Na początku października odbył się w Próchnowie w gospodarstwie demonstracyjnym pana Zenona Wierońskiego pokaz nt. ”Upowszechnianie zasad sporządzania pryzmy kompostowej”.

Celem pokazu było zaprezentowanie właściwości jakie posiada obornik przefermentowany i propagowanie wykorzystywania go w takiej formie swoich gospodarstwach.

W świetlicy wiejskiej w Próchnowie przy kawie i pysznym cieście, został przedstawiony cel, zalety oraz właściwości jakie można otrzymać przy wykorzystywaniu tego nawozu naturalnego u siebie w gospodarstwie .

Pomimo deszczowej pogody rolnicy byli chętni do obejrzenia pryzmy obornikowej, przy której został omówiony sposób jej wykonania metodą napowietrzania oraz napotkane trudności jakie wystąpiły podczas jej sporządzania .

Na zakończenie pokazu wszyscy uczestnicy zostali poczęstowani przez pana Zenon Wierońskiego gorącą herbatą i kiełbasą.

Od 2004 r. w  powiecie pleszewskim  prowadzone są książki rachunkowości rolniczej FADN. Polski FADN  jest elementem europejskiego systemu danych rachunkowych  z gospodarstw rolnych, będącego  narzędziem  do oceny funkcjonowania i tworzenia Wspólnej Polityki Rolnej.   

Zasady obowiązujące w Polskim FADN:

- dobrowolne uczestnictwo rolników w  rachunkowości rolnej dla potrzeb  Polskiego FADN,

- dane zawarte w książkach rachunkowości rolnej są ściśle tajne i bez zgody rolnika nie mogą być nikomu udostępniane,

- danych zawartych w książkach rachunkowości rolnej nie można wykorzystać  dla celów podatkowych. W związku z tym, nie mają prawa żądania dostępu do danych osoby postronne (m.in. pracownicy Urzędów Skarbowych).

Najlepszym rozwiązaniem prowadzenia takiej rachunkowości jest bieżąca ewidencja zapisów rachunkowych  wykonywana przez rolników z pomocą  doradcy. W przypadku braku czasu lub z innych przyczyn, dopuszczalne jest dokonywanie wpisów do książek przez doradcę ds. Polskiego FADN na podstawie otrzymanych od rolników notatek, faktur, paragonów i innych dokumentów źródłowych. W celu właściwego prowadzenia rachunkowości rolnej zaleca się, aby doradca kontaktował się z rolnikiem  przynajmniej  6 razy w roku. 

           Z obserwacji wynika, że większość zapisów w książkach rachunkowości dokonują doradcy. Rolnicy  niechętnie  wypełniają  je osobiście. W  powiecie pleszewskim formy pozyskiwania danych są różne. Niektórzy rolnicy prowadzą własne zapisy w zeszytach, inni przedstawiają teczki z fakturami dostarczanymi do księgowych prowadzących im księgowość VAT. Zdarzają  się gospodarstwa, gdzie gromadzone są paragony, faktury i z nich pozyskiwane są dane. Jednak same dokumenty nie wystarczą. Niezbędna jest rozmowa z rolnikiem w celu korekty danych i ich sprecyzowania. Gospodarstwa, które są w systemie FADN od początku, wypracowały sobie z doradcą najbardziej odpowiadającą  im formę przekazywania danych rachunkowych, zapisu i uzyskiwania raportów rocznych.

            Do 2016 roku w powiecie pleszewskim pracowało 12 doradców zajmujących się FADN  i średnio na jednego  doradcę przypadało 6,83 książek rachunkowości.

          W związku z przejściami rachmistrzy na emeryturę  oraz zmianami pracy w powiecie, powstaje problem utrzymania wymaganego stanu książek (zmniejszająca się liczba pracowników w Zespole Doradczym). Pojawia się również trudność  ze  pozyskaniem nowych rolników, którzy chcieliby prowadzić  rachunkowość rolną w systemie FADN. Jest to problem nie tylko w naszym powiecie.

Zwracam się zatem do rolników chcących prowadzić rachunkowość rolną z pomocą doradców, aby zgłaszali się do najbliższych punktów doradztwa rolniczego. Zachęcam rolników do rzetelnego i systematycznego prowadzenia  rachunkowości rolnej, bo wynika z tego wiele korzyści.

 Korzyści dla rolnika wynikające z prowadzenia książek rachunkowości:

- Podwyższenie wiedzy rolnika z zakresu zarządzania i ekonomiki, dzięki czemu jakość decyzji podejmowanych przez rolnika pozwala uzyskać lepsze wyniki w wymiarze technologicznym i ekonomicznym;

- Częsty kontakt z doradcą, który udzieli rolnikowi szczegółowych porad i informacji związanych z bezpośrednim funkcjonowaniem gospodarstwa rolnego, ale również na inne tematy np. związane z pozyskiwaniem środków unijnych;

- Uporządkowanie dokumentów, które często do tej pory nie były gromadzone w jednym miejscu. Funkcję tę może pełnić kartonowe pudełko, segregator lub półka w szafce;

- Systematyczność w zbieraniu wszystkich faktur, które nie zawsze rolnicy chętnie biorą kupując środki do produkcji lub inne towary do gospodarstwa;

- Dane, które rolnik zapisuje - wyników rachunkowych gospodarstwa dostarczają informacji służących bieżącej ocenie wyników, kontroli rozliczeń z odbiorcami i dostawcami, a także porównań uzyskanych wyników z gospodarstwami podobnymi.

Rolnicy prowadzący rachunkowość FADN odnoszą także korzyści pośrednie, do których można zaliczyć:

- Tworzenie baz danych na podstawie danych zbieranych w sposób jednolity z gospodarstw rolnych. Bazy te stanowią podstawę wytwarzania zestawień wyników różnych grup gospodarstw. Dane te są także wykorzystywane do sporządzania analiz bieżącej sytuacji gospodarstw rolnych, a także do oceny skutków zmian sprawdzanych we wspólnej polityce rolnej;

- Dostarczenie parametrów, które służą do szacowania standardowych wielkości dochodów uzyskiwanych przez gospodarstwa, które nie prowadzą rachunkowości FADN. Takie możliwości będą przydatne dla określenia gospodarstw upoważnionych do korzystania ze wsparcia w ramach WPR (Wspólnej Polityki Rolnej).

O korzystnym wpływie prowadzenia rachunkowości FADN na uzyskiwane wyniki świadczą zmiany  w gospodarstwach, które współpracują z Instytutem Ekonomiki i Gospodarki Żywnościowej. W każdym gospodarstwie po rocznym prowadzeniu zapisów rachunkowych wytwarzany jest „Raport indywidualny gospodarstwa rolnego”, który daje możliwość uzyskania sprawozdania z gospodarstwa rolnego wykorzystywanego do określania dochodów oraz analizy ich działalności gospodarczej. Po dłuższym prowadzeniu  rachunkowości można uzyskać 5-letni „Raport dynamiczny gospodarstwa rolnego”. Raport ten umożliwia rolnikom prześledzenie i szybką ocenę zmian, jakie zaszły w sytuacji ekonomicznej gospodarstwa wciągu 5 lat uczestnictwa w Polskim FADN.  Zadaniem raportu jest także  wspomaganie doradcy  i rolnika w kontroli jakości danych. Na zamówienie zainteresowanych rolników tworzony jest „ Raport porównawczy gospodarstwa rolnego”. Jest on tworzony dopiero po utworzeniu kompletnej bazy danych Polskiego FADN, za określony rok obrachunkowy. Warunkiem jego wykonania jest przekazanie przez zainteresowanych rolników kryterium podobieństwa gospodarstw porównywalnych (dla utworzenia odpowiedniej grupy gospodarstw) i kryterium dobroci (dla podzielenia gospodarstw porównywanych na najlepsze, średnie i najsłabsze).

         Doradcy nie tylko pomagają w prowadzeniu książek rachunkowości, ale również omawiają i tłumaczą  osiągnięte  wyniki z uzyskanych raportów indywidualnych z gospodarstw rolnych. Przykładem tego jest analiza przepływu pieniędzy w gospodarstwie. Rolnika interesuje, ile pieniędzy dostarczyła oraz ile wykorzystała każda z trzech wydzielonych działalności, a mianowicie:

· działalność operacyjna

· działalność inwestycyjna

· działalność finansowa

Uzyskane dane z raportu pozwalają  w sposób syntetyczny przedstawić i omówić osiągnięte rezultaty gospodarowania.

          Doradcy powiatu pleszewskiego prowadzą  rachunkowość  FADN w godzinach pracy i obejmują  swoją działalnością  obszar całego powiatu pleszewskiego.

Opracował: Robert Cichy

Na podstawie opracowania: Sieć danych rachunkowych gospodarstw rolnych i system zbierania i wykorzystywania danych rachunkowych z gospodarstw rolnych (dr inż. Lech Goraj, mgr Elżbieta Olewnik)