Tereny wiejskie to bogactwo i różnorodność krajobrazów, zapachów i smaków, mnogość kultur, historii, zwyczajów, a także bogata oferta zielonych przestrzeni, miejscowości oraz zabytków.
Agroturystyka również w Polsce zdobywa coraz szersze grono zwolenników. Jej domeną jest przestrzeń, zapewniająca bliskość natury i swobodę poruszania się, ograniczająca kontakt z anonimowym tłumem i dająca możliwość osobistego kontaktu z innymi (mieszkańcami wsi i turystami), sprzyjająca uprawianiu szeregu sportów na świeżym powietrzu itp. To odpoczynek z dala od zgiełku i hałasu. Ponadto tego rodzaju turystyka charakteryzuje się małą skalą występowania, co ułatwia nawiązania wzajemnych więzi, a wraz z tym przyjazdów w przyszłości. Wymienione cechy agroturystyki są zaletami tej formy działalności, którą podkreśla wiele osób i widzi potrzebę jej kreowania. Organizowanie pobytu turystów przez rodzinę rolniczą we własnym gospodarstwie rolniczym stwarza również nowe możliwości wykorzystania przestrzeni wiejskiej, zabudowań rolniczych i lokalnej infrastruktury aby uzyskiwać dodatkowe dochody. Rozwój tej formy przedsiębiorczości to nie tylko szansa dla poszczególnych gospodarstw, ale także dla wsi i gmin. W Polsce interesuje się nią wiele osób, a zwłaszcza rolników i in­stytucji związanych ze wsią i rolnictwem, którzy w agroturystyce widzą możliwość zmian i poprawy sytuacji dochodowej. Baza agroturystyczna w Polsce systematycznie się rozwija.

Od kilku już lat również w powiecie średzkim obserwujemy wzrastającą z roku na rok liczbę gospodarstw agroturystycznych. W zasadzie każde z nich ma do zaoferowania co innego i każde może liczyć, że znajdą się chętni, którzy tylko tu zechcą wypoczywać. Objeżdżając te gospodarstwa zaskakuje różnorodność pomysłów, którymi rolnicy chcą zachęcić do odwiedzenia właśnie ich gospodarstwa. Mamy miejsca wymarzone do wypoczynku przez osoby spragnione spokoju i ciszy, mamy i takie gdzie dobrze będą się czuć osoby preferujące wypoczynek czynny. Patrząc na mapę naszego powiatu zauważa się, że większość gospodarstw agroturystycznych w naszym powiecie znajduje się wzdłuż Warty. Turyści znajdą tam wszystko: las, wodę, swobodę, swojskie jadło, ale przede wszystkim miłą atmosferę.

Zabiorę dziś Państwa na wycieczkę po gospodarstwach agroturystycznych naszego powiatu. Zaczniemy od gminy Nowe Miasto. Od dawna znane są walory krajoznawcze tej część Wielkopolski.

Tutaj w dorzeczu Warty rozciąga się Żerkowsko-Czeszewski Park Krajobrazowy. Wokół rzeki rozciągają się malownicze starorzecza, tereny podmokłe, łąki okresowo zalewane. Park krajobrazowy, rezerwaty przyrody, starorzecza i oddalona o kilkaset metrów Warta to idealne miejsce na odpoczynek.

Jadąc z Nowego Miasta do w kierunku Żerkowa, po lewej stronie drogi widzimy drogowskaz kierujący nas do Hermanowa. Tutaj, w malowniczym miejscu na nadwarciańskich łąkach, wśród lasów Nadwarciańskiego Parku Krajobrazowego znajduje się gospodarstwo Pani Sławomiry Orłowskiej.

Oaza Spokoju, jak mówi o nim sama właścicielka. Oferta tego gospodarstwa jest bardzo szeroka. Przepiękne nadwarciańskie tereny zachęcają do pieszych lub rowerowych wycieczek. Fantastyczne tereny wędkarskie.

Przede wszystkim jednak w Hermanowie kocha się konie i właśnie jazda konna ściąga tutaj turystów. Tu jeździć konno może każdy. Właścicielka zaprasza zarówno na naukę jak i na doskonalenie jazdy. Do dyspozycji turystów są konie duże, mniejsze i całkiem malutkie. Organizowane są weekendowe i wakacyjne kursy jazdy konnej. Turyści mieszkają tu w ładnie urządzonych pokojach z łazienkami, a o ich podniebienie dba prawdziwa wiejska kuchnia. Dla dzieci jest małe zoo, plac zabaw i kucyki. Można tu przywieźć swojego szczekającego bądź miauczącego ulubieńca by razem cieszyć się sielską atmosferą. Każdy znajdzie tu coś dla siebie! Jedziemy dalej drogą na Żerków. Zaczyna się Wolica Kozia. Atrakcyjna miejscowość położona na skraju Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego. Tuż na jej brzegu leży gospodarstwo Pana Tadeusza Wolniewicza, hodowcy koni huculskich. Gospodarstwo to nastawione jest przede wszystkim na przyjęcia turystów chętnych do przejażdżek konnych po pięknej okolicy. Do dyspozycji turystów gospodarz przygotował również 3 bryczki. Kilkaset metrów dalej wjeżdżamy do gospodarstwa „Wilczki", którego właścicielką jest Pani Zofia Janicka. Znajdujemy tu urocze miejsce, wprost wymarzone dla tych, którzy pragną ciszy i spokoju. W gospodarstwie znajduje się staw rybny - wspaniałe miejsce dla miłośników wędkarstwa. Tuż za gospodarstwem rozciąga się rezerwat Dębno nad Wartą z naturalnym lasem łęgowym. Okolica kryje w sobie wiele urokliwych zakątków o walorach turystycznych i przyrodniczych. Do dyspozycji turystów są aktualnie 4 ładnie urządzone pokoje. Gospodarstwo cały czas się rozbudowuje. W planach właścicielki jest otwarcie stadniny i kompleksu rekreacyjnego z siłownią, sauną i basenem. Ale na to jeszcze trochę poczekamy. Na razie można korzystać ze stadniny sąsiadów, urządzać grille, ogniska bądź zwyczajnie pospacerować po pięknej okolicy.

Jedziemy dalej. Mijamy Dębno i kierujemy się na Lutynię.

Już z daleka słychać muzykę. To w posiadłości Pana Pawła Sierańskiego odbywa się piknik. Tu wśród stawów (raj dla wędkarzy) co tydzień można pobawić się na świeżym powietrzu. Można przyjeżdżać całymi rodzinami. Dla dzieci właściciel przygotował „małe zoo" – są i żywe zwierzęta: kózki, owieczki i osiołki i wiklinowe: smoki, żyrafy, pawie, słonie i in. Przy brzegu ustawiono łódź Wikingów, którą można popływać po stawach. Gospodarz pomyślał też o głodomorach, dla których zapewnia potrawy z grilla i kuchni polowej. Posiadłość otaczają lasy zasobne w grzyby i jagody. Teren jest bardzo ciekawy dla wycieczek pieszych, rowerowych lub konnych. Czujemy się jak w bajce. Co roku coś tu przybywa. W przyszłości planowana jest budowa hotelu, który zapewni noclegi dla turystów ale na razie aby poszukać noclegu musimy jechać dalej. Jadąc przez Łgów, Śmiełów, Brzostków (teren gminy Żerków) robimy koło i wracamy do gminy Nowe Miasto. Z katowickiej szosy skręcamy kierunku Śremu, a potem do Boguszynka. W jego okolicy znajdują się wzniesienia leśne, czyste strumienie, ścieżki i dukty leśne, które nadają się do wycieczek pieszych jak i rowerowych. Wśród lasów, nad dużym, zarybionym stawem leży gospodarstwo „Sadyba" Państwa Siejaków.

Jest to miejsce szczególnie dla tych, którzy preferują biwakowanie. Wszędzie cisza i spokój. Serdeczna atmosfera. Długie wieczory można spędzać przy ognisku. Uroku dodają piękne konie huculskie pasące się na łąkach właścicieli. Dodatkową atrakcją dla gości jest możliwość wzniesienia się i podziwiania okolicy z parolotni. Gospodarstwo od niedawna ukierunkowano na produkcję ekologiczną. Ostatnie gospodarstwo jakie jeszcze dziś chcemy zobaczyć leży również w Boguszynku.

Około 1 km dalej leży "Zacisze Leśne", gospodarstwo Pani Magdaleny Pribe. Gospodarze udostępniają gościom domek w lesie z dobrze wyposażoną kuchnią, łazienką i sauną. Może się w nim wygodnie pomieścić ok. 10 osób. Przy domku znajduje się mały basen.

Ze względu na bezpieczeństwo turystów, cały teren został ogrodzony.

Pani Magdalena jest z zawodu plastyczką, wiec prawdopodobnie aby poszerzyć ofertę dla turystów wykorzysta swe uzdolnienia w agroturystycznej działalności.

Kończymy pierwszy etap podróży. W następnym pokażę Państwu, że również interesująco i pięknie jest w gminie Krzykosy.

O tradycji

Regionalne i tradycyjne produkty żywnościowe - wędliny, pieczywo, wyroby cukiernicze, sery, miody, warzywa i owoce, napoje alkoholowe, soki oraz inne wyroby cieszą się coraz większą popularnością i zainteresowaniem przede wszystkim wśród konsumentów, dla których są one odkrytymi na nowo rarytasami polskiej wielowiekowej tradycji.

Tradycja kulturowa i tożsamość regionalna przyjmuje różne formy nie tylko pod postacią kulinarnego dziedzictwa, ale wyraża się także w garncarstwie, hafciarstwie, tkactwie, kowalstwie, plecionkarstwie, malarstwie ludowym i rzeźbie, o których to nie należy zapominać a również podobnie jak produkty żywnościowe, chronić od zapomnienia i nieuczciwej konkurencji (falsyfikaty).

      TARDYCJE BOŻONARODZENIOWE

                  Grudzień to czas oczekiwania na Święta Bożego Narodzenia. W kościele katolickim zaczyna się adwent a w domach gospodynie robią wielkie porządki. W tak wysprzątanym domu może stanąć choinka. Do Polski zwyczaj ten przywędrował z Niemiec w XVIII wieku, wcześniej w domach zawieszano podłaźniczkę a w kontach ustawiano snopy zboża.

                Punktem kulminacyjnym tego oczekiwania jest wigilia Bożego Narodzenia. W Polsce wigilie obchodzi się dopiero od XVIII wieku.  W tym dniu obowiązywał  ścisły post, także podczas kolacji wigilijnej podawano tylko potrawy postne. Liczba potraw była zawsze nieparzysta, miało to zapewnić urodzaj i dobrą prace w przyszłym roku. Ilość dań zależała od zamożności gospodarza tak więc wieczerza chłopska składała się z 5 lub 7 potraw( tyle ile dni w tygodniu) , szlachecka z 9 ( dziewięć chórów anielskich) a u arystokracji było 11 potraw.  Obecnie na wigilijnym stole znajduje się 12 potraw na cześć 12 apostołów.

              Przy wigilijnym stole zawsze zostawiano jedno wolne miejsce dla przygodnego gościa, w ten sposób wyrażamy pamięć o bliskich , którzy nie mogą z nami spędzić tych świąt. Pod białym obrusem kładło się siano. Kolację wigilijną rozpoczynało się gdy na niebie ukazała się pierwsza gwiazdka, miała ona oznaczać gwiazdę betlejemską. Najważniejszym momentem wieczerzy wigilijnej jest zwyczaj łamania się opłatkiem, składania  sobie życzeń i wzajemnego wybaczania .

Należy spróbować wszystkich potraw jakie znajdują się na stole aby nie zabrakło któreś podczas następnej wigilii .

           Po kolacji całe rodziny śpiewają kolędy, a domy odwiedzają kolędnicy przebrani za Heroda, trzech króli, śmierć ,pasterzy , turonia i zbierają dary.

        Zwieńczeniem wieczoru wigilijnego jest pasterka – msza odprawiana o północy . Upamiętnia ona przybycie pasterzy do Betlejem i oddanie hołdu maleńkiemu Jezusowi.

Julita Maślińska

ZD Słupca

        Minął kolejny rok, za kilka dni nastaną jedne z najpiękniejszych świąt- Święta Bożego Narodzenia. Zamykamy kolejny okres naszej pracy doradczej. Nadchodzi zatem czas podsumowań i przemyśleń nad tym co się wydarzyło.

        Rolnictwo powiatu gnieźnieńskiego cechuje się dużą intensywnością produkcji w stosunku do potencjału plonotwórczego gleby. Specyfiką tego regionu jest także bardzo wysoki udział produkcji zwierzęcej. Jednakże od 2007r. zaznacza się spadek stada podstawowego loch oraz produkcji towarowej tuczników. Zauważa się jednak wyraźne tendencje zwiększania produkcji mleka zwłaszcza w gospodarstwach  specjalizujących się w tej dziedzinie. W gospodarstwach o zróżnicowanej produkcji towarowej, zwiększa się zainteresowanie produkcją wołowiny.

W produkcji roślinnej i zwierzęcej rolnicy, pomimo niekorzystnej wskaźników opłacalności,  wprowadzają  nowe technologie produkcji i technologii przechowywania płodów rolnych.  Przykładem mogą być powoli powstające przechowalnie warzyw i  ziemniaków   oraz magazyny do przechowywania zboża, instalowane są  urządzenia do nawadniania roślin.

        W gospodarstwach  rolniczych zaznaczają się tendencje do szukania  dodatkowego dochodu pozarolniczego.  Przykładem mogą być   gospodarstwa agroturystyczne na terenie powiatu. Zauważa się żywe zainteresowanie tą  działalnością. W związku z tym tegoroczny Dzień Otwartej Zagrody organizowany przez Zespół Doradczy w powiecie gnieźnieńskim dotyczył tej właśnie tematyki. W czerwcu gościliśmy w gospodarstwie agroturystycznym Dom „Stara Chata” państwa Danuty i Jerzego Semrau z Popielewa gm. Trzemeszno.

Wybór miejsca nie był przypadkowy. Gospodarstwo państwa Semrau położone jest w pobliżu Szlaku Piastowskiego, nad jeziorem Popielewskim, co stwarza wspaniałe warunki turystyczne i przyrodnicze, a liczne osiągnięcia na polu turystyki przyciągają gości. Gospodarstwo zajęło I miejsce w konkursie na najlepsze gospodarstwo agroturystyczne w powiecie gnieźnieńskim w 2006r. oraz zajęło II miejsce w  konkursie na najlepszy obiekt agroturystyczny w woj.wielkopolskim, organizowanym przez Urząd Marszałkowski w 2009r.

Podczas imprezy obecni rolnicy zainteresowani agroturystyką, bądź prowadzący już gospodarstwa agroturystyczne, mogli uzupełnić wiedzę podczas wykładów wygłoszonych przez specjalistki z Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu panią Wiktorię Maciejewską i panią Aldonę Jankowską.

Otwarta Zagroda umożliwiła uczestnikom imprezy zdobycie i wymianę wiedzy oraz doświadczeń o agroturystyce.

Zespół Doradczy w powiecie gnieźnieńskim serdecznie dziękuje właścicielom gospodarstwa- państwu Semrau, za miłe przyjęcie i życzy dalszych sukcesów w branży agroturystycznej.

        Jak co roku w powiecie gnieźnieńskim organizowane były spotkania dla rolników. Odbyły się ogółem 133 spotkania- 111 szkoleń informacyjnych i 22 szkolenia specjalistyczne, w których uczestniczyło ponad 2400 osób. Tematyka spotkań była zróżnicowana i dotyczyła m.in. zarządzania gospodarstwem rolnym przy wykorzystaniu, dostępnych  narzędzi ekonomicznych; źródeł finansowania gospodarstw rolnych; zarządzania gospodarstwem rolnym w świetle wymogów prawnych ; nowych technologii produkcji zwierzęcej i roślinnej; pozyskiwania funduszy na inwestycje i modernizacje gospodarstw; nowych rozwiązań w budynkach i budowlach inwentarskich. Omawiane były także tematy związane z programami rolnośrodowiskowymi czy wymogami wzajemnej zgodności w gospodarstwach rolnych.

Przeprowadzone zostały także pokazy i demonstracje. Pokaz dotyczył higieny doju i przechowywania mleka. Odbył się on w gospodarstwie rolnym pana Zbigniewa Palucha z Gorzykowa, gm. Witkowo. Demonstracja „System wspomagania decyzji w ochronie ziemniaka” została zrealizowana w gospodarstwie pana Leszka Wędzikowskiego w miejscowości Kąpiel, gm. Czerniejewo– wyniki prezentowane są na stronie internetowej   IOR w Poznaniu. Na terenie gminy Czerniejewo prowadzony jest  przez doradcę z ZD Gniezno-Tadeusza Rochowiaka,  monitoring zarazy ziemniaka, z którego dane przesyłane są do Instytutu Ochrony roślin w Poznaniu.

Ostatnie lata cechuje  duże zapotrzebowanie rolników na   pomoc doradców w  pozyskiwaniu   funduszy  z Budżetu Wspólnoty Europejskiej,  co jest sporym wyzwaniem dla służb  doradczych.

Zespół Doradczy w powiecie gnieźnieńskim nie zapomina o młodzieży,  która prowadzi gospodarstwa rolne i o tej, która planuje pozostać i pracować w rolnictwie. Wspólnie z Zespołem Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 w Gnieźnie organizowaliśmy dla młodzieży  spotkania stacjonarne, kursy kwalifikacyjne m.in. kurs kombajnistów, w którym brali  udział uczniowie i osoby dorosłe.

Co roku organizujemy także, zgodnie z potrzebami, kursy z zakresu ochrony roślin, które uprawniają do wykonywania zabiegów w produkcji rolniczej  i leśnictwie,  oraz zakupu preparatów zaliczanych do bardzo toksycznych  i toksycznych dla ludzi.

        Realizacja w/w zadań  to  część naszej pracy.  Każdy z doradców  codziennie, w biurze lub w terenie, indywidualnie pomaga rozwiązywać problemy dotyczące technologii czy organizacji produkcji w gospodarstwach.

Tak minął ostatni rok w naszym powiecie. Przed nami kolejny. Co przyniesie???

Bolesław Kaźmierczak

Kierownik  WODR ZD Gniezno