Błędy popełniane w trakcie wykonywania oprysku nie tylko obniżają skuteczność zabiegu, ale też stwarzają zagrożenie dla środowiska. Naraża to rolnika na straty finansowe, związane ze zmniejszeniem opłacalności zabiegu oraz ewentualnymi karami pieniężnymi. Tymczasem, jak przedstawia prof. Ryszard Hołownicki z Instytutu Sadownictwa w Skierniewicach, prawie 50 proc. błędów leży po technicznej stronie zabiegu opryskiwania.

Do największych zagrożeń dla środowiska, związanych ze stosowaniem chemicznych środków ochrony roślin, zalicza się skażenia miejscowe (spowodowane skumulowaniem ŚOR) oraz rozproszone (znoszenie, spływ z pól).

Znoszenie cieczy użytkowej towarzyszy niemal wszystkim, wykonywanym zabiegom ochrony roślin, a jego wyeliminowanie jest praktycznie niemożliwe. Przez wzgląd na znoszenie, niektóre tereny - strefy ochronne, np. sąsiadujące z wodami powierzchniowymi - są całkowicie wyłączone z chemicznej ochrony.

Rolnik może ograniczyć znoszenie przez dobór odpowiednich technik opryskiwania i parametrów pracy opryskiwacza, takich jak prędkość robocza, wysokość belki polowej, ciśnienie cieczy. Bardzo ważne jest uwzględnienie warunków atmosferycznych podczas zabiegu - prędkości i kierunku wiatru oraz temperatury i wilgotności powietrza.

- Najprostszym sposobem jest zwiększenie wielkości kropel. Zastosowanie rozpylaczy niskoznoszeniowych ogranicza znoszenie o 50 proc., a eżektorowych - nawet o 75 proc. - wskazuje profesor. - Najskuteczniejszą metodą, w przypadku upraw polowych, jest jednak opryskiwanie z pomocniczym strumieniem powietrza (PSP). Ta technika ogranicza znoszenie o 75 proc., przy jednoczesnym zachowaniu bardzo wysokiej skuteczności zabiegu. W przypadku upraw sadowniczych, najskuteczniejsze są techniki sensorowe oraz recyrkulacyjne, wykorzystywane w opryskiwaczach tunelowych, które ograniczają znoszenie o 95 proc.

Znoszenie nie jest jednak jedynym zagrożeniem dla środowiska. Coraz większą uwagę zwraca się na skażenia miejscowe, w których występuje akumulacja ŚOR. Do skażeń często dochodzi w miejscach, w których opryskiwacze są myte i napełniane.

- Bardzo ważna jest sama konstrukcja opryskiwacza. Duże powierzchnie osłon wykonanych z gładkiego tworzywa są łatwe do umycia. Interesującym rozwiązaniem, proponowanym przez niektórych producentów, jest system zraszania powierzchni opryskiwacza, dzięki czemu ŚOR nie zanieczyszczają maszyny, nie zasychają na jej powierzchni - przedstawia R. Hołownicki.

Technologia dostarcza coraz lepsze rozwiązania. Nowoczesne opryskiwacze zwiększają skuteczność zabiegów i zmniejszają straty środków ochrony roślin, jednocześnie redukując zagrożenia dla środowiska oraz zwiększając bezpieczeństwo operatorów opryskiwaczy. Tymczasem wykonywanie zabiegów przy użyciu przestarzałego, często niesprawnego technicznie opryskiwacza, jest częstym „grzechem" rolników.  Regulacje prawne dotyczące ochrony środowiska przed zanieczyszczaniem chemicznymi środkami ochrony roślin są coraz ostrzejsze. Ponadto, przy ciągle rosnących cenach środków ochrony roślin rolnika nie stać na byle jaki opryskiwacz - podsumowuje profesor. - Może lepiej złożyć się z kilkoma sąsiadami i kupić na spółkę droższy, ale lepszy sprzęt? A może warto zastanowić się nad opłacalnością skorzystania z firm oferujących usługi opryskiwania? Nie stać nas na bylejakość – podkreśla specjalista.

Metody zmniejszania zagrożeń dla środowiska oraz zdrowia rolników przy wykorzystaniu nowoczesnych technik opryskiwania przedstawiono na konferencji ,,Prawidłowa ochrona roślin, bezpieczeństwo rolnika i bezpieczna żywność” , która odbyła się 29 listopada br. w Auli Kryształowej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Spotkanie zorganizowano w ramach prowadzonej przez Bayer CropScience kampanii „Grunt to bezpieczeństwo". Patronat nad konferencją objęły ministerstwa Edukacji Narodowej oraz Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Kampania wywodzi się z programu „Odpowiedzialna troska", stworzonego przez Europejskie Stowarzyszenie Producentów Środków Chemicznych.