Zgodnie z informacją podaną przez ARiMR w okresie od 12 września do 11 października 2016 roku będzie trwał nabór wniosków w ramach poddziałania 6.5 „Płatności na rzecz rolników kwalifikujących się do systemu małych gospodarstw, którzy trwale przekazali swoje gospodarstwa innemu rolnikowi”.

Wniosek o przyznanie pomocy należy złożyć osobiście lub przez upoważnioną osobę w Biurze Powiatowym ARiMR, właściwym ze względu na miejsce położenia gospodarstwa. Wniosek można również wysłać listem poleconym.

O pomoc taką może ubiegać się rolnik – osoba fizyczna, która spełnia następujące warunki:

• jest wpisany do ewidencji producentów;
• jest pełnoletni;
• uczestniczy w systemie dla małych gospodarstw, który jest częścią płatności bezpośrednich;
• przekaże w sposób trwały gospodarstwo rolne innemu rolnikowi, który jest osobą fizyczną, osobą prawną lub jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, prowadzącą na własny rachunek działalność rolniczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i który zobowiąże się do prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwie utworzonym w wyniku powiększenia przez okres co najmniej 5 lat;
• nie będzie prowadził działalności rolniczej przez co najmniej przez 5 lat, licząc od dnia przekazania gospodarstwa rolnego;
• po przekazaniu gospodarstwa rolnego nie będzie podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Wysokość wsparcia obliczana jest jako iloczyn 120% rocznej stawki płatności dla małych gospodarstw (przyznanych w roku, w którym rolnik przystąpił do systemu dla małych gospodarstw) i liczby lat kalendarzowych obejmujących okres od roku, w którym rolnik trwale przekaże gospodarstwo rolne, do maksymalnie 31 grudnia 2020 r. Wsparcie wypłacane będzie jednorazowo. Oznacza to, że rolnik który przekaże gospodarstwo w 2016 roku otrzyma płatności w wysokości 5-krotności 120% rocznej stawki płatności dla małych gospodarstw ustalonej w roku przystąpienia do systemu dla małych gospodarstw, czyli maksymalnie 7500 euro.

Pomoc przysługuje według kolejności ustalonej na podstawie liczby przyznanych punktów.

Punkty naliczane są zgodnie z poniższym zapisem:

• powierzchnia przekazywanego gospodarstwa – im większe gospodarstwo, tym większa liczba punktów (gospodarstwo do 3 ha – 1 pkt; 3 do 6 ha – 3 pkt; powyżej 6 ha – 5 pkt);
• powierzchnia gospodarstwa rolnego przejmującego gospodarstwo od wnioskodawcy – preferowane są gospodarstwa mniejsze (gospodarstwo do 5 ha – 3 pkt; 5 do 10 ha – 2 pkt; powyżej 10 ha – 1 pkt);
• informacja czy gospodarstwo przekazane jest osobie fizycznej, która w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy ma nie więcej niż 40 lat i jest ubezpieczona jako rolnik na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników z mocy ustawy i w pełnym zakresie; jeżeli tak jest – rolnik otrzymuje 3 pkt.

Minimalna liczba punktów uprawniająca do uzyskania pomocy wynosi 3 punkty.

Warunkiem koniecznym do przyznania pomocy jest, aby powierzchnia gospodarstwa utworzonego przez przejmującego, po przejęciu gruntów rolnych od wnioskodawcy, była równa co najmniej średniej powierzchni gospodarstwa rolnego w kraju. Natomiast w województwach, w których średnia powierzchnia gruntów rolnych jest większa niż średnia powierzchnia gospodarstwa w kraju, utworzone gospodarstwo musi osiągnąć powierzchnię co najmniej średniej wojewódzkiej.

Szczegółowe wymogi uzyskania wsparcia reguluje rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 kwietnia 2016 roku w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej w ramach poddziałania „Płatności na rzecz rolników kwalifikujących się do systemu dla małych gospodarstw, którzy trwale przekazali swoje gospodarstwo innemu rolnikowi” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

W dniu 21 sierpnia 2016 r. Dożynki Powiatowe zorganizowała gmina Pakosław pod patronatem Starostwa Powiatowego w Rawiczu. Program obejmował: Mszę św. dziękczynną, uroczystości Święta Plonów, występy zespołu Fokus i zabawę taneczną. Oprawę artystyczną zapewniały zespoły: Signum Dei, Młode Chojnioki, Chojnioki z Kapelą Dudziarską, Grupa Taneczna Paka z Pakosławia, Mażoretki z Leszna, folklorystyczne grupy dziecięce oraz orkiestra dęta. Z uwagi na deszcz uroczystości zostały przeniesione do hali sportowej.

Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego utworzył stoisko doradcze, na którym można było zasięgnąć porad w zakresie wszelkich działań rolniczych oraz rozwoju obszarów wiejskich. Udzielano wyjaśnień zarówno mieszkańcom wsi jak i rolnikom. Odwiedzający stoisko szukali informacji o programach PROW 2014–2020 i innych działaniach społecznych na wsi. Były także zapytania technologiczne z zakresu rolnictwa.

Na terenie powiatu, w poszczególnych gminach, odbywają się szkolenia dla rolników dotyczące programu bioasekuracji, mającego na celu zapobieganie szerzeniu się afrykańskiego pomoru świń – ASF, prowadzone przez pracowników Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Koninie.

Dnia 22 sierpnia br takie szkolenie miało miejsce w Kleczewie. Powiatowy Lekarz Weterynarii pan Ireneusz Szefliński przedstawił rolnikom i hodowcom trzody chlewnej wytyczne i zasady postępowania w związku z wystąpieniem kolejnych ognisk afrykańskiego pomoru świń na terenie Polski. Szczególną uwagę zwrócił na to żeby:

1. Nie nabywać świń i prosiąt o niewiadomym pochodzeniu oraz statusie epizootycznym i z niewiadomych źródeł, w szczególności od pośredników (handlarzy) zwierzętami gospodarskimi,
2. Wdrożyć i bezwzględnie przestrzegać zasady na terenie gospodarstw a w szczególności:

• Utrzymywać świnie w gospodarstwie w sposób wykluczający kontakt z dzikami,
• Karmić świnie paszą zabezpieczoną przed dostępem zwierząt wolno żyjących,
• Zwracać uwagę na bezpieczeństwo i sposób przechowywania słomy (ściółki, stogi słomy i siana poza obrębem gospodarstw),
• Wyłożyć maty dezynfekcyjne odpowiednio przed wjazdami i wyjazdami z gospodarstw oraz przed wejściami do pomieszczeń, w których utrzymywane są świnie,
• Stale utrzymywać wyłożone maty w stanie zapewniającym skuteczność działania środka dezynfekcyjnego,
• Nie przewozić żywności zza wschodniej granicy a co ważniejsze nie karmić resztkami tej żywności świń (małe stada).

Lekarz przypominał również, że choroba afrykańskiego pomoru świń (ASF) nie jest zaraźliwa dla człowieka i dla innych zwierząt. Chorują tylko wszystkie rasy świni domowej oraz dziki. Niestety choroba stanowi ogromne zagrożenie dla gospodarki, zwłaszcza ekonomiczne. Na razie nie ma na nią szczepionki i zwalczanie odbywa się głównie poprzez wybijanie stad zarażonych oraz profilaktykę. Do dnia 23.08.2016 roku na terenie Polski stwierdzono 15 ognisk ASF u świń. Najczęstszą bramą wejścia zarazka do organizmu jest przewód pokarmowy. Zakażenie może nastąpić także przez drogi oddechowe, uszkodzoną skórę, przez odbyt lub zakażone nasienie knura. Należy pamiętać, że wirus jest bardzo odporny za zwalczanie – ginie tylko podczas gotowania mięsa. Nie ginie natomiast podczas mrożenia, solenia, wędzenia, suszenia a nawet gnicia mięsa!!!

W polu obserwacji Polski FADN znajdują się gospodarstwa towarowe, a minimalna wielkość ekonomiczna 4 000 euro, po przekroczeniu której włącza się gospodarstwo rolne do pola obserwacji FADN, ustalana jest od 2010 roku obrachunkowego na podstawie analizy sum Standardowej Produkcji (SO) z danych GUS w poszczególnych klasach wielkości ekonomicznej. Standardowa Produkcja jest to średnia z pięciu lat wartość produkcji określonej działalności rolniczej (roślinnej lub zwierzęcej) uzyskana z 1 ha lub od 1 zwierzęcia w ciągu 1 roku, w przeciętnych dla danego regionu warunkach produkcyjnych. W celu wyeliminowania wahań wartości produkcji powodowanych np. warunkami pogodowymi czy też zmianami cen produktów, do obliczeń przyjmowane są średnie z pięciu lat odpowiedniego okresu, na podstawie uśrednionych danych rocznych z określonego regionu. Typ rolniczy gospodarstwa rolnego określany jest na podstawie udziału poszczególnych działalności rolniczych w tworzeniu całkowitej wartości SO gospodarstwa. Typ rolniczy gospodarstwa odzwierciedla jego system produkcji. Działalność gospodarcza inna niż rolnicza nie jest brana pod uwagę w typologii gospodarstw dokonywanej na podstawie działalności rolniczych. W Polskim FADN jest osiem typów ogólnych (TF8) gospodarstw rolnych. Niniejszy artykuł oparty jest na danych prezentowanych w opracowaniu IERiGŻ PIB Warszawa „Wyniki standardowe uzyskane przez indywidualne gospodarstwa rolne (GR) uczestniczące w Polskim FADN – Wielkopolska i Śląsk” w latach 2010-2014. Przedstawione wyniki zawierają wartości średnie ważone dla grup gospodarstw rolnych w polu obserwacji wyłanianych według typów rolniczych.

Tabela nr 1. Rozkład gospodarstw rolnych w polu obserwacji obejmujących region Wielkopolska i Śląsk według klasy wielkości ekonomicznej i typów rolniczych – „uprawy polowe”.

Źródło: GUS
​PSR – Powszechny Spis Rolny

Wykres nr 1. Rozkład gospodarstw rolnych w polu obserwacji obejmujących region Wielkopolska i Śląsk według typów rolniczych – „uprawy polowe”.

Wśród omawianej grupy gospodarstw rolnych średnia powierzchnia użytków rolnych w rejonie Wielkopolska i Śląsk wynosiła 33-52 ha. Liczba gospodarstw w tej grupie w ostatnich latach znacznie zwiększyła się (Tabela 2), a ich udział procentowy w stosunku do ogólnej liczby gospodarstw towarowych w rejonie o minimalnej wielkości ekonomicznej 4 000 euro wzrósł o 16%, z 12% do 28%. Według klas wielkości ekonomicznej w grupie gospodarstw „uprawy polowe” (Tabela nr 1, Wykres nr 1) wyraźnie dominują gospodarstwa w klasie „bardzo małe” – 41,2-43,3% i „Małe” – 37-37,4%. Porównując wyniki Powszechnego Spisu Rolnego z lat 2002 i 2010 zauważamy wyraźny wzrost liczby tych gospodarstw rolnych. Najmniej gospodarstw w rejonie w typie rolniczym „uprawy polowe” jest w klasie wielkości ekonomicznej „bardzo duże” – 0,4-0,6%. Omawiane gospodarstwa w typie „uprawy polowe” charakteryzują się bardzo wysokim udziałem środków trwałych – 85- 88% oraz dominacją kapitału własnego – 89-92%, co świadczy o wysokiej autonomii finansowania majątku. Wielkość ekonomiczna grupy gospodarstw „uprawy polowe” to 26-31 tys. euro.

Tabela nr 2. Wybrane informacje o gospodarstwie rolnym.

LU – jednostka przeliczeniowa zwierząt
AWU – jednostka przeliczeniowa pracy według współczynników stosowanych w UE

Bazując na danych rachunkowych Polski FADN, w gospodarstwach regionu Wielkopolska i Śląsk odnotowano, że w strukturze własnościowej użytków rolnych dominowały grunty własne. Niemniej znaczny był udział dodzierżawionych użytków rolnych – wynosił od 30% do 39%. Z analizy danych rachunkowych wynika, że w gospodarstwach rolnych typ rolniczy „uprawy polowe” w zasiewach dominują zboża – 65-70% i pozostałe uprawy (głównie rośliny przemysłowe) – 24-28% oraz niewielki udział warzyw i kwiatów – 1,3-2,0. Jeżeli chodzi o produkcję zwierzęcą, to jej udział jest nieduży i wynosi zaledwie od 1,6 do 2,3 LU.

Tabela nr 3. Wybrane informacje o produkcji gospodarstwa rolnego.

Z danych Polski FADN według liczby gospodarstw w próbie w kraju wynika, że dochody z pozarolniczych źródeł wystąpiły w 6% w typie gospodarstw „uprawy polowe” i stanowiły średnio w analizowanym okresie 18% udział dochodu spoza gospodarstwa rolnego w dochodzie rodziny rolniczej. Można zaobserwować, że udział dochodu spoza gospodarstwa rolnego w dochodzie rodziny rolniczej wzrósł z 13% do 21%. Pozostała część dochodu gospodarstw domowych – średnio 82% to dochód uzyskany z rodzinnego gospodarstwa rolnego. Najważniejszym źródłem dochodów spoza gospodarstwa rolnego gospodarstw domowych była praca najemna, średnio 47% dochodów pochodziło z tego źródła. Drugim co do ważności źródłem dochodów, które przysparzało około 31% dochodów w gospodarstwach domowych były emerytury i renty.

Wykres nr 2. Dochody rodziny rolniczej w gospodarstwach prowadzących rachunkowość Polski FADN według typów rolniczych – „uprawy polowe”.

Wykres nr 3. Dochody spoza gospodarstwa rolnego w gospodarstwach prowadzących rachunkowość Polski FADN według typów rolniczych – „uprawe polowe”.

W niniejszym artykule bazując na danych Polski FADN podjęto próbę krótkiego scharakteryzowania gospodarstw rolnych według typu rolniczego „uprawy polowe”. Wyniki prezentowane w niniejszym opracowaniu są średnimi arytmetycznymi dla gospodarstw towarowych prowadzących rachunkowość rolną w ramach Polskiego FADN.

Materiał źródłowy:

• Wyniki uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w Polskim FADN w latach 2010-2014, IERiGŻ PIB Warszawa.
• Lech Goraj, Stanisław Mańko „Rachunkowość i analiza ekonomiczna w indywidualnym gospodarstwie rolnym”.