Początki ruchów kobiet na wsiach sięgają okresu zaborów i łączy się je
z funkcjonującymi wówczas ruchami niepodległościowymi. Ogromna determinacja i nadzieja polskiego społeczeństwa na odzyskanie przez Polskę niepodległości wzbudziły w ludziach ideę kształcenia warstwy chłopskiej, która niewątpliwie stanowiła większość społeczeństwa. Pionierkami ruchu na rzecz aktywności kobiet były ziemianki – kobiety przekonane o potrzebie edukacji ludności wiejskiej, bez której nie udałoby się wywalczyć niezależności Ojczyzny. Cel, jaki przyświecał tej inicjatywie polegał przede wszystkim na propagowaniu polskości, edukacji oraz zapobieganiu germanizacji i rusyfikacji. Z czasem tę myśl poszerzono o upowszechnianie wiedzy na temat pielęgnacji i wychowywania dzieci oraz młodzieży, dbania o zdrowie członków całej rodziny, racjonalnego odżywiania czy też gospodarowania domem. Ruch cieszył się powodzeniem, gdyż jego program zakładał korzyści nie tylko dla całej grupy kobiet, ale również dla każdej członkini z osobna.
Zapiski historyczne wskazują, że pierwsze w Polsce koło gospodyń wiejskich utworzono w 1877 roku we wsi Janisławice pod Skierniewicami. To nowo powstałe ugrupowanie zainicjowało powstanie kolejnych. Stały się one wówczas częścią struktury kółek rolniczych, które były pierwowzorem aktywności ludzi mieszkających na wsi.
Przed I wojną światową, w latach 1913-1914, funkcjonowało około 100 kół gospodyń. W okresie II Rzeczypospolite, pomimo wielu trudności związanych między innymi ze spustoszeniem kraju, koła gospodyń wiejskich nieprzerwanie prowadziły swoją działalność. W latach 1938-1939 działało już ponad 4200 kół.
Czas II wojny światowej charakteryzował się właściwie zanikiem aktywności kół ze względu na działania zbrojne, które miały miejsce na terytorium naszego kraju. Jednak tuż po wojnie nastąpiła reaktywacja organizacji kobiecych zdeterminowana wewnętrznymi potrzebami wsi. W 1948 roku Międzynarodowy Ruch Robotniczy ogłosił kolektywizację rolnictwa, co spowodowało zawieszenie na pewien czas działalności ruchów kobiet wiejskich. Nie trwało to jednak długo, gdyż w 1956 roku, ze względu na liczne protesty antystalinowskie oraz odejście od kolektywizacji rolnictwa, nastąpił rozkwit kół gospodyń wiejskich. Postępujący proces urbanizacji i industrializacji kraju, a także utworzenie w 1957 roku Funduszu Rozwoju Rolnictwa łączącego koła gospodyń z kółkami rolniczymi, to czynniki, które przyczyniły się do zmian zachodzących w obrębie gospodarstw rolnych. Dzięki możliwości pozyskiwania środków pieniężnych na rozwój zaplecza technicznego służącego obsłudze gospodarstw, co gwarantował powstały Fundusz, a także zmiany zachodzące w obrębie gospodarstw (mężczyźni zatrudniali się w przemyśle, a kobiety przejmowały kierownictwo nad gospodarstwami rolnymi, stając się ich zarządcami) nastąpił kolejny rozkwit działalności kół gospodyń wiejskich.
Jednak najwyższy poziom ożywienia przypadł jednak na lata 60, 70. i 80. XX wieku. Kobiety jako kierowniczki zarówno gospodarstw domowych, jak i rolnych wykazywały się niebywałą aktywnością społeczną. Funkcjonowaniu kół sprzyjała także pomoc finansowa (płynąca z Funduszu Rozwoju Rolnictwa) na zakup sprzętu i maszyn niezbędnych do prowadzenia domu, ogrodu czy hodowli zwierząt. Innowacyjnym rozwiązaniem było również kształcenie, a później zatrudnianie instruktorek kół gospodyń wiejskich.
Ten moment przypada na wpisanie w karty historii daty rozpoczęcia działalności Koła Gospodyń Wiejskich w Starej Krobi, co miało miejsce w lutym 1961 roku. Inicjatorką powstania tej organizacji była instruktorka Powiatowej Rady Kół Gospodyń Wiejskich – Helena Strojnowska. Po jej przejściu na emeryturę tę działalność przejęła Celina Wojtkowiak, która kontynuowała działalność Kół Gospodyń Wiejskich.
Z grupy liczącej 16 młodych dziewcząt wybrano pierwszy zarząd. Przewodniczącą ówczesnego zarządu została Maria Kaczmarek (po mężu Latuszek). Powierzone obowiązki pełniła przez dwa lata tj. do marca 1963 roku, gdyż po wyjściu za mąż opuściła naszą wieś i zamieszkała w Miejskiej Górce.
Pierwszą inicjatywą Koła Gospodyń Wiejskich w Starej Krobi był kurs kroju i szycia. Z kolei w okresie żniw zorganizowano pierwszy dzieciniec sezonowy, który prowadziła przedszkolanka Elżbieta Nowak, mieszkająca gościnnie u Państwa Olejniczaków. Dzieciniec cieszył się bardzo dużym zainteresowaniem, a liczba członkiń sukcesywnie rosła. Członkinie koła to przede wszystkim matki mające dzieci. Z tego powodu organizacja starała się zapewnić tym dzieciom opiekę w czasie nasilonych prac rolniczych oraz uprzyjemnić im ich dziecięce święta. Przez wszystkie lata bez przerwy organizowano dziecińce letnie. Wielką pomocą w prowadzeniu dziecińca służyła miejscowa szkoła podstawowa, która udostępniała lokal. Na zakończenie dziecińca dzieci zapraszały rodziców i pod nadzorem opiekunki przygotowano występy.
Przy wspólnej kawie wybrano nową przewodniczącą – Antoninę Danek, która prowadziła Koło przez dziesięć lat. Wtedy kobiety uczyły się krawiectwa, robótek ręcznych, uczestniczyły w kursach gotowania i pieczenia. Gdy pani Danek przejęła gospodarstwa po ojcu, ciężar obowiązków uniemożliwił jej dalszą aktywną działalność społeczną.
Na zebraniu sprawozdawczo – wyborczym w roku 1973 uroczyście podziękowano Antoninie Danek za dziesięcioletnią pracę. Jednocześnie na nową przewodniczącą powołano Marię Pieprzyk, która pełniła swoje obowiązki przez kolejne dziesięć lat, czyli do 1983 roku. W czasie jej kadencji koło prowadziło również działalność gospodarczą, społeczną, organizowano wieczorki taneczne połączone z Dniem Kobiet. Nieprzerwanie kontynuowano organizację letnich dziecińców, a w kawiarni przygotowywano „gwiazdora” dla dzieci. Ze względu na stan zdrowia, w 1983 roku pani Pieprzyk zrezygnowała z funkcji przewodniczącej, lecz była członkiem zarządu.
Już podczas kolejnego zebrania sprawozdawczo-wyborczego w roku 1983 wybrano nową, młodą przewodniczącą – Halinę Biernat, która jak dotąd najdłużej, bo aż dwadzieścia trzy lata piastowała tę funkcję, kontynuując dzieło swoich poprzedniczek. Przez te lata również organizowano Dziecińce i Gwiazdora, a członkinie koła uczestniczyły w różnego typu szkoleniach, konkursach, organizowano wycieczki, wieczorki taneczne oraz spotkania z okazji Dnia Kobiet.
W 1986 roku, podczas uroczystości z okazji Dnia Kobiet, obchodzono Jubileusz 25-lecia działalności Koła Gospodyń Wiejskich w Starej Krobi. Na spotkaniu, które zgromadziło prawie wszystkie członkinie, a także sporo zaproszonych gości, dokonano podsumowania działalności koła. Odczytała je przewodnicząca Halina Biernat. Inna członkini zarządu – Maria Olejniczak w swoim scenicznym występie przedstawiła działalność koła, wprowadzając dużą dozę humoru.
Przewodnicząca w swoim wystąpieniu stwierdziła: „ (…) dzięki organizowaniu kursów kroju i szycia, pieczenia ciast, garmażeryjnych, gotowania, kosmetycznych oraz wykładom na temat racjonalnego żywienia rodziny i pokazów wzrastała aktywność i liczba członkiń. Kursy prowadzone były poprzez znane instruktorki”.
Podczas uroczystego podsumowania wspomniano także, że członkinie Koła brały udział w konkursie „czystości mleka”, który organizowany był przez pana Dąbrowskiego – instruktora poradnictwa żywieniowego Spółdzielni Mleczarskiej. Za ten pierwszy konkurs Koło otrzymało nagrodę i dyplom. Do dnia dzisiejszego prowadzony jest konkurs „Więcej mleka wysokiej jakości” oraz konkurs „Więcej owoców, warzyw i kwiatów”, którego uczestniczki otrzymały sporo nagród.
W dalszej części wystąpienia przewodnicząca nawiązała do 1977 roku, w którym odbyły się Dożynki Centralne w naszym województwie. W związku z tym wieś przybrała odświętną szatę. Kobiety postarały się o ładny wygląd ogródków kwiatowych, zadbano o odnowienie i odmalowanie płotów. Wieś otrzymała nowe drogi asfaltowe, przeprowadzono przebudowę linii energetyczne. Członkini Apolonia Olejniczak była Starościną Dożynek Centralnych w Lesznie.
Z ust przewodniczącej padły też słowa, które na długo zapadną w naszej pamięci: Trudno wymienić całą działalność naszego Koła, a jest ona dość intensywna dzięki współpracy i pomocy naszego Kółka Rolniczego z Panem Janem Olejniczakiem na czele. Przez te wszystkie lata zawsze mogłyśmy liczyć na wsparcie zarówno finansowe, jak i merytoryczne, za co mu z całego serca dziękujemy”.
Kolejny etap w historii kraju, a tym samym i rolnictwa cechował się kryzysem zarówno politycznym, jak i ekonomicznym. Zmiana ustroju państwa (1989 rok) pociągnęła za sobą negatywne konsekwencje dla funkcjonowania wsi i gospodarstw rolnych. Bezrobocie wśród osób zatrudnionych w przemyśle, a mieszkających na wsi, wstrzymanie dofinansowania rolnictwa czy też redukcja lub zupełna likwidacja etatów instruktorek kółek to tylko niektóre z wielu powodów, jakie przyczyniły się do zamierania aktywności społecznej, a tym samym do kresu istnienia kół gospodyń wiejskich. Organizacje te zostały pozostawione same sobie. Koło Gospodyń Wiejskich w Starej Krobi również przechodziło bardzo trudny czas. Dzięki temu, iż funkcjonowało w strukturze Kółka Rolniczego, nigdy nie zostało rozwiązane, a pani Halina Biernat pełniła funkcję przewodniczącej do 2006 roku.
Początki XXI wieku to ponowny rozkwit działalności kół gospodyń wiejskich. Część organizacji w Polsce reaktywowano, powstawały też nowe ugrupowania. W Starej Krobi podczas zebrania sprawozdawczo- wyborczego w 2006 roku funkcję przewodniczącej przejęła Jolanta Kołak.
Podczas krótkiej, ale obfitującej w wiele ciekawych inicjatyw kadencji, nastąpiło ożywienie działalności koła. We współpracy z Sołtysem, Radą Sołecką, Kółkiem Rolniczym oraz Ochotniczą Strażą Pożarną zaczęto organizować Dzień Seniora, Spotkania Wigilijne, Zabawy Wiejskie oraz Dzień Kobiet. W 2009 roku miejscowe Koło Gospodyń reprezentowało gminę Krobia na Dniach Powiatu Gostyńskiego: kobiety sprzedawały bigos, placek drożdżowy oraz rogale. W imprezie uczestniczył również wielki autorytet kulinarny – Karol Okrasa. W późniejszych latach również odbywały się Dni Powiatu, a członkinie koła brały aktywny udział w tym wydarzeniu, przygotowując m.in. leczo biskupiańskie. Całość opleciona była cudowną oprawą w postaci wiejskiej chatki wykonanej przez mieszkańców wsi. Niezapomniane wrażenia na uczestnikach wywołał także udział w Biesiadzie Napoleońskiej lub na Dniach Mleka, które również odbywały się w powiecie.
W trakcie kolejnego zebrania sprawozdawczo – wyborczego w 2010 roku funkcję przewodniczącej przejęła Edyta Kaczmarek. Jej aktywność skupiła się na kontynuowaniu działań podjętych przez poprzedniczkę. Dzięki niej zrodził się pomysł na prowadzenie ręcznie pisanej Kroniki Koła Gospodyń Wiejskich, a tym zajęła się inna koleżanka z zarządu. I tak pomysł nowej przewodniczącej wszedł w życie, a z wpisami cofnięto się aż do 2005 roku.
Do niecodziennego wydarzenia doszło wiosną 2010 roku, gdy jedna z honorowych członkiń naszego koła wydała pamiętnik pt. „Gdzieś tam na biskupiźnie…”. Pani Apolonia Olejniczak, autorka tej publikacji przedstawiła w niej opis swojego życia i swojej rodziny oraz życie duchowe społeczności lokalnej, jej historię, zwyczaje ludowe Starej Krobi oraz Biskupizny.
Z początkiem 2011 roku, w ramach programu „Działaj Lokalnie VII” Polsko- Amerykańskiej Fundacji Wolności, realizowanego przez Akademię Rozwoju Filantropii i Stowarzyszenie „Dziecko” zaczęła działać Internetowa Kronika Starej Krobi. Jej główną prowadzącą była i jest po dzień dzisiejszy członkini Agnieszka Kowalik, której działania są wspierane przez inne koleżanki.
To już 50 lat… W niedzielne popołudnie 12 czerwca 2011 roku odbyła się uroczystość Złotego Jubileuszu Koła Gospodyń Wiejskich w Starej Krobi. Uroczystość zgromadziła prawe wszystkie członkinie na boisku wiejskim w Starej Krobi. Przybyli również członkowie rodzin oraz zaproszeni goście. Uroczystego powitania dokonała przewodnicząca Edyta Kaczmarek, a koleżanka Maria Radoła krótko przedstawiła 50- letnią historię Koła Gospodyń Wiejskich w Starej Krobi. Wszystkim członkiniom zostały podarowane pamiątkowe drewniane łyżki z ozdobnym napisem z okazji jubileuszu.
W wieloletniej działalności naszego koła należy również docenić zaangażowanie miejscowych gospodyń, które brały udział zarówno w dożynkach wiejskich, jak i tych organizowanych na szczeblu gminnym i powiatowym. Kilkakrotnie członkinie naszej wioski wraz z mężami pełniły funkcje Starostów. W 2005 roku na dożynkach wiejsko-gminnych w Starej Krobi starostami dożynek byli Barbara i Krzysztof Grunt oraz Ewa i Jacek Dułacz. Gospodarzami uroczystości byli Beata i Roman Olejniczak oraz Elżbieta i Krzysztof Łapawa. Dziesięć lat później, w Krobi, zaszczytu tej funkcji dostąpili Alicja i Jan Sikora, a dwa lata później w 2017 rolę starostów na dożynkach wiejsko-gminnych pełnili Agnieszka i Krzysztof Kowalik oraz Grażyna i Sebastian Rosik. Swój wkład w dożynki powiatowe na Świętej Górze w 2015 roku wniosła również koleżanka Agnieszka Kowalik, która pełniła tam funkcję Starościny.
Działalność koła to także wyjazdy na liczne Jarmarki Kulturowe Kół Gospodyń Wiejskich np. w Ślesinie, w którym uczestniczyło aż osiem Kół Gospodyń Wiejskich z gminy Krobia. Uczestnicy zapoznali się z dorobkiem kulturowym gospodyń z innego regionu Polski. Koło licznie reprezentowało gminę Krobia podczas imprez integracyjnych organizowanych dla innych kół. Jedną z takich imprez było spotkanie w Babkowicach, gdzie koła z poszczególnych gmin brały udział w konkursie na najlepszą sałatkę.
Zupełnie nowym wydarzeniem, które trwale wpisało się w kalendarz imprez wsi jest Tabor Biskupiański nieprzerwanie organizowany już od 2013 roku. Jest to impreza o zasięgu ogólnopolskim. Tłumy ludzi z całej Polski wędrują, aby poznać zwyczaje i kulturę biskupiańską. Biskupizna wiąże się z dobrym smakiem, toteż uczestnicy Taboru mają możliwość uczestniczenia w warsztatach kulinarnych organizowanych przez członkinie KGW.
Rok 2018 i kolejne zebranie sprawozdawczo – wyborcze. Ówczesny zarząd pod przewodnictwem Edyty Kaczmarek podziękował za współpracę. Powołano nowy zarząd, a funkcję przewodniczącej objęła Sylwia Jakubowska.
Już pod koniec 2018 roku weszła w życie ustawa odnosząca się do kół gospodyń wiejskich, definiując je jako dobrowolną, niezależną od administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, samorządną organizację mieszkańców wsi, wspierającą rozwój przedsiębiorczości na wsi i aktywności, działającą na rzecz środowisk wiejskich. Wspomniana ustawa dała możliwość rejestracji kół w Krajowym Rejestrze Kół Gospodyń Wiejskich. Nasze koło przystąpiło do rejestracji na zasadzie istniejącego już koła, które miało zapisany statut. Wpis do KRK daje szansę na otrzymanie corocznej dotacji. Koło w Starej Krobi było jednym z pierwszych w powiecie gostyńskim, które dopełniło formalności i wystąpiło z wnioskiem o dofinansowanie swojej działalności. Zadania wynikające z ustawy są realizowane w Kole Gospodyń Wiejskich w Starej Krobi nieprzerwanie od ponad 50- lat i to jest fakt godny uwagi. To pozwala na kontynuację wielu działań, które zapoczątkowały nasze poprzedniczki, a także na realizację nowych pomysłów. W ostatnich latach uczestniczymy również we wszelkiego rodzaju imprezach, zarówno wiejskich, gminnych, jak i powiatowych. Tradycją jest organizowanie corocznie Dnia Kobiet i wycieczek, które cieszą się bardzo dużą popularnością. Przy współudziale organizacji wiejskich działających we wsi organizujemy: Dzień Seniora, Mikołajki dla dzieci, wycieczki, spotkania ze specjalistami np. dotyczące profilaktyki raka piersi. Reprezentujemy naszą wieś na Festiwalu Tradycji i Folkloru w Domachowie oraz Dożynkach Powiatowych w Gostyniu. W 2018 roku realizowałyśmy projekt w ramach PISOP. W 2020 roku byłyśmy również partnerem projektu KSOW dla Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu oraz Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
W miesiącu sierpniu z okazji 60- lecia działalności KGW Stara Krobia został zorganizowany jubileusz, na który zostały zaproszone członkinie z rodzinami oraz goście. Na tę okoliczność został wydany również pamiątkowy album.
Działalność Koła Gospodyń Wiejskich ma bardzo duże znaczenie dla lokalnej społeczności. To zwykle dzięki Paniom z KGW, przy współpracy z Sołtysem, Radą Sołecką, Kółkiem Rolniczym i Ochotniczą Strażą Pożarną realizowane są liczne przedsięwzięcia, które spełniają oczekiwania mieszkańców naszej wsi. Obecnie koło liczy 83 osoby, z czego 17 osób to członkinie honorowe. Jesteśmy drugim kołem w powiecie gostyńskim (po Sułkowicach) z największą liczbą członkiń.
Źródła:
Kronika Wsi Stara Krobia
Zapiski z Jubileuszu 25-lecia KGW
Zajko-Czochańska J.: Koła gospodyń wiejskich na łamach „Przyjaciółki” w początkach lat 60. XX wieku, [w:] Polityka i politycy w prasie XX i XXI wieku: prasa organizacji politycznych, M. Dajnowicz, A. Miodowski (red.). Wydaw. HUMANICA Instytutu Studiów Kobiecych, s. 87-88, https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/8535/1/J_Zajko-Czochanska_Kola_gospodyn_wiejskich.pdf
