest niezbędne do ich usunięcia. Wyznaczając termin trzeba też brać pod  uwagę, czy pora roku jest odpowiednia do dokonywania tego rodzaju zabiegów. Dopiero jeśli sąsiad tego nie zrobi, wolno obciąć zwieszające się gałęzie i owoce. Przepisy nie mówią też wprost, kto ponosi koszty tej operacji, ale na leży uznać, że właściciel drzewa, bo sadząc drzewo powinien był zadbać o to, by nie przekraczało granic jego działki. Powinien usunąć gałęzie lub owoce z przestrzeni sąsiada, ale czyniąc to ze swojego gruntu. Gdyby jednak usunięcie wymagało wejścia na grunt sąsiedni, artykuł 149 Kodeksu cywilnego zezwala na to. Właściciel sąsiedniego gruntu nie może się temu sprzeciwić, ale może żądać naprawienia wynikłej stąd szkody, jeżeli taka nastąpiła. Obcięcie korzeni nie wymaga uprzedzenia sąsiada.

Również artykuł 148 Kodeksu cywilnego traktuje o owocach. W myśl tego artykułu owoce opadłe z drzewa lub krzewu na grunt sąsiedni stanowią pożytki tego gruntu. Jednakże przepis ten nie ma zastosowania, gdy owoce spadają na grunt przeznaczony na użytek publiczny.

Prawo pozwala obciąć korzenie, gałęzie i owoce, ale nie zezwala na samowolne wycięcie drzewa z sąsiedniej działki ani przycięcie go do wysokości, która poprawi dostęp światła. Nie można też zmusić sąsiada do wycięcia drzewa.

W ogóle wyjść należałoby od artykułu 144 Kodeksu cywilnego, w myśl którego właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swojego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych. We wszelkich działaniach najważniejsza jest zasada dobrosąsiedzkiego zachowania. Najlepiej więc podejmować działania w porozumieniu z sąsiadem.

Może się zdarzyć, że usunięcie gałęzi, a zwłaszcza korzeni, spowoduje, że drzewo uschnie. Jeżeli sąsiad korzystał z prawa do usunięcia korzeni, nie poniesie z tytułu obumarcia drzewa, odpowiedzialności za szkodę. Przyjmuje się jednak, że usuwanie korzeni, gdy drzewo czy krzew nie zakłócają korzystania z nieruchomości, byłoby nadużyciem prawa.


Źródło: Kodeks cywilny.

10 kwietnia 2015

Choroby warzyw – zgnilizna korzeni i łodyg grochu

Przygotowane przez

Choroba wywoływana jest przez grzyb z klasy grzybów niedoskonałych. Występuje w całej Europie, poraża odmiany grochu i peluszki.

Objawy chorobowe mogą występować zarówno na roślinach młodych, jak i częściej na starszych, zwykle w końcu czerwca i w pierwszej połowie lipca. Najpierw żółkną i skręcają się liście dolne, a następnie liście coraz wyższych pięter. Część pędu w miejscu stykania się z glebą brązowieje i często gnije. Zgnilizna obejmuje zwykle część korzenia głównego, porażeniu ulegają wszystkie jego tkanki, a nie tylko wiązki naczyniowe jak przy chorobach fuzaryjnych. Rośliny wcześnie porażone żółkną i zamierają. Z roślin starszych opadają pąki kwiatowe oraz strąki. Nasiona są źle wykształcone. Pędy są zwykle cienkie i silnie wydłużone.

Grzyb zimuje w resztkach porażonych roślin w glebie. Może przenosić się na rok następny za pośrednictwem porażonych nasion. Rozwijająca się w glebie grzybnia poraża młode rośliny przez włośniki. Rozwojowi choroby sprzyja duża wilgotność gleby i ciepła pogoda w maju i czerwcu. Wzrost nasilenia choroby następuje najczęściej w temperaturze 20-27°C.

W rejonach, gdzie choroba występuje w większym nasileniu nie należy uprawiać grochu na tym samym polu, stosując przynajmniej czteroletnią przerwę. Dobrze jest siać groch możliwie wcześnie. Po zbiorze grochu resztki roślin należy niszczyć, a pole głęboko zaorać. Nasiona przed wysiewem zaprawiać zgodnie z zaleceniami Programu Ochrony Warzyw.


Źródło: A. Studziński „Atlas chorób i szkodników roślin warzywnych”.

09 kwietnia 2015

Z wizytą na targach GARDENIA 2015

Przygotowane przez

W ramach zaplanowanego na 2015 rok wyjazdu studyjnego doradcy z Zespołu Doradczego w Turku zorganizowali dla mieszkańców obszarów wiejskich z gmin powiatu tureckiego wyjazd na Targi Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu GARDENIA do Poznania. Grupa wyjazdowa liczyła ponad 50 osób, a przewagę stanowiły Panie z gminy Kawęczyn i Turek. W naszym powiecie wyjazdy integrujące wszystkie gminy, cieszą się wielkim zainteresowaniem. Panie mają możliwość nawiązania nowych znajomości oraz wymiany swoich doświadczeń, między innymi z działalności w kołach gospodyń wiejskich.

W 2015 roku była to już dziewiąta edycja Targów Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu GARDENIA. Targi odbyły się w dniach 26-28 lutego br. na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich. Ekspozycje zajmowały powierzchnię ponad 35000 m2, a swoją ofertę zaprezentowało przeszło 550 wystawców.

GARDENIA to obecnie największe święto ogrodnicze, które cieszy się coraz większym zainteresowaniem, zwłaszcza wśród pasjonatów ogrodnictwa, którzy poszukują inspiracji i możliwości realizacji wymarzonych ogrodów. Targi przyciągają profesjonalistów po to, by w jednym miejscu i czasie uzyskać jak najwięcej informacji o innowacjach, przed zbliżającym się sezonem.

W czasie trwania Targów nie zabrakło również możliwości zakupu roślin i różnego rodzaju narzędzi niezbędnych w ogrodzie. Osoby zainteresowane kwiatami doniczkowymi i rabatowymi, jak również drzewami owocowymi i krzewami ozdobnymi mogli wziąć udział w kiermaszu ogrodniczym. Były rośliny, narzędzia, nawozy, kosiarki, systemy nawadniające, dekoracje, usługi ogrodnicze, nowości i innowacyjne rozwiązania, warsztaty, pokazy, a także seminaria.

Każdy z uczestników naszego wyjazdu znalazł z pewnością coś dla siebie. Nikt nie wracał bez choćby małej pamiątki z Gardenii, co można było zaobserwować w drodze powrotnej. Przy udanej pogodzie, dobrych nastojach, wszyscy uczestnicy wracali zadowoleni i umawiali się na spotkanie za rok.

Anna Rusek, ZD Turek

 

Foto: A.Rusek

08 kwietnia 2015

Wcześniejsze emerytury z KRUS

Przygotowane przez

Zgodnie z obowiązującymi przepisami emerytura rolnicza przysługuje ubezpieczonemu (rolnikowi, małżonkowi rolnika, domownikowi), który spełnia jednocześnie dwa warunki:

  • osiągnął wiek emerytalny,
  • podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 25 lat.

Od 1 stycznia 2013 roku wiek emerytalny jest stopniowo podwyższany. Dotyczy to zarówno kobiet, które urodziły się po 31 grudnia 1952 roku, jak i mężczyzn urodzonych po 31 grudnia 1947 roku. Natomiast wiek 67 lat jako wiek emerytalny dotyczy kobiet urodzonych po 30 września 1973 roku i mężczyzn urodzonych po 30 września 1953 roku.

Do okresów podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, od których zależy prawo do emerytury rolniczej, zalicza się okresy:

  • podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych i członków ich rodzin w latach 1983-1990;
  • prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia, przed dniem 1 stycznia 1983 r.;
  • od których zależy prawo do emerytury zgodnie z przepisami emerytalnymi.

Osobom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przy ustalaniu prawa do emerytury rolniczej nie uwzględnia się okresów ubezpieczenia innego niż rolnicze – zmiana wprowadzona ustawą z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz. U. z 2008 r. Nr 228, poz. 1507 z późn. zm.).

Czy można wcześniej, czyli przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, uzyskać prawo do emerytury rolniczej?

Pewna grupa rolników ma możliwości ubiegania się o wcześniejsze emerytury rolnicze. Przysługują one tylko rolnikom (domownicy nie mogą z nich korzystać), którzy:

  • ukończą wiek 55 lat w przypadku kobiet lub 60 lat w przypadku mężczyzn,
  • będą mieć co najmniej 30 lat podlegania wyłącznie rolniczemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu,
  • zaprzestaną prowadzenia działalności rolniczej,
  • spełnią te warunki do 31 grudnia 2017 roku.

Dotyczyć to będzie wyłącznie:

  • kobiet urodzonych do 31.12.1962 r.,
  • mężczyzn urodzonych do 31.12.1957 r.

Zostawiono wymagany wiek (kobieta 55 lat, mężczyzna 60 lat), a wydłużono wiek emerytalny. Powoduje to obniżenie wysokości części uzupełniającej „wcześniejszej” emerytury rolniczej. Obniżka po 5% emerytury podstawowej liczona jest za każdy rok dzielący uprawnioną osobę od wieku emerytalnego. Część uzupełniająca będzie podwyższana o 5% po osiągnięciu kolejnego roku życia.


Źródło:

  • Warunki nabywania prawa do emerytury rolniczej oraz jej wysokość określa ustawa z 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników – tekst jednolity ustawy Dz. U. z 2013 r., poz. 1403 z późn. zm.
  • Dz. U. z 2012 r. Nr 0, poz. 637 Ustawa o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw.
  • Dz. U. z 2008 r. Nr 228, poz. 1507 z późn. zm. Ustawa o emeryturach kapitałowych.
  • www.krus.gov.pl
08 kwietnia 2015

Choroby zbóż – septorioza liści pszenicy

Przygotowane przez

Septorioza liści pszenicy występuje najczęściej na pszenicy i pszenżycie, rzadziej na innych zbożach.

Straty w plonie ziarna mogą wynosić od 5 do 30%, czasami może być więcej – w zależności od rozwoju choroby. Największe szkody występują w latach o dużej wilgotności. Choroba powoduje obniżenie dorodności i ogólnej masy plonu ziarna. Z chorych kłosów zbierane jest ziarno słabo wykształcone.

septorioza-lisci-pszenicy

Objawy chorobowe mogą wystąpić w każdym stadium rozwojowym rośliny. Sprawca septoriozy plew przyczynia się do powstawania na liściach siewek żółtozielonych, później brunatnych plam, które przybierają kształt zbliżony do soczewkowatego. Pojawiające się przebarwienia mają zazwyczaj chlorotyczną obwódkę. Wraz z rozwojem choroby plamy stają się jasnobrunatne, zlewają się i mogą obejmować również pochwy liściowe. Silne porażenie liści możemy zaobserwować dopiero w czerwcu i lipcu. Silnie porażone liście zasychają i przedwcześnie zamierają. na powierzchni plam pojawiają się nieregularnie ułożone czarne punkty, zwane piknidiami. Są to owocniki stadium konidialnego grzyba, z których w czasie wilgotnej pogody wydostają się bladoróżowe kropelki kleistej cieczy. Objawy na liściach można łatwo pomylić z objawami septoriozy paskowanej liści pszenicy (plamy są jaśniejsze i prostokątne, piknidia są rozmieszczone regularnie, w rzędach) i brunatnej plamistości liści (plamy są żółtawe z brunatnym punktem lub pierścieniem w środku). Z porażonych liści patogen przenosi się na kłosy i dokonuje zakażenia plew (septorioza plew pszenicy).

Źródłem infekcji są resztki pożniwne, samosiewy i oziminy, na których grzyb zimuje w postaci piknidiów, grzybni i rzadziej pseudotecjów (owocniki stadium workowego). Wiosną infekcja dokonywana jest przez zarodniki konidialne, które wydostają się z licznych piknidiów. Czynnik chorobotwórczy jest bardzo wymagający co do pogody. Zarodniki konidialne rozprzestrzeniane są przez deszcz. Do wywołania infekcji patogen potrzebuje długiego okresu wysokiej wilgotności powietrza. Czas inkubacji w temp. 15°C jest długi i wynosi od 3 do 4 tygodni dla Mycosphaerella graminicola oraz 9 dni dla Phaeosphaeria nodorum. Aby doszło do infekcji, pierwszy z nich potrzebuje 20 godzin zwilżenia liści, a drugi 3 godziny.

Ochrona polega na:

  • dokładnym przyorywaniu resztek pożniwnych oraz niszczeniu samosiewów,
  • stosowaniu właściwego płodozmianu – ograniczenie nadmiernego udziału zbóż,
  • przestrzeganiu zasad prawidłowej agrotechniki – stosowanie optymalnej ilości wysiewu w zależności od typu odmiany, warunków siedliskowych i terminu siewu,
  • starannym przygotowaniu gleby do siewu,
  • terminowym stosowaniu podorywek i jesiennych orek,
  • unikaniu przenawożenia azotem – nadmiar sprzyja infekcji liści,
  • optymalnym nawożeniu azotem,
  • unikaniu zbyt gęstego siewu,
  • uprawianiu odmian odpornych o podwyższonej odporności na patogena, wcześnie dojrzewających i o niezbyt krótkiej słomie,
  • doborze odpowiednich, odpornych odmian – mniej podatnych na porażenie,
  • stosowaniu kwalifikowanego, zdrowego materiału siewnego,
  • prawidłowym zaprawianiu materiału siewnego fungicydami o działaniu wgłębnym i systemicznym – eliminacja źródeł infekcji,,
  • stosowaniu opóźnionego siewu w stosunku do terminu optymalnego – wyraźne zmniejszenie silnego porażenia patogenem we wczesnych fazach rozwojowych pszenicy,
  • stosowaniu oprysków fungicydami.


Źródło: notatnikrolnika.pl

07 kwietnia 2015

Program Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi

Przygotowane przez

Według raportu „Nowotwory złośliwe w Wielkopolsce w 2011 r.” region nasz zajmował drugie miejsce w kraju pod względem zachorowalności na tego typu odmiany raka wśród mężczyzn i piąte wśród kobiet.

Klinika Chirurgii Głowy, Szyi i Onkologii Laryngologicznej poznańskiego Uniwersytetu Medycznego oraz Wielkopolskie Centrum Onkologii wraz z Samorządem Województwa Wielkopolskiego rozpoczęły realizację programu profilaktyki nowotworów głowy i szyi. Program opracował prof. Wojciech Golusiński w oparciu o wytyczne Polskiej Grupy Badań Nowotworów Głowy i Szyi oraz EHNS (European Head & Neck Society) i jest pionierskim przedsięwzięciem również na skalę europejską. Jak podkreśla prof. Wojciech Golusiński, są to pierwsze tak duże badania profilaktyczne w kraju poświęcone tym nowotworom.

W Wielkopolskim Centrum Onkologii (WCO) w Poznaniu, które zajmuje się koordynacją tego programu, zainaugurowano 2 września 2014 r. regionalny program profilaktyki nowotworów głowy i szyi. Jego realizacja ma zmniejszyć zachorowalność i liczbę osób umierających na te rodzaje raka w regionie.

Programem objęto grupę podwyższonego ryzyka, tj. osoby w wieku 40-65 lat, które są wieloletnimi palaczami, nadużywają alkoholu bądź podejmują ryzykowne zachowania seksualne. Program zakłada badania bezpłatne, które nie wymagają skierowania od lekarza. Objawami kwalifikującymi do grupy podwyższonego ryzyka są: występowanie przez ponad 3 tygodnie jednego z objawów nie związanych z infekcją, takich jak: pieczenie języka, niegojące się owrzodzenie oraz/lub czerwone albo białe naloty w jamie ustnej, ból gardła, przewlekła chrypka, guz na szyi, niedrożność nosa lub krwawy wyciek z nosa, ból w trakcie oraz/lub problemy z połykaniem.

Według prof. Golusińskiego w ostatnich latach w kraju obserwuje się dynamiczny wzrost zachorowań na nowotwory głowy i szyi. Są to głownie raki: wargi, dna jamy ustnej, języka, migdałków, gardła, krtani, nosa i zatok przynosowych, tarczycy, skóry twarzy i szyi. Głównymi czynnikami ryzyka są: palenie, alkohol oraz wirus brodawczaka ludzkiego HPV.

W tym roku są również czynione starania przez prof. Golusińskiego o uruchomienie programu profilaktyki nowotworów głowy i szyi. O terminie rozpoczęcia bezpłatnych badań bez skierowań będę informowała po otrzymaniu informacji. Natomiast, jak zapewnia nas Kierownik Zakładu Epidemiologii i Profilaktyki Nowotworów WCO w Poznaniu Agnieszka Dyzmann-Sroka, jest cały czas ścieżka dostępu na takie badania poprzez POZ – lekarza rodzinnego, który daje skierowanie do Laryngologii Onkologicznej Wielkopolskiego Centrum Onkologicznego w Poznaniu. Każdy pacjent, który zgłosi się z ww. niepokojącymi objawami i skierowaniem od lekarza rodzinnego, będzie przyjęty i przebadany zgodnie z wprowadzonym przez Narodowy Fundusz Zdrowia pakietem onkologicznym – szybka terapia onkologiczna.

Szybka terapia onkologiczna ma poprawić dostępność diagnostyki i leczenia nowotworów złośliwych i usystematyzować proces diagnostyczno-terapeutyczny. Jest to możliwe dzięki wprowadzeniu karty diagnostyki i leczenia onkologicznego oraz wyznaczeniu maksymalnych terminów na realizację poszczególnych etapów leczenia, a także zniesieniu limitów na diagnostykę i leczenie nowotworów.

Wdrożenie pakietu onkologicznego przyniesie następujące korzyści:

  • skrócenie kolejek dla pacjentów z podejrzeniem nowotworu,
  • uporządkowanie procesu diagnostyki i leczenia pacjenta,
  • wprowadzenie szybkiej diagnostyki i kompleksowego leczenia,
  • zmniejszenie śmiertelności pacjentów onkologicznych,
  • obniżenie kosztów leczenia, dzięki wykryciu choroby we wczesnym stadium.
Strona 356 z 590