Powiat leszczyński na Forum Kobiet 2010
W dniu 8 grudnia 2010 roku Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gołaszynie, gmina Bojanowo, zorganizował Forum Kobiet.
Uczestniczkami forum były członkinie 14 Kół Gospodyń Wiejskich z 4 powiatów regionu leszczyńskiego. W programie Forum oprócz części wykładowej znalazły się dwa konkursy. Pierwszym z nich nosił tytuł „Gospodarstwo rolne przyjazne środowisku naturalnemu”, który przeprowadzony został po wysłuchaniu wykładu na temat przestrzegania wymogów ochrony środowiska w gospodarstwie rolnym. Drugi z konkursów obejmował ocenę ciast przez Komisję Konkursową przygotowanych przez panie z poszczególnych Kół Gospodyń Wiejskich. W tym roku konkurs nosił nazwę ”Domowe ciasto z makiem, orzechami i miodem”.
Powiat leszczyński w konkursie reprezentowały: KGW Hersztupowo i KGW Górzno z gminy Krzemieniewo, KGW Radomyśl z gminy Wijewo, KGW Włościanki z gminy Święciechowa oraz KGW Krzycko Wielkie z gminy Włoszakowice. Wszystkie przygotowane wypieki prezentowały się znakomicie i jeszcze lepiej smakowały, o czym mogli przekonać się uczestnicy podczas degustacji ciast.
Wyróżniono wypieki przygotowane przez panią Halinę Wiegand z KGW Radomyśl oraz Alinę Ryczkowską z KGW Górzno. Najwięcej punktów Komisja Konkursowa przyznała za ciasto „Tort szachownica” przygotowany przez panią Grażynę Bobrowską z KGW Płaczkowo z gminy Jutrosin. Dla zainteresowanych zamieszczamy poniżej przepis na to ciasto oraz przepisy pozostałych KGW z powiatu leszczyńskiego. Życzymy smacznego.
Kamila Stachowiak
ZD Leszno
Tort szachownica
Ciasto białe: 5 jajek, 1 szklanka cukru, 1 szklanka maki tortowej, 1 łyżeczka proszku do pieczenia
Ciasto z makiem: 5 jajek, 1 szklanka cukru, 1 szklanka maki tortowej, 1 łyżeczka proszku do pieczenia, ½ szklanki maku
Białka ubić na sztywną pianę, dodać cukier i żółtka. Do piany wsypać mąkę zmieszaną z proszkiem do pieczenia i całość delikatnie wymieszać. Tak przygotować dwa biszkopty, a do jednego dodać suchy mak. Ciasto wlać do formy o średnicy
Krem: 1 ½ kostki margaryny palmy, 1 ½ kostki masła, 6 jajek, 1 szklanka cukru, 1 cukier waniliowy, olejek migdałowy, 50 ml spirytusu
Jajka ubić z cukrem i cukrem waniliowym. Masło i margarynę utrzeć, dodawać porcjami masę jajeczną - całość ucierać. Na koniec dodać olejek migdałowy i spirytus, wymieszać. Każde ciasto przekroić na dwa krążki, a każdy krążek pokroić na trzy pierścienie i układać na przemian – biały i makowy smarując każdy kremem. Udekorować dowolnie.
Grażyna Bobrowska
KGW Płaczkowo, gm. Jutrosin
Bałwan
Głowa – babka makowa: 1 kostka margaryny palmy, 1 szklanka mąki, 5 jajek, 1 szklanka maku, 3 łyżeczki proszku do pieczenia, 1 szklanka cukru, olejek migdałowy
Białka ubić na sztywną pianę. Żółtka utrzeć z margaryną i cukrem, dodać suchy mak i olejek migdałowy. Do masy dodawać porcjami na przemian pianę z białek i mąkę wymieszaną z proszkiem do pieczenia. Piec 1 godzinę w temperaturze 175 ºC.
tułów – orzechowiec:
biszkopt: 5 jajek, ¾ szklanki cukru, ¾ szklanki mąki, 2 łyżeczki proszku do pieczenia
Jajka utrzeć na parze z cukrem, dodać mąkę z proszkiem do pieczenia, całość lekko wymieszać. Piec 30 minut w temperaturze 175 ºC.
masa jabłkowa:
Do podgrzanego musu wsypać galaretkę, całość wymieszać.
masa orzechowa: 30 dag zmielonych orzechów włoskich, ¾ szklanki 18% śmietany, 30 dag margaryny Kasi, 1 szklanka cukru, 2 jajka
Śmietanę wymieszać z ubitymi jajkami, orzechami i cukrem. Całość zagotować, ciągle mieszając. Po ostudzeniu masę połączyć z margaryną. Przekładać: biszkopt, masa jabłkowa, masa orzechowa.
prezenty: 25 dag margaryny Kasi, ½ szklanki cukru, 3 łyżki kakao, 1 żółtko, 2 paczki herbatników (petit beurre) zmielonych, olejek migdałowy.
Margarynę, cukier, kakao, żółtko i olejek migdałowy utrzeć, dodać zmielone herbatniki. Masę wstawić do lodówki. Po schłodzeniu formować kulki lub kwadraciki.
Alina Ryczkowska
KGW Górzno, gm. Krzemieniewo
Ciasto z orzechami
Ciasto: 50 dag mąki, 20 dag cukru, 20 dag masła, 2 jajka, 2 łyżki miodu, 2 łyżeczki sody oczyszczonej, 2 łyżki zimnego mleka, 1 słoik powideł, 1 słoik dżemu z czarnej porzeczki
Miód rozpuścić podgrzewając. Masło posiekać z mąką, dodać cukier, jajka, sodę rozpuszczoną w mleku, miód - wyrobić ciasto. Ciasto podzielić na dwie części i wyłożyć na blaszki. Oba placki posmarować powidłami wymieszanymi z dżemem z czarnej porzeczki. Na jeden z placków wyłożyć masę orzechową. Piec na złoty kolor - temperatura 180ºC, 15 – 20 minut.
masa orzechowa: 30 dag łuskanych orzechów włoskich , 12 dag masła, 10 dag cukru, 2 łyżki miodu
Wszystkie składniki wymieszać i zagotować.
krem budyniowy: ½ l mleka, ½ szklanki cukru, 2 ½ łyżki mąki ziemniaczanej, 1 ½ łyżki mąki, 1 kostka masła
Z podanych składników ugotować budyń i wystudzić. Masło rozcierać z porcjami schłodzonego budyniu.
Przełożyć: ciasto, krem, ciasto z masą orzechową. Ciasto można delikatnie polać polewą czekoladową.
Danuta Mrozek
KGW Hersztupowo, gm. Krzemieniewo
Pani Walewska
Ciasto: 40 dag mąki, 30 dag margaryny, 15 dag cukru, 1 cukier waniliowy, 5 żółtek, 2 łyżeczki proszku do pieczenia,
piana: 7 białek, 30 dag cukru, 20 dag łuskanych orzechów włoskich, 1 dżem z czarnej porzeczki
Z podanych składników zagnieść ciasto i podzielić na dwie części. Białka ubić z cukrem na sztywną pianę. Każdą z części ciasta rozwałkować, położyć na blaszkę wyłożoną papierem i podpiec kilka minut w temperaturze 180ºC na lekko złoty kolor. Podpieczone placki posmarować dżemem, położyć na nich pianę i posypać posiekanymi orzechami. Piec w temperaturze 180ºC przez kilka minut, aby piana była upieczona.
krem: ½ l mleka, 3 łyżki mąki ziemniaczanej, 4 łyżki cukru, 1 cukier waniliowy, 2 żółtka, 1 kostka margaryny
Odlać trochę mleka i rozpuścić w nim mąkę ziemniaczaną. Resztę mleka zagotować z cukrem i cukrem waniliowym. Dodać mąkę ziemniaczaną i zagotować. Po wystudzeniu budyń porcjami ucierać z margaryną i żółtkami. Krem nałożyć na jeden placek i przykryć drugim. Ciasto można posypać cukrem pudrem.
Halina Wieland
KGW Radomyśl, gm. Wijewo
Ciasto makowe z masą orzechową
Ciasto makowe: 25 dag maku, 15 dag cukru, 5 jajek, 5 dag łuskanych orzechów włoskich, 1 łyżeczka proszku do pieczenia, 1 olejek migdałowy
Mak sparzyć, odsączyć i zmielić 3 razy. Żółtka utrzeć z cukrem i dodawać porcjami mak. Potem dodać orzechy, ubitą pianę z białek i proszek do pieczenia. Delikatnie wymieszać i wylać na blaszkę wyłożoną pergaminem. Przygotować biszkopt.
biszkopt: 4 jajka, ¾ szklanki cukru, ¾ szklanki mąki tortowej, 1 łyżeczka proszku do pieczenia
Jajka z cukrem ubić na parze na sztywną masę aż do wystudzenia. Dodać mąkę i proszek do pieczenia – delikatnie wymieszać. Ciasto wylać na ciasto makowe Piec 40 minut w temperaturze 160ºC.
masa orzechowa: 15 dag zmielonych orzechów włoskich, 25 dag masła, 20 dag cukru pudru, ¾ szklanki mleka
Zmielone orzechy wsypać do wrzącego mleka i pozostawić pod przykryciem do ostygnięcia. Potem utrzeć masło z cukrem pudrem i dodawać masę mleczno – orzechową. Tak przygotowaną masę wyłożyć na masę makową – biszkopt musi być na spodzie. Ciasto polać polewą czekoladową.
KGW Włościanki, Święciechowa
Placek kruchy z biszkoptem
Ciasto biszkoptowe: 3 jajka, 6 łyżek cukru, 3 łyżki wody, 5 dag mąki ziemniaczanej, 10 dag mąki pszennej, ½ szklanki maku, ½ łyżeczki proszku do pieczenia
Jajka, cukier i wodę ubić na sztywną masę. Dodać przesiane mąki z proszkiem do pieczenia i dokładnie wymieszać. Potem wsypać mak i wymieszać. Na wyłożoną papierem do pieczenia blaszkę (
ciasto kruche:30 dag mąki pszennej, 15 dag margaryny, 15 dag cukru, 1 jajko, 1 łyżeczka proszku do pieczenia, 2 łyżeczki miodu
Z podanych składników zagnieść ciasto i podzielić na 2 części. Każdą część rozwałkować i wyłożyć na 2 blaszki (
krem budyniowy:7 łyżek cukru, 2 łyżki mąki pszennej, 1 łyżka mąki ziemniaczanej, 1 cukier waniliowy, ½ kostki margaryny, ½ l mleka
Z mleka, cukru, mąki, cukru waniliowego ugotować budyń. Do ciepłej masy dodać margarynę i dokładnie wymieszać.
polewa czekoladowa: czekolada deserowa lub gorzka, 8 łyżek mleka
Kruche ciasto posmarować dżemem i połową kremu. Potem położyć ciasto makowe, posmarować kremem, dżemem i drugą częścią kremu, przykryć ciastem kruchym. Ciasto polać polewą - czekoladę rozpuścić w mleku. Udekorować orzechami włoskimi.
KGW Krzycko Wielkie, gm.Włoszakowice
Energia słońca.
W ostatnich latach ogromnie wzrasta zapotrzebowanie na energię. Do tej pory głównymi źródłami energii są paliwa kopalne, takie jak węgiel kamienny i brunatny, ropa naftowa i gaz ziemny. Jednak coraz częściej poszukuje się innego łatwo dostępnego i ekologicznego źródła energii, dlatego zwraca się w kierunku energii słonecznej. Słońce jest olbrzymim reaktorem, gdzie powstają ogromne ilości energii na skutek reakcji prowadzących do zamiany wodoru w hel. Energia ta jest emitowana w przestrzeń kosmiczną w postaci promieniowania elektromagnetycznego. Jak na razie Słońce jest niewyczerpywalnym źródłem energii.
Ilość energii jaka dociera ze Słońca do powierzchni Ziemi jest bardzo duża , wynosi około 1.9 x1017W. Jednak nie cała ta energia przechodzi przez atmosferę. W zewnętrznych warstwach atmosfery odbijane jest prawie 40 procent promieniowania słonecznego. Straty zachodzą również w wyniku zjawiska pochłaniania energii w atmosferze. Wskutek tych procesów do powierzchni Ziemi dociera tylko 40 procent promieniowania emitowanego przez Słońce. Poza tym ilość promieniowania docierająca do konkretnego obszaru Ziemi zależy jeszcze od kąta padania promieni słonecznych, aktualnych warunków pogodowych czyli stopnia zachmurzenia oraz stopnia wilgotności powietrza .
Z punktu widzenia wykorzystania energii promieniowania słonecznego w kolektorach najistotniejszymi parametrami są roczne wartości nasłonecznienia - wyrażające ilość energii słonecznej padającej na jednostkę powierzchni płaszczyzny w określonym czasie. Roczna gęstość promieniowania słonecznego w Polsce na płaszczyznę poziomą waha się w granicach 950 - 1250 kWh/m2, natomiast średnie usłonecznienie wynosi 1600 godzin na rok. W całej Polsce, intensywność nasłonecznienia wystarczy do pokrycia całkowitych potrzeb energetycznych w 60%, a latem nawet w 100%. Najsilniejsze promieniowanie słoneczne dociera do Polski w okresie od kwietnia do sierpnia.
Energia słoneczna może być przetwarzana na energię cieplną. Tak dzieje się w urządzeniach zwanych kolektorami cieczowymi lub powietrznymi. W kolektorach słonecznych jako element grzewczy wykorzystuje się powietrze, wodę oraz niezamarzające płyny.
Kolektor płaski składa się z przezroczystego pokrycia, absorbera pochłaniającego energię promieniowania słonecznego, wymiennika ciepła oraz izolacji. Promienie, przenikając przez taflę szklaną trafiają na pokryty specjalną warstwą absorber i zostają przetworzone w ciepło. Energia cieplna uzyskana przez kolektor jest transportowana za pośrednictwem czynnika roboczego i za pomocą pompy do zbiornika. Kolektory najczęściej montowane są na dachach, ale mogą również być instalowane na ścianach budynków lub na specjalnym stelażu obok budynku. Należy pamiętać, że kolektor powinien być skierowany na południe, aby jak najdłużej docierało do niego promieniowanie słoneczne.
Kolektory wykorzystuje się do ogrzewania pomieszczeń, a także do podgrzewania wody w domach, gospodarstwach rolnych, obiektach sportowych i rekreacyjnych oraz zakładach przemysłowych, do ogrzewania wody w basenach. Rolnicy stosują je do suszenia produktów rolnych: zboża, nasion, owoców, ziół i grzybów. Ocenia się, że w Polsce kolektory słoneczne są w stanie pokryć około 60% rocznego zapotrzebowania domu jednorodzinnego na energię cieplną, jeżeli budynek zostanie odpowiednio zbudowany.
Przeliczniki wskazują na to, że w naszych warunkach klimatycznych jeden metr kwadratowy może dostarczyć rocznie tyle energii ile dostarcza 70 - 100 kilogramów węgla kamiennego. Jest to około 300 - 500 kWh. Jest to wielkość nie do przecenienia jeśli chodzi o wpływ na środowisko naturalne. Takie kolektory powinny być coraz częściej budowane w gospodarstwach rolnych, tym bardziej, że mamy tam sporo powierzchni dachowej na instalacje tych urządzeń. Na dodatek pojawiły się oferty bankowe wspierające inwestycje w tym kierunku.
Główny specjalista ds. ekologii i ochrony środowiska
Źródła finansowania w rolnictwie ekologicznym
Przygotowane przez Magdalena StachowiakŹródła finansowania w rolnictwie ekologicznym
Rolnik prowadzący gospodarstwo metodą ekologiczną może otrzymać dofinansowanie w ramach działania:
- Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności oraz
- Program rolnośrodowiskowy.
Aby otrzymać płatność rolnośrodowiskową należy przystąpić do Programu Rolnośrodowiskowego do pakietu „rolnictwo ekologiczne". Gospodarstwo realizuje 5 letni program w oparciu o plan działalności rolnośrodowiskowej zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Program rolnośrodowiskowy" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz.U. nr 33, poz. 262 z póź. zmianami) oraz prowadzi produkcję ekologiczną zgodnie z Rozporządzeniem Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych.
Wysokość stawek płatności w Programie Rolnośrodowiskowym na lata 2007-2013.
2.1. Uprawy rolnicze (z certyfikatem zgodności) - 790 zł/ha
2.2. Uprawy rolnicze (w okresie przestawiania) - 840 zł/ha (w pierwszym i drugim roku realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego)
2.3. Trwałe użytki zielone (z certyfikatem zgodności) - 260 zł/ha
2.4. Trwałe użytki zielone (w okresie przestawiania) - 330 zł/ha (w pierwszym i drugim roku realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego)
2.5. Uprawy warzywne (z certyfikatem zgodności) - 1300 zł/ha
2.6. Uprawy warzywne (w okresie przestawiania) - 1550 zł/ha (w pierwszym i drugim roku realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego,a w przypadku upraw roślin wieloletnich również w trzecim roku realizacji zobowiązania)
2.7. Uprawy zielarskie (z certyfikatem zgodności) - 1050 zł/ha
2.8. Uprawy zielarskie (w okresie przestawiania) - 1150 zł/ha (w pierwszym i drugim roku realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego,a w przypadku upraw roślin wieloletnich również w trzecim roku realizacji zobowiązania)
2.9. Uprawy sadownicze i jagodowe (z certyfikatem zgodności) - 1540 zł/ha
2.10. Uprawy sadownicze i jagodowe (w okresie przestawiania) - 1800 zł/ha (w pierwszym i drugim roku realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego)
2.11. Pozostałe uprawy sadownicze i jagodowe z certyfikatem zgodności) - 650 zł/ha (160 zł/ha w przypadku uprawy orzecha włoskiego przed upływem 6 pełnych sezonów wegetacyjnych, jeżeli taka uprawa stanowi co najmniej 40% wszystkich drzew tego gatunku)
2.12. Pozostałe uprawy sadownicze i jagodowe (w okresie przestawiania) - 800 zł/ha (w pierwszym, drugim i trzecim roku realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego)
Dofinansowanie w ramach działania „Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności" wypłacane jest beneficjentom, którzy wytwarzają produkty ekologiczne przeznaczone do spożycia przez ludzi. Płatność wypłacana jest na wniosek rolnika, składany do Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Pomoc wypłacana jest w formie rocznych płatności obejmujących okresy kolejnych 12 m-cy, zwane dalej „okresami pomocy" liczonych od dnia wydania certyfikatu. Wysokość pomocy, za każdy z 5 okresów pomocowych dla produktów rolnictwa ekologicznego wynosi 996 zł.
Wysokość pomocy wylicza się na podstawie kosztów rzeczywiście poniesionych tj. kosztów kontroli w wyniku której otrzymuje się certyfikat.
Magdalena Stachowiak
WODR w Poznaniu
W dniu 9 grudnia w Dobrzycy odbyło się spotkanie wigilijne dla działaczek Kół Gospodyń Wiejskich i działaczy Kółek Rolniczych gminy Dobrzyca. Na spotkanie przybyło 160 osób z całej gminy. Spotkanie prowadził prezes GZRK i OR w Dobrzycy Zygmunt Jaworski. Nie zabrakło zaproszonych gości. Wśród nich byli Starosta Pleszewski Michał Karalus, wójt gminy Dobrzyca Jarosław Pietrzak, przewodniczący Rady Gminy Witalis Półrolniczak. Uczniowie Szkoły Podstawowej w Lutyni przygotowali jasełka. Po podzieleniu się opłatkiem odbyła się degustacja wigilijnych potraw. Był barszcz, karp panierowany, ryba po grecku, ryba w brzoskwiniach, karp w galarecie, śledź w śmietanie, w sosie tatarskim, sałatka śledziowa z fasolą, makiełki. Nie zabrakło pierników, orzechów, makowca. Potrawy przygotowywały panie z KGW Fabianów i Izbiczno. Pokaz wigilijny był dofinansowany ze środków UE, oś 4 w ramach PROW 2007 – 2013, z projektu ORGANIZACJA TRADYCYJNEGO SPOTKANIA WIGILIJNEGO. Inicjatorami i organizatorami spotkania wigilijnego były Halina Słojewska z GZRK i OR w Dobrzycy oraz Jolanta Pankowiak z ZD Pleszew.
Jolanta Pankowiak
Doradca ds. rozwoju obszarów wiejskich
Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej – szansą dla przetwórców oraz gospodarstw różnicujących działalność
Napisane przez Krzysztof Graf
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-13 (PROW 2007-2013) stwarza różne możliwości pozyskiwania środków unijnych dla szerokiego grona odbiorców zlokalizowanych w na terenach wiejskich, w tym dla gospodarstw rolnych, podmiotów gospodarczych, różnego rodzaju organizacji oraz jednostek samorządowych. Skrótowe nazewnictwo niektórych działań PROW często nie do końca obrazuje zakres i możliwości pozyskiwania środków. Takim przykładem jest działanie w ramach Osi 1 „Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej”, kojarzone z działaniem skierowanym dla firm rolno-spożywczych, czyli podmiotów gospodarczych działających na większa skalę i prowadzących działalność produkcyjną głównie w sektorze przetwórstwa mięsa, owoców i warzyw oraz mleka. To skojarzenie jest tylko częściową prawdą, bowiem o tym, kto może skorzystać z tego działania, decyduje „Wykaz wykonywanych rodzajów działalności, w zakresie których może być przyznana pomoc”, będący załącznikiem do Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 kwietnia 2008 roku, stanowiącego aktualizację do podstawowego Rozporządzenia MRiRW z dnia 17 października 2007.
- Tabela (3146 Pobrań)
czyli systemu zbierania i wykorzystywania danych rachunkowych z gospodarstw rolnych
Od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, a tym samym wdrożenia systemu zbierania i wykorzystywania danych rachunkowych z gospodarstw rolnych pod nazwą Polski FADN upłynęło już prawie siedem lat. W Polsce do końca 2009 roku rachunkowość w systemie Polski FADN prowadziło ponad 12 000 gospodarstw rolnych z tego najwięcej w Wielkopolsce, tj. ok. 2000.
- 2010_04_praktyczny_produkt_fadn.pdf (4028 Pobrań)
Pasieka zimą
Zima dla pszczół to czas trudny, dlatego też należy zadbać o jak najlepsze przygotowanie rodzin pszczelich już w okresie lata i jesieni. Bardzo ważne też jest miejsce,w którym będą zlokalizowane rodziny pszczele w tym okresie.
Zimowanie pszczół
Miejsce stacjonowania pasieki nazywamy pasieczyskiem. Zaleca się aby ono było zlokalizowane w taki sposób aby było ogrodzone i zapewniało pszczołom spokój podczas zimowli. Wyróżniamy dwa sposoby zimowania pszczół ze względu na miejsce zlokalizowania pasiek. Pierwszy powszechnie stosowany w naszych warunkach jest to zimowanie na tzw. toczku czyli pasieczysku na wolnym powietrzu. Drugi sposób to zimowanie pszczół w stebniku. Polega ono na tym , że rodziny pszczele przed zimą przenosi się do specjalnie przygotowanych miejsc na przykład piwnic. W miejscach tych zapewniony jest spokój i stała temperatura co gwarantują dobrą zimowlę. Stebnik powinien być dobrze zabezpieczony przed szkodnikami i nie powinny tam być magazynowane inne produkty. Sposób ten w warunkach Wielkopolski nie jest stosowany z uwagi na konieczność posiadania specjalnych miejsc i dodatkową pracochłonność związaną z przemieszczaniem rodzin.
Zimowanie pszczół na toczku czyli na zewnątrz jest powszechnie praktykowane z dobrym skutkiem. Należy zaznaczyć ,że o powodzeniu przezimowania rodzin pszczelich decydują takie czynniki jak siła zimowanych rodzin, ilość zapasów , wentylacja ula w czasie zimowania. Pszczoły aby się ogrzać podczas zimy tworzą tzw. kłąb. Istnieje następująca zależność im rodzina pszczela jest silniejsza tzn. im ma więcej osobników tym średnica kłębu jest większa .Silniejszej rodzinie łatwiej się ogrzać ponieważ ciepło wytwarzane jest przez większą liczbę pszczół. Pomimo ,że na zewnątrz są temperatury ujemne w środku kłębu jest temperatura powyżej 25 stopni .Dzięki tej zdolności pszczoły są w stanie przetrwać nawet największe mrozy.
Pszczoły ściągnięte w kłąb
Ważne jest to aby pszczoły przygotowane do zazimowania były zdrowe , wolne od Warrozy i dobrze odżywione. Wielkość gniazda i ilość zapasów powinna być dostosowana indywidualnie do siły rodziny. Innym nie mniej ważnym czynnikiem jest właściwa wentylacja ula podczas zimowania . Pomocne w tym zakresie są odpowiedniej wielkości wylotki i inne otwory wentylacyjne .Dość skuteczne jest stosowanie w ostatnich latach tzw. dolnej poduszki powietrznej polegającej na podstawianiu na czas zimowli pustego korpusu pod korpus z rodziną zimującą .
Podkreślić należy ,że o efektach dobrego przezimowania decydują prace i czynności pszczelarza wykonane latem i jesienią. Zimą pszczelarz powinien pszczołom zapewnić przede wszystkim spokój.
Henryk Matkowski Z D Słupca
Wigilijna Noc nadchodzi...
Niechże się Wam mili najlepiej powodzi,
Niech Wam sprzyja szczęście o każdej godzinie,
Niech Was nic dobrego nie minie.
Z okazji Świąt Bożego Narodzenia
Wszystkim - wszystkiego najlepszego
życzy
Zespół Doradczy
z powiatu pleszewskiego
Program rolnośrodowiskowy na lata 2007- 2013 – zasady przystąpienia, pakiety, stawki płatności
Program rolnośrodowiskowy jest jednym z działań Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Regulowany jest Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Program rolnośrodowiskowy" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007—2013 (Dz. U. Nr 33, poz. 262 wraz z późniejszymi zmianami).Głównym zadaniem programu rolnośrodowiskowego jest redukcja negatywnego wpływu rolnictwa na środowisko i maksymalizacja jego pozytywnego oddziaływania na różnorodność biologiczną i krajobraz obszarów wiejskich.
Celem programu jest m.in.
promowanie zrównoważonego systemu gospodarowania;
przywracanie walorów lub utrzymanie stanu cennych siedlisk użytkowanych rolniczo;
zachowanie bioróżnorodności na obszarach wiejskich;
odpowiednie użytkowanie gleb i ochronę wód;
ochronę zagrożonych lokalnych ras zwierząt gospodarskich i lokalnych odmian roślin uprawnych.
realizacji Programu Rolnośrodowiskowego przez okres 5 lat, zgodnie z planem działalności rolnośrodowiskowej;
przestrzegania wymagań wynikających z poszczególnych pakietów i wariantów.
przestrzegania minimalnych wymagań na obszarze całego gospodarstwa rolnego;
prowadzenia rejestru działalności rolnośrodowiskowej;
zachowania występujących w gospodarstwie rolnym i określonych w planie rolnośrodowiskowym trwałych użytków zielonych oraz elementów krajobrazu rolniczego nieużytkowanych rolniczo, tworzących ostoje dzikiej przyrody.
Program składa się z 9 pakietów, które dodatkowo podzielone są na warianty. Dla każdego wariantu została wyliczona stawka płatności. Płatność wypłacana jest w przeliczeniu na hektar powierzchni, sztukę zwierzęcia gospodarskiego lub metr bieżący elementu liniowego.
1. Rolnictwo zrównoważone
1.1. Zrównoważony system gospodarowania - 360 zł/ha
2. Rolnictwo ekologiczne
2.1. Uprawy rolnicze (z certyfikatem zgodności) - 790 zł/ha
2.2. Uprawy rolnicze (w okresie przestawiania) - 840 zł/ha (w pierwszym i drugim roku realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego)
2.3. Trwałe użytki zielone (z certyfikatem zgodności) - 260 zł/ha
2.4. Trwałe użytki zielone (w okresie przestawiania) - 330 zł/ha (w pierwszym i drugim roku realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego)
2.5. Uprawy warzywne (z certyfikatem zgodności) - 1300 zł/ha
2.6. Uprawy warzywne (w okresie przestawiania) - 1550 zł/ha (w pierwszym i drugim roku realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego, a w przypadku upraw roślin wieloletnich również w trzecim roku realizacji zobowiązania)
2.7. Uprawy zielarskie (z certyfikatem zgodności) - 1050 zł/ha
2.8. Uprawy zielarskie (w okresie przestawiania) - 1150 zł/ha (w pierwszym i drugim roku realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego, a w przypadku upraw roślin wieloletnich również w trzecim roku realizacji zobowiązania)
2.9. Uprawy sadownicze i jagodowe (z certyfikatem zgodności) - 1540 zł/ha
2.10. Uprawy sadownicze i jagodowe (w okresie przestawiania) - 1800 zł/ha (w pierwszym i drugim roku realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego)
2.11. Pozostałe uprawy sadownicze i jagodowe z certyfikatem zgodności) - 650 zł/ha (160 zł/ha w przypadku uprawy orzecha włoskiego przed upływem 6 pełnych sezonów wegetacyjnych, jeżeli taka uprawa stanowi co najmniej 40% wszystkich drzew tego gatunku)
2.12. Pozostałe uprawy sadownicze i jagodowe (w okresie przestawiania) - 800 zł/ha (w pierwszym, drugim i trzecim roku realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego)
3. Ekstensywne trwałe użytki zielone
3.1. Ekstensywna gospodarka na łąkach i pastwiskach - 500 zł/ha
4. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000 i na obszarach Natura 2000
4.1. Ochrona siedlisk lęgowych ptaków- 1200 zł/ha
4.2. Mechowiska - 1200 zł/ha
4.3. Szuwary wielkoturzycowe - 800 zł/ha
4.4. Łąki trzęślicowe i selernicowe - 1200 zł/ha
4.5. Murawy ciepłolubne - 1200 zł/ha
4.6. Półnaturalne łąki wilgotne - 800 zł/ha
4.7. Półnaturalne łąki świeże - 800 zł/ha
4.8. Bogate gatunkowo murawy bliźniczkowe - 800 zł/ha
4.9. Słonorośla - 1190 zł/ha
4.10. Użytki przyrodnicze - 550 zł/ha
5. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000
5.1. Ochrona siedlisk lęgowych ptaków - 1370 zł/ha
5.2. Mechowiska - 1390 zł/ha
5.3. Szuwary wielkoturzycowe -910 zł/ha
5.4. Łąki trzęślicowe i selernicowe - 1390 zł/ha
5.5. Murawy ciepłolubne - 1380 zł/ha
5.6. Półnaturalne łąki wilgotne - 840 zł/ha
5.7. Półnaturalne łąki świeże - 840 zł/ha
5.8. Bogate gatunkowo murawy bliźniczkowe - 870 zł/ha
5.9. Słonorośla - 1190 zł/ha
5.10. Użytki przyrodnicze - 550 zł/ha
6. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie
6.1. Produkcja towarowa lokalnych odmian roślin uprawnych - 570 zł/ha
6.2. Produkcja nasienna towarowa lokalnych odmian roślin uprawnych - 800 zł/ha
6.3. produkcja nasienna na zlecenie banku genów - 4700 zł/ha
6.4. Sady tradycyjne - 2100 zł/ha
7. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie
7.1. Zachowanie lokalnych ras bydła - 1140 zł/szt.
7.2. Zachowanie lokalnych ras koni - 1500 zł/szt.
7.3. Zachowanie lokalnych ras owiec - 320 zł/szt.
7.4. Zachowanie lokalnych ras świń - 570 zł/szt.
8. Ochrona gleb i wód
8.1. Wsiewki poplonowe - 330 zł/ha
8.2. Międzyplon ozimy - 420 zł/ha
8.3. Międzyplon ścierniskowy - 400 zł/ha
9. Strefy buforowe
9.1 Utrzymanie 2-metrowych stref buforowych - 44 zł/100 mb
9.2.Utrzymanie 5-metrowych stref buforowych - 110zł/100mb
9.3. Utrzymanie 2-metrowych miedz śródpolnych - 40 zł/100 mb
9.4. Utrzymanie 5-metrowych miedz śródpolnych - 100zł/100mb
Dla pakietów: rolnictwo zrównoważone, rolnictwo ekologiczne, ekstensywne trwałe użytki zielone oraz ochrona gleb i wód została wprowadzona degresywność płatności tzn. że wysokość pomocy uzależniona jest od wielkości powierzchni objętej wsparciem. Degresywność przedstawia się następująco:
- rolnictwo zrównoważone, rolnictwo ekologiczne, ochrona gleb i wód
100% stawki płatności - od 1 ha do 100 ha;
50% stawki płatności - od 100,01 ha do 200 ha;
10% stawki płatności - powyżej 200 ha.
- ekstensywne trwałe użytki zielone
100% stawki płatności – od 1 ha do 10 ha;
75% stawki płatności – od 10,01 ha do 50 ha;
50% stawki płatności – od 50,01 ha do 100 ha;
10% stawki płatności – powyżej 100 ha.
Aby przystąpić do programu rolnośrodowiskowego należy opracować, przy udziale doradcy rolnośrodowiskowego, plan działalności rolnośrodowiskowej. Plan taki opracowuje się na 5 lat zawsze do 15 maja danego roku. Natomiast zobowiązanie rolnośrodowiskowe realizowane jest od dnia 15 marca roku złożenia pierwszego wniosku.
Należy pamiętać, ze warunkiem przystąpienia do pakietu 4 i 5 jest posiadanie wykonanej przez eksperta dokumentacji przyrodniczej. Wykaz ekspertów znajduje się na stronie www.cdr.gov.pl
Szczegółowe informacje na temat Programu Rolnośrodowiskowego można uzyskać u doradców rolnośrodowiskowych zatrudnionych w Wielkopolskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Poznaniu. Doradcy pomagają także w opracowaniu planów działalności rolnośrodowiskowej - zgodnie z cennikiem WODR.
Magdalena Stachowiak
WODR w Poznaniu
Więcej...
Elektrownie Wiatrowe
Rada Gminy Gizałki przyjęła projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części terenu położonego w Nowej Wsi , Czołnochowie , Rudzie Wieczyńskiej , Szymanowicach i Tomicach . W podjętej uchwale Rady Gminy Gizałki numer XXIX/1/2010 przedmiotem i zakresem planu objęto tereny pod lokalizacje elektrowni wiatrowych. Ferma wiatrowa będzie obejmowała 19 sztuk wiatraków w w/w miejscowościach. Przeprowadzona została procedura opiniowania ( w tym w zakresie ochrony środowiska- wyłożenie prognozy oddziaływania na środowisko do publicznego wglądu). Uzyskano opinię Państwowego Inspektora Sanitarnego w Pleszewie oraz opinie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu .Uwzględniono wniesione uwagi i wnioski między innymi w zakresie dopuszczalnych poziomów hałasu , które dla terenów oznaczonych w projekcie planu symbolem UT tereny usług (turystyczno-rekreacyjne ) zgodnie z przepisami odrębnymi nie przekroczą 55 decybeli.
Prognoza oddziaływania na środowisko stanowiła istotny i integralny element prac nad projektem planu miejscowego a ustalenia z niej wynikające zostały uwzględnione w zapisach planu. Umowy z rolnikami na polach , gdzie staną wiatraki zostały uwzględnione w zapisach planu. Umowy z rolnikami na polach , gdzie staną wiatraki zostały sporządzone wcześniej z firmą-Eviva Gizałki Sp. z o. o. Przy tej okazji zostaną również wykonane drogi dojazdowe , rowy oraz spłyną podatki do gminy. Farma elektrowni wiatrowych zostanie zlokalizowana poza głównymi trasami przelotów i głównymi ostojami gniazdowania ptaków.
Opracowała :Marzena Latosińska
ZD Pleszew
Co to jest rolnictwo ekologiczne?
Produkcja ekologiczna – jest ogólnym systemem zarządzania gospodarstwem i produkcją żywności, która łączy najkorzystniejsze dla środowiska praktyki, wysoki stopień różnorodności biologicznej, ochronę zasobów naturalnych oraz stosowanie wysokich standardów dotyczących dobrostanu zwierząt.
Produkcja ekologiczna regulowana jest Rozporządzeniem Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych, które uchyla rozporządzenie (EWG) nr 2092/91. Szczegółowe zasady wdrażania ww. rozporządzenia zawarte są w Rozporządzeniu Komisji (WE) nr 889/2008 z 5 września 2008r.
Zgodnie z ustawą o rolnictwie ekologicznym z 25 czerwca 2009 roku (Dz. U. Nr 116, poz. 975) każdy rolnik zamierzający podjąć działalność w zakresie rolnictwa ekologicznego i ubiegać się o certyfikat gospodarstwa ekologicznego musi zgłosić zamiar prowadzenia takiej działalności do upoważnionej jednostki certyfikującej.
Aby wprowadzać swoje produkty do obrotu jako produkty rolnictwa ekologicznego należy uzyskać certyfikat zgodności gwarantujący, że produkt pochodzi z ekologicznej produkcji. Certyfikat wydawany jest na 12 m-cy.
Produkty, które uzyskały certyfikat zgodności powinny być odpowiednio oznakowane. Obowiązkowe jest umieszczenie nazwy i adresu producenta oraz nazwy i numeru identyfikacyjnego jednostki certyfikującej. Od 1 lipca 2010 roku obowiązkowe jest oznaczenie, że produkt został objęty systemem kontroli WE: „ROLNICTWO EKOLOGICZNE – SYSTEM KONTROLI WE", a także wspólnotowe logo rolnictwa ekologicznego.
Okres przestawiania gospodarstwa konwencjonalnego na ekologiczne trwa:
• 2 lata z możliwością skrócenia do jednego roku o ile dotychczasowe metody gospodarowania były bliskie ekologicznym,
• 3 lata w przypadku plantacji wieloletnich.
Przestawianie dotyczy całego obszaru gospodarowania i obejmuje wszystkie działy produkcji rolnej. Tylko w przypadku posiadania innego (wyodrębnionego fizycznie i ekonomicznie) gospodarstwa możliwe jest prowadzenie jednego jako ekologiczne, a drugiego jako konwencjonalne.
Gospodarstwo przestawiane na produkcję ekologiczną podlega corocznej kontroli w terminie uzgodnionym z rolnikiem przez upoważnioną jednostkę certyfikującą.
Magdalena Stachowiak
WODR w Poznaniu
- EU_Organic_Logo_Colour_OuterLine_rgb_1.jpg (3461 Pobrań)
Pompa ciepła – zasada działania
Coraz częściej poszukujemy energii z odnawialnych źródeł. Jednym z nich jest ciepło wnętrza ziemi. Pochodząca od słońca energia cieplna zmagazynowana w ziemi w wodzie lub w powietrzu ma zbyt niską temperaturę aby mogła być bezpośrednio używana do ogrzewania. Do korzystania z tak olbrzymich zasobów energii odnawialnej potrzebne jest odpowiednie wyposażenie techniczne. Do korzystania z tego ciepła służy pompa ciepła. Pompa ciepła jest urządzeniem, które pozwala na przepływ ciepła ze źródła o niższej temperaturze do źródła o temperaturze wyższej. Żeby taki proces mógł przebiegać niezbędna jest jednak energia elektryczna, która jest energią napędową dla pompy ciepła
Głównymi elementami pompy ciepła są parownik, sprężarka, skraplacz i zawór rozprężny. Dodatkowo urządzenia te wyposażone są w sterownik, pompkę obiegową dolnego źródła, grzałkę elektryczną i czujniki temperatury oraz ciśnienia. Pompy ciepła zazwyczaj zawierają zbiornik ciepłej wody użytkowej, również zbiornik ten jest może być oddzielnym elementem w kotłowni. Czynnikiem roboczym krążącym w instalacji jest niezamarzający płyn, który charakteryzuje się niską temperaturą wrzenia., np. mieszanina wody i alkoholu lub glikolu
Pompa ciepła wykorzystuje energię zakumulowaną w gruncie, wodach podziemnych lub powietrzu stanowiących dolne źródło ciepła, a następnie przekazuje energię cieplną o wyższej temperaturze do instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej, czyli tzw. górnego źródła ciepła. Ciepło dolnego źródła za pomocą czynnika termodynamicznego charakteryzującego się niższą niż woda temperaturą wrzenia i parowania przy określonych wartościach ciśnienia, przekazywane jest przez parownik do instalacji pompy ciepła. Za zaworem rozprężnym, a przed parownikiem następuje obniżenie temperatury poniżej temperatury dolnego źródła ciepła na skutek obniżenia ciśnienia czynnika roboczego. Dzięki temu energia może być od niego odbierana, a następnie zużywana w wymienniku ciepła, którym jest parownik do odparowania czynnika roboczego krążącego wewnątrz instalacji pompy ciepła (czynnik po odebraniu ciepła zmienia stan skupienia z płynnego na gazowy) stającego się nośnikiem energii cieplnej. Sprężarka spiralna, do której kierowany jest czynnik roboczy w postaci pary, spręża ją i powoduje wykraplanie w kondensatorze pompy ciepła, w temperaturze wyższej od temperatury, jaką ma czynnik przepływający przez wymiennik gdzie następuje oddanie ciepła wodzie (przejście czynnika do fazy ciekłej przy jednoczesnym oddaniu energii parowania powiększonej o pracę włożoną przez sprężarkę). Woda wypełnia grzejniki, a ochłodzony płyn przepływa przez zawór rozprężny, dzięki czemu czynnik roboczy powraca do ciśnienia, które umożliwia wrzenie w temperaturze dolnego źródła ciepła. Następnie czynnik roboczy kierowany jest powtórnie do parownika i cały proces rozpoczyna się od nowa. Podsumowując, w skraplaczu w użyteczny sposób odbierana jest energia pobrana przez czynnik roboczy w parowniku oraz energia napędowa, jaką pobrała sprężarka. Transport ciepła z ośrodka o niższej temperaturze do ośrodka o wyższej temperaturze jest możliwy jedynie przy udziale energii elektrycznej dostarczonej z zewnątrz do napędu sprężarki jako jednego z elementów obiegu termodynamicznego.
1. Czynnik obiegu dolnego źródła (ciecz niezamarzająca, np. mieszanina wody i alkoholu lub glikolu) płynąc w wężownicy odbiera energię cieplną z gruntu, powietrza lub wody.
2. W parowniku pompy podgrzany czynnik obiegu dolnego źródła oddaje ciepło zimnemu czynnikowi chłodniczemu obiegu wewnętrznego pompy ciepła (ze względu na ochronę środowiska stosowane są obecnie freony hydrofluorowęglowodorowe (HFC) zamiast niebezpiecznych dla warstwy ozonowej freonów wodorochlorofluorowęglowodorowych (HCFC); czynnik chłodniczy znajduje się w obiegu zamkniętym w pompie ciepła i nie ma kontaktu z otoczeniem). Czynnik chłodniczy podgrzewa się i odparowuje, stając się gazem.
3. Gaz zostaje sprężony przez sprężarkę. Wytworzone w tym procesie ciepło jest przekazywane w skraplaczu do systemu instalacji centralnego ogrzewania budynku.
4. Skroplony gaz po przejściu przez zawór rozprężny obniża swoje ciśnienie oraz temperaturę i przepływa do parownika, gdzie ponownie odbiera ciepło od czynnika obiegu dolnego źródła i proces zaczyna się ponownie.
Dolnym źródłem ciepła dla pompy ciepła mogą być grunt, woda bądź powietrze. Im wyższa temperatura dolnego źródła, tym wyższy współczynnik efektywności COP (Ceofficient Of Performance - stosunek oddanej energii cieplnej do energii napędowej niezbędnej do pracy pompy). Zastosowanie pomp ciepła jest związane z możliwością pozyskania energii cieplnej z dolnego źródła, które powinno charakteryzować się stałą temperaturą w ciągu roku umożliwiającą ekonomiczny odzysk ciepła, zdolnością odbudowy swojego potencjału energetycznego w określonym czasie. Istotne są również koszty wykonania dolnego źródła
Projektując instalację z pompą ciepła należy określić jakie jest zapotrzebowanie budynku na ciepło oraz przeznaczenie (centralne ogrzewanie oraz zapotrzebowanie na ciepłą wodę użytkową). Następnie dobierana jest pompa ciepła o odpowiedniej mocy, a na końcu planowania inwestycji dobiera się dolne źródło ciepła w oparciu o moc pompy.
Podstawową zaletą wykorzystania pompy ciepła dla celów centralnego ogrzewania oraz produkcji ciepłej wody użytkowej są oszczędności płynące z niższych niż w przypadku kotłów węglowych, olejowych czy gazowych kosztów ogrzewania. Zaletami pomp ciepła są także cicha praca, brak odpadów, ognia i dymu. Instalacja z pompą ciepła nie wymaga komina, wykonania przyłącza gazowego czy miejsca składowania paliwa, co też daje komfort użytkowania tego urządzenia. Należy pamiętać, że pompa ciepła pracuje przez cały rok. W zimie przygotowuje ciepłą wodę użytkową oraz ciepło dla potrzeb centralnego ogrzewania, natomiast po sezonie grzewczym, oprócz przygotowania ciepłej wody użytkowej, może chłodzić pomieszczenia.
Konkurs "Gospodarstwo rolne przyjazne środowisku naturalnego"
Przygotowane przez Wioletta KmiećkowiakKonkurs „Gospodarstwo rolne przyjazne środowisku naturalnemu”
8 grudnia 2010 roku w Gołaszynie w gminie Bojanowo Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu zorganizował, już po raz drugi, konkurs pn. „Gospodarstwo rolne przyjazne środowisku naturalnemu”. Konkurs został zorganizowany w ramach dorocznego Forum Kobiet. Założeniem Konkursu jest sprawdzenie poziomu wiedzy z zakresu wymogów wzajemnej zgodności, czyli zasad dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska oraz podstawowych wymogów z zakresu zarządzania gospodarstwem rolnym. Wyniki Konkursu mogą być pomocne w ocenie, w którym z obszarów wymogów wzajemnej zgodności uzupełnienie wiedzy jest konieczne. Konkurs poprzedzony był wykładem nt. „Ochrona środowiska w gospodarstwie rolnym”, który przeprowadziła Wioletta Kmiećkowiak, specjalista z Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu.
Uczestnikami Konkursu były członkinie 14 kół gospodyń wiejskich z powiatów: gostyński, kościański, leszczyński i rawicki. Konkurs został zrealizowany w formie krótkiego testu. Nie miał on charakteru rywalizacji sportowej, dlatego też Komisja konkursowa nie typowała miejsc. Wszystkie uczestniczki Konkursu otrzymały Podziękowanie za udział w Konkursie oraz upominki – kwiaty doniczkowe.
Konkurs „Gospodarstwo rolne przyjazne środowisku naturalnemu” to jedna z form upowszechniania informacji na temat wymogów wzajemnej zgodności i okazja do zweryfikowania własnej wiedzy w tym zakresie.
Wioletta Kmiećkowiak
Dział Ekologii i Ochrony Środowiska
WODR w Poznaniu